De artificiali electricitate phænomenisque ex ea profluentibus Lælius Rospigliosius

1쪽

D ARTIFICIALI

ELECTRICITATE

Di iis sim mus ita in rerra sunt, O quae in Pro specti sons munim eum labore. Sap. C. X.

FLORENTIAE ANNO DCCLXV.

3쪽

ANIMIS NE ICQUAM RELvCTANTIBUS

4쪽

BENEFICIIS GRATUM LUBENS . D. C.

5쪽

DE ARTIFICIALI

E LECTRICITATE

. dom illud subtilissimum tenuissimvmiae, quod iam olim ab antiquissimis usque

dubiisque experimentis in aprieum adeo est meis hedeductum , ut nullatenus dubitari amplius possit, quia ex illo illustriora iturae phaenomen proficistantur. Lx ulgaribus enim ignis phaenomenis nonne idipsum a vi

6쪽

euincitur Rulentissime e Cum GI eertum, explotatumque u , quod dum corpus aliquod admota amisma in ignem abit , non quidem a flammet ad 1-mam motus transeat, ne novus tutus sit, qui communieatione ignis produeatur , iam ante gais omm nicationem huiusmodi motum extitisse putandum et . Quia vero motus fine moto torpore haberi non test , certe aliquod iam esse debet corpus , perturbatis. simo, elerrimoque motu II praeditum, quod et ris corporibus in ignem, sammamque abeuntibus et Prodat : Si enim huiusmodi orpus, Wmotus orporis e turbatismus ante eui eumque ignis communitationem non existeret , ignis communicatio foret novi motus productio, quod legibus motus omnibus is phaeaomenis ignia maxime ad tersitetur . Si ergo novo igne excitato novum motum non produe dicendum est consequitur manifestissime aliquod iam esse corpus eo minimarum partium motu praeditum, quem alia in flammavi, ignemque abeuntia orpora partieipent. Quod sane corpus nonnisi fluidum ratissimum , ae subtilissimum si oportet, ut densiora corpora seeundum quata eumque dimensiones libertim pervadat, nuItaque a

tione prehibet possit ne vas quaecumque clausa penetret . ignemque praebeat . .

Quanta veto intestini motus quantitate , mento praeditum esse debet liuiusmodi uidum, ut eam vim , actionemque adipiscatur , qua uida vehementer ebulliant, metalla solvantur ' moleeulae quaevis fi miotes ad invicem dissoeientur Quomodo vero tantaeum vi , inteItino e motu iacet tellurem posset contineri . nisi alterius uidi aequilibrio , hoe alterius rursus, di successive eoereeretur, adeoque non terrestria

7쪽

modo , sed per universia mundi spat Ia unig que diffusum emet ait vero ad huiusmodi fluidum videlit iuxadst tuendum validius argumentum experimento illo te usurpati , quo , si in duobus cylindris amplioribus ita duo Thermo metra suspendantur , ut vitium in contingant is ster ex altero horum ylindrorum exlia riatur is postmodum vitra ex tigido in ea lidum Io- eum deserantur, Thermo metrum, quod in vacuo est, neque tardius , neque remissius , quam quod in aere Iibero telinquitur, incalescit . Exinde vero , quis eum vito summo Is Accio NEWTON consequi non deprehen

ei , alorem illum in vacuum nuII tenu tranii te ponse, nisi uiuspiam medii vibrationibus, quod aete su tilius sit , quod vitra aliquando penetret , quodque exhaust aere supersit ΘVerum non in ea Ibiis solum transmissione, sed in luci etiam propagatione aethereum hoc medium tenuissimum , uidissimumque manifesto se prodit . Cum enim sententia illa omnino sit rei ieienda, utpote qu1 gravissimis obnoxia sit dissi eultatibus , qua uelut adii , suminis instat e orporibus lucidis effundi

tantur nonne ad huiusmodi fluidum, aetherem uim rum subtilissimum , atque undequaque distulam cum sagaeiotibus Philosophis confugiendum videtur, ut quem admodum per aetem sonum septem musicos o nos , ita per aetherem ipsum is septem coloratos radios diversa eleritate propagari rite statuamus deque radiorum luminis inflexiones , refractiones , te sexiones , dispersionesque melius, nitidiusque explice turri Cum vero ex lucis phaenomenis is accuratissimis ouasti observationibus compertum sit , lucem, aetheris vibrationibus aptam octo minutorum spatio a sole ad nos utque et tingere 1 quo tempore i nus

8쪽

per goo oo pedum intervallum diffunditur a nonne , EvLaxo filio post g TON v silpputant , colligimus summam aethetis talitatem , histi itatemque eoniunctim sumptas sexeenties entenis millibus vicibus aeris ipsius raritate is elasti ei rate maiorem Quibus ita se habentibus , Virium Electricarum, se Menomenorum inis pendentium Oseam caussam in v mgat ut , ex quonam alio fonte , quam ex aethere euisestissimo , tenuissimo ει eam repetendam arbitrabimur cum phaenomen electrica perpendentibus stii dum num uisu disseminatum statim occurrat, iisdem quibus ei sertrae diium proprietatibus , Dbtilissimum nempe , cum an gustissimos corporum poros , ipsique aeri impetvio litabere pervadat maxime elasuum , ut celerrima illius propagatio, subitae a vehemente eoae motiones, scintilistarum erepitus evincunt evidentissime r ita ut eum ill stioribus nostrae huiusce aetatis Itilosophis statui tuto posse videatur, ut iso aer e sens s .etheri si v κοῦ quod aeri est venitis , aetheri subtilissimo , atque --

.ique diffuso sit lacti uitas

Verum antequam pulcheltimo Vitium Electri ea ruri effectus contemplemur , eatumque originem tU- pius attingamus , nonnus in antecessum sunt animadvertendaci ne quid ipso in limine minus explicatum,

enucleatumque relinquamus. Electri Dasis itaque nomine nil aliti intelligimus , tiam vim illam corporisu omnia kns indiravi, qua minima quaedam corFuscnia adtrabunt, repellunt, scin illas e ni iticent, resitant, pungunt O corpora vero non eadem omnia electricitate dometri

expersentia erudimur di alia enim non nisi eonfiteatione, aut percussione , quandoque etiam fusione , electricita tem eo ne ipiunt, eaque origine electrua dicuntur, quemadmodum sunt vitrum, Maseris , gemmae , pix, AL

9쪽

pbur . reginae durie re alia vero electriea evadunt cor p ribus origine electricis proprius admoveatur , uti animalia , vegetabilia , mei lia , e liquores omn/ si pingues oleo excipiantur eaque orpora appetulantur electrica communitatione. Inter omnes tamen me

thodo , quibus Electricitas primitus excitatur , a tot poribus nempe origine electricis , omnium ommodissima est filictio , qui ilabus vitreus fune ductatio ei eum agitur is manu , aut alio orpore alteri soIet e Corpora autem omnis , sive Otigine , sive communiea tione electile , alia excessu, positis , alia futu negarim eiusnodi esse possunt positi O excessu. in quibus materia elec trie redundat , respectu aliorum eorporum negarive e defens , in quibus tespectu a

cetera orpora eadem materia defiei . Cale, tandem euctrica nomine , terari orporum intelligitur , ope vi-ι rei tibi electristeatomm . Mathinae vero nomine menit glabus ipse a complexus illo corporum electrificabilium, quae glab , um electriscatur , anaerent

His itaque explieatis , ne quibus inteligi etera non possunt , iam per facta quaedam generalia , quae

pro diversis reae binae eatenae cim binationibus con tingunt , FRANKL1m Theoriam , quam Cl. BEC Riri amplifieavit , confirmavitque , statuamus eum in rebus naturalibus investigandis id unum ob eatos haberi debeat , ut ad facta quaedam universalia , peeularia ex perimenta revocentur , ut ex ipsorum contempl1tione univetialis phaenomenorum lex nitide derivetur. Experimenta itaque a Clariis. Uitis hae in re instituta hue omnia reseruntur primo se ilicet, mathinam, O renam edere igna electrua , dummodo corporibus ex origi, electricis innitantur contra vero huiusmodi signa uia

latenus liaberi , si corporibus per artit sationem es Aci . Uritis

10쪽

ctricis ingantur . Deinde si eas a lateris . ex vitro . aut mastice , asiisque orporibus origine et Aristis in si stat , matbina et cum tellure communice , ex in plurima , ex delina vero nulla electriea gna habetiἀtur autem diserimen inter machinae is catenae eleettieitatem deprehendit Cl. BECCAM , quod si acu. auri orpus planae is ampliori alleui eatenae parti admoveatur, exigua qu edam lux appareat, quam id hilam eis fir ea voeavi 2 nrpote autem plano alicui eatenae acumini admoto, vividioris opiosior tu obtine tu , quam eonum lucidum eonum lactricum nuncupavit . II mat bina vero res secus est , planis namque machinae partibus acuto orpore admoto conus, planoque cutis partibus admoto , sterila habetur. suae quidem omni nonne inciis manifestissime vaporem quemdam tent Fimum in angustis mi torporum emnium oris hospitantem , t Obo vitreo vehementer eon fleato, a carporibus miranei prope mathinam tonsitutiva machinam Esam machina ad gubum, a glabo ad eatenam, asque exinde ad eorporea alia circumposita perpetua , O ais tuta cirrulatione ιυrrima diffundis Licet enim eatens , de ma bina eum corporibus per arti iapationem Dyrificabilibus ommunieantibus nulla electri- ea signa globo iam Iecti illeato habeant ut , si tamen

experimentum in obseuro ubiculo instituatur , nonne inter manus globum atterentes, globum ipsum inter globum is metallica illa , quae eatenae extrem talibus adnectuntur, vaporem huiusmodi fulgere obse vamus Nulla ergo Iectile signa edunt maehina . at dum eo Poribus per participalimem eis Brifieabilibus e mmunicant , quod integra aetheris quantitas , quam ab extraaeis orporibus recipit machina , de in eas in m