Dissertatio inauguralis medica de chlorosi ...

11쪽

me diei ηπίαλου proprie dixerunt, putavitque ARCHIGENEs, nulli unquam alteri rei id nomen accommodatum fuisse. Verumtamen et Attici, ut GALEN Us et HESYCui Us scripserunt, i in vocarunt τὰ πρὰ του πι ρετοί, 'ος, eoque nomine καὶ ο inuncupabantur, ut non sit quaerenda alia Tatio hujus nominis, quem quod haec febris sit perpetuo frigida. Hinc itaque ἡ πιο λου nomine comprehensam etia in fuisse chlorosin apud veteres arbitror.

Ita etiam auctor libri de natura mul ebri p. igo. symptomata fluoris albi describens, nostru in morbum sit nul complectitur. Apud ARΕ-TAEUM nomine καχείίας describitur. Causi . diu turn . lib. I. c. I 6. p. 46.) Arabes, praesertim Avic ENNA speciem chloros eos sub nomine melancholiae amatoriae Al- a schi in delinearunt, Avic ENN. lib. III. se n. a. tr. I. e. q. p. ψ9ή. ed. p ΑυLLIN.) quos Latino barbari ad BALI ON1uM

usque exscripserunt. Hic vero morbum nostrum nomine foedorum colorum virginei corporis egregie descripsit Opp. vol. IV. p. 4o. ut et poli eum DANIEL SENNERTUS, nomine febris albae, chloros eos et virginei morbi. Prael. lib. IV. P. a. secl. 3. c. 2.

12쪽

Ut autem manifesto pateat, qualem nos morbum putamus, addamus hypotyposita ejus, seu definitionem nominalem : Chlorosis est cache definitionem rei definitae congruam esse, probes. Chlorosis est vera caeli exta, id est, morbus diuturnus, cum habitus depravatione et nutritione labefactata junctus. Sin enim, monente ARET AEO, febrilem huc haudquaquam perimere, neque eum, qui sequitur morbos acutos.

h. Chlorosis est morbus muliebris. Neque itaque hypochondriacus pallor asthema junctus in corpore virili, neque pallor infantilis, a verminoso potissimum statu oriens, huc pertinent. Nequenlbi naevi qui lepram albam praecedunt, neque morbus in isthmo Pan amensi Americae, in Cambaya Asiae, in Benetvela Afri eae huc trahendus. Neque chlorosis rachialgica a s A UvAXia feminarum, cum pallore corporis universali et asthenia habituali. Quam

ov. Inde patet, pallorem

13쪽

IIo Esto dicta, quippe quae ad rachialgiam potius

pertinet. c. Pallor et asthenia universales symptomata sistunt maxime essentialia, qu ste nostrum morbum signant. Hinc ituque ad BROM NII morbos asthenicos summo jure numerandus, quippe qui stimulorum habitualium defectum fere semper supponat. Cruoris enim absentia aut imminuta copia proprie signat hunc morbum, qui penitus quoque tollitur, quoties ope remediorum aptorum amissam cruoris copiam restituere possumus. II.

MORBI SIMPLICIS DESCRIPTIO.

Utplurimum incipit morbus apud virgines nubile gintercepto menstrui sanguinis fluxu, qui vel subiis, admissis causiis manifestis, vel pedetentim, absque oecasionibus sub sensus cadentibus supprimitur. Oriuntur tunc primum molestiae a locali partium adfectarum passione derivandae, deinde vero etiam consensuales et universales. Stagnans sanguis invasis uterinis, e quibus eliminari non poterat, re-laκat vasa sanguifera, ipse abit in partes propius ipsum constituentes, hinc fit pituitosus et mucosus. Tum et venter imus, turget vagina et tumet: gravitatis et ponderis insueti sensus in pelvi percipi

tur:

14쪽

tur: pedes stupent, aegriusque moventur: lassitudo totum corpus corripit, donec tande in mucusi pie e vagina effluxerit, qui acer saepius et foetidus esse solet, atque periodos menstrui fluxus regulares servat.

Accedunt saepenumero vertigines, capitis dolores, qui vel hemicraniam simulant, vel in syncipite praesertim percipiantur, vel ad occipiat

figuntur et cum terebrante clavo nonnunquam comparantur. Qui quidem dolores adeo fixi sunt, ut nunquam fere cessent, ut autem matutino tem

pore plerumque infestissimi sint.

Faciei habitus interea depravatur. Genae et labia pallent, seu : oculi saepius glandulosis ophth Imiis laborant, labia tument, ut scrofa Iosas esse virgines credideris, nisi ex intercepto menstruo fluxu provenire totum hoc morbi genus pateret. Tα δἐ κοῖλα, ut loquitur Hippo CRATICus auctor de nat. muliebr. p. I 3O. μῖξε' τροι i. e. concavae partes faeiei videntur prominere et tumere, quod ad - ίπια praesertim applicanadum, quippe quae, maxime post somnum, ubique tument: κρει Οἱ bφΘαλνιοι υτροί, καὶ η χροιηἰκτερώθ ης καὶ λευκὴ γλεται. Genae saepius pendulae apparent: alioquin altera rubet, altera :color

15쪽

co uir sempςr α Αλος et momento citius saepe mutatus. Ambitus narium nonnunquam prae primis patitur, quod et in angulis oris maxime residet. EX trema autem narium, aurium et digitorum sere semper frigida.

Pulsus plerumque languidus, mollis, et par vus: nonnunquam tamen frequentia ejus augetur, ut et febrilis status adesse quibusdam videretur, sicut nomen febris albae, quo morbum hunes ENNERTus insignivit, declarat. Accedit palpi tatio cordis et anxietas, quae falso saepius pletho rae delegatur, quemadmodum frequentia pulsus et rubor alterutrius genae suspicioni huic favere etiam quandoque videntur.

Respiratio semper difficilis, θολερου πνευμα

HIPPOCRATIs, maXime Vero dum calas adscendunt, aut dum laborant: ὀκόταν πορευηται , άσθμα ἱ-υει, dicit HIPPOCRATIC Us auctor. Hinc etiam

pigi itia ad motus, torpor, amor solitudinis, quietis et i edentariae vitae.

Huic accedunt varia digestionis et λαδοσεως των τροφίμων symptomata. Appetitus adest maxime irregularis, aut plane deficit, ut perpetuum aegras

16쪽

aegras adfligassastidium ciborum suetorum, nulla etiam fere adsit sitis. Plerumque vero malacia ea laborant, quae digestu dissicilia, foeda, velut cretam, sericum, carbones ipsumque lutum ingerere eas cogit. Simul adsunt flatus continui, cardialoiae aut ponderis et gravitatis sensus in abdomine: ruetus acidi et obstipationes pertinacissimae: ab dominis tumor fere tympaniticus: vomit uritiones et vomitus ipsi materiet acidae, mucosae. Lingua apparet plerumque Pura, humida, praerubra, raro

sicca.

Urina solet esse jumentaria, aut pituitosa,

ς υετο. Vulgata lectio hic quidem 6 69liabet, quod cum ineptum sit, Foes Ius jam ex parallelo loco emendavit ονου aut ον ου οὐρου. Perspiratio culanea vel penitus supprimitur, vel acerrimi aceti odorem spirat. Frigoris sensus adsiduus per totum corporis ambitum: eaque partium solidarum laxitas, quae tumores oede malosos musculorum producit. Nonnunquam simul ad junctus est flavidus quarumdam partium color, imo transitus chloros eos in icterum a RAUL 1 Noobservatus des affections vapor. p. I7. nuperrimis confirmatur animadversionibus.

17쪽

Progressu morbi non solum nutrItio et οἰναῖο , sed animi vires inprimis corripiuntur. Adjungitur enim plerumque macies plurium partium cumo e dematibus aliarum : debilitas sumina virium vi talium et muscularium: hydrops αι σάρκα aut ασκίτης, icterus vel flavus vel atro - flavicundus febris hectica, di arrhoeae pituitosae et adsiduus nauci copiosi effluxus e vagina. Interdum tamen, licet raro, observatum est, sanguinem per menstrua mulieribus hoc morbo laborantibus omnino respondere. Hae etiam concipere foetum poterant: sed partum infirmum et parum Vitalem edebant. Pleraeque autem aegrae steriles penitus sunt, neque unquam foetum concipiunt, quamdiu hoc morbo laborant. IS.

Saepius accidit animalibus praesertim functionibus infestum es e morbum, ut et insomnia sena per turbida et pavores sub somno et deliria et sped

trorum apparitiones aegra S V e Xent, Ut cum iaci turnitate, morositate, hallucinationibus sensuum fere omnium, vera accedat melancholia, ubi θανατωσι, mortem concupiscunt aegrotae.16.

Mors ipsa sequi potest hunc morbum, dum

αποστα foriuntur, vel ad cor, ut facultate vitali

subito

18쪽

subito suppressa aegra moriatur, vel ad cerebrum, ut a poplectica decedat, vel ad pulmones et ad alia organa vitalia. III.

MORBI COMPLICATIONES.

17. A pristinis inde temporibus observatum est, cum chlorosi, quae a menstrui fluxus interceptione oritur, melancholiam sui generis esse junctam: quae cum ab HIPPOCRATIC o viro eleganter descripta sit, ab Arabibus, tanquam morbus singularis, Al-aschk, semper adlegatur. Primum autem sere vestigium hujus melancholiae in mytho exstat de PRO Eaei filiabus, Jugonem spernentibus. SPREN GELs Beytrage 1ur Gesch. der Med. St. 2. S. 45. f. Deinde in libro πνρὶ παρθενίων, e X stagnationibus sanguinis, qui alioquin per vasa uterina est uxerat, melancholici adtectus varii derivantur. ξ καροίη, inquit auctor,

κατα-

19쪽

18.Arabum princeps Avicenna melancholiam amatoriam, seu erotomaniam graphicis coloribus ita deseribit: Est melancholia, ubi cogitationum attentio adsiduo figitur in pulcritudinem formarum, quas consequi nequimus. Signa ejus sunt protuberantia oculorum et motus continuus palpebrarum visibilis: palpebrarum tumor et suspiria continua, cum Pallore et impotentia imotus. Hanc quidem insaniae speciem plerumque ex vitiis organorum generationi inservientium et ex eo statu , ubi mulier aut virgo a mensibus de fecta est, oriri probavit ARNOLDus vom Walin-

19. Alia est et maxime memorabilis complicatiochio roseos cum o variorum muliebrium tumoribus hydropicis et steatomatibus, quae in virginibus vetulis, non raro etiam post puerperia, ex I; prae-

20쪽

pr egressu uteri inflammatione aut congestione saltem vehementiore versus organa muliebria oriun tur. Sterilitas αἰναλθεσιατη, cache Xia corporis uni versalis, hydrops abdominis enormis sunt symptomata, quae ovariorum tumores comitari solent. ς Ru GER pathol. OVarior. muliebr. Gott. 178a. CONRADI S Path Ol. Anatomie, S. 355.

Silentio non praetereunda GAsNERI observatio febris sic dictae inflammatoriae chloroticae, quam in variis aetatibus et in utroque sexu instituit. Pallor et χλωρασμα quidem adest in toto corporis ambitu, quod cum flavicundo quodam colore nuptum est. Labia, lingua, fauces et ungues decolores et quasi mortuorum speciem prae se ferunt. Languidus oculorum adspectus, neque tamen albugineae color mutatur. Facies tumida, praesertim τά τωπια, reliquum Vero corpus macrum', frigoris sensus adsiduus, ut semper obtegi velit aegra: lassitudinem sentit et quietiis amorem. Pulsus validus; arteria quasi aere eXPansa; rhythmus pulsus fere nullus. Sanguis e vena inissus, corio tenaci pleuritico obtectus: respiratio dimeblis, et alvus fluXa, ad di arx hoea S aquosas prona. GEsNERs Beobachi. Th. II. S. 86. Haec quidem morbi facies ad chlorosin proprie non concludere jubet, sed ad febris η αλου