Opera. By P. Virgilius Maro. Edited by N. Heinsius

11쪽

an inpromtu complura, de quia

actum nunc tecum oportebat

fortasse, nisatius ego confulti que

arbitrarer, ea disserri in magis opportuna tempora . dum mea Maronem Observationes jam quodammodo scrinita parata, luce publica donantur

Auguror quippe issipata nube bessica, quafoede

ratos Belgas atrox ac per quam infesta dirum e- equidem nunc in modum percessit pacatiora multo ac tranquissiora mox apparitura omnia . cum Musis solidam ingratiam possemini reditura' id nobis quoque lucubrandi impetus, haud modice nuncsi aminatus, excitetur denuo, mia ui certe frigeat acsenescat. Interim ut paucis hie expediametector, curae praecipua nobisfuit per enserestidiosum ac diligentem in modum Gramnatica rei scriptores veteres Latinos, quicumn Marone itastrando equentes admodum entur facem presuxere nobis identidem haud securam , ad asperendo locos eos atque in in-t grum resiluendos, in quissus dubiae nunc ae screpantes ossendout scriptura, ut sine eorun- et dem

12쪽

d, adminiculo bis in ancipiti fuctuantibu/, itinerum per incerta passim errabundis comiter hie illic monstrarint viam. Praterea negligenuos haudquaquam duxi codices Maronii ipsius Ilust quos ex erudito non unim bioliotheca pul-mere in medium prolatos, haud parvo numero, indefesse equidem animi contentione excusso laboris zmauam ingrati minime pertom. Hoscesa ordine ovemque nunc suo percenseam , quod alias facienuum pluribi mihi propono, mam estum mehercules fat, tricesimo ab numero eorumdem copiam haud multum abfusse. Sed commendandus hos inter praecipue venit codex longe praej tanti' imus , atque unus instar omnium, qui parem piustate nutam per Europam universam nunc habet .servatus a musto tempore in Laurentiana Florentia bibliotheca, pulcherrimo Eae dedicato religiose Musis a Me icea gente ab

olim ternitatissacrario, ubi etiamnum custoditur, ac dominum agnosti Cosmiam ejus nomini tertium, Magnum Etruria Ducem, quo nomeetirtutis capit decor que tantundem , quantuNatura rerum universa in sese complectitur. ipsum exempla usibus AH Manuti infervis olim , cujus in Orthographico opere laudat passim, possessorem bber tunc nactus Ludovicu Cardinalem Carpensem, a quo posea ad Achilem Statium devenit. Sed hoe de codice ab haudpauca dicenda nobis venient, qua hujus sunt loci. Fuer i ct alia in manu exemplri

13쪽

ria, ut perantiqua ita, sic cum emi ni Mι- dicet si optimis, ac littera majore Romana exaratis, neutiquam comparanda Orthographi- eam scribendi rationem hanc in pleri que non enim in omnibus, secuti sumus, quam Ugatiores libri r erebant. Ob olevit serm apud nos, quod in usu tamen priscis Romanis re quentissimo filii, si quid vetustioribui mem-όranis es credendum, ut ιclinationis tertia nominum, qua casum pluralem in una terminant, quartus casus iisdem in is non in es terminetur. Urbs , urbes, urbium, urbis gens, gente , gentium , gentis omnis, omnes, omni una omnis Hinc vitium Satasianum. Omnis homines summa ope eniti decet atque hac de re cum Prisciam tum alii ex auri- quis grammaticis , in primis A. Gellam tiber- tim egerunt: qui dissuta operose, cur Maroia nunc tris nunc tres dixerit nam tiod reiso, omneis , urbet is queis, aliaque id enim non pauca a sim in vulgatis editionibus occarrant, ea Pacuviano Ennianoque digna tempore, non Virgiliano censeamus ticet. Habet enim in delici Maro archaismos quidem ac vete res loquendi modos sed sobrie id ac parce, ut

mira es huic poeta casigatissim judicii vis in

omnibetis. Eam certe scribendi ration m Eo Letente obtinuisse, ut omnis, urbis, dicerent. non b eis aut nancis , in quarto casi plurali,

14쪽

paret, in quorum non paucis apud me exstantibus caica exhibetur corona , cum hac in tro-

.i ι, Augusti saris nimi ata citinum altera parte ιιι ubi imago est expr6sa,

additu hisce litteru, I vos u Lius D vus. Hinc toties apud Maronem in pra-

stantissimis libris Volcanus . Volsci , volnus,ta: Vom , quom , divom, o simi

uia quomodos in perυetustis Varronis, Plautti Terentii, Lucreti exemplaribus scriptum gen upri . in transcursu fuerunt monenda,

bis in Maroniano contextu arbitrereforsan , νε-ie codicum fidissimorum auctoritatem Ulixes ιβ in iisdem exemplaributa constanter admodum, quem nunc lysem scribimus perperi ta malo exemplo, ut certius a mnia vers au Maronem nostra evincent. Hisce interim p u-TIB.

15쪽

TIB. CLAUDII DONATI

A Drunt

TIB CLAUDIUM MAXIMUM

DONATIANUM FILIUM,

VIRGILII MARONIS

Ub. Virgilius aro parentibus modicis fuit , dc praecipue patre Marone , qu a quidam opificem figulum,plures Magii cujusdam viatoris initio mercenarium, mox ob industriam generum tradide- quem cum agricolationi reique rusticae cgregibus praefecistet .cer , ilvis coem undisi apibus curandis reculam auxit Natus est Cn. Pompeio Magno m. Licinio Crassis primum iri s. Iduum Octobrium die, in pago qui Andes dicitur , qui esta Mantua non procul Praegnans mater somniavit Maia, enixam se laureum ramum , quem contacta terra confestim cerneret coaluisse,in excrevisse illico in speciem matura arboris , refertae variis pomis floribus : ac sequenti luce cum marito rus propinquum petens , ex itinere divertit, atque in subiecta fossa partu levata est. Ferunt infantem , ut

filii editus , nec vagisse,in adeo miti vulta fuisse, ut haut dubiam spem prosperioris genitui jam tum indicaret. Et accessit aliud praesagium. Siquidem virga populea more regionis in puerperiis, eodem statim loco depacta , ita brevi coaluit, ut multo ante satas populos adaequarit quae arbor Virgilii et eo dicta atque consecrata eae summa gravida- Ium,

16쪽

mmmsetarum religione, suscipientium ibi de silventium vota Initio aetatis, id est, usque ad sebi inui rannum Cremona egi VII anno VI-

s Σω am cepit illis Consulibus iterum quIbus

nazer Evenitque, ut eo ipso die Lucretius poeta ecederet. Sed Virgilius Cremona Mediolanum, Dinde paulio post Neapolim transit ubi cum litteris&Graecis Latinis vehementissiimam operam dedisset, tandem omni cura omnique studio 1nduL- sit medicini mathematicae 'dibus rebus cum ante alios eruditior peritiorque ellet, se in urbem contulit, statimque, magistri stabuli equorum Augusti amicitiam nactus, multos vatiosque mor

bos incidentes equis curavit. A in λ'

singulis diebus panes Virgilio, ut uni ex stabulariis, dat iussit. Interea a Crotoniatis unus qu1mnae pulchritudinis Caesari dono fuit missus qui omnium judicio spem portendebat virtutis celeritatis immensae. Hunc cum asseexisset aro, mastistro stabuli dixit, natum este ex morbola equa.d nec viribus valiturum , nec celeritate cidque verum fuisse inventum est. Quod cum magister stabuli Augusto recitastat, duplicari ipsi in mercedem panes jussit. Cum item ex Hispania Augusto canes

dono mitterentur, parentes eorum dixit Virgilius .animum celeritatemque futuram. Quoco nito, mandat iterum Virgilio panes duplicari. lDIbitavit Augustus, Octavii ne filius esset, an es

terius idque Maronem aperirepose arbitratus en, quia canum equi naturam parentesque cogno- at motis igitur omnibus arbitris, num Inpenitiorem partem domus vocat, solum rogat, an sciat quisnam esset, de quam ad felicitandos homines facultatem haberet. Novi, inquit Maro , te Caesar Auguste, ferine aequam cum dis immortalibus potestatem habere, ut, quem vis, felicem facias. Eo animo sum , respondit Caesar, ut, si verum pro rogatu dixeris, beatum te felicemque reddan Utinam

17쪽

V A. Utinam , ait Maro, interroganti tibi vera dicere qtieam Tunc Aligristus Putant alii nae natum Octavio : quidam suspicantur alio me genitum viro Maro subridens, Facile, inquit, si inpune licenterque quae sentio loqui jubes, id dicam. Adfirmat Caesar jurej tu and , nullum ejus dictum aegre laturum, immo non nisi donatum ab eo dississurum. Ad haec oculos oculis Augusti infigens Maro, Facilius, ait, in ceteris animalibus quali- tates parentum mathematicis, philosophis cognosci possunt, in homine nequaquam possibile est sed de te conjecturam habeo similem veri, ut quid exercuerit pater tuus, scire possim. Attente exspectabat Augustus quidnam diceret. At ille Quantum ego rem intelligere possum , pistoris filius es, inquit Obstupuerat Caesar, statim iro id pacto fieri potuerit, animo volvebat. Interrum

pens Virgilius , Audi, inquit, quo pacto id conjicio : Cum quaedam enuntiarim praedixerimque Quae intelligi scirique non nisi ab eruditissimis summisque viris potuissent tu, princeps orbis, item tem panes in mercedem dari jussisti quod quidem aut pistoris aut nati pistore officium erat. Placuit Caesari facetia At deinceps, inquit Caesar, non a pistore sed a rege magnanimo dona feres illumque plurimi fecit, tollioni commendavit. Corpore dc statura fuit grandi, aquilino colore

sacie rusticana, valetudine varia nam plerumque

ab stomachori faucibus ac dolore capitis laborabat sanguinem etiam saepius ejecit cibi vinique minimi Fama est, eum libidinis pronioris in

pueros facisse. Sed boni ita eum pueros amasse putaverunt, ut Socrates Alcibiadem, Plato suos pueros. Verum inter omnes maxime dilexit Ce-bctem: Alexandrum quem secunda Bucolicorum ecloga Alexin appellat donatum sibi ab Asinio Podione utrumque non ineruditum dimisit:

18쪽

tam. Vulgatum est consuevisse eum cum Plotia Hieria Sed Asconius Pedianus adfirmat, pium

Dostea minoribus natu narrare solitum, muriatum

uidem se a Vario ad communionem mulieris, e lium se pertinacissime recusasse Cetera faue, vita oreri animo, tam probum fulsi e constat, ut eapoli Parthenias vulgo appellaretur ac , si quando. Romae, quo rarissime commeabat, viseretur in publico, ectantes demonstrantesque se subterfugere solitum in proximum tectum. Bona autem cuiusdam exulantis offerente Augusto , non ulla nuit accipere. Poss edit prope centies sestertium , ex liberalitatibus amicorum , habuitque domum Romae in Esquiliis juxta hortos arcenatis inuamquam secessa Campaniae Siciliaeque plurimum Oteretur. Quaecumque ab Augusto peteret, repullam numquam habuit Parentibus quotannis aurum ad abundantem alitum mittebat, quosdam grandis amisit ex quibus patrem oculis captum , suos fratres germanos, Silonem inpuberem , Flaccum iam adultum, cujus exitum sub nomine Daphnidis deflet. Inter cetera studia, ut supra diximus, medicina quoque, ac maxime mathematicae, peram dedit. Egit de caussim unam omnino, nec in plius quam 1emel. Sermone tardissimum , ac pe- et

ne indocto silmilam fuisse telis stradidit Poe- iticam puer adhuc auspicatus in Balistam ludi gladiatori magistrum , ob infamiam latrocinioruma coopertum lapidibus, distichon fecit: Monte sub hoc lapidum tegitur Balbia sepultiu

Notite diequetur m carpe viator iter.

Deinde Catalecton,& oretum, e Priapea, Epi tyrammata , dc Diras, & Culicem , cum esset anno rum quindecim Cujus materia talis est Pastoriaritigatus aestu cum sub arbore obdormisset, serpens: ad illum proreperet palude , culex provolavit iatque inter duo tempora aculeum fixit pastori.

19쪽

clitichon fecit: Parυ culem pecudum custos tiί tale merentis Funeris, fictu u, vitapro munere, reddit.

scripsit etiam , de qua ambigitur , A tnam Et

mo , cum res Romanas inchoasset, offensus materi nominum asperitate , ad Bucolica transiit maxime ut Auirium Pollionem , Alfenum Varium di Cornelium Gallum celebraret quia in distributione agrorum, qui post Philippensem victoriam veteranas, triumvirorum umi, trans Padum dividebantur, indemnem se praestitissent Deinde Georgica in honorem arcenatis edidit, cum sibi vix dum noto opem tulisset adversusClaudii veterani milites, vel , ut alii putant, Arii centurionis violantiam, a quo in altercatione itis agrariae parum abfuit quin occideretur. Novissime autem neidem aggressiis est argumentum vatium multiplex, quasi amborum Homeri carminum uastar praeterea nominibus ac rebus Graecis Latinisque commune in in quo, quod maxime studebat, Romana simul urbis, uetusti origo contineretur. Cum Georgica scriberet, traditur quotidie meditatos mane plurimos versus di- r. litum, ac per totum diem retractando ad 2 aucissimos redigere, non absurde carmen se ursae more parere dicentem, lambendo demum eis sngere Mneida prosa prius oratione formatam Mestamque in XII libros, particulatim compo- rete instituit, ut quidam tradunt. Alii ejus sententiae iunt, ut existiment eum, si diutius vixissilet, quatuor viginti libros usque ad Augusti tempora scripturum , atque alia quaedam percursurum Augusti vero gesta diligentissitne exsecuturum' iure qui, dum scriberet, ne quid impe-m moraietur, quaedam impersecta reliquit aliavissimis versibus scripsit quos per ocum pro ti-

illi vel tibicinibu interponi a se dicebat, ad susti- o nendum

20쪽

VIRGILII . Arinee lidae columnae advenirent.

Metti polito ei inaesi me amavit aro, dilectus

suit postea in uspicionem coniuration IS 4bhii inu: a occisus est. Verum usque

iri Aristaei fabulam commutavit. Georgica epIennio Neapoli, net pariun

Camba ad odecim confecit annis Bucolica eo trami, ut in scena quoque pς Hxta

crebra pronunciatione recitarentur. At cum Cicero

tio totam clogam recitati quam cum accurate

pernotasi et in fine ix Mer inuali ipse linguae Latinae spes prima fuisset,' a- futurus sit secunda. Quae verba postea neidi

Augusto, atque reficiendarum virium caussa A teli commoranti, per continuum quatriduum e cit, suscipiente Maecenate legendi vicem, quotieMinterpe detur ipse vocis offensione Pronuntiabatt Iem ma cita cum suavitate, clauociniis inuas