De Juvenalis codicum recensione interpolata

21쪽

15 sed in versibus apud grammaticos allatis paulo diu

tius versandum est. Omnes λ enim, quantium scio, viri docti, qui de his sententiam tuleriint, gramn aticos usus esse deteriore codicum classe affirmant, quod num recte sit dictum, diligentius examinemus. Respieiendi sunt in Iuvenale praecipue duo grammatici, Servius et rigeianus. Consentiunt Servii lectiones eum restensione Pithoeana repugnante altera classe locis his: I, 2 ordi' III, 9 in

Hui consensu repugnare videntur Sex loci, ubi Servius a P abhorret III, 227 distiιnditur VI l 20 et I 66 feres si ex libris meis L XII, I us occurrunt 2 operatur. Sed quattuor odis III, 27, XII, 4, 77, 2, ubi

neglegentia scribae deserinatus sit, nihil probari nemo non videt, neque ningis valent inlationes lenissiniae et atque ferat. Itaque illi loci antea allati, imprimis III, 79 VII, I00, X, 2, XII l gravissimo documento sunt, codicem, quem adhibuerit Servius pertinuisse ad illam recensi0nem, cuius exemplar fausta sortuna in Pistoean nobis serva

tum est.

Disti stilior autem est apud Priscianum inveStigatio. Congruunt huius grammatici exempla cum Ρ locis his II,

93 tinctum II, 62, 3 . III, 3l reddet VII, Ita dimus eloquio VIII, 22 eantu IX, 14 I pignertibus X, I strident

XI, l42 eupra XIV, 293 piperisue VI, 2 set euntur. Deteriorum codicum lectiones auctoritate Prisciani

1 cis. Jahii Ber d. ssielis Ges III, 3Ν ,1 g. 3s,0 odit min. Praef. g. VII sq. cuius sententiam inplectuntur Teussu hist liti. 33l, , Beer . l. g. 40, alii. 2 sic ad Aen. , , 33; quod ad Aen. I lig. 4 h. traditure ri, demonstrat, quam Prona librariis suerit mututio fervius utroque loco ordi legerat.

22쪽

as confirmantur locis his: l l 3 meiere II. 93 factum II 259,l3 IV, 9840 rum VI, 29 dormitur VIII, 8 etiam IX, 15 frutitante X. 50 aliosque 20 coneris XI, 41 peeoruni XIV, 30 moeehos 5 gustauerit 12l hortantur-illam 122 tam

persant 293 coemptor. Et tali ex his exemplis tollenda sunt ni uillius mo

ruptelis multifariam aspersus sensu caret, nec plus p0m deris tribui velim versibus X, 150. XIV, 5, 121, 122. Sed II, 3 IV, 98 VI, 29 XIV, 30, 293 Nicae recensionem sequi Priscianum negari nequit. Num putandum est duobus ad diversis exemplaribus usum esse Priscianum Aesertasse hanc sententiam sequemur. Nullam enim causam video, cur idem apud Iuvenalem laetum esse inmiternui , ii uod in aliis scriptoribus accidisse grammatici verbis expressis probatur i). Atque in ipsis Iuvenalis exemplis vestigia recensionis duplicis reperiuntur affertur enim

i I, 62, 13 Iuv. II, 3 fidioine tinctum, quod P exhibet,

sed II, 259, 13 fidisne tactum, quod o tradunt. Sed sive

huic sententiae adstipularis sive Priscianum o loco ex diversis auctoribus transtulisse existimas, certe iudicium nunc ita faciendum est ut Servium solius recensionis bonae testem adhibuisse, Priscianum et huius et alterius libros invenisse ac secutum esse dicamus. Sed restati non pauci loci ubi graninuitiei illi lectione a nullo nostro mi in odicum traditas praebent:

Servius II, 6 et VI, 20 nigro flauum VI, 256 tuui- ω IX, M titulis aspergere X, 3 - 1l caede et sanguine XII, 14, uom isagistro XV, 168 nescie an excudere. PriscianuA III. 24 deterit 7 et m. 232 iuum VI, 7non 260Fann urit bombyc. 350 sedibus silicem VII, 7 non

1 cis. II. ι94, 13 inuen-ur tamen in quibusdam Miribus 527, 13 ii quibusdam ulteibus similiter 2U . ,40, 20 III, 162, 5; D, 3, 2 320, 3.

23쪽

17 IX, 2 occurris , 52 inposuit l, is descendire u sic codd. 198 qua sit eombibet uestiuum conis cui s. XIII, 48 timu e)buit 7 numquam II, 342, 23 XIV, 3 munuXV, 23 sic uueuum cerebri XVI, 2 si. Plurimae quidem discrepantiae sunt mera menda e lami aut mutationes leves, Omnibus quicunque paululum in grammaticorum testimoniis versati sunt, bene notae i). Sed quomodo explicemus laviores illas VI, 20 IX, 1, X, la, lI, 4; , 52, XI 203, XV 233 Qua de re ne temere iudicarem, testimonia Prisciani accuratius intueri et diversitates, quae inter illa et lectiones codicum intercederent quantum possem, illustrare institui. an qualii luiit Bam ei semitationis nonnulla gravissima' exempla hic afferre liceat'):

citur haud gratis 15, 15 summisque essisque I 6, 23 ipsa- orsa 527, 2 aetate minueritiam 592, 20 hoste ignes III, II,

1 confusio particularum paeno trita est in Prisc. II, 7, i ;63, 5 ris, ii 286, 9 309, 21 319, 23 al. ndo minus frequenter verba ira ponuntur, ut Prisc. II, 1, 3 147 5 181 13 sq. 296, 17 469, α 571, 2.2 Verbi omittantur saepius cum grammaticus eas ianium voces, quae sibi testimonio sint, e conexu exceptas asserat ut Prisc. II, 32, 13 165, 20 sq. 248 12 375, 24 387 6 400 11 L verba adduntur, ut riso. II, 306, 24 450 23 III, 74 22 25b, 25 316, 9 327, 21 al. me aliis mutationibus d. infra.

3 Priore loco posui Prisciani leotio ite in altor scriptori codicum omnium vol optimoruan. Interdunt unus alterve liber ute

rior cum Prisciano congruit tamen illos locos addidi, ut plane perspiceretur, quantum distent a gormano contextu testimonia illius 0mnia haec exempla ex sermone pedestri aut ex carminibus heroici deprompsi.

24쪽

i81 -- ci- 52 23 temeri- troes 88, 3 uolus u 226, 10 bonummulchrum 236, 18 dari id--teuerorum 262 l quo rites iudices 273, 8 quaecunque-quae sola 303, 2 portis-cα- stris 307, 15 inimico-sceleruto 320, 1 uir90--tes. Servium non minore temeritate grassatum esse demonstrant exempla haec ex illius ommentari ad Aeneidos librum I desumpta: Ι, 2 sicut rutidi 2 alium cli adnot. Thilonis) hesperiam 92 uetorem tuam pauitare aiunt uxorem Philumenum multare. . . diaerunt Ter. 102 inarae inertes 23 procre Mero nascuntur 3 ur dicimurrhasio 306 Merce --agere, ιει--moz 35 et uulnera dira tegentem ae dira est supplici 486 inermes-inertes 726 versus Persi Iuvenali adscribituri). Facile cognoscimus plerumque synonyma substituta esse, praecipue verbis rarioribus magis usitata non paucae autem mutationes eaeque gravissimae natae sunt memoria si iiii litui sive eiusdem sive alius scriptoris vocum ut Prisc. II, 336, 0 prima ex Verg. Aen. III, 27 592, 20

hostes ex Aen. II, 358 s. 527 III, 88, 3 uolui ex Aen. XII, 23 sq. 236, 18 urdanidum ex Aen. VI, 5 duri niue) 303, 2 portis ex Aen. XI, 21 307. 5 inimico ex

Aen. I, 2 n. Itaque cum ii incla abeamus, cur illos grammatico ne lueae Fulgentium insimulemus, qu0d Onsulto ac fraudulenter mutarint, e0s e memoria locos adscripsisse statuemus neque nimis mirum est illos qui per magnum vitae spatium

libros scriptorum volvellant, nenioriae aliquantuin eo nil NUS

esse. Quotiens autem memoria fallat, quis non in se ipse

animadvertit Ita fauillime illae discrepantiae explicantur; ita intellegimus, qui factum sit, ut Priscianus saepe plures versus contaminaret, ut II, 306, 15 329, 20 540 25 545, 20 sq. III, 32, 3 34 4 sq. 288 4 sq. al. aut sibi ipse

25쪽

19 adversaretur ut II, 2, III, 92, 8 II i59 7 6 3 3b,

28 53 l 189 8 4 260, 5i3 333 9 δ 338 25 al. Tali modo etiani in Iuvenali exempli ni utationes explicantur: IX, M uulis actorum ex V art. m. II, 625 titulos inponimus actis X il sine caede et sanguine exiv met XV, 82 sine caede et unguine X, ita iv sui natura ex Verg..Ι, 6 inposuit natura XI, 203 om- bibet aestiuum contraeta uti tila solem ' ex Verg IV, 28 aestiuum solem et Mart. X, 2, 7 . . . auida cute combibe soles XV, 23 uacuum exobri ex XIV, 7 vore uunque cere

bro VI, 20 nigro Duum Servius legit, quod cupiebat.

XII, 4 magno pro orandi mutatio est non mira magistere minister saepius permutantur. VI, 25 tunicae ortasse non mendunt calami est, sed natum ex simillima descriptione apud Livium IX, 40 sinistrum erus ore temtum satius cristatae . . . tunico auru is militibus uersi-

es. De reliquorum grammaticorum vel scholiastarunt testimoniis non ita nmitis neque ad artein criticam factitandam

idoneis loqui supersedeo, cum de aetate eorum plerumque parum constet nec mulium nostrae investigati0ni prosint. Itaque a deverticulo quod quidem n0n ingratum ore spem,

redeamus, unde egreSSi umu8.1 Cum totum enuntiatum Priscianus afferret haberesque coniunctivus, unde penderet, coniunctivus scriptus legitur ubi uerbum regens deest, indicativus. Similiter II, 286, 23 Iuv. IX, 2 occurris es i60 13 Iuv. XI, 161 descendunt.' se et laud. III, 85 Ηine bibu aestiuum Nilum Hii, 552 sq. sese m Combi t.' III, 3 summa ad fastigia rerum schol. Luc. VI, 7 originem iraxit ex Verg. Aen. I, 34 summu sinus fusti rerum vel ex Aen. Π, o Mimma ad fusi uolo. Digiliae by omla

26쪽

20 Licet niodo cognoverimus Servium lectione recensionis interpolatae non accepisse, tamen nihil prohibet, quο- minus inno eundem, cuius nomen in subscriptione illa reperitur, esse ducamus. Nam et hie, sicut ille, apud Acronem ad Ior sat. I, 9 76 itidenique in 'aris in 7530 magister vocatur neque obstat tempus aut locus quanaquam pro certo hoc affirmare non audeo. Servii lae quod ab illa recensione abhorrent, non est cur offendas. Nam cum Nicaeus diseipulus illius esse videatur, commentarium ad Vergili uni iam anu conscripsisse Serviunt arbitrari nihil vetat. Praeterea ille grammaticus illustris maiore prudentia ac meliore iudicio praeditus mutationes saepe stultissimasceri non probavit. Perquirenti mihi, num fortasse tempus recensionis accuratius ex intitatione Seriptorum exeunti saeculi ilia arti erui 088et, tantum in Claudiani carminibus pauci hi loci obviam se tulerunt:

XVIII, 280 inguinis et resiqui ,hrysis abscindere matris Iuv. II, 115 sq. phrygio i- -pus erat iam

more Superuaci um cultris abscindete 8 abscidere curnem

XVIII, 29 iamque oblitu sui Iuv. VII, 100 numque si queo init modi de nupt. Hon et Mari 35 exeunte versu princire intus Iuv. VIII, 198 exeunte versu prineipe nasus V, 34 reduces post proclis turmas Iuv. XII, II evntem in proelia tumum ). His locis Claudianus si Iuvenalem imitando exprimit, id quod mihi videtur, ante annum 400 recensi facta est, quod optime ad aevum ervii convenit quamquam non

aegre feram, si qui illo versus non sufficere contendat.1 GL IV, 448, 17, is et 87, 22 496, 26; hilo d. Serv.

praef. g. LXIX adn. 1.2 si A turbam IIVL prona uitatione librarii, cui in scholion repugnat tum eat, ubi trisint homines sunt). Diuitia ' Comb

27쪽

in plures , os, quibus sententiam sulcirem, neque apud Claudianum 3 neque apud alios seriplares huius aetatis

inveni η . Duo quod adlui sciamus, odi e Nicae subscriptionem serunt, Laurentianus et Lugdunensis. Qu0rum si

lectiones inter se conserimus, vel in mea collatione, quae non omnes lectiones libri R praebeat, persaepe illas dis sentire Ri videmus:

2 Inirii sequenti sacculo Sidonius Itollinaris p. IX. manus uncta inci arnomi illiOeani scripturam respic re videtii VIII, lis unctus nimio su Mnomi apud Ov. mut XV . uel l), quamquam hoc nimirui contra aetiiter superioren alterius recensionis nil facit.

Alii loci, ubi Sidonius Iuvenalom mittitur, nullius ruti nobis sunt. Bis oum assor op. VIII, 9 Mur est cum ιeit Horatius euhoe Iuv. VII, ,2 et, quod Ionium praeteriit, ep. VllI, 16 iam tempus est ut futiricus au Orestem nostrum ues super tem finire cis Iuv. I, 6. Imitatur eum p. I. ita ut nutius e uiua mordaeis linguae esse

feriretur cla Iuv. IX, 10 ep. Π, i sinitio propter quam nos quoque subdurimus ferulae mun- in Iuv. I, 5 ep. Π, 13 pu on lam gemmae apares cla Iuv. 1, 303 ep. IV, ia quippe ma tersum eum iam duodecimaustra transmitta cla Iuv. XIII, 16 sq. v. Vii, 17 nutus, Euphir Meri, Iuv. I, 104 ep. IX, si in fine quanam

quidem tuos annos a dextra nunierauerit se Iuv. X, 249 cam. II, 530 sq. si ruperi Alpes Poenus D. Iuv. X, 153; arm V, 430 uneta Tarentus D. Iuv. VI 29 et VIII, l. I carm. VII, 10 sq. Gadbam sternis Ut in speeia qui iacter haberi dum via cis. Iuv. II, 99. 3 Congruunt circa P, locis, quorum numerus augEtur . 50 aliis adhibita Ialinii collatione, cui ubique fidem habere me vetat collatio nova, qua edoctus sum VI, 21. legi noli 479 flagellis VII,

120 afrorum 12 petet VIII, 20 frontem XIII, 142 uitis populus.

28쪽

instantibus orbes i).Ιii his exemplis eum praeter V II 6 VI, 22, 585, VII, 24, 56 alter liber uni P conspiret, uterque aulamo P manarit, eri eam esse lectionem linei probabile est, quae a P abhorreat, ut I, it faetant 168 ira II, 3 tactum V, 8: porrecta eici, exceptis discrepatitiis librarii socordia ortis et paucis locis, de quibus infra disserani η . Praeter Nicae subscriptionem nuper aliam ex Parisin 9345 Η protraxit . Keller in Flecheiseni annalibus 188 p. 576ὶ decem iuuenalis explici lib. secvndus incipit lib. III legente epicarpio scrin benti8

exuperanti seruo.

Nomen pidarpit equo apud scriptores, quanium scio, neque in titulis' invenitur; Meuratius Exuperauitos

29쪽

legit. 'raeter hunc scriptorent, ueni nec IV- vixisseverisimile est, ibi enunierantur S. Exuperantiu episcopus

Ravennas a. 38 4l8, Exuperantius episcopus Comensis mortuus c. a. t 2 8 Exuperantius episeopus cingulanus in Pireno S. Muperantia virgo Treeis in Gallia oriunda:

Exuperantius, homo militaris, quem hortatur . II ierony naus epist. 35, quae scripta est post a. 386. Praeterea Rutilius amatianus carmine suo . t composito coni mem0rat Exuperantium remoricae praesectum, qui mortuus est a. 424. Denique in Od. Theod. lib. XIV tit. Ig exstat constitutio Honori data ad Exsuperantium a. 404).Ηis addatur Exsupera litius, qui fuit eius Eusebii minister in sacerdotio comes in niartyrio, particeps in laboro Anubros se . LVI, 577H. In titulis in reperitur Exuperantius, sacerdos Silvani CIL VI, 377). Haec nomina quorum

quidem tempus destinari potest, cuneta saec. IV. V. VI. tribuenda sunt. Itaque altera illa sub Seriptio in eodem fere tenapore ponenda videtur, quo Nicaei. Quod si quaerimus, num alter alterius recensionem noveri an uterque solus nulla alterius opera adiutus munus c0rrigendi sus-- perit, accre non possumus, cum codexi, qui recensiouena Epicarpianam repraesentat, cum L et Ri illa Ni eae nomen prae e serunt, excentis lais contra textuin genuinum in traditum meordet, quin alterius recensionem factam esse assumpta altera arbitremur. Ex verbis autem sub

seripilavis mihi quidem magis probabile si Nicaeum, qui

1 Exsulaerantianus II III, 096, 1151 Exsuperans VIII, 7956Εxuperata II, 508l, IV. Exuperius ria III, 1753, 1l siri sex i. 320 54l2 6,26 2, V, 132ὶ IX, licii a 591b X. 4s; 15. Exsuperius miles apud Amm. Marc. XXIV, 4, 23 ex a 363ὶ rhetor Tolosas, praeceptor Dalmatii et Haiinibaliani, qui a 33 Caesares facti vii apud Auson. XVI, 18 Sch. episcopus Tolosae apud Paulinum Mi.

epist. XLVM presbyter ibid. p. XII, 12.

30쪽

24 apud Servium musistrum saturas meri alius grammatici opera n in abusum esse quamobrem pie pium et Exuperantium Nicae aliquantulo inferiores putem. Hi igitur aut Nicae exemplar, sive opus videbatur sive lilaebat, mutaverunt aut recensionis Pithoeanae testem ex alterius classis monument correxerunt. Eodem ergo tune hi modo

egerunt, quo subsoripti illa notissima) in prophetarum indie claromisian testatur ex originis exemplari sedisse

Pamphilum usebiumque, ex his Apollinarium, aut quo Caesaris commentario post Celsum recensuit Lupicinus aut Statilius Maximus Ciceronem emendavit ad Tyronem et Laetanianum etc. . Hod qu0 secundo loco posui, factum esse s lasse verba huius subscriptionis docent. Mutius emendatuli ita inter picarpium et Exuperantium distributum uisse videtur, ut ille codicem Nicae eontra legeret'), hic testem germani Iuvenalis ex eo emendaret Sed iam conantibus extricare, quas mutationes Nicaeo quas Epicarpi imputemus, maxima exoritur difficultas,

quani ut superare possimus Vereor. Nam temere atque

praelir0pere iudiearet, si qui putaret picarpium Oeis,

Ita subscriptione Hiera valde me offendi additamentum seruo. anm Exuperantii, per se soniis pleni, adem aetate hominibus nobilibus, quales sunt episcopi et praesectus Aremoricae, et servis inditum esse ut rodam a m impetrare nequeo contra Epicarpium, hominem nominis graeci genere minus nobili suisse putem. Itaquoin subscriptione legi volim aut seribente Muperantio servio aut scribentis operanti servo. Exuperantius, Onianus illustris avx Ili hominis docti usus sicut Synanni lius Macrolituu1 Maxilit u magistrum Felicein adsisivit cis. Jali l. i. g. ili 'IA. I textum Iuvinnalis insertis alterius recensionis lectionibus emendavit