장음표시 사용
351쪽
Sed Apostolicae stiplicitor factas et propositas, Apostolici sui Brevis tenore, eam de estis per annum Diebus edidit de anno proxime praeterit 1253dio prima optembris dispensatoriam declarationem, cujus adminiculo
et otii ac vitiorum a sit delibus amoveret occasi0nem, et quatenus tenuioris praesertim ortunae homines, comparandis rebus ad vitam sustentandam necessariis, crebriu vacare poSSent, ampliorem iisdem suppeditaret temporis 0pportunitatem.
Quam quidem Dispensationem cum per Apostolica simul et Regia scripta etiam in hac Dioecesi nostra palam edici publicarique jussam
acceperimus, eam pro injuncti nobis muneris ration , Disci otionibus Devotionibusque veStri ac veStrum Singuli ita dicimus, annunciamus et publicamus, ut consormitor ad eandem Apostolicae ordinationis dispositionem noveritis quod Paschati S, Penteco Ste S, aliisque per annum
Dominicis, nec non ativitatis Domini nostri Josu Christi, Circumcisionis, piphaniae, Scensionis, Corporis Christi, item Purificationis, Annunciationis, Visitationis Assumptionis, Nativitatis et Conceptionis Beata Maria Virginis Immaculatae, Sanctorum item Apostolorum Petri, et Pauli, Sancti Ioseph nec non Sancti Stephani Consessoris primi Rogis Apostolici ungariae ac omnium Sanctorum, item cujusvis Civitatis et Parochiae veStrae praecipui Patroni ac domum Sancti Michaelis Archangeli, qua praecipui Ecclesiae Cathedralis ac totius Dioecesi nostra Patroni Festivis diebus, pro
vetor Catholica Ecclesiae instituto non tantum Sacris reversenter aedeV0te adstare, sed etiam a Servilibu operibus, ac laboribus manualibus usque huc vetitis perinde ut antea abstinere omnino debeatis ac teneamini λ). In reliquis vero estis per annum omnibu et Singulis, sive per leges Ecclesiae antea praeceptiS, Sive per Provinciales Synodos, sive quacunque alia de causa, etiamsi e cauS Voti, per o sorte aut Maj0res
vestros facti, quod dum nobis innotuerit in aliud pium opus etiam auctoritate Apostolica commutar possumus praescriptis, auditis tamen prius diobus iisdem ipsis ostis Sacro Missae caeterisque Divinis ossiciis, ad
quae perinde , Ut antehac, nec Secu ad Vigiliarum Observationem, sub gravi conscientiae reatu manetis, manentque Singuli eStrum, SecluSolegitimo impedimento, obligati laboriosis artium veStrarum exercitationibus, Servilibusque ac manualibus quibusvis laboribus et operibus sine ullo conscientiae scrupulo vacare libere possitis ac valeatis. Hortamur autem vos in Domino paterna Dilectionis cum assectu, ut hanc tam liberalem Sancta Matris Ecclesia indulgentiam, non in libertatem carnis,
in Wi e Naid i orchangoli Festum inmungaria adnumeratur iis estis, quibus peracto cultu Divino servilibus operibus vacare licet.
352쪽
3M LIB. IV. CAP. 6. I 13 - DE STATU REMO IN TRANS REGNANT M. THER.
verum in majorem Spiritu fervorem con Vertatis, paucioraque proinde jam illa Fosta, De Divisque dicata quae cum cessatione a laboribus remanent Obis colenda longe majore cum Zelo, spiritus alacritate. pietatis fervore mentis contentione charitatis ardore Observare et celebrare sanctissim nimirum Altaris Sacrificio in quo Christus Dominus tradit semet ipsum oblationem et OStiam Deo gratam nobisque salutarem, reverenter ac devote adstare Divinis officiis, Sacrisque concionibus, Christianae Doctrinae explicationibus et explanationibus frequenter adesse, auresque et animo intento praebere porro ne per eos potissimum dies Sacros, corda Vestra graventur in crapula et ebrietate ac cogitationibus secularibus addimus et operibus carni Solerter cavere, atque ut profana quaeque ludicra et minia religioSa Xulent e medio vestri quam diligentissime curaro studeatis Saepe recogitantes animo, quam grande sit piaculum, eos temerare dies, qui ad Divini Numinis cultum, Sanctorumque gloriosam memoriam recolendam consecrati sunt, memoriaque retinentes Propheticum illud oraculum quo Solemnitates, quas viti OSac0nsuetudine homines deturpant tanquam Stercus a Deo projiciendae et
disperdendae denunciantur. Datum in Palatio nostro Episcopali Alba Carolinensi Dominica Sanctissimae Trinitatis, in diem nonum Iunii incidente Anno 1754. Sigismundus AntoniUS m. p. Ad mandatum suae Episcopalis Excellotitiae antonius gerodat Cathed. L. S. Ecclesiae Albensis et a Latere alte- satae suae Excellentiae anonicus.
XIII. De iis Fundationibus. Extendit Sacratissima Regia Majestas curam suam etiam ad Pias Fundationes in quavis eligione existentes. Mandatum de his ad Regium Gubernium dedit Sequens ,. Maria heresiaetc. Illustres, Reverende te. De Piarum Fundationum, quarum cura summe nobis cordi est, in illo etiam Principatu nostro, statu quod eatenus est in Receptis singulis Religionibus institutum sit, fructusque et emolumenta inde provenientia qualiter impendantur, pro Supremo nostro Apostolico Regis et Principis Haereditariae munero velut in aliis Provinciis et Ditionibus nostris Haereditariis informari cupio rite benigne decrevimus, ut 0 Gubernium nostrum Regium omnes et singulos cujuscunque Religionis, sub quorum manu et dispositione ejusmodi fundationes
habentur, eatenus moneatis quatenu Unu quisque eorum quid, quantum.
qualiter, per quem, quo sine fundatum sit, quidve illud annuatim importet, utrum de securitate ejus sufficienter provisum sit, quo item censu et beneficia harum Fundati0num conversa suerint et convertantur, coram vobis adinvestigandum rite exhibeat, vos tandem seriem hujus Investi-
353쪽
LIB. IV. CAP. 6. k 14. - STATU RELIG. IN TRANS REGNANT M. THER. 339gationis, adjecta etiam demissa opinione vestra Majestati Nostrae intra semestre patium pro ulteriori benigna dispotione nostra submissuri quod vobis benigne mandamus. Quibus in se liquo Gratia et Clementia etc. Datum in Civitate nostra Viennae Austrino die 29 Apr. an. 1754. Maria here Sia. Inquisitio per Dioeceses et Ecclesias. - Facta est igitur eodern anno Investigatio de Collegiorum ac Ecclesiarum Piis Fundati0nibus ac Beneficiis
ad eas pertinentibus per juratos Cancellariae Scribas, quae per Superin- tondentem repraesentata est supremo Reformatorum Consistorio, medio Consistorii Regio Gubernio, ab ipso sua Majestati Sacratissimae repraesentanda. Iussu Supremi Resormatorum Consistorii facta est alia etiam Inquisitio secundum Di oecose ac Ecclesias de Rebus Ecclesiasticis, Templis, Turribus, Campanis Parochiis, Fundis, gris, Pratis actu existentibus vel abalienatis quae Regia mensura in longitudinem et latitudinoui fuerunt mensurata de Beneficiis. Proventibus, et iis, quae quocunque modo ad Ecclesiam pertinerent. Relatoria de his omnibus legitime per authenticas Personas consecta Illustrissimo Reformatorum Consistorio repraesentata atque in archivum Consistorii reposita. XlV. Rescriptum de studiosis Peregrinantibus. - Mandatum de Ciam cularibus. - Extractus Rescripti Caesare0-Regii anno 1256 a Regio in Transilvania Gubernio publicatus de Peregrinantium Passualibus, quibus studiosi ad exteras provincias profecturi, et qua modalitate muniri debeant. Occasionem Rescripti subministrarunt tres e Saxonica nati0ne studiosi absque requisitis Passualibus e Principatu discedentes, consequenterque tandem in censuram Vocati. Rescriptum CaeSareo-Regium ita est: Maria heresia Divina favente Clementia Romanorum Imperatri etc. Illustres, Reverende, Spectabiles, Magnifici, gregii, Generosi, rudentes item a Circumspecti Fideles nostri sincere n0bis dilecti Relata est Majestati ostra humilima vestra informatio quam vos circa Andreae Lani, homa Helvigii et Martini ros Saxonum studiosorum Sine requisitis Passualibus ex illo nostro Haereditario Principatu ad exteras Unia Versitate profectorum preeeS, Xamenque sub duodecim Decembris Anni novissime evoluti submisistis. Cum itaque de perfectione Studiorum aut etiam quamcunque ob causam ad exoticas ditionses instituenda in odem Principatu ostro sege jam ab olim, Benignisque Caesareo-Regiis ordinationibus succeSSive editis, prius quoque ac memorati studiosi Patria movissent, ita cautum fuerit ut proficisci volentibus, non nisi facta vobis vel Gubernatori congrua Significatione, acceptisque inde salvi Passus litteris, eouSque Saltem, dum alia nostras obtinerent, valituris, egredi liceret. Hinc rationes, quibus illi factum suum excusare nituntur, haud equidem eo
354쪽
evincentes apparent, quo culpa penitia Vacare dignoscerentur ex sp0ciali tamen gratia nostra, iisdem hac adhuc Vice factum praemissum benigne condonamus. Et una vobis clementer i UngimVS, quatenus Spargendis per antelatum Principatum Nostrum Circularibus strictissimam cum Legis recentioris in Anno 125 de ejusmodi profectionibus editae, tum et Benignarum Caesareo-Regiarum ordinationum obServationem sub poena iisdem expressa indispensabiliter exequenda, inhabilitatisque praeterea ad quaevis in dicto Principatu munia, seu celesiastica, seu Politica et civica, citra omnem in futurum talium obtinendorum Spem irroganda ex novo publicetis, simulque censurae Peregrinantium eam habeatis curetisque haberi adtentionem, ut haec exacte, et pro debit per illos, quibus articulariter dolataeSt, stat, nec promiscue cuiVis, Verum iS de quorum capacitate, et subinde redundatura in Publicum utilitate congruam capietis notitiam, Passuales dentur. Imo circa has ipsas Passuales pro privata Vestra directione observabilis porro id etiam specialit0r, ut si quidem ad heologica studia sufficiens in ipsa Patria et Regno nostro ungariae campus et
occasio habeatur, nec appareat neceSSitaS, cur eorum condiScendorum
intuitu, pecunia, cujus alioquin etiam in illo Principatu ostro haud levis esset penuria in sexteras provincias efferri debeat. Hinc ubi quispiam, adsectanda hujusmodi studia peregre abeundi animo coram vobis pro impetrando salvo Passu comparebit, detis operam, ut talos potius ad ipsa Patria vel praeattacti Regni ungariae Gymnasia venire disponantur roliqui aut in qui in aliis scientiis, exorcitisque Militaribus et nobilioribus ses excolore vellent, huc ad ea domias Providentia Nostra erectas et Nobili illius quoque Principatus Iuventuti absque discrimine Religionum patentes, juxta praevia NoStra Resolutiones dirigantur. Quibus in reliquo Gratia Nostra Caesare0-Rogia Principalis jugiter manemu propenSae. Datum in Civitate ostra Visenna diu 2 febr. n. 1 56 Regnorum Nostrorum XVI. Maria here Sia.
Ad Mandatum S. C. R. Majestati proprium Adalbertus Somkjai. Gabrio Comes se Bethlen. XV. Eodem anno 1256 gravissimum exortum est bellum inter
Augustam Domum Austriacat atque Brandeburgicam cujus intuitu Passuales Studi0sis ad exteras regiones proficisci volontibus penitus denegatae sunt neque ulli ex Hungaria aut Transylvania dimissi sunt. Tandem anno 1759 circa nom facta os spos dimissi0nis non tantum, sed libertas actu exeundi non paucis concessa. Interventu, quantum scimus illustriuin Belgi ordinum, qui jam ab olim in suis Academiis proprio Sumptu Transylvani ac Hungaris Studiosis non pauc0s alebant ac variis beneficiis
355쪽
LIB. IV. CAP. 6. I 16. - DE STATU RELIG. IN TRANS REGNANT M. THER. 341
cumulatos ad patrios laros ut Ecclesia Christi ac Patria commodius inservirent, cum bona gratia remittebant. XVI. Deformali tabinii certum locum et ministrum pro cultu S. conducunt. - Supplex libellus Meso, mutorum. - Proceres Reformatae eccleSiae evitare volentes gravissimas, quas occasione Cultus acri ibinii ferre cogebantur molestias, tam ration loci, quam etiam Ministrorum cultus, qui hinc inde se Provincia arcessebantur, fecerunt inter Se hanc ordinationsem, ut certus ibi doni propriis expensis Minister interteneatur, certusque loeus conducatur; ubi necesse non sit quovis die sedilia distocare, ac loci faciem a tui Sacro confirmare. Quod ubi innotuit, primum quidem per Regium Provinciae Gubornatorem a proposito prohibiti recurSum faciontes ad Augustam uiam etiam ejus Rescripto ab ordinatione Suaac a domo conducta amoti Libellus supplex Relarmatae Ecclesiae Curatorum est iste:
Sacratissima Caesare0-Rogia et Apostolica majestas Domina Domina et Princ0ps Clementissimal Dum sub piissim Maj0statis Vestra Sacratissimae Regimine, Sua
Publico Privatisque salus, sua Legibus sanctitas, et custodia sua denique Religionibus, utut hic in Transilvania diversis, sociato tamen Legum Diplomatumque praesidio sussultis libertas, imperturbatumque earundem exercitium vigeret, moesti nunc vehementerque dolentes, et supplicem hunc, quoad Sanctissimum Majestatis Vestrae solium adrepimus, libollum lacrimarum nostrarum imbribus humectantes opem Majestatis Vestrae et auxilium imploramus turbati. Liberum nempe nobis. Sanctissima Princeps, a seculis fuit, inque USU ad praeSens usque prstitimus, coetus hic in ptropolitana ransilvania Urbo Cibiniensi celobrare sacros et in Hospitiis consiliariorum, aut aliorum qu0rum Hospitia ampliora erant confluere summi Numinis
adorandi cauSa. Quam stricta nunc et angusta sint consiliariorum Besormatorum non modo, Sed et aliorum Hospitia, querela frequentos ad Majestatem Vestram eatenus Submissae testantur. Et ape nos etiam Reformatae Religionis conSorte necessitas compulit ut quia locus in Hospitiis nostris, tempore praesertim laetarum numerosiores Auditores nequaquam caperet, de ampliori commodoque congregationis nostrae loco cogitaremUS. Ea quippe coetus nostri acri facies est, ut quoties feriatis disebus conVenim S, par in uno, pars in secundo et tertio conclavi, Vix locum sibi, Sedemque reperiat, pars in atriis extusque ea pedibus tanS, fractaque, et a parietibus repercus concionatori Verba, Vix aut plane non intelligens, ora patula, et hiantia in aurium convertat ministeria. Ipsis autem Hospitibus dum res suas in angulum quemdam aedium
356쪽
seponunt, dum sedilia, quibus ut tot homines collo sent destituti ipsi a vicinis emendicant et comportant, dies ipsi, qui est esse deberent operosiore multo sunt profestis. Quid dicamus ea se sollicitudine expensis et prope defatigatione, qua Parochos interdum ab extremis hujus Principatus angulis ordinante primum Superintendente, iis ver saepe reluctantibus gravi vecturae impendio huc advehi curavimus, aegre admodum adventanteS, Obrepletas ubique hospitibus civium aedes, in sordidam admodum domunculam
His tot incommodis deterriti et certe coacti conduXimus prout On- tractus initi copia hic demisse annexa sub litis loquitur, hic in singulorum nostrum vicinia sitas aedes civitatis Schesburgensis ruinae proximas et pene desolatas, ita ut prae numerata certa pecuniae summa tractuque aedium inferiore in usum civitatis ejus Deputatorum relicto. Superior ea ratione restauraretur, ut demolito, qui nunc inter duo cubicula interjacet, pariete intergerino, domus sit in medio ampla recipiendisque Auditoribus capax, et accommoda in altera extremarum concionator resideat altera consultationibus consistorialibus deserviat; quae apud nos Sermonem Sacrum Xeipere de more Solent. Haec dum acta inter nos transactaque fuissent, exivit in populum Sermo et quod famae proprium est mutata auctaque facie prout scilicet eam livor, et invidia fucavit in publicum processit. Loqui statim coeptum est innovationes inducere velle Reformatos Basilicam contra interdicta Caesarea media in urbe in ipso loco Residentiae Gubernialis coram obtutu Gubernatoris et Generalis commendantis quin quod Summum
est, cum injuria Catholici Plebant erigere conari. Neque tamen rumor hic in verbis solummodo et sermone publico substitit, verum id virium eundo acquisivit, ut ipse Excellentiss. Gubernator n0ster Regius per secretarium Gubernialem Monos in absentia nostra collegae Fratrique nostro lustri . R. I. Comiti adisia Telehi de gph. tunc in Classico Gubernio praesenti, rem hanc veluti novam Legibusque et Resolutionibus Regiis interdictam exposuerit et ab aedium reparatione inque finem praedictorum conversione arcuerit prohibueritque proni annexum Sub lit. B. sub praefati Secretarii subscriptione authentice emanatum perhibet. Novimus Sanctissima Princops Clementissima Majestatis Vestrae jussa, ut in religiosis ii, qui se quodammodo gravatos sentiunt ad Regium Majestatis Vestrae Gubernium primum recurrant. At cum Vulnus hoc, quod adeo nos siligit ab ipso Gubernii Rogi Praeside Excellentissimo Gubernatore, cujus ab ossicio instructioneque erat protegeremo accepimuS. dum vulnerati ipsi me rubra Gubernii simus deliberari hac de re in Gubernio posse non vidimus, nedum certi aliquid concludi. Ad Sanctissimuin itaque Majestatis Vestrae et pro sua pietate justitia
357쪽
et sanctitate vere post0licae Principis nostrae Tribunal confugimus, et pressae libertatis, liberique Religionis nostrae exsercitii vindicia de genu supplices oramus. Adoravimus quippe Deum riunum per SucceSSiones Patruin nostrorum imperturbata serie hic ibini in aedibus et conductis privatorum hospitiis nullum hoc ipso scandalum ulli mortalium praebentes, nemine unquam reclamante nihil unquam prohibentibus legibus, at neque nunc aliud in corde habemus, quam ut aedem habeamus capiendis nobis amplam Satis et accommodatam Scimus verbo Majestatis Vestrae sanctissimo interdictas Templorum, Parochiarum et Scholarum, nisi clementissim ejusdem indultu, erectiones, at vero nihil ejusmodi molimur. Nulla aedis antiquae forma mutatur, quin id expleto conductionis tempore commodi eventurum St, ut aedes ipsa nova conductori aptior et Ornatior, locatori utilior evadat. Id solummodo interest, ut qui nunc tot incommodis in Hospitiis nostris Sacra audiunt, illi in simili nisi quod modice ampliori aede locum sibi reperiant commodiorem. Nulla hic Parochia erigendae intentio nisi quod concionator antehac in aliquo Hospitiorum nostrorum angulo, aut Sordida civium domuncula delituit, cubiculum habeat solitarium studiisque suis in silentio tractandi magis opportunum. Quod autem Parochi nostri quoties necessitas ferebat, aegrotos hic Religionis nostrae invi Serint, mortuo Sepellierint, et lante quoque Baptismatis infantes natos laverint liberrime, nulla ulli aut Catholico aut vangelico Pastori seu Plebano stola, nisi forte pro militaribus depensa, id omnium scientia tam notum St, quam quod notiSSimum. Quae cum ita sint, dum nihil contra clomentissima Majestatis Vestrae jussa, nihil contra leges, nihil contra Majorum nostrorum instituta,
moremque pristinum peccavimus, verum sola commoditatis noStrae ratio ad contractum, ratione praefatae aedis cum Magistratu Schesburgensi ineundum nos Ompulit, ne eundom Majestas V. Sacratissima rescindat, Verum contra minas et turbationem exercitii ab Excellentissimo Gubsernatore, nimio fors et immodico Zelo intentatam, nos elementissime protegat. Suppliciter ram US.
Sacratissima Majestatis Vestrae humili me perpetuoque fideles subditi et servi Johannes Comes Lagar adistatis Comes elehi Emericus Comes de Bethlen. XVII. Resolutio ad Libeli sup - senuina fuit haec rei expositio optatamque spei pleni exspectabant Resolutionem illa tamen exspectationi non respondit: Sed omnem eorum destinationem evertit. Quae talis est: Maria heresia Divina lavente Clem. te.
358쪽
Illustres, Reverendo etc. Demissa Capituli trigonisensis seneralis Vicarii vacante sede Archiepiscopali circa Domus cujusdam ibini in publicum
P0larmata Religionis exercitium et consistoriales celebranda conSultationes accommodandae conductionem facta repraesentatione in qua id contra Mandata et Ordinationes Regio-Caesareas fore exposuit. Ac supplici ipsorum etiam ecclesiarum nunc satae Religionis in illo Principatu Curatorum lib0llo, in quo Rem hi se hoc facto licitam suscepisse scripterunt, Nobis Suo modo relatis confrontatisque et ruminalis, tum ex eo quod iidem Curatores contra Decretum Caesareo-Regium conductam Domum in publicum Oratorium formare moliantur tum vero ideo, quod in locum Iurisdictioni suae non subjectum suae seligionis Ministrum, legitime
non Oeatum, sed propria Saltem auctoritate inducere et stabilir moliantur. Inde autem collisiones etiam servitio minus gratae olim reviviscere possent. Invenimus Sufficientem adesse rationem ut contractum de praefata Domo per memoratos Curatore initum reSeindamUS per OnSequens eosdem Curatores a repetitae Domus separationibus et quibusvis
novis in ea formandis aedificiis quae Oratorii Publico cultus sui Divini exercitio amplificandi formam inducere possent inhibeamus, prout rescindimus etiam et inhibemus. Quod ipsum v0s illis, et una id quoquo seri intimabitis ut tametsi privatus Reformatorum in Hospitiis suis, ubi Cibinii morati fuerint, Religionis cultus, prout hactenus impeditus non suit, etiam deinceps admittatur. Nihilominus Ministrum et autorem praemisso sine a Se constitutos et inductos c0ntinuo dimittant severe iis injungendo, ne vel in minimam Parochialium unctionum partem ibi nil se immittero praeSumant. Vobis in reliquo etc. Datum Visennae Austria die da sensis
Iuni Anno 1760. Maria heresia Gabrio Comes de Bethlen, ad Mandat.
Michael enoli. XVIII. Mendicatio celesiae Sihlodiensis. - Memorabilis accidit res, dignaque quae in litteras reseratur ne posteritatis effugiat memoriam.
Parva scintilla magnu in Xcitare videbatur incendium aut saltem sumum. Ita autem accidit. Ecclesiae Resomnatae in ungaria aeque ac Tran- silvania in summam redactae paupertatem earum proventus Si qui ex Majorum munificentia ac benigna ordinatione fuerunt aut camerales acciderunt ossiciales aut abrasit avaritia aut temporum iniquitas exhausit. Unde evenit, ut Sicubi e inpia, Turres, Campana venian renovandae, Suis perficere sumptibus, prorsus in inhabiles; sed nospe tent aliorum auxilia acclesia etiam Silii odiensis in Dioecesi dvar-
359쪽
LIB. IV. CAP. 6. 19. - STATU REI IG. IN TONS REGNANT M. TIIER 345helyensi non adeo populosa, quum suum oratorium ex antiquo ruderes reriis sumptibus erigere minime valoret, respexit ad auxiliatrices ejusdem confessionis idolium manus. Mendicatoriis igitur consueto stilo et modo expeditis, per Schola ejusdom cel si a Ludi-Magistrum Andream Nag stipem colligobat. Qui modornos ransilvania limites egressus in Comitatu iliar, Possossion Ottomari a vice Comite R. Catholico Gabriole Barannya interceptus vara linumque mi SSUS, Ubi
in carcerem compactus ferrum pondoris novem librarum aliquamdiu
p0rtavit. Interceptio ejus Viennam ad Augustam uiam perscripta inde Regium exarabatur Mandatum . 8 Maji an. 1761 quatenus investigaretur quis, cuju Religionis, status ac conditionis Quar inter optusi Quando iter ingressus Quibus in comitatibus, sedibus stipem collegit Quantam pecuniae Summam apud se habeat Quibus administravit et c. quod et factum ac SeVere examinatus. Interea e carcere litteras ad Supserintendentem Res de sua captivitate exaravit notum fecit idem Illustri Res Consistorio, genuinam tandem informationem de eo perhibentes Superintendens ac alii libertati rostitutus. Quantum crimen Christiane Lector in summa egestate a consortibus fido subsidium petore l XIX. Mandarum egium. - Hac eadem occasione Regium prodiit Mandatum in Univsersa Pr0vincia circulariter publicandum, quo interdicebatur collectas seu stipem faciendi gratia in ungariam proficisci.
Maria herosia Romanorum Imp. te.
Illustrias, Reverendo Spectabiles etc. Qualiter certus Andreas agyHelveticae Confessioni addictus in Principatu nostro Transilvaniae et sede Siculi ali Udvarhel Ludi Magistor or spatakiensis subsidium ad ecclesiam Sihlodiensem colligondi sine in comitatum Regni nostri Hurigariae
Biliariensem penetraverit sex alio sub va xeuntis Mensis ad vos circa eundem exarato Mandato et ejus ann0xis uberius perSpΘXiStis.
Cum autem in praedicto Regno Nostro ungariae quemadmodum per Cancellariam ostram Regiam ulicam Majustati ostrae demisse
repraesentatum est, istius modi collecta se non modo per expreSSa Constitutiones, verum etiam per benignas nostras in iisdem radicatas ac Saeptu iteratas constitutiones severae prohibitae sint; ne cuipiam ex ignorantia edictorum in eodem Regno, quodpiam propterea incommodi deinceps Veniat. Clementor vobis mandamus, quatenus in illo Principatu nostro, Partibusque eidem Reincorporatis sparsis circularibus, publicari faciatiS, ne quispiam ad ejusmodi collectas iniungariam in posterum prosici Scatur, Vel alicui ea ratione, seu per vos, seu per alium quemcumque PaSSUaleSad Hungariam praebeantur.
360쪽
Quibus in reliquo Gratia ostra etc. Datum in Civitate Nostra Vienna Austria Die 29 M. Mi n. 1761.
Ad Mandatum aer CaeSar etc. Franciscus Bandi. XX. Juventus ad exteras uniuersitates proficisci prohibetur Fervente bello inter Domum ustriacam et Brandeburgicam, rursus interdicta Si studiosae Iuventutis persegrinatio sextra sine Ditionis Austriacae Rescriptum est tale: Maria heresia etc. Illustros, Rouserende sic. servitii nostri et publici boni, Securitatisque privatorum ratio exigit ne sub moderni ferventis Belli tempor Iuventus ad exteras universitates proficiscatur. Quemadmodum Superinde ipsarum quoque Legum Patriarum vig0re cautum habetur. Quare vobis et medio vestri universis Collogiorum, Gymnasiorum et Scholarum oderatoribus clementor praecipimus, no interea ulli Xtraditione nostras experientia et studiorum causa proficisci volenti, Seu per VOS, Seu per illos Passuales concedantur. In reliquo te. Datum
Vienna Austriae d. XI. Majion 1762.
Maria heresin. Gabrio Comes do Bethlen. Ad Mandat. Sacr. CaeS. R. M.
XXI. Rescriptum . d. 24 Aug. 1264. - Pace tandem OS varias belli tempestates felicit se anno 1763 conclusa, iter profecturi ad externS Academias operiendum et praestolabantur, set cum ratione sollicitabant Reilarinati Verum duo Rρ scripta se di 24 Augusti anno 1764 acceperunt,
Copia alterius talis est: Malia Theresia etc. Illustres ovorendo etc. domissa de Scholis in illo Principatu exstantibus earum quo Fundationibus studiorum item melioratione, Submissa informatione vostra, et juxta hanc relatis Scholarum, Gymnasiorum et Collegiorum Specificationibus, adparet frequentes illic actu et bene etiam fundatas exstare scholas, in quibus non modo inhumanioribus et Philosophicis, verum setiam The0logicis inibi matur JuventuS, et prout Fundus, mensque os Fundatorum, reliquae etiam Disciplina in iisdem cum primis majoribus tradi possint, ac debeant.
Eam proinde non videmus necessitatem, ut Iuventus cum Sua sere, aut Parentum enervatione studiorum causa peregre ad exteras Universitates proficiScatur. Atque de cum nonnulli Principum quoque exterorum SuOS