Opera. By P. Virgilius Maro. Edited by N. Heinsius

431쪽

Horrida sanguineo pinguntur praelia cocco. Aciditur aurata dejectus cuspide Typho

Qui prius Ossaeis consternens aethera saxis Emathio celiam duplicabat vertice Olympum. liale Deae velum sollemni in tempore portalit . Tali te vellem, juvenum doctissime, ritu spurpureos inter Solesi candida Lunae Sidera, caeruleis orbem pulsantia bigis

N aturae rerum magnis intexere chartis:

A ternum sophia conjunctum carmine nomeni ostra tuum senibus loqueretur pagina saeclis.

'ed quoniarn ad tantas nunc primum nascimur

artes,

i tunc primum teneros firmamus robore nervos rL Haec tamen interea quae possumus, in quibus aevi Prima rudimenta, dc primos exegimus annos 2 Accipe dona meo multum vigilata labore, s Et praemissi tuis non magna e Xordia rebus.

inpia prodigiis ut quondam exterruit amplis Scylla, novosque avium sublimis in aere coetus Vulerit: tenui conscendens sidera penna L Caeruleis sua tecta supervolitaverit alis o .Hanc pro purpureo poenam scelerata capillo, a Troque patris solvens excisa funditus urbe. Complures illami magni, Messalla, poetae Nam verum fateamur; amat Polyhymneia verum). Longe alia perhibent nullatam membra figura , ps Scyllaeum monstra in faXum conversa vocari: nam esse, aerumnis quam saepe legam tis Ulixi Candida succinctam latrantibus inguina monstris

Dulichias vexasse ratis,in gurgite in alto Deprensos nautas canibus lacerasse maIinis. Cased neque Maeoniae haec patiuntur credere chartae Nec malus istorum dubiis erroribus auctor.

Namque alias alii vulgo finXere puellas ζ Quae Colophoniaco Scylla dicuntur Homero. Ipsi seu Lamiae mater sit, sive Crataeis, s solve illam monstro genuit Persaea biformi, sive

432쪽

lpse pater timidam saeva coanple Xus arena Conjugium carae violaverat Amphitrites. Ritamen exegit Iongo post tempore pinnas, Ut cum cura sui veheretur conjugis alto, Ipsa trucem musto misceret sanguine pontum. Seu vero, ut perhibent, rina cum vinceret omnii cupido quaestu pasim spoliaret amantes

Piscibus&canibus rabidis va late est, Horribiles circum vidit ibi it inas. Heu quoties mirata novos expalluit artus' et apsa suos quoties heu pertimuit latratus Ausa quod est mulier numen fraudare Deorum,

Et dictam Veneri votorum verterela nam.

Qt iam, mala multiplici juvenum quod septa catervDixerat, atque animo merctii agitata ferarum, In famem tali merito rumore fatile Docta Palaephatia testatur voce papyrus.

Quicquid, it quisquis tali de clade locutus,

Oinnia sint tot is liceat notescere irin: Atque unam' multis Scyllam non esse puellis. Q iare dc quae cantus meditanti mittere certos,

Magna mihi cupido tribuistis praemia, Divae Pierides, quarum castos altaria postes munere saepe meo insciunt, foribulque hyacinthi

Deponunt flores, aut suave rubens narcissus, Aut crocus alterna conjungens lilia caltha, Sparsaque liminibus floret rosa nunc age, i a , Praecipue nostro nunc ad spuat labori, Atque novum aeterno pratexite honore volumen. Sunt Pandioniis vicinae sedibus urbes, Io Actaeos inter conis, di candida Thesei Purpureis late ridentia litora conchis Q iarum non ulli fama concedere digna

tax Megara , Actaei quondam munita labore Alcathoi,

433쪽

l Alcathoi, Phoebique deus namque adsuit illi ios

Unde etiam cithaia voces imitantur acutas Saepe lapis recrepat Cyllenia munera pulsus, Et veterem 1bnitu Phoebi testatur honorem. lanc urbem , ante alios qui tum florebat in

ecerat in fellam populator remige Minosci a Io, Hospitio quo se Nili Polyidos avito, Carpathium fugiens, flumina Cerata a

Texerat hunc bello repetens Gortynius heros Attica Cretaea sternebat rura sagitta. Sed neque tunc cives, neque tunc re ipse veretur Infesto ad muros volitantis agmine turmas Ducere dc indomita virtute retundere mentis:

Responsum quoniam satis est meminisse deorum. Nam capite a summo regis, mirabile dictu, Candida caesaries, florebant tempora lauro Iabo Et roseus medio fulgebat vertice crinis Cujus quam servata diu natura fuisset, Tam patriam incolumem Nisi regnumque fi-

turum,

Concordes stabili firmarunt numine Parcae. Ergo omnis caro restidebat cura capilli: IasAurea sollemni conatum quoqtte fibula ritu Mopsopio tereti nectebat dente cicadae. Nec vero haec vobis custodia vana fuisset, Nec fuerat nisi Scylla novo concepta farore ς cylla patris miseri patriaeque inventa sepulcrum et O nimium cupidis si non inhiasset ocellis Sed malus ille puer, quem nec sua flectere mater

Iratum potuit, quem nec pater, atque avus idem Iuppiter ille etiam Poenos domitare coneci,

validas docuit vires mansuescere tigris sile etiam divos, homines sed dicere magnum est. Idem tum superis acuebat parvultis iras Junonis magnae, cujus perjuria diva: Olim se meminisse diu perjura puellae Non ulli liceat violaverat inscia sedena r os iun

434쪽

a o P. VIRGILI Dum sacris operata deae lascivit,i extra Procedit longe matrum comitumque caterVam, Suspeia sana gaudens in corpore ludere vestem, Et tumidos agitante sinus Aquilone relaxans. Necdum etiam castos agitaverat ignis honores, I sNecdum sollemni lympha perfusa sacerdos Pallentis foliis caput exornarat Olivae, Cum ab sese manibus fugit pila, cumque relabs a Procurrit virgoci quo utinam ne prodita ludo Aurea tam gracili solvisset corpora ita iso Omnia, quae retinere gradum, curiumque morari Postent o tecum vellem tua semper haberes Non umquam violata manu sacraria divae Jurando infelix nequicquam jura piames. Et si quis nocuisse tibi perjuria credat, I sCaulla pia est timuit fratri te ostendere Iuno. At levis ille deus, cui semper ad ulciscendum Quaeritur ex omni verborum injuria dicto Alaea fulgenti depromens tela pharetra Heu nimium tereti, nimium Tirynthia visu, 16o Virginis in tenera defiXerat omnia mente. Quae simul ac venis hausit sitientibus ignem, Et validum penitus concepit in ossa furorem Saeva velut gelidis Ciconum Bistonis in oris, Ictave barbarico Cybeles antistita buxo, 6 Infelix virgo tota bacchatur in urbe Non storace Idaeo flagrantes picta capillos, Cognita non teneris pedibus Sicyonia servans, Non niveo retinens baccata monilia collo. Multum illi incerto trepidant vestigia cursu. 7o Saepe redit patrios adscendere prodita muros Aeriasque facit causam se visere turres. Saepe etiam tristis volvens in nocte querelas, Sedibus ex altis ctali speculatur amorem Cistraque prospectat crebris lucentia flammis. IpsNulla colum novit carum nec respicit aurum.

Non arguta sonant tenui psalteria chorda Non Libyco molles plauduntur pectine telae.

Nullus

435쪽

ullus in ore rubor ibi enim rubor obstat amori es tque ubi nulla malis reperit blati tantis, 18 3 abidulamque videt labi per viscera mortem inlio vocat ire dolor, subigunt quo tendere fata,r ertur dc horribili praeceps impellitur oestro

patris ac demens crinem de vertice ferret urtim, atque arguto detonsum mitteret hosti is s amque hae conditio misera proponitur una. ive illa ignorans rivis non bonus omnia malit redere, quam tanto scelere damnare puellam'

seu tamen infelix quid enim inprudentia pro

ile pater ocul direpta crudeliter urbe, Isoix erit una super sedes in turribus altis, Tu ubi extructo postis considere nido. quo lite avis morieres dabit tibi filia poenas. audete o celeres subnixae nubibus altis, tuae mare, quae virides silvas lucosque sonantes, acolitis gaudete a 'landaeque volucres. M olque adeo humani mutatae corpori artus,e os o crudeli fatorum lege puellae Dauliades, crudele venit carissu a vobis

ἶ Ognatos augens rege numerumque suorum et Oo

i iiis, dc ple pater vos o pulcherrima quondam

I orpora, caeruleaS praevertite in aethera nubes

novus ad superum sedes Calcheius, de qua tiadida concessis adscendat Ciris honores. trimque adeo dulci devinctus lumina somno et os Tisiis erat vigilumque procul custodia primis cubias foribus studio actabat inani m furtim tacito descendens Scylla cubili uribus arrectis nocturna sit lentia tentat ut pressis tenuem singultibus aera captat et Lo 'om suspensa levans digitis vestigia primis redituri ferroque manus armata bidentiolari ac de natae subita in formidine vires

t aeruleas sua furta prius testantur ad umbras.

an qua se ad paulum tendebat semita iuuen, dis

436쪽

Quam imul Ogygii Phoenicis filia Carme

Surgere sentit anus sonitum nam fecerat illi 2Iarmoreo aeratus stridens in limine cardo Corripit extemplo fessam languore puellam, Et simul, o nobis sacrum caput, in auit, alumna Non tibi nequicquam viridis per licera pallor Is grotas tenui suffudit sanguine venas. Nec levis hoc facere neque enim pote cura subegi ii aud fallor, quod te potius Rhamnusii fallit. Nam qua te caussa nec dulcis pocula Bacchi, Nec gravidos Cereris dicam contingere foetus Qua caussa ad patrium solam vigilare cubile, et Tempore quo fessas mortalia pectora curas, Quo rapidos etiam requiescunt flumina cursus Dic age nunc miserae saltem, quod saepe petenti Jurabas nihil esse mihi,cum moesta parentis

Formoses circum virgo morerere capillos Hei mihi, ne furor ille tuos invaserit artus,

Ide Arabis Myrrhae quondam qui cepit ocellos: Ut scelere infando, quod nec sinit Adrastia,

Laedere utrumque uno studeas errore parentem.

Quod si alio quovis animo jactaris amores Nam te actari, non est Amathusia nostri Tam rudis, ut nullo possim cognoscere signo

Sin concessus amor noto te macerat igne,

Per tibi Dictynnae praesentia numina juro, Trima delim quae te mihi dulcem donat alumna Omnia me potius digna atque indigna Ilaborum Nillia visuram , quam te tam tristibus istis sordibus, icoria patiar tabescere tali. Haec loquitur, mollique ut se velavit amictu, Frigidulam injecta circumdat veste pueliam, Quae prius in tenui steterat succincta corona. Dulcia deinde genis rorantibus oscula figens, Persequitur mi cra caussas eXquirere talis,

437쪽

ilia autem, Quid nunc me, inquit, nutricula IOI-quest Quid tantum properas nostros novisse furores Non ego coniueto mortalibus uror amore ;Nec mihi notor una deflectunt lumina vultus, Nec genitor cordi est: ultro namque odimus omnis. Nil amat hic animus, nutrix, quod oportet amari,

In quo falsa tamen lateat pietatis imago Sed media ex acie, mediis ex hostibus, heu heu, Quid dicam' quove ipsa malum hoc exordiar orea Dicam equidem quoniam quid tu tibi dicere, nu

Non sinis3extremum hoc munus morientis habeto. Ide, vides, nostris qui maenibus adsidet hostis, Quem pater ipse deum sceptri donavit honore, Cui Parcae tribuere nec ullo volnere laedi Dicendum est , frustra circumvehor omnia verbis: Ille mea, ille idem oppugnat praecordia inoS. Qirod te per divum crebros obtestor amores, Perque tuum memoris hauitum mihi pectus alu

mnae,

Ut me, si servare potes, ne perdere malis. Sin autem optatae spes est incisa alutis sNe mihi, quam merui, invideas, nutricula, mortem. Nam nisi te nobis malus, o malus, optima Carme, Ante hunc conspectum casusve deusve tulisset: Aut ferro hoc aperit ferrum, quod veste latebat)Purpureum patris demisissem vertice crinem, se Aut mihi praesenti peperissem volncre letum. Vix haec ediderat, cum clade exterrita tristi Intonsos multo dcturpat pulvere crinis, Et graviter questa Carme complorat anili: mihi nunc iterum crudelis reddite inos, iterum nostre inos inimice senectae Semper, bc aut olim natat te propter eundem

438쪽

37 P. VI Rci I LITAut amor insanae luctum porcavit alumnae. Tene ego tam longe capta atque avecta nequivi, Tam grave servitium, tam duros passa labores, et soEffligere, ut sistam exitium crudele meorum ξJam jam nec nobis ea, qua senioribus, unum Copia vivendi vitae genus ut quid ego amens Te erepta, o Brito marti meae spes una salutis, Te Britomarti, diem potui producere vitae' sAtque utinam Cereri, nec tantum grata Dianae Venatus esses virgo sectata virorum Cnosii neu Partho contendens spicula cornu Dictaeas ageres ad gramina nota capellaSNumqua tam obnixe fugiens Minois amores , oo Praeceps adriis specula de montibus isses, Unde alii fugiti ferunt,et numina Phocae Virginis assignant alii, quo notior esses, Dictynnam dixere tuo de nomine Lunam. Sint haec vera velim mihi certe nata peris i 3ns Numquam ego te summo volitantem in vertice

montis,

Hyrcanos inter comites agmenque ferarum Conspiciam me te redeuntem amplexa tenebo. Verum haec tum nobis gravia atque indigna fuere, Tum, mea alumna, tui cum spe integra maneret: Et vox ista meas nondum violaverat aureS. TCue etiam Fortuna mihi crudelis ademita Tene, o sola mea vivendi caussa sene hae Saepe tuo dulci nequicquam capta sopore, Cum premeret natura, mori me ede negavi, ars utibi Corycio glomerarem flammea luto. Quo nunc me infelix, aut quae me numina servant ZAn nescis, qua lege patris de vertice summo Edita candentis praetexat purpura canos ZQJuae tenui patria spes sit suspensa capillo 3 3ro Si nescis, aliquam positim sperare salutem Iiistia quando livide inscctus es conata nefandum. Sin est, quod metuo ter me, mea alumna, tuum fuc

439쪽

l Non ego te incepto fieri quod non pote conor lectere, Amor neque sit cum dis contendere no- strum P, d patris incolumi potius te nubere regno, Atque aliquos tamen cite velis tibi, alumna , pe-

Hoc unum exitio docta atque experta monebo. Uod i non alia poteris ratione parentem Flecteres sed poteris: quid enim non unica possis Tunc potius tamen ipsa, pio cum jure licebit, Cuis iacti caussam tempusque doloris habebis,3 3 i lac potius conata tua atqtae incepta referto M que deosque tibi comites, mea alumna, situros Polliceor : nihil est quod texas ordine longum. Hi ubi sollicitos animi relevaverat aestus ocibus, de blanda pectus spe vicerat aegrum oaullatim tremebunda genis obducere vestem arginis, placidam tenebris captare quietem, verso bibulum restinguens lumen olivo,ncipit ad crebros insani pectoris ictu erre manum, assiduis mulcens praecortata palmis..octem illam sic moesta super morientis alumnae tigidulos cubito subnixa pependit ocellos. ostera lux ubi laeta diem mortalibus almum t gelido veniens mani quatiebat ab OEta Quem pavidae alternis fugitant optantque puellae

Hesperium vitant, optant ardescere Solem saeceptis paret virgo nutricis,i omnisndique conquirit nubendi sedula caussas. Tentantur patriae summisis vocibus aures, Laudanturque bonae pacis bona multus ineptias sirginis insolito sermo novus errat in ore. unc tremere instantis belli certamina dicit,ommunemque timere deum mulac regis amicos,

Namque ipso verita est oibari moesta parente

440쪽

Nunc etiam conficta dolo mendacia turpi Invenit,t divum terret formidine civis Nunc alia ex aliis nec desunt omina quaerit. Quin etiam castos ausa est corrumpere Vates Ut, cum caelatio cecidisset victima ferro DEssent, Tai generum inoa auctoribus extis Jungere, lancipites suaderent tollere pugnas. At nutrix patula componens sulfura testa, Narcissum casiamque herbas incendit olentis

Terque novena ligat triplici diversa color

Filaci ter in gremium mecum, inquit, despue,Virgo Despue ter virgoci numero deus inpare gaudet.

Inde Jovi geminat magno Stygialia sacra, Sacra nec Idaeis senibus, nec cognita Graiis. Pergit Amyclaeo spargens altaria thallo, 37

Regis Iolciacis animum defigere votis. Verum ubi nulla movet stabilem fallacia Nisum , Nec possunt homines, nec possim flectere divi: Tanta est in parvo fiducia crine cavendi )Rursus ad inceptum sociam se adjungit alii innae,

Turpureumque parat rursus tondere capillum, Cum longo quod jam captat succurrere amori. Non minus illa tame revehi, quod moenia crescant,TGaudeat & cineri patriae est jucunda sepulto. Ergo metu capiti Scylla est inimica paterno Tum coma Sidonio florens succiditur ostro Tum capitur Megara, dc diutina responsa probantur iTum suspensa novo ritu de navibus altis, Per mare caeruleum trahitur Niseia virgo. Conplures illam Nymphae mirantur in undis Miratur pater Oceanus, candida Tethys, Et cupidas secum rapiens Galatea sorores

Ula ctiam junctis magnum quae piscibus aequor

Et glauco bipedum curru metitur equorum, Leucothoe, parvusque dea cum matre Palaemon.