장음표시 사용
11쪽
4 nantae approbant dum sinuam habent unius hominis opinione, innia illius dicta aut secta ratione non consulta aestimant adeoque ne-ιesse est omnes in errorem induci ab eo a quo plurimum potuissent in quarumdam rerum investigatione juvari. Eorum qui huc modo turpiter lapsi sunt exemplo edoctus , Aristo-aesis in rebus strutandis methodum, non quia est Aristotelis, sed quia mihi videtur optima, equor quantum lice proximE. Quia autem in iis quae spectant ad materiam & brmam 4 in nonnullis aliis Peripatetici pugnant acerrima contrarecentiores Philosoplios de adversus eos qui anto Aristotelis tempora floruerunt utrorumque sententias restro breviter
sed dilucide,nihil desectarum oppositatum rationibus detrahendo, ut illi, qui has Institutiones legent possint, cognita causa, judicare quis pugnω
torum vincit, de cui debet accedere socius ad veritatis defensionem. Ea quae ad motum spectant accuratius sum prosequutus, quam mare nam negligentius tractaverunt Peripatetici contra monitum Aristotelis, qui docet illius notitiam esse Physico maxime necessariam , cum , eo ignorato, necesse sit ignorari naturam, quae est principium .causa m in εο quietis. Per motum enim fit omnis materiae divisiora particularum separatarum nova collectio permotum corpora formantur, dissolvunturque,M nulla fit in illis mutatio sine motu. Quaeritur iraque quae fit causamorus, quas habeat differentias, proprietates.Reflexionis causa ω modus explicantur, assignaturque causa antecedens refractionis, Mjoraquas leges in corporum percussione fit motus, quietis commut aio explicatu Quia vero maximὶ admiranda, quae in hac rcrum corporearum universitate, sed praecipue in plantisti in animalibus observa tur Phaenomenia quodam mechanismo dependent, de principiis Mech nices fusEsatis ago in duobus Articulis , quorum primus est de Equit.
brio Solidorum, secundus de Equilibrio Liquidorum. Ex hoc postremo magis admirandi effectus mihi videntur deduci in eoque notati velim praecipuε propositionem vigesimam duabus stabilitam demonstration,
In octava Disputatione, quae est de Corporibus Τactilibus explicantur
natura& proprietare corporum calidorum, frigidorum, humidorum ocsccorum, quae sunt internae externiaeque siccitatis de fluiditatis causae.
Deinde agitur de Motu solidorum in liquidis ostenditurque quare in ef- sectibus percussionis tam magna otiantur discrimina a mobilis velocitat aetarditat
12쪽
In Disputatione non ago de Corporibus Elasticis, ubi pol quam,
tias reditus elateris causas perpendi, demonstravique ad eum reditum nihil conferre materiam aetheream, varias corporum constitutiones expono,
quibus effieitur necessatio, ut elatet quo magis tenditur eo magis resistat. In Disputatione decima, quae est de Corporibus Lucidis, Perspicuis reopacis demonstro materiam globulosam esse luci subjectum , ex illius constanti reflexione ad angulos aequales angulis incidentiae. ex celeritate, qua propagatur,&diligentius expendo an, ut opinatur Philosophissclarissimus corpora perspicua per se tota lucem transmi tant, seu an sint tota subjectum lucis. Quam varii per lucis reflexionem de refractionem, per radiorum dispersionem, collectionem produci possunt essectus ostendo, ac expono Microscopii de Telescopi structuram 5e usum. Postquam percurri generaliores Corporum affectiones transeo ad Phy-6eam Particularem, quam divido in duas attes, quarum prima complectitur ea, quae pertinent ad Corpus inanimatum , secunda animatum expendio, prioris partis Liber primus est de Elementis, in quo antequam aliquid statuam, veterum Philosophorum sententias refero, peris stringo etiam nonnullas, quas omni ex parte falsas existimo ita secie dum censui primo , quia turpe est a Philosopho ignorari veterum cel briorum opiniones secundes, quia in illis expendendis exercetur habiatus fit magis idoneus ad veritatem inquirendam de ad difficultates,
quae occurrunt sperandas Tertio quia magnorum virorum er res eos
qui illos agnoscunt si non sunt omninti stolidi, efficiunt magis cautos. Deinde postquam elementorum in genere naturam perpendi, ea considero secundum se detesipedi ive adsensus Id ex affectionibus, quas in senseriis excitant cellitis deduco eorum proprietates, vires. Cons quenter inquiro quomodo in mistis elementa se contemperant, mill rum Virtutes tum aEi uales, tum potentiales, retunduntur aut intendui tun Postquam de illis disserui Fermentationis naturam accuratilis e. Pςndo, eamque distinguo tumultuatione, quae illam ita aemulatur, uesie illi valde si lis Tum in mistis liquidis, tum in mollibus aut etiam in εοgis causae illius proximae 5 remotae, .conditiones ut facit proc dat necessariae explicantur. Denique agitur de mistorum Generatione M C rruptione, S: quae spectanda potissimum est corruptiotas species, Putredo diligentilis perpenditur.
Libro x Phracae particularis , qui est primus de Mundo tractatueusMiusdsmata acutinum, Mallus ortu, lateritu, mutarionibus quibuscum FR
13쪽
hiis de istorum mole, figura, vi respectiv ad se invicem , ad corpora coelestia Sphaerae vulgaris structura, &usus explicantur Exponitur divisio temporis multiplex, disrumana ualitas , climatum diaversitas, Crepusculorum varietas Theoriae firmamenti, Planetarum in systemate Ptolematico proponunturin deinde systemata Copernic num, Tychonicum, in quorum priore nonnulla, quae sine probatione supponebantur, demisnstrantur Syderum in haec inferiora influxus ex.
In Librori de Mundo agitur particulatim de corporibus element ribus vult dictis in quatuor sectionibus. In prima postquam examini severiori subjectae sunt gravitas, Maevitas, quae sent affectiones comm nes illorum corporum, reactatur de terrae rotunditate, M nova de illius figura ovali sententia expenditur. Deinde extema illius superficies co Meratur quaerunturque incunditatis illius, sterilitatis causae raepartium internarum temperie, de natura bssilivia disseritur, is irai,
curque rerrae motuum causae&C.
In sectione, quae est de Aqua diligentius inqu' itur de origine mclum Mare dividituran varias partes agi turque de illius sublimitate profunditate in variis locis de motibus illius uneralibus,particularibus, Continuis, Interruptis, de voraginibus, currentibus, de variis aqua rum qualitatibus, disceptatur. In sectione 3 vis elastica aeris accuratius expenditur quae sit almo, Θαμ altitudo inquiritur , de meteorlconinis generis fisse tractatur. In sectione . agitur de igne elementari , explicamurque inectus quidam portentosi qui ab illo dependent. Pars secunda Physicae particularis quae expendit Corpus Animaturi dividitur in duos Tractarus, in quorum primo agitur de Plantis, de quarum partibus primam inquiritur, Se singulares earum usus explicantur ac deinde exponitur tota oeconomia Plantarum, alimenti ab extrinsecosas prio, ejusque interius concoctio, distributio appositio, hoc est plantae nutritio, seliorum, florumque , fructim proventus Tatisdem agitur de variis causis mutationum quae illis abortu ad interis a Contingunti Secundus Tractatus qui est de ComotvAnimali vividiturun tres LMhros. In primo agitis de Partibus corporis animalis. Singularum constim , figuravi connexus de quaevis alia cum reliquis habitudo conside
14쪽
rantur scholas- Considαantur etiam partes quaequori ad Tanim lium sunt propriae , quotenus ear - Mitio consert ad melius e
gnoscendum corpus animalium in genere , sed potissiunum humanum in specie is enim esse debet praecipuus scopus philo phantium de rebus naturae, quae corporis humani gratia videntur esse conditae. Sing larum illarum partium functiones mechanka .mpdi quibus per guntur accurate explicantur, quique inde sicquantur usus circa muscularum actionem kkllicith inquisitur, qvavit -- qua fit ut vehementi eorum impulsione validissime enim impelluntur nuissima piae matris membrana, & mollis ima cere iiinstantia non dio
rumpantur, ad qVas difficultates non adverterunt hactentis an inium. Singularis quorundam musculorum structura maxime artificiosa attentilisconsideratos. Altemata musculorum intercinalium actio demonstratur Circularis sanguinis motus ex cordis, aspium structura deducitur. Denique agitur de totius corporis translationes, per incessum, saltum , volatum, natatum, ptatum, tractum, C.
His peractis tractatur de humoribus , δι spirituum singularis natura seu constitutio Ar proprietates ex duntur, inquisivaturque corumdem causae, officinae, scaturigines, seu colatoria, tandem usus. Postquam in primo Libro accurate tractatum est de instrumentis tum selidis seu liquidis , quibus functiones coepinis animali: peraginatur, ii Libro secundo tractatur de facultatibus quae sunt functionum effectri ces, quarum naturaei proprietates primo generatim expenduntur assignanturque earum differentiae, consorii in operando necessitasta
ExpIlicata in genere facultarum natura, de illis in particulari tractatu ducto initio a iacultate Naturali , quae occupatur cisca attinenta de est prima pars seculiatis nutritivae Ac primo quidem agitur de alimentis, quaeriturque quae simiaimamin pauxima, vae, vere talia sint dicenda Agitur de eorum appetentia, nappetentia, iastidio, delinctu, de incitamentis ad delectum usum. De variis quas antequam
mantur subeunt mutationibus a natura avi ab arte Deinde exponitullquomodo praeparantur in rei in ventvices in intestinis, istae innupraeparationis instrumenta, quam multa, varia, ubi, circa alimenta, quaecumque videntino con--ione digna lissenter expenduntur. E ponditur portentosa vis succorum valuim, varia ventriculi fermenta:
in variis speciebus animalium sin variis eiuslem se ita individuis , ini
15쪽
α propultionis chyli in vena la as ostenduntur. Quo Facustarein vitalem quaeritur quare defideratur in plantis aut non satis distinguisur a naturati; quas mutationes chyliis subit aut dicit, quando est permistus sanguini Explicatur utilitas aut necessitas respuationis,& cur aer qui semel fuit inspiratus est rutillis ad resol rationem. Cur sanguis eorum imalium quae magis respirant est ad
concrescendum pronior, arteriosus rubiciandior, facilita coneres.cit quam venosus Explicatur vis sermenti aererquo 'potissimum egent animalia sanguine calidiora, quo carere nequerint ipsa exangui. nec foetus in utero, qui cura inipirationem thoracem dilatare non nititur, ει cur quaedam constituitanos respirationis intermissionem diutius seruo ostenditur Saoguificationis ossicinae de cauta , variorum succorum e sanguine secretio, susci nurritii generatio, ultima iturus prae paratio ac vinorum rumorum ex eo per diuturnam sermentationem&solutionem proventias, item succi nutriti in partes nutriendas delautio,&superflui reductio m. explicantur. Quibus causis quasdam conasta innes loream inediam olerant inquiritur,4 quid per Calidum
Ion tum intelligi debeat disceptatur. Explicato organorum facultatis animalis apparatu & connexu ex
quibus partibus constae oritas istositiva expohitur, disceptatumve degeneratione spirituum animalium,& de modo quo objecta sensibilita
agunt iis Maa sensuum cxter rum internorum ue ut rumque; merus inquiritur, Speciatim agitur de actu, Maccuratius de causad latis deinde de gustu&odoratu. Postea de sono, quaeriturque quain adeo artificiosa est auris structura, tam diversa in variis animalium speciebus, usus singullarum parrium auris exponitur. Cur in diversis eiusdem speciei individuis vox est adeo diversi, in quo aesis motu cominaeseruis, unde habet quaelibet up , aut quilibet sonus solitarius, ut sit suavis aut in vis,in quo posita est is concentuum, cur sonus non pro pagatur iniustami, perpenditur Tractationi de visu praemittitur expositio structurae oculivi singularum partium ipfius,4 usus illarum expiloantur, o quid mecessarium est ad visionem distinctam ι quomod6 fit radior uia singuli obiecti puneus visibilibus profluentium in sino iv punctis retinae concursus Deinde agitur de visione directa, de refleo
o recta & de causis opter quas per lium objectorum distaritia ini--. Variae suca visionem quaestiones agitantur, disceptat quo
16쪽
ia sensi conis ni ejusque sensorio Cerebrum dese initur, diversa
sensoria communia statuuntur, eorumque connexus cum sensorus pri-
ris Quid sint quae vulgo vocantur objectorum imagines statukur. Explicantur ea, quae spectant ad memoriam reminiscentiam imaginationem ad brutori, selertiam, instinebim, providentiani, disciplinam, devi'ae pertinen ad vigiliam, bmnia, insemnia, ad deliri , circa quae omnia quae sunt alicujus momenti quaestiones agitantur. Liber tertius complectitur Tractationes de Ortu 3c Interitu Animalium In Disputatione prima Sectionis primae agitur generatim de
Generatione Animalium, re veterum a recentiorum Philosephorum sententiae expenduntur, quae in utrisque reperiuntur incommoda e ponuntur, ostenditurque Animalia ex e quod nutriantur, esse apta ut
alia Animalia sibi similia generent , ω in ea sententia non occurrere majores difficultates qu m in reliquis. In secundati tertia Disputatione tractatur de Generatione ulli laovo perfecto quid mas, quid foemina ad generationem Conferant, e ponitur. Describuntur ovi partes. Quomodo illius germen in actum deducitur,4 fit actu pullas, ostenditur. A quibus causis dependent mutationes, quae pullo accidunt in ovo,nur irio vi qua est corporis illius
ceconomia explicatur iIn Disputatione qualia agitur deGeneratione Animalis ab ovo -- perfecto, de Insectorum ortu& de variis eorum speciebus, quaeritu que quomodo Insecta parrimi sua ovarac ubi ea deponun a mea sina ab externis injuriis, convenientia accipiant fomenta, ut germina eo . rum in actum deducantur& foetus excludantur,i quas mutationes subeunt ova, M animalcula quae ex illis educuntur. In Disputatione quinta agitur de Generatione Viviparorum, quae potissimum in secie humana consideratur , de genitura virili& muliebri, de earum causis materiali, essicienti,c. Item de earum conceptaculis, de causis saecunditatis o sterilitatis, de fluxu menstruo muliebri. Notantur quae circa hanc materiam in variis animalium speciebus o servantur quae sint confideratione digna. In Sectione secunda exponuntur mutationes quae per varias aetates animalibus accidunt, sed praecipuὸ homini, ε earum causae expendu tur, demonstratur necessitas moriendi perientum aut per morbum.
In Sectione tertia disseritur breviter, generatim de morbo de de Iulius divssione in varias species deisinibus vero quia est miramunissima
interitus cauis specialiuidi suo Ia
17쪽
In his Institutionibus quamluna mihi licuit accurat perpendi quae-maeque mini vis sunt insignem aliquam continere utilitatem aut difficultatem aut aliquid admirationis habere multa quidem perstrinxi tantum, licet sint consideratione digna, quia de illis fusius tractavi in meis opulculis, ubi curiosus Lector videre poterit accuratas eorum demonstrationes Plurima nequidem attigi quia quae de illis quaeri pos sunt, ex iis quae tradidi principiis exigv. abox ea deducet quisquis attentius res perpendet. Sic Physicae studiosis materia relinquitur circa quam poFrunt ingenium exercereti in veritaris inquisitione habitum
Si quem pigeat laboris& contentionis ingenii, is adire poterit illos, qui in specialibus tractatibus de singularibus subjectis fusius disserue
runt,4 eas etiam quae minoris sunt momenti difficultates excusserune exhauseruntque, aut illos qui licet totius scientiae Naturalis tractati nem sesceperunt, nihil tamen intactum relinquere affectaverunt. Inter Recentiores qui huic rei diligentius incubuerunt, praecellunt nec nimia brevitate obscuri , nec prolixitate aut nimia rerum multitudine comiusi aut tardiosi viri Clarissimi, D.D. Rohaast, Auctor Philosephi veteris o inis, is Ru . Hic qui tempore posterior scripsit, plura habuit quae addere quae tertissimὶ evolvit exponitque eleganter .summa clari re singulares quiniones expenderunt innumeri. In iis sigillatim re vindis quae ad corpora viventia pertinent praecelluerunt Viri celeberrimi thias, Bore , Pereaia in Academia scientiarum Regia Parisiensi bcius, Daveos ejusdem Academiae natomicus , quorum exemplo innumeri avi quorum non mediocris est dexteritas, solertia fuerunt incitati ad nova tentamina , quales sunt in Occitani, Medici percelebres in cadaverum sectionibus exercitatissimi as rerum scrutato
res diligentissimi. D D. Chisae in Academia Monspeliensi Prosessor Rogius, His en Doctoria cultatis Monspeliensis, S: ο ρ Medicus
Regius Anatomicus Tolota. Hic eximia in rem lixerariam propensi ne&veteri in me amicitia harum Institutionum Editionem promovet pographos stequenti inspectione urgens , pro sua, in rebus de libus hic agitur eruditione sollicita cavens ne eorum imprudentia aut incuria aliquis error irrepar.
In toto hoc opere, sed expressius in postremis partibus , saIlIaὸe in Trinactibus de corpore animato, eum mihi scopum propositi, ut iam habeatur cognitio corporis humani de anima qua infbrmatur ad
18쪽
Opificis Suphemi cognitionem S amorem incitetur Etenim hominis gratia condita videntur, quiae in hujus universi complexi continentur corpora. Nullum enim est ex quo non possit homo percipere aliquam utilitatem si noverit utici ex corporibus enim elementaribus conflarum est corpus humanum iisque conservatur bona illius constitutio, ad quam
etiam suam operam conferunt remotissima sidera Horum omnium agentium vires applicantur, remoVenturV . aut impediuntur, intenduntur aut remittuntur per varias artes , ad quas exercendas congruenter hominum securitati, aut utilitati aut jucunditati aut necessitati variae regulae deduci possunt ex iis quae doceo de Statu generali Universi, de Mechanicis, de Statibus corporum, de Elementis, de Co poribus istis, de variis terrae Regionibus, de Anni Tempest alibus, de Plantis, de Animalibus, c. Quod attinet ad animam , quae potest
esse jucundior contemplatio quam ea quae versatur circa universi, natum admirabilem, circa corporum, variarum partium ipsorum4 bitudines inter se secundum molem, figuram, situm, motum, &qui
tem, quid potest potentius animum incitare ad cogitandum de Deo
cujus potentiam infinitam ostentat mundi amplieudoummensa, summam sapientiam illius ornatus sed praecipue artificiosa corporum MLmaIlium structura , quae in humano corpore quam in reliquis est magis admiranda te bonitatem summam manifestam iacit tot de tantorum bonorum in homines profissa liberalitas, adeo ut de his scribere, sit hymmim Deo canere, ut olim ethnicus licet agnovit Galenus. Illi qui non viderunt ea quae ab hinc feresviginti annis docui in Ac demia Tolosana putabunt λrt me eorum quae hic trado nonnulla a cepisse ab iis, qui illa ex meorum auditorum scriptis acceperunt, suo edrderunt nomine. Verum ex antecedentibus, consequenribus ac
utrorumque usu, qui sagaciores simi aut mea Opuscula jam pridem ediata legerunt facit intelligent unde ea primo promanarunt.
19쪽
Rerum de quibus agitur in toto hoc opere, Hluarum loca indicantur in Elenchiis singulorum Voluminum Littera si indicat primum Volumen, littera k secundum, littera i tertium, littera p paginam littera n numerum.
ALSi. θ' a. de Caelo.Art.2.de iis qua piis GC ID EMS , a. s. 3 ritant ad aquarum receptacula. Fontes. ΑεR, de iis quae spe fiant, i aerem Flumina Maria. v. in elench. b. 'fica alius contenta. v. Henc. b. Phrsicae parti particularis partisprimae. Lib. 3. qui ess--Liris Lib. 3 qm es scindus de mundo cundus de mundo Sese a. SM. Acr quateirus est elementum. a. p. ATMospHAERA Aer Refractio lucis αβ illa. Illius varia proprietates. v.ei h. b.
AETATE & mutationes quae in illis Lib. I. Dissut 2 de Coelo Ari. r. contingunt in Corporibus Animalium.v. CALOR ex mistione liquidorum frigia
e de divisione Animalium, de partia . Dise . . Art. 3.bus quibus eorum corpora constant ibid. CORPus Existentia Corporum. a. p. 8. Lib. I iss. 1. de ossibus mss. a. de mus n. a. de Pithcipiis Corporis naturalis alculis in genere os, 3 de musculis in o. paniculari Dist. . de partibus quae con EcLipus Phases Lunae Eclipsestinentur in magnis avitaribus. Dis. s. Sosis. b. Lib. r. de mundo qui es primus AH. 1. O, de partibus in ambitu cor Physica particu ris Distut 1 Cap. I. poris. -- t. 3. destructura cordis ELATER. Unde illius u. lenckvasoriam sanguineorum is Di λ. o. de a Dis'. ' o corporibus elasticis, de
statione translatione totius Corporis motus permutati'ne in illis. .Materiai Animalis ibi J. Diss.7 de humoribus. aetherea nihil confert ad reditum elate-anaeos'. 8. ris a. p. 28S. - ΙΑ. A A. Aqua quatenus in elementum. ELEMENTA. v. elench.a. P0fica particu-
20쪽
de elementis in gemre. Dis t. a. De elementis secundum se Dissi e elementis in ordine ad tachim. Elementorum in ordine ad odorariam diviso. a. p. I. cu As. De Facultatibus quibus Animalium Corpora reguntur. v. --. c. in Tractatu de Corme imal, Lib. 2. Definitiones eorum quae spectant ad facultates ibid. Cap. i. Disterentiae a cultatum ou Cap. a. Descriptio ει orirae interioris partium servientium F cultati naturali. Facultas naturalis ibid. Dis'. i. Facultas vitalis ibid. Dis'. χ. Facultas animalis ibid. Dis'. 3. De partibus Facultatis animalis ibid. De sensibus privatis. De ensu communi in eodem Libro Sect. . . De somno, vigilia desinsbmniis ibid. FEBRas. De Febribus tum generatim tum particulatim. De earum causis,
symptomatis. v. elench. c. de ortu --terim Arimabum. Disp. 3.&c. FERMENTATIO. v. elench a prima a
tis 'fica particularis. b. I. Mino. ubi quae pertinent ad fermentationem tractantur ex Articulis. a. p. 433 p. 488-rORMA. v. in elenchis. a. s. me Forma substantiali in duabus Sectioniabus, in quibus etiam de Forma accidentali agitur. FossILIA. v. eisnch. b. Lib.2. δε-- is MLI. I. Dis'. F. FRIGus. v. qualitates iam GEMERATIO. An detur vera Generatio Animalium. v. elench. c. Tractatu de
orpore imali. bb., Dis t. I Geqer tio Pulli ex ovo ibid. Diss. 3. Causae Generationis Pulli in ovovi illius nutritio..id Dis'. 3. Generatio partium Corporis Animalis an sit simultanea ibid. Arria Generatio ab ovo imperfecto ibid. J. . Generationi dicatorum organ
tum in Homines criptio. v. et . n
GRAVITAL De Gravitate. v. elenc.
Lib. 3. 'fica particularis S t. i. Circa Gravitatem sententia Aristotelis refelli tur ibid. Art. I. Sententia recentiorum expenduntur ibi Art. χ. Motus acceleratus gravium des cendentium a punet a quietis explicatur. --. . Circa r ivium motum impulsionem p. rtium medii in quo feruntur difficultates variae
expenduntur. 6. . De Gravitatis comnexione cum rotunditate terrae inquiritur ibid. Art. s. HuMIDIT . . quavitaras tactiles. IGNIs. v. elench. b. Physica partacularis parte prima. Lib. 3 qui est secun cis mundo ignis elementaris a. p. u. Intemperies calida hectica a. p. 478. INTERITus. Animalium per enium aut per morborum. v. elench. c. o. 3. De ortuo interitu Animatium Sin. 3. LIMIDuM. De motu, statione solis donam in liquidis v. in elench. a. n. a.
Lux De illius sub ecto narura proprietatibus. v. elench. a. Dis.Io. Desubj dis iacis De perspicino pacis. MAGNEs. v. elench. I prima parris Pusica particuiaris. Lib. 3. me primaue de mumdo. Dis'. s. Amri . . MATERIA. De iis quae jeciant ad materiam primam. v. elench. a. Dis'. a. - duabus Seminibu varia opiniones expo
inc-m . illius principia. v. elenchis a Dis'. . De principias mecha' nica, in cujus d obus Arriculis agitur de aequilibrio solidorum, liquidorum. METEORA. De Meteoris ignitis m