Consolationis philosophiae libri V Anicius Manlius Severinus Boethius ejusdem Opuscula sacra cum integris notis Joh. Bernartii, Theod. Sitzmani et Renati Vallini acced. Petri Bertii praef

21쪽

adduntur tituli ex honoribus in Rep. gestis, Exconsul Ordinarius, Exmagister os iciorum, Vir Clarisimus, ct Iusta fimus. Sed unde tot unius hominis nomini Fuit ictius seculi moribus receptum , ut praestantes viri nomen suaru ad alios transmi terent. Haec res tot Antonios inter Caesares dedit, tot Aurelios, Severos, Flavios, Calerianos, Valentinianos, Constantes, Conflantios, ct Constantinos tot longa serie Othones, Henricos. Putaverunt enim grata in vulgus nomina commendationem per

sonis adferre posse. Video etiam adsumta inter tim nomina e cellentium virorum ab iis, qui extra familiam erant. Illius ergo temporis more factum est , in er Anicius mollius Torquartis, Severinxs, Boethius vocaretur, abavi, proavi taxi phtris nominibus conj nctis. Primum ergo nomen referendam en ad ANICI os, quorum genus antiquum oe nobile non tino loco praedicat s. Hieronymus Emicuit autem inter eos pra caeteris Boethii nostri ta-vus Anicius Sextus Petronius Probas, cujus equens esto honorata mentio apud Ammianum Marcellinum , Ausoniam, Symmachum, inque Codice Theodosiano Gesiit enim Consulatum clim Gratiano Imperatore Anno Christi CCCLXX i idemque quum in Italia Praetorio Praefectus esse , provincias, Insubriam, Em illam , atque Liguriam cum in ignibus Consularibus Am

broso ei qui postea Mediolanen is Ecclesia Episcopus factus II

administrandas dedit. Vni Hieronymam. Augustinam legunt ndunt crebra Anicioram familia elogia. Claudianus non dubitat illum caeteris omnibus Ronu viventibus nobilitate pra-

ferre.

Quemcunque requiris, inquit, Hac de tirpe virum, certum est de Consule nasci.

Per fasces numerantur avi, semperque renata Nobilitate virent,ri prolem fata sequuntur Continuum simili servantia lege tenorem Nec quisquam procerum tentat, licet aere vetusto Floreat, & claro cingatur Roma Senatu, Sejactare parem. Fuere

22쪽

P O. Fuere autem Anicio Sexto Petronio Probo si duo Probinus Probus i ilia unica, Turriana Anicia Puliana qua ita riClaudio Hermogeniano Olybrio, materfuit Demetriadis, Chrisianorum Rhetorum pr contu decantat ima virginis, utpote cu-jiu in laudibus praedicandis certatim laborarint Pelagius monachus, Hieronymus presbyter Augustinus Episcopus, ct post illos Pro ster quoque Aquitanicus quemadmodum matrem Pulianam viduam celebrarunt idem ille Pelagius, Hieronymus Augustinus. Dieronymi ad Demetriadem verba de genere Anica haec sunt: Scilicet nunc mihi Proborum Olybriorism clara repetenda sunt nomina, ct illustris Anicii sanguinisgenus, in quo aut nullus aut rarus erit, qui non meruerit Consulatum. Proferendus Olybrius, virginis nostra pater, quem immatura morte subtractum Roma congemuit Uxor Anicio illi fui, Falthnia Proba dicta quoque ipsa Anicia, Consulis uxor, Consulum filia, Consulum mater, mulier erudita, cujus hodieque exstat Cento Virgilianus. Nonores illius, quem dixi, Anicii indicant auctores a me citati, sed imprimis crebra inscriptiones Romae. Unam tibi hoc tempore in

medium proferemus, ex basi stitu posita a filii Probino

Probo.

SEXTO PETRONIO PROBO V. C. PROCONSULI AFRICAE PRAEFECTO. PRAETORIO QUATER ITALLE ILLYRICI AFRICAE GALLIARUM CONSULI. ORDINARIO PATRI CONSULUM.

ANICIUS PROBINUS. V. C.

CONSUL ORDINARIUS ET ANICIUS.

PROBUS. V. C.

Q ESTOR CANDIDATUS FILII MUNUS SINGULARI RELIGIONE DEBITUM DEDICARUNT.

Cui similis etiam alia inscriptio con licitur, posita ab Hermogeniano Olybrio, ct uxore Anicia Puliana.

Praecipuum autem familia Anicia decus fuit, quod Christi sidem

23쪽

i mi amplexa , multu aliis Romae exeinplum dedit deserendi Gentili mi. Prudentius:

Fertur enim ante alios generosus Anicius urbis Illustrasse caput. Sic se Roma inclyta jactat.

Quinti Olybriaci gentisqueti nominis haeres, Abjectis fastis, palmata insignis ab aula,

Martyris ante fores Bruti submittere asces Ambit, de Ausoniam Christo inclinare securim. Spectatur Roma adhuc Anicii Petroni o Faltoniae Probae s pulchrum, adeo magnificum, ut vix aliud stlendidius credatur in ea urbe exstare Mus inscriptionem unam carmine factam, quia id meretur, quia ad Anicia gentis gloriam facit, ad in

Sublimes quisquis tumuli miraberis arces, Dicas, quantus erat qui Probus hic situs est pConsulibus proavis soceroque eX consule major, Quod geminas consul reddidit ipse domos. Praefectus quartum toto dilectus in orbe, Sed fama emensus quicquid in orbe hominum est, 2Eternos, heu, Roma tibi qui posceret annos, Cur non vota tui vixit ad usque boniqNunc quum sexdenos mensis suspenderet annos Dilectae e gremio raptus in aethra Proba . Sed periise Probum meritis pro talibus absit

Credas Roma tuum: Vivit, astra tenet. Virtutis, fidei, pietatis, honoris amicus, Parcus opum nulli, largus at ipse fuit. Solamen tanti conjunx tamen optima luctus Hoc Proba sortita est, jungat ut urna pares. Ffelix heu nimium Delix, dum vita maneret, Digno juncta viro digna simul tumulo. Atque hic quidem Anicius atavus fuit nostri Boethii. Filii ius Anicii ut ante diximus fuere Probus 9 Probinus quorum isse, Boethii nostri abarus, tanta fuit per orbem universum vir

miis fama, ut Persa duo potentisinio sapientissimilis Pau

lino

24쪽

tandi gratia.

Hujus Probi lia nupta fuit Manlio Theodoro, quem codices quidam Mallium vocant Et quia gens Manlia Torquata fuiteofactum en ut Boethius noster dictusfuerit Nicius M AN LiU TORQNATUs. Fuit autem Manlius iste Boethii nostri proavim eamque Fasti Consulem signant cum Eutropio Mossedem Manlii memoria exstat apud Augustinum, qui matrem suam

Monicam alloquens, is, inquit, temporibus ut omittam cat ros intro ingenii eloquentia, insignis muneribu fortuna, ct quod ante omnia est, mente praestant imus, Theodorus, quem bene nosti, id agit, ut o nunc, ct apud posteros, nul lus hominum de litteris nostrorum temporum jure conqueratur. Dusdem Manlii Consulatum luculento carmine Panegyrico celebravit Claudianus, cujus in extrema parte, tibi rota sua exponit progente Manlia, quas de Loethio no stro ratiίinatur. Sic enim

Consul per populos idemque gravisimus auctor

Eloquii, duplici vita subnixus in aevum Procedat, pariter libris fastisque legendus. ACcipiat patris eXemplum, tribuatque nepoti Lilius . coeptis ne desiit fascibus hίeres. Decurrat trabeata domus, tradatque secures Mutua posteritas, servatoque ordine fati Manlia continuo numeretur Consule proles.

bot autemgenti Manlia TORQUATORUM nomen, ex , quod T. Manlius L. F. A. N. Imperiosus, Sulpitio dictatore tribunum agens militum, Gallum provocantem sngulari certamine prostraxit, corporeque ejus ab omni alia vexatione intacto, rivum is quem ab ubit, eoque se induit, ut est apud Lipium. Sic igitur, Boethius noster ab atavo nomen habet Anicii, ab avo Manli Torquati. SEVERI NI nomen unde tractumst, video dabitari Sunt qui ex gentis Manlia severitate illud petitum existiment. Constatque sereram imprimis atque imperiosam hanc familiam fuisse.

25쪽

PRAEFATIO.

sui se L. Manlius Titum lium suum, qui postea Torquatus dictus fuit, uia hominum conversatione relegavit idem Dicta tor tanta severitate delectum habuit, ut Imperio si nomen retes rit. Ipse T. Manlius Torqzatus, lium suum, quod propocatus a Geminio Metio, duce Tusculanorum, ad dimicandum se in ro, descenderat, abripia lictore, in modum hostia, adfari jugit, satim judicans, patrem liosorti, quam patriam militaris disciplinae exemplo carere quo qui emfuncto Manlim usque adeo marisum se atque exosum urentuti Romana essecit, ut ipsit, de Latinis, Campanis, Sidicinis, Auruncis triumphum agenti, nemo adolescens nobilis obviam processerit. Ad hanc severitatem restexit Virgilius, quum scripsit,

saevumque securi

Adspice Torquatum. L. quoque Manlius Torquata , t qai Consul cum Cn. Octavio fuit, lium suam , accusatum a Macedonum legatis, quod in Praetura sua propinciam pecunia foliasset, vetuit in con stectum suum prodire, negans eum videri tali ingenio fui se, quales ejus majores fuissent: Vam quidem notam lius tam acerbe tulit, si eadem nocte se laqueo interemerit. Ab hac igitur Manlia gentiis seperitate credunt qaidam Noethium nostram dictum fuisse SLvERINuΜ quibus tamen ego adstipulari non possum quod ii quam videam cognomen 'Ed genti Manliatributum nam Imperiosos quidem Manlios lego, Severos aut Seperinos non ego. Et quia Severinorum familiam nobilem tunc temporis fuisse conitat , a tamen non fuerit gentis Manlia, malo ego ad Seperinos illos nomen i ad referre: Fae runt autem hoc nomine Consules plures Fastis notati, sub Imperatoribus eone ct Zenone. Ac feri potest , ut et Manlii Theodori lia exerino alicui nupta fuerit, aro nostri Boethii,

mel lius Manlius adoptione transerit in familiam Sererinorum ex quo nam sit Ino E T Hama , nostri Boethii pater ij v

qtium Proerituram gereret ratorii a Valentiniano Imperato re una cum Aetio atritio innocens in Palatio interfectos est.

Hic ille est, cujus mentionem facit in Chronico suo Casiodorus.

Aetius,

26쪽

cis ejus circumstantibus interemptus. ac refert Casiodorus ad Consulatum Aetiis Studii, qui incidit in annum Christi ccccLv. quo ipso anno Boethius noster natus esse creditur. Eodem anno Id. Anicius Petronius Maximus , qui Valentinianum, justo uxoris ab ipso vitiata dolore ardens, occidit, ejusque contra uxorem Eudoxium stupravit, ct imperium sbi vindicare conatus est, a Genserici militibus interemptus occubait.

Referenda sunt igitur ad Boethi majores , a quibus petita

sunt ista nomina: Anicii, ad Anicium Petronium Probum atarum. Manli Torquati, ad Manlium Theodorum proavum Severint, ad apum Seperinum Boethii ad patrem Boethium Duraxit vero etiam post Boethii 2 Theodorici obitum Aniciorum gens:

Pustinus enim sustinianus Imperatores Aesici dicti sunt:

Fratrem quoque Polliniani nomine Germanum , ait ornandes, ducta alba uenta, mittigis Gothi vidua , Uuiorum gentem

cum Amalestirpe conjunxit . Praenomen Boethii nulli lubri praeserim t. Mihi dubium non ess, anomen ipsi fuisse Flavii ita tum vocari video in aectis Ecclesiasticis , quis sic habent ut Boethio v. C. Consule, die III Iduum Martiarum , in Basilica Constantiana, re dente venerabili viro, Papa Felice, o c. v a verba ad primum Boethii Consulatum reserenda sunt. Floruit autem Boethius noster Theodorici mali regis Ostrogothi temporibus. Hic ille est Theodoricus Theodemiri solius,

qui delatum ibi a Zenone Imperatore Italia regnum 4:lod tunc quidem Odoacer Herulus occupaverat, cum ingenuibus Ostrogothorum copiis invasit, ipsoque interfecto , regni Gothorum in Italia sedem Ravennae fixit, atque inde toti Italia uici M us dixit, rescripta silla quaquaversum mittens, quorum magnam partem M. Aureliit Casso lora librissui Variarum inseruit. Fuit a tem tempestas illa gravis admodum Romanae urbi r m inter tot magnos 2 praestantes viros quos adhuc habebat

Restablic. optimus quisque dignitatem Imperii majestatem

summam

27쪽

postea ab Herulis, tenebant tunc Gothi, qui regni sui sedem non Romae, sed Ravenna posuerant. Una in tanto dignitatis natistagio supererat tabula, Consulatus sedctis quoque altera parte erat imminutus, quum a Constantini inde temporibus alter cinsulam Constantinopoli, alter Romae defignaretur. Natus est Boethius anno Christi ut ante dixi ccccxv hoe est, quinquaginta annis post captam ab Athalarico Gotho ο- Navi. Ex quo apparet, non multo ipsum posterioremfuiseii ronymo ct Augustino, quorum atas incidit in extremos annos Anicii Petronii Probi Coaexussuit a Dodori, Caesarii Arelate si Fulgentii, Virgilii, Prisciani, Victoris Asticani, Sidonii φο linaris, Sancti quoque Benedicti, a quo fertur in monte Casiino acum Tertullo Placidi monachi patre, Senatore Romano, menia monastica adhibitus. Puerum Deus miris ingenii dotibus imbuerat: sedo aliis omnibus instruxerat rebus qua ad vitam bene beateque degendam exoptari solent es enim dederat, valetudinem, formam

amicos a

Sed, orbatum patre, amicorum des atque industria ad Ermditionis. Sapientia templa perduxit. Missus est enim infanssatim Athenas ubi jam restaurata uitterarum o Philosophia dia magno praestant imorum ingeniorum confluxu atque ardore agitabantur. Ibi ille totos annos xv ria, cum aliorum Phialosophorum, tum Aristotelis imprimis atque Euclidis uret via lectioni vacavit. Ac videtur quidem Eleatica primum, post, ea Academica, tandem vero Peripatetica secta addictus fuisse.

Hac istud refero quod initio fus libri legitur : tibi Philosophia

Poeticas Musa apud Boethium in carcere con sticiens, fligitur re ferre illarum praesentiam, O dicere, unc vos, Ieaticis atque Academicis studiis innutritum, ausa fuistis adire psuod de annis xviii Athenis exactis dixi, consi matur ipsius thii testimoni , ex libro de disciplina Scholarium : Exem

28쪽

cui autem in prima illa aetate sudium Poetices itaque ipse de se, Carmina qui quondam studio florente peregi,

Flebilis, heu, moestos cogor inire modos. Si ergo Boethius pueritiam juvenilem talem consumpsiit. Atque huc pertinent illa Fortuna ad ipsum verba Ouum

te matris ex utero natura produxit, nudum rebus omnibus in

Opemque suscepi, meis opibus fovi, , quod te nunc impatientem nostri facit, favore prono indulgentius educavi, imi iuviqita mei sunt juris ad uentiaostlendore circumdedi. Reversum Athenis in urbem , flatim egregia animi virtus, moresque ad humanitatem facti commendavere praecipuis in Rep. Viris, qui juvenem ad summa natum ambire, ct finitatessura ipsi ultro etiam,serre non inhonestum ibi putavere. Duxit autem uxorem primam Elpidem Sicniam , virginem nobilem, ex eaque duos lios atritium m patium suscepit. Fuit a tem Elpis ista non probitatis tantum , sed etiamtiitterarum laude celebris, imprimisque Poeticae amans. Ejus credantur esse Hymni duo, qui in Ecclesia anxntur , Aurea lux, ct , Felix per

omnes.

Elpidis istius qt is pater fuerit, nescitur primae illum digesitatis virum fuisse, constat ex iis qua libro secundo Philosophia

Boethium alloquens dicit, Tace, inquit , quod desolati m parente, summorum te virorum cura suscepit, delectusque in assi itatem Principam civitatis quod pretiosi imum propinquitatis genus est prius carus quam proximus fuisti. Ouis non te faelici mum cum tantosplendore socerorum, cum conjugis pudore, tum mascula quoque prolis opportunitate , praedicavit. Ita ille juvenis admodum admotus II praecipi is in Rep honoribus, ac per eos tandem ad summum fastigium, hoc IL, Consulatum .pervenit. Huc spectant illa Philosophiae verba , Praetereo libet enim praeterire communia sumptas in adolescentia negata senibus dignitates. Incidit autem primus ille Boethii Conisu

29쪽

rege victo captoque potitus e I. Ex quo apparet, Boethium ante Acupatum a Theodorico regnum Italiae Consulem fuisse. Bienniuenim post consulatum Bochri ingressus est Italiam Theodoricus, ct pol ea imperante Ana t. o Consuleque Albino Ravennami nito dacrem interemit. Filii Boethii utritius Hypatius annis X pos patrem Consules facti sunt. Fuit autem is annus a Chri isto nato quingente mus, Regis Theodorici octavus. Scribit autem C. Odorus in Chronico, eo anno Theodoricum Romam cunctorum votis

expetitum adrent se, ct Senatum suum mira assabilitate tractuisse, Romanae urbi donasse annonas, atque admirandis moenibus, deputata per annos singulos maxima pecuniae quantitate, subvenisse. Hic ille en annus quo Boethius noster liis suis curules in fidentibus, Theodoricum regem diserta admodum oratione in Curia laudavit cui ille restondens, Senatum mira comitate appellavit, ac se dignitatio commodis ejus turnquam defuturi mostendit Progre1sus tunc e Curia in Circum Theodoricus, ad lo cum qui Palma aurea dicebatur , contionem habuit ad populum cum Senatoribus in gradibus considentem. Hic vero Boethius, medius interflios suos con biens, congiarium populo dedit. Profectas autem e Circo Theodoricus, triumphale epulum Senatoribus dedit, ac plebi Romana frumentum donarit quanta vero fuerit illius actus celebritas, ex eo cognosi potest, Isod B. Fu gentius, qui tunc temporis nora Thras: mundis vitia exanimattis deserti rica Romam venerat, porripam illam conliciens, acclamationes audiens, ordinemque rerum admirabilem secum ex

pendens exclamavit Quam speciosa debet esse eri salem ilhic testis, si sic fulget Roma terrestris j si in hoc seculo datur

tanti honoris dignitas ιligentibus vanitatem, qualis honor gloria tribuetur sanctis contemplantibus veritatem ' Sed plendorem ijstius actus eleganter des ripsit ipse octhim hujus operis libro secundo, ubi Philosophiam sic loquentem introducit: Siquis rerum mortalium ructus ullum beatitudinis pondus habet, poteritne illius memoria lucis quantalibet ingruentium malorum mole deleri , quum duos pariter liberos tuos domo propehi kb

30쪽

pequentia pati dim, sub plebis alacritas vidi' p uram eisdem

in Caria curules in identibiιs, a Regia audis orator, ingenii gloriam facundiaqtie meruisti ' quum in circo duor: in medius Consulum circlinius nihltitudim exspectationem Consularis triumphali largitione satiasti Z Secundus Loethii nos, i Consulatus incidit in annum Christi x. Theodorici Regis XVm. IIo am: Boethius, Consul, radicamenta Aristotelis commentarius illustrare aggressus est. Testata id ipse initio si i Commentarii. Eis, inquit, nos carae osci Consularis impediunt, quo minus in his studiis omne otium, plenamque operam consumamus per inere tamen videtur ad aliiqtiam Reip. curam, tu cubratae rei doctrina cives in ruere, ne male de civibus meis me rear, si, quum prisca hominum virtus ilrbit m aeterarum in hanc

tinam Rempublicam impervim transtulerit, ego, i saltem quod reliquum in Graeca sapientia artibus mores no strae civitatis instruxero. Quare ne hoc quidem ipsum Consulis vacat sicio; quum omam moris semper fuerit, quod ubicumque gentium pulcherrimum esset atque laudabile, id magis ac magis imitatione honestare Pudicabat tum rarisiimus vir , non posse a se temptι quod si vacuum habebat, melius collocari, quam

illis maximorum virorum, Catonis, M. Tullii Senecae, aliorumque exemplo, sapiemia adiis, atque ii stotelis imprimis, Philosophorum maximi, lectioni, versioni atque expliuationi tribueret. Nam ct ipse a prima aetate illis sudii fuerat delectatus, o intelligebat, nihil esse, quo aeque humana mens gaudeat, at'. que veri cognitio odisserabat Romanam juventutem Issa opera ad prisiam illam viri tem posse excitari. Habebat autem Bibliothecam optimorum retrio quae lingi ae librori ni copia in risct imam clivi parietes ebore ac vitro compti nitebant, ne Ee in carcere postea quicquam tulit molestius, quam quod ea carere de buerit quocirca ipse sim Philosophia si a de hac re ita in catenis conqueritur: Haeccine, inquit, en Bibliotheca illa, quam certis

sinam itibi sedem nostris in laribus ipsa delegeras ' in qua mecum saepe residens de trinarum hamanarumque rerumscientia disse-