Institutiones canonicae ad usum academiae Pisanae Francesco Foggi

261쪽

csc iis ML TiT. II. bet Iudiciorum divisio est, quod

alia circa res et iura , de quibus dubitari potest, an uni vel alteri legitime debeantur, institui solent, ac civilia vel apud Iuris Canonici Consultos dicuntur alia vero, quae vocantur Criminalia , sunt, in quibus ad examen maleficia vel delicta revocantur, ac reorum cenae definiuntur.

PITULUS II L. De Uci Judicis , et Arbitri Oui ire rem controversam in

Judicio sententiam proferre debent vel Iudices ordinarii sunt, propriae irempe dignitatis aut ossicii vi Iuris dicendi publica et generali praediti potestate si vel elegati,

262쪽

ΟFF. JLD c. 25squibus a Lege, sive ab homine specialis quaedam urisdictio mandatur a); vel tande ui Arbitri, quorum licet urisdictione carentium

arbitrio se se in re controversa decidenda mutuo consensu parteS

subiiciunt a). Arbitrorum autem alii necessarii sunt, qui iubente Lege quibusdan in caussis eligi debent 43;

alii voluntarii, quorum electio ex spontanea partium voluntate pen-

263쪽

de , nec fines excedere possunt Compromissi, aut conventionis , qua partes se Arbitrorum decisionem probaturas .executuras esse Pro- inittunt. Compromittere vero possunt m nes, qui res controversas administrare, a circa ipsas in Judicio agere non prohibentur quemadmodum in omnibus caussis compromittitur, gravioribus nonnullis exceptis, veluti matrimonialibus,

criminalibus , exemptis , liberalibus, decisis per sententiam, quae in rem iudicatam transiit , si de restitutione in integrum agatur c. 5).Jure Civili, cui plerumque hac in re congruit Canonicum, Judices esse non possunt, nec arbitri qui ratione carent, ceci mutimsurdi 6), minores viginti annis,

s Cap. Caussa s. in integrum restit et vid. teger . . u. 9 7 3. 6 L. a. a. D. de Iudie et L. 2.9. I. D. De eL Jur.

264쪽

D opp. JUD &c. zo nisi publicas exerceant Praefecti1-ras r), servi ac mulieres, si Principes illustresve foeminas excipiatis 8 . Speciali autem Canonum

statuto ab eiusmodi munere arcentur sine Superioris iussu Regula

res 9h in caussis spiritualibus

laici , nisi cum auctoritate Judi eis Ecclesiastici Clericis in sententia vel arbitrio serendo adiungantur Io); excommunicati II); infames Iudices esse nequeunt, licet ab arbitrio expressa Juris constitutione minime repellantur Ia); cumque Jure Civili arbitri esse non possint udices Ordinarii, Canon1

7 L. i. D. De recept qui arb. Oc. ac L. I. D. De re iudic. 8 dd. L. a. . a. D. De Iudic et L. I. D. De reg. ιν . . . . De recepi. c. L. . . De C. F. aetor Can. a. s. 9 lli. q. p. et Cast. q. De Arbitr. 9 Cap. a. De postulando. io Cap. a. De Iudie et cap. . et s. De Arbitr. ii Cap. q. De Sent excomm. cap. I De eg Itir in V l. etdd. Can. a. s. p. ni. q. p. ac L. I. De Recepi. oec.

265쪽

DE PF JUD. c. 259 morte vel unius ex pluribus arbitris, nisi vel in corum quemlibet in solidum, vel in Collegium quoddam, vel in personam, sed habita ipsius tantum ossicii dignitatis veratione, compromissum fuerit superveniente Arbitris dignitate recusatione alterutrius ligantium propter iustam suspicionis caussam

quae quidem & contra Judices tam ordinarios, quam delegatos locum habet Q ordinario Judicio inter partes init, ac lapsu temporis incompromisso ad caussam definiendam constituti, seu non Observata

eidem apposita conditione ir).

ir De his , ac de Iudicum ossiciis

generatim , praetor Auctores supra citatos n. a. c. h. dii videnda Lampredius iar.

Psis Uniυ. . ll. c. i. g. II. Heia1ecc. Iur. Nat et Gent. Lib. l. n. Is6. c. Domat Droit ob . . it. Tit. q. et L lv. it. q. ac Petri Leopoldi M. E. D. Leges arae ι .3o. Decembr. n. IIII. 33. Sept. II Pa. a. Iuntiar. 77 . 8. Aug. et o cutobr. 778. s. Iun. 779. II. Febr. Is Mart et 8. Apr. 78i I. Iun. et 7. Νου. 78q. uc 23. Sept. 738.

266쪽

De Actore, ac eo

Oui urit vel aliquid sibi debi

tum persequitur in Cixit Iudicio, Actor is vero , contra quem agitur, Reus tam in Civili quam in Criminali vocatur. Utrumque legitima Iudicem adeundi facultate praeditum essu portet qua sane carent qui nullum, aut nondum perfectum Rationis usum, experientiam habent , veluti furiosi pupilli, minores sine consensu Tutorum c. I); servi, exceptis caussis, in quibus de illorum libertate disputatur , vel de rebus ad publicam pertinentibus utilitatem fa) Regulares sine Superiorum permissime, nisi vel spiritualia sibi competentia iura prosequantur, Vel contrae suos mesectos

267쪽

DE ACT A REO 261 agare velint 3 . Sed in caussis spiritualibus omnes ut plurimum admittuntur g). Quamvis autem excommunicati actores esse nequeant, nisi in ipsa excommunicationis caussa, vel ubi periculum Animae, aut in mora sit ab atiis tamen conventi per Procuratores Iudicem adire Ios

sunt s) quibus, ceteri quidem

utuntur , qui ex defectu corporis, aliisve de caussis per se ipso Ju

diciis adesse nequeunt 6 .

3 Cap. Commeputati C. Eod et Cap. Ex parte II. De Accusat. 4 Licet filii familias sint, Can. s. II. . . et Cap. r. De Sponsalib. dummodo tamen sint rationis compotes, ac deci mum quartum aetatis annum peregerint, Cap. 3. De udio in VI. s Sed Actorem reconvenire nequeunt Cap. a. s. et a. Exception Cap. 7. De yodie Cap. i. De rescript in Ul. et Cup. . De Sent. Exeomm in 1. οὐ id Schmier tir Can Ciu. Lib. ll.

Tr. I. c. a. n. IIO. c.'

268쪽

De Advocatis, ct Procuratoribus,

Adυbeati proprie dicuntur qui

alienas caussas patrocinantur in Iudicio, sive consilium litigantibus praebent l). Canonico quidem Iure ab hoc arcentur ossicio excommunicati a ;ac Regulares, nisi cum auctoritate Superioris in caussi proprii coenosi I De Advocatis apud Romanos e videndae antiquae Leges Regiae, XII. Tabular. Papia de Patronis, Cincia c. apud Gravinam De Orig. or Civ. L. III. n. a. atque Terrassonium Bist. De Ia orispr. Rom. ad Leg. q. Cod. Papirian et ad Le . 6 . XII. Tab. Domat r. PubI. L. II. it. 6. Van- Espen I. E. U. Part. III. Tit. s. c. a. ac Selim ter . . . Lib. I. r. I. Cap. a. n. 73. c. De illorum autem Collegiis, qualitatibus, ossiciisque in Etruria , id Stat. Arent. Lib. l. Rubr. o. a. c. ac Lege latae d. x Mart. n. in . o. uI. 779 et 24. Sept. 783. n. 3. a C . . D Sent. Hom. in VI er Cap. 7. De Itidniis. Diuitias by Orale

269쪽

UE ADvoc. ET Roc. 263bi utilitatem respicientibus a).Clerici sacris in Ordinibus constituti, vel Beneficiarii caussas defendere nequeunt coram Iudice Seculari, nisi de propriis , vel Ecclesiarum , quibus addicti sunt,

COΠsanguineorum, aut miserabilium caussis agatur ceteri autem Clerici Advocatorum munus obire Possunt, dummodo se crimi natibus Judiciis contra reos non immiasceant si vero Clericus contra Ecclesiam, in qua Beneficium habet, Advocatus vel Procurator fuerit,

a Beneficio ipso tamquam ingratus deponitur 4y.

Procuratorum plures sunt species: Hic tamen de illis tantumetur, qui aliarum per-

rumdem mandato agunt s).

3 Cap. a. De postulans et Clem. I. v. Amplius De Uerb. Signis. Cap. g. et . De postuIand. shDe Procuratoribus vid Gratiari causis V. q. . et in Lib. I. Decreta I. Tit 38 a - egor. it. s. p. Bonif. et Tit. Io CD-

270쪽

26 aia. III. TIT. V. H ne in eo quidem Procura tores differunt ab Advocatis, quod illi vice dominorum quidquid opus est in caussis defendendis perficiunt isti autem Iura ostendunt litigantibus, quibus agere debent, vel excipere quamvis saepe saepius eiusmodi ossicia in una eadem quo

Persona coniungi soleant. Juxta Canones Procuratores esse nequeunt infames, infideles, hinretici , calumniatores , Praesules maioresque Antistites , sceminae minores , iique omnes, quos ali rum Advocatos esse, vel in Iudi-

Cium , Ut suas caussas defendant,

advenire non posse diximus 6). Dominus, aut principalis quivis litigator, plures etiam constituere potest in una eademque caussa Procuratores, quorum unus sine