Iacobi Christiani Schaeffer serenissimi ac potentissimi regis Daniae Norwegiae a consiliis ... Epistola ad Regio-Borussicam Societatem Litterariam Duisburgensem : de studii ichthyologici faciliori ac tutiori methodo ..

2쪽

HARUARI UNIUERSITV. LIBRARV

MUS EUM M COMPARATIVE ZOOLOGYLIBRARY F

3쪽

REGIO BORUSSICAM SOCIETATEM LITTERARIAM

DUIS BURGENSEM

FACILIORI AC TUTIOR METHODO

ADIECTIS

NONNULLIS SPECIMINIBVS

VNA CUM

TABULA . AERI INCISA FIGURAS COLORIBUS

SVIS DISTINCTAS EXHIBENTE.

RATIS BONAE

5쪽

VIRI PER ILLUSTRES l

ubens ac laetus arripio oblatam tandem occasionem dudum optatam, OB Is publico aliquo monumento gratiam referendi, quam per annos aliquot UOBIs debeo propterea , quod statim a prima

origine INCLYTA SOCIETATIS UESTRAE

in eamdem me eooptare ac recipere estis dignati Credatis , velim, diuturni silentii, quo eram his temporibus si is, non ingratam oblivionem, neque socordiam & negligentiam , sed temporis atque o cassionis inopiam Vnicam veram exstitisse caussam. Quod si, ut spes ost, negotiorum, quibus adhuc distentus fui, imminuetur in posterum anumerus, nolite dubitare, quin collata ad OPUSCULA L. STRA symbola, quanti vos & laudatissimos labores EsTRΟs faciam, re ipsa sim testificaturus. mihi enim numquam quicquam erit a ' iucun-

6쪽

iucundius aut optatius, quam 1 quae EsΤRI dc OCIETATI sv Ea xxx commodis quandocumque possim inseruire. In praesentia quidem liceat mihi communicare mi PS C m adumbrationem icti ologiae, quam concinnavi ad studium hoc facilius atque expeditius reddendum. Quae licet adumbratio tantum rudis sit' inelaborata : tamen aliquando, si non a memet ipso, at certe ab aliis, possit perduci ad perfectionem. Conferam, quae hac de re sentio, in breue propositiones, quibus singulis, ubi opus erit, explicationes subiiciam.

PROPOSITI I. g. 1. Studium icht ologictim, seu historia piscium, sine dubio inter partes s udii physici adhue Xeultas ea est, quae omnium minime, meo quidem iudicio, ad eum gradum perlaetionis atque facilitatis perdueta est, qualem quis non immerito optauerit ad eam feliciter perdiscendam.

EXPLICATIO. f. u. Numquam quidem defuerunt viri doini,' de studio phy- fico bene meriti, qui piscium quoque cognitioni operam dederunt, ct partim iis describendis, partim per systemata, ordines, classes, genera disponendis, partim depingendis imaginibus tam indigenorum, quam alienigenorum, ad eXplicandam cillustrandam hanc in-sgnem atque Utilissimam naturae partem, magna cum laude incubuerunt. Quis est, ne ad antiquiora regrediar tempora , sed intra huius tantum aetatis terminos subsistam, quis est, inquam, qui immo

xet 2 Uerum tamen multum laboris ac molestiae , multa incerta'

obscura, ne dicam , insuperabilibus difficultatibus obstructa, deprehendet,

7쪽

hendet, qui sine cuiusquam viva institutione chorum virorum scriptis genera species piscium cognoscere, modoque facili ac tuto nou los suis appellare nominibus, Ut secundum alio scriptores accurate definire cupit. Expertus hae dico. Et quamquam quicquid huius rei scio, viris modo laudatis acceptum feroci plurimisque diuisioni bus , tabellis similibus, e eorum operibUS XeerptiS, non contemnendam piscium adeptus sum cognitionem plus tamen adhuc mihi deesse sentio, quam ut iis, quae multo labore quaesiui, contentus esse possim. Quare equidem Xistimo , aequum esse , ut omnes naturae studiosi in eam cogitationem incumbant, pro se quisque conserant aliquid atque elaborent, Vt ichthyologia magis magisque excolatur, discentibusque facilior reddatur atque iucundior.

PROPOSITI II. β. a. Non est nimis dissicile detegere & nosse caussas, quae studii iret ologici culturae adhuc tantum impedimenti, morae ac difficultatis attulerunt. Atqui e detectione, cognitione horum impedimentorum maXimam partem OrUmdem pendet remotio. EXPLICATIO. f. . Omnino tum natUra rei, tum si atque Xperientia, docet, in emendanda atque amplificanda aliqua scientia in caussas potissimum inquirendum sis, quae illam adhuc infructuosam , iniucundam ωdifficilem aut reddiderint, aut reliquerint. Quae cum semel inuentae ac detectae fuerint, tanto minore negotio impedimenta

Vna cum Caussis eorum remouentur , Orumque loco commodiora,

tutiora & iucundiora subsidia excogitantur atque comparantUr CUmque Videamus plures disciplinas nostra aetate, adhibitis quibusdam subsidiis, maXime perspicuas iucundas, faciles tutasque euasis Cur

8쪽

non liceat scientiam adhuc mancam atque obscuram cum illis conser- rein comparare, atque de illis exemplum caperes ali enim modo multa quasi sua sponte ter se clara fient, viamque nobis ac rationem emendationis ostendent.

qualem homica debet ingenio illustris INNAEI. Atque hunc, sectum equidem primam ac praecipuam impedimentorum studii sty-rbolomi caussam esse arbitror. EXPLICATIO. g. 6. Satis quidem notum est, exstare immortalis ARTE DI phialosophiam iret ologicam, eamque in filo genere plane egregiam'

summis laudibus dignam. Verum, quae praecipue in ea desideram tur, sunt imagines, ex quibus fere solis denominationes & descriptiones partium & charaeterum piscium lucem , perspicuitatem , certit dinem lamoenitatem accipiant oportet. Hac ipsa re L INNAE Usphiilosophiam an botanicam tam Vtilem , perspicuam atque amoenam reddidit, ipsique studio bolanico plus attulit adiumenti, quam solis denominationibus ac descriptionibus partium Plantarum, Vel accuratissimis, fuisset praestiturus.

g. 7. Desunt adhuc chthyologiae partim onanino , partim sunficientes imagines eorum systematum, ordinum generum, quae non nulli chthyologi systematici Xhibuerunt. Atque laoc alteram ex praecipuis studii ichthyologici impedimentis esse censeo.

9쪽

EXPLICATIO. g. . Exstant hodie, Vt dixi, a praecipua ichthyologiae θ-semata , nempe KLE IN ID, ARTE DI, LINNAEI. Primus horum systema suum figuris in aes incisis illustrauit & locupletavit, eaque re illi praecipuam conciliauit gratiam ierspicuitatem. Sed tamen complures addendae essent imagines , si nihil deesse perspicuitati debeat. ARTE DI systema plane caret figuris' imaginibus: quamuis L INNAEus in systemate naturae hos desectus stipplere studuerit rei tamen minime satisfecit. An Vero idem , quod augurari, optare certe, licet, nouum systema suum imaginibus sit illustraturiis, tempus, atque editio postremae partis systematis naturae docebit.

g. 9. Desunt adhuc ichthyologiae , Ut pluribus scientiae renim naturalium partibus, tabulae secundum numeros dispositae,' prima tias piscium partes compleXae quales a me de Otanica sint con sectae. Atque hoc, mea quidem sententia , ex praecipuis studiiii ologisi impedimentis tertium possit eristimari. EXPLICATIO. g. o. Omnino hic non exiguus ichthyologiae defectus est duaeendus, quod praeter ea, quae ARTE DI industriae debemus, paucissimorunt piscium descriptiones Xstant', quae omne eorum partes principales exhibent. Hoc ita esse cuiuis patebit, scriptores ipsos, huc pertinentes, inspicienti. Quid autem impedit, quo minus pisciuingenera' species tam accurate perfecteque describi possint, quam Plantae in botanica et praesertim, cum iam praeclara ARTEDI Xstent

initiass

10쪽

initia Uerum 1 etiam abesset hic , de quo modo dictum est, ichthyologiae defectus tamen adhuc ignoro eiusmodi i las, in quibus partes principales piscium omnes secundum numeros dispossitae atque descriptae essent. Quis autem est, qui nesciat, quantum dispositio secundum numeros ad distinguendi, desiniendi ac separandi facilitatem afferre soleat adiumenti eamque docendi rationena, Ubicumque modo commode adhiberi possit, omnium esse multo facillimam ac tutissumam 2

g. II. Ex histribus, quae indicauimus, praecipuis impedimentis quae studio icht ologico adhuc multum dissicultatis molestiae attulerunt, quicquid ad illud emendandum & facilius iucundiusque reddendum proponitur , derivari potest ac debet. EXPLICATIO. g. a. Singula quidem haec impedimenta alia specialia in se continent, in quae illa resolui ac distribui possunt ac debent; sed nullum tamen de omendationes faciliori modo tractandi huius studii dari poterit consilium , cuius non in no illorum impedimentorum

sunt Pisces 1 inhabitant elementum, in quo hom non aeque, atque in aere, versariri obseruationes instituere potesst. Hinc a) non satis piscium noscimus. Atque hic ipse cognitionis defectus caussa est, cur 3 lassicientibus careamus descriptionibus. Ex quo A sequitur, ut chara res nimium inter se confundantur. Cum etiam pisces in proprio elemento' libertate sua sine dubio prorsus alium situm naturalem positum exhernum habeant,' quae sunt reliqua, quam coacti atque inclusi apparent : ipsi s imaginibus positum S guram piscium ad imitationcm naturae non satis possumus exprimere. Sed haec quinque impedimenta omnino sunt eiusmodi, ut a nobis vix aut plane ΠΟΠ, remoueri possint. Sus ciat igitur id , quod fieri potest, ac satis habeamus tol. Iere ea tria impedimenta, quae supra enumerata sunt.