In Solemni Academiae Instauratione

2쪽

is uod tibi, Eminentissime Princeps, et vobis, Academici ornatissimi, Auditoresque humanissimi, bene ac feliciter vertat, quodque summopere omnium votis optandum erat, solemnem studiorum hujus Academiae instaurationem hodiernus dies anniversarius primus ab illa condita, et constituta tandem aliquando laetioribus auspiciis adduxit. Etenim οptimo sane, ac Sapientissimo consilio nostri Praesidis Eminentissimi factum est, ut haec Academia , quo magis floreret, Divae Virgini sine labe originis Conceptae, quae sapientiae est sedes auspicatissima, in hujus diei celebritate du- dicaretur. ouod vix ut audieritis, statim frequens conspectus vester multo jucundissimus visus est; quippo qui potestis certo considere, et bene sperare, fore ut Academia tantae Patronae, ac Fautricis litterarum commendatione in dies laude ac praestantiu ceteris omnibus antecellat. Quae spes ne nos frustretur, nobis ipsis maxima cura est providendum, alque in primis illud rec

3쪽

dandum : Nisi utile est , quod fucimus, stulta est floria. ouod quidem cum in animum induxissem ,

illud argumentum meae orationi ad texere non dubila vi, quo demonstrandum aggrederer, nostrae Academiae dignitatem cum utilitate esse conjungendam. Id vero facillime consequemur, Si argumenta, quae nobis, quoties huc convenimus, sunt pertractanda, ita instituerimus, ut ad verum potissimum inquirendum , ac bonum consectandum comparata esse videantur. Ita profecto illi malevolorum hominum generi occurremus, qui Academiae laudibus obtrectantes nullum ex ea emolumentum vel religionem, vel societatem, vel studiosum juvenilitem in Ecclesiae spem succrescentem capere posse jam palam non verentur dictitare. Enimvero si quod argumentum perfectum ingenio, elaboratum industria huc asserimus , ad veritatem , ac bonitatem assequendam spectaverit, serendum prorsus non est, aliquem esse tam impudentem, tamque injustum rerum aestimatorem, ut non lateatur, nostram Academiam uberrimos fructus esse allaturam. Fretus

igitur humanitate Xysti iliarii Praesulis amantissimi, qui sua fide, ac benevolentia nobis adest, de proposita re ad dicendum aggredior. Vos interim, Academici cujuscunque ordinis praestantissimi, quorum sapiens judicium mihi licet Censori maxime verendum, precor, quaesoque, ut si quid minus dignum vestra, omniumque expectatione dixerim, id praesertim loci hujus auctoritati, quae dicenti aliquid perturbationis

asterre solet , adscribendum censeatis. Dolendum prolacio eSt , nec sine quoreia , iacmoerore quodam commemorandum, sublimissimas illas intellectus ac volunt alis lacultates , quae animum in

summo dignitatis fastigio locant, ex primoeva nobili-

4쪽

- 5 late ac persectione dejectas, vulneribus veluti quibusdam acceptis , in viliorem conditionem decidisse. Enimvero intelligendi illa animi nostri vis (ut modo taceam de voluntate ) tantis ignorantiae tenebris ossunditur, tantaque obscuritatis et caliginis densitate obvolvitur, ut, nisi disciplina duce, nisi tacem praeserente

cultura, in immensa hac rerum ob ectarum varietate, quae nos circumstant, veritatem, ad quam homo contendit, minime valeat sibi plane comparare. Ilinc factum est, ut mortales non secus ac coeci ducibus destituti, non solum innumera salsarum opinionum portenta pro veris adoptarint; sed quod pravum omnino et turpe erat , Soepissime vel uli lxion nubem pro Iunone suerint amplexati. Et quidem ponite vobis ante oculos totius retro antiquitatis hominum opiniones, non dicam rudium e vulgo, sed illorum, qui sapere putabantur, quorumque memoria ad nos cum laude manavit, et facile intelligetis, quam male Sentirent, quotque in erroribus versarentur praesertim in rebus, quae ad religionem ac mores, ad leges et consuetudines, ad pacta conventa, et foedera pertinerent. Sed tanta sunt mala, quae ex hujusmodi ignorantia, ac veritatis aberratione tanquam irriguo sonte in omne genus hominum quolibet tempore emanarunt, ut si vellem dumtaxat enarrare, viae justo unius Ora

tionis ambitu, sed pene integro volumine comprehendi posse viderentur. Illud potius animadvertendum censeo, coecitatis vulnus intellectui in ilicium sucile obduci pos . se, si litterarum, disciplinarumque studiis , quae in Academiis, ac doctorum hominum conventibus nobilius exercentur, veri inquisitio atque investigatio sincera fide suscipiatur. Quapropter si primam Academiarum originem animo revolvamus, statim illas, quae

5쪽

- 6 eeleberrimae habitae suerunt, non ad aliud potissimum, quam ad verum inquirendum, humanasque mentes C gnitionum luminibus persundendas, natas esse Statuemus. In eas enim homines sapientissimi adscripti veritates, quae erant vel dissicillimae, ac penitus occultae, communi consilio, perpetuisque animi contentionibus detexere, atque erroribus dissipatis, tenebrisque e pulsis , novarum scientiarum amplificatione ad rei publicae ac privatae bonum magnum alumentum attulerunt.

Quae cum ita sint, argumenta hujus Academiae Sic persequi necesse est, ut veritatem praecipue eorum ope plenius assequendam nobis proposuisse videamur.

Secus de nobis quoque dici posset, quod Apostolus

te quibusdam assirmavit, semper discentes, ei od ue ritalis scientiam nunquam PerBenientes et ad veritatis , inquam, scientiam, ad quam ab ipsa natura ita facti et comparati sumus , ut toto animi impetu abripia.mur. Ad illam igitur acquirendam nostra consilia, et cogitationes spectare debent, ut litteras, ac litteratos homines, Acudemiam istam, Atque Academicorum Studia tum religioni , cum societati maximo usui esse

comprobemus.

Ita enim semper hominibus persuasum suit, ut si doctissimi quique ex omnibus ordinibus litterato. rum adlecti in magnas Academias ad omnis generis

scientias novarum veritatum cognitione amplificandas Convenerint, ex eorum laboribus ac studiis, euris et

vigiliis, sumptibus atque impensis societas et religioumplissima commoda suissent relaturae. ouod ubi quisque factum vidit, illico jure exclamavit: o praeclara scientiarum incunabula , bonarumque artium Splendores exoptatos , qui tenebras mentibus homi-

6쪽

num offusas discutere potuerunt i o eruditorum moris talium studia , quibus tam uberes, tamque ingentes fructus accepti sunt reserendit Verum in ea tempora incidimus, in quibus prope hominum in sinitam societatem in Europae storemtissimis regionibus omni calamitatum genero vexari, religionemque insensissimos hostes habere dolemus ;unde bellum quam varium , quam pertinax , quam periculosum , quam atrox nostra memoria ea pasSasit, satis conspeximus, comploravimus. Neque id ex alia causa repetendum puto , nisi quod in plerisque Academiis artes, litteras, ac severiores disciplinas non veritatis ingenuo studio coli coeptum fuerit, sed po-lius ut ad illam vel infirmandam, vel acriter oppugnandam Summa ope adniterentur. Namque occulto improborum consilio evenit, ut in illas nemo sermo cooptaretur, nisi aut quid novi invexerit, quod sincum saceret imperitis, aut sententias a Catholica religione nimium abhorrentes phaleratis verbis prodiderit , quae impietatis venenum quo latentius occul rent , eo facilius disseminarent. Illuc de rerum omnium origine atque existentia, de animi simplicitatealquo immortalitate , de hominis libertate ac felicitate , de justi atque injusti notione , de conjugum ,

parentum ac liberorum ossiciis , de iis , quae sunt Sua propria, quaeque communia, de imperio ac Sacerdotio opiniones vel absurdissimae eruperunt. Equidem eo vecordiae ventum est, ut philosophi , qui Rationalistae appellantur , Deum eSse rationis ipsius partum ac foetum, sidem intelligendi vis nobiliorem persectionem , Trinitatem divinarum personarum ex Platonis doctrina explicandam , uec CaUtera totius oeconomiae reparationis hominum m Stem

7쪽

- 8 ria sabulosis narrationibus Indorum , Sinensium, atque aegyptiorum accommodanda esse scripserint, docuerint , praedicarint. Evangelium vero nihil aliud nisi m3thistoriam , et Christum vel purum hominem, licet eruditissimum , ac philosophum uti Mercurium

Trismegistrum existimandum, vel potius nunquam extitisse , nisi quatenus vir excellentissimae doctrinae , morumque innocentiae ex aliquorum mente fuerit fiuctus et conformatus, ut mortales omnes aliquod virtutum persectum atque absolutum exemplar sibi ad imitandum proponerent, per summam impudentiam illorum quamplures asseruere. ouid porro de rebus politicis 2 eo spectant doctrinae , quas continent litteratorum hominum opera ex compluribus hujus generis Academiis evulgata , ut sere omnes populorum perturbationes , seditionesque teterrimas, quas ingemuimus, inde natas, atque excitatas esse jure meritoque conqueramur. ouot illinc mala, quot aerumnae, quot calamitates in religionem ac societatem suerunt

importata 2 proh hone Deust quo litterarum dignitas

atque excellentia ' quo Academiarum maxima prae- Stantia atque utilitas evasere 2 Nemo igitur vestrum non videt, quantum studii ac diligentiae, quantum laboris atque industriae impendendum sit, ut litterae , ac disciplinae in nostra Academia veritatis investigatione ad nobilissimam suae

originis dignitatem revocentur. IIaec tamen veritas ab uno Deo Sapientissimo, qui rerum omnium cauSSa S, et rationes continet , cujusque ex vultu , ut David cecinit, lumen in nos transsunditur, nostrisque mentibus veluti consignatur, tantummodo est repetenda .

Equidem id in primis Christus sua auctoritate testatus est illis verbis, quibus utitur, quotiescumque Pa-

8쪽

- s trem alloquitur, Beritas tua, Deus: atque non alia de causa se in hunc terrarum orbem venisse Romano

Praesidi roganti respondit, nisi ut eidem veritati , nempe Deo , testimonium quam amplissimum perhiberet. Iloc ipsum olim gentibus adeo ratum, firmumque Sedit, ut vulgato omnium sermone etatum illud percrebuerit: ab Auee principium Musce. duc quoque facit illa Pegasi, seu alati equi fabula celeberrima , qua ideo in Ilelicone decantatum fontem, quo Musae

polum ibant, ungula eredisse jactatur, ut scientiam. quae illinc hauriebatur, ab alto solummodo pluere Significaretur. Ita enim apertissime iterum atque foepius admonemur, Academias, quae sunt litterarum disciplinarumque sermo sacra domicilia, tamquam altiora media , quibus ad sapientiam initiamur , eo tantum suomet instituto spectare, ut veritates , quae ex divino ssumine hauriuntur , suo veluti Sinu comprehendant. ouocirca in veritate investiganda opus est, ut ne latum quidem unguem ab illis setientiis, quae veluti rivuli e fonte sacrarum litterarum dimanant, discedamus , ne sorte in illorum salso nomino sapientium calamitatem incidamus, qui, ut ait Apostolus, euecnverunt in eositationibus suis, es stulti 'eli sunt. Nostra igitur plurimum interest , ut in argumentis pertractandis illud Apostoli ipsius monitum, quo usus est cum Colossensibus , in montem revocemus ; V.

dete , ne quis Dos decipio I per philosophiam, et inanem fallaciam , secundum traditionem hominum, secundum elementa mundi, el non secundum Christum. Obtemperantes enim hule Apostoli praecepto veritatem exoptatam in omnibus scientiis vel moralibus ,

vel naturalibus, ac ph sicis, vel iis, quas Mathema

9쪽

- lo lici prosilentur, non secus ac in litteris sive graecis, sive latinis excolendis , sine erroris formidine assequemur

Argumenta igitur, quae erunt unicuique nostrum pertractanda, ita exοrnabimus, ut exquisita eruditione, omnique doctrinarum genere referta non modo ad rem litterariam locupletandam plurimum conserant, verum etiam in primis ad illos errores prostigandos sint apta atque accommodata, qui magna ex parte e Transalpinis regionibus est usi totam italiam penitus invasere. Ita prosecto nihil hac Academia nobilius , nihil excellentius atque utilius societati, ac religioni accidere potuisse vel ipsi illius hostes insensissimi judicabunt. ouod multo magis certum atque exploratum apud o-Innes erit, si praeter veri investigationem honum quoque hujusmodi Academicis exercitationibus conSectabimur

Atque in primis quicunque interiores animi sui latebras paulisper consuluerit, prosecto latebitur, in Praesenti rerum conditione voluntatem adeo esse la-hesactatam, ut, quae sequi deberet, effugiat, atque ad ea, quae fugienda essent, incredibili aviditate rapiatur. Ita enim bonorum malorumque rationes saepe confunduntur , ut bonum pro malo averSemur , ma- Iumque veluti honum amplectamur. ouare non modo veritatis investigatione intellectus errores atque ignorantiam expellere, ac dissipare dPbemus, verum etiam honitatis consectatione voluntas a Summa Suae Pravitatis propensione magnopere est revocanda . Equidem quemadmodum ambao huiusmodi lacultates sunt veluti individuae partes unius animi , ita veri bonique qualitates eo vinculo inter se colligantur, ut alterum ab altero sejungi nequeat, ne divinus ordo Sa

10쪽

- ll pientissime constitulus per summam audaciam pertur. hetur. Utrumque enim Deus conjunxit in selicitate hominis statuenda , quem ea lege condidit, ut, cum Caetera animantia vitam corpusque tueantur ab iis tantummodo , quae molestiam aut perniciem asserre possunt, ille ad intelligendum, atque ad rationi convenienter agendum suerit comparatus. Cum ita se res habeat, ipsa nostri ossicii ratio, hujusque Academiae institutum postulant, ut nostra Studia non minus in veri perspicientia, quam in boni tractatione alacriter versentur. Ita enim de litteris ac disciplinis optimo merebimur; dum illarum auxilio morum honestatem , virtutis pulchritudinem, divinarum humanarumque legum a recta ratione minime abhorrentium sanctitatem ab earum opinionum falsitate vindicabimus, quae impietatem fovent, religionem impetunt, ac societatem landitus evertere 2ggrediuntur. Et quidem in comperto est apud omnes litteras ac disciplinas quasi de Coelo suisse missas , ut hominibus felicitatem , quae veri ac boni consectatione obtinetur, lacillime compararent. Eo nomino

aurea mecula, quibus agnitae veritates in usum rectum, piumque deducebantur, poetae, philosophique

extulere, eoque consilio Deorum convivia, quibus essent mortales accubituri, tantopero celebrarunt, ut humanos animos propter morum innocentiam , quam

Scientiae secum ferunt, Numinibus ipsis coniungi di

ouamobrem non est dubitandum , quin litterarum usus, atque Academiarum sinis tam late pateat,

ut quidquid a nobis in vita honestum, quidquid decorum expeti debeat, quaecunque ad dignitatem, ad jucunditatem, ad ipsam beatitatem obtinendam desi