Cosmographia

11쪽

animum excolere rectius ducant,

quam luxu frangi, & delitiis tabe scere: quod Vniuersitatis mundi pulcherrima Architectura, Cosmographiam (inqua) prae oculis habere,&animo circunferre, ac legere potius eligant, quam vanis spectaculis sesed edere: quae,si cuti mentem eneruat, ita bonos mores deplorate perdunt.

Praeclare itaq; facis,ac prudeter vita instituis,Princeps nobilissima, dum spretis istis Nobiliti, & verae Nobi litatis iniquissimis iudicibus,animuvirtutibus,ac disciplinis excolere satagis:& eruditos omnes illoruque lucubrationes,libeter admittis: ac tristes a te abire no sinis. Hac sane via, nuper extinctus, quid inqua extinctiis imo vero apud omnes omnium nationu scholas, perpetuo utinarus Christianissimus pater tuus Fran ciscus, Nauarroruque Regina, amia

12쪽

ta tua incomparabilis, solida adimmortalitate fundamenta sibi iecerui: Quae & tueri,& promouere,tantaruvirtutu hqres Christantss. Rex noster Henricus,quibus potest modis,progreditur. Cuius vestigiis, quantuli- .cet,pulchre inhaeres Dominus, qui facientes adiuuat, & Regu, ac Principum corda in manu habet, viri u que conatus augere, & propensam in literas &literatos voluntate hac, semper nobis seruare dignabitur. Facietque, ut praesentem meam isturam de mundi Sphaera, & Cosmographia,in tuo nomine diuulgatam, amare pergas,ac probare. In quo taliciter valebis,Princeps illustrissima,

ac Miχaldum, siquide dignu ducis,

fouere incipies . Lutetiae, postridie reparatae salutis humani generis per Iesum Christum Crucifixum,

13쪽

TRES LIBELLI ANTONII

Miffaldi,de mudi Sphaera,sive Cosmographia,

haec in summa habent, R i M v s ostendit omnia prouidentia gubernari. probatque Deum reis rum mudi uniuersarum authorem, tam sursum, quam deorsum pro adibitrio dominari. Habet insuper mudanae Sphaerae descriptionem per singula elemen-ra,ipsumque coelum breuissima: necnon pulcherrimas demonstrationes, quod teria sit figurae rotundar, v ti etiam aqua: quae duo unum globulum constituunt. Adhaec,quod eadem cetrum sit Vm- uersitatis: in cuius meditullio, absque ullo motu, suspensa libratur: & qudd sensibilem magnitudinem non habeat, si toti mundo, atque aded supremo coelo conseratur. Postremo, quod coetu ipsum omnia mundi elementa, resque omnes inferiores, intra se, sub orbiculari figura cocludat. Ex quibus omnibus elegans inestque,siue corollarium elicitur: qudd toti mundo sphaerica figura appositissime quadret : ipsumque totum ,siue Vniuersum, sane quam recte, mundi Sphaera nuncupetur.

, Huius libripraecipuasummque capita,

hac digerunturteris. P Ropositio in totum opus, cum breui enumeratione rerii in illo scribendaru:cui post inuocatione, apta ad narratione subtexitur Parasceve.

14쪽

sv MMA TRIVM LIB.

Quid mundus,& quod Deus lateat in omnibus eius partibus, quae unu admirabile corpus constituunt, quod V niuersum vocat. Ad haec,quod omnia,tam sursum, quam deorsum, summa prouidentia,ac ratione dispenset. Mudi,seu Sphti ae totius Vniuersi,diuisio breuic sima in elementare regione, quq quatuor corpora simplicia coplectitur:& aetherea, quq nuc coelum, nuc qui ta essentia, vulgo a Philosophis dici solet. Elemetaris regionis descriptio sanequa dilucida, breuis,&accurata:&in primis terr hac partiuei'. Terra in meditullio mundanae Sphirae seu Universi, stabili podere,absque ullo motu, sub orbiculari figura librari,ac firmiter pendere. Terra mundi totius,siue Universi centru esse:&quod sensibilem magnitudine non habet, ad totum undum collata: cuius respectu,puncti vicem iure obtinere censetur. Terra orbicularis esse figurq, globost,ac rotudet Aquae locus, & descriptio pulcherrima, eaque breuissima: cum eius natura,& energeti. Aqua orbicularis esse figurae, ac globulum unccum terra facere.

Aeris , & regionum illius locus, descriptioque

elegans breuis,ac dilucida. Ignis locus,& descriptio sane qua pulchra:cu his quae ad illum pertinet, & ex illo fiunt, ac costant. Coelum esse undique sursum:cui iam iam descripta mundi elementa omnia substernuntur,nedum

15쪽

sola terra. Adhaec,quod figuram habeat orbicularem,non absque iusta ratione. Quod Sphaerae nomen mudo, de quo hactenus, perapposite quadret: ipsumque totu,siue Vniuerissum ,Sphqra m udi sane quam recte nunc u petur.

FINIS LIBRI PRIMI.SE C V N D v S liber habet numeru,ordinem,

situm, nomiM, & motum coelestium sphaera.rum: aliaque ad illas pertinentia: cum pulcherrima delineatione 'mnium circulorum, tam maiorum, quam minorum: ex quibus coelestis Sphaera compingi vulgd imaginatur : non neglecto usu, natura, situ,ac ratione singulorum.

Huius praecipua ummque capita, hac digeruntur sieris.

BReuis propositio , & nomenclatura reru describendarum: cu abrupta inuocatione,viam ad narrationem utcunque faciente. Quid coelum,& quibus rebus in genere costet: siue quas in partes vulgo diuidatur. Coelum ac Sphaeras coelestes, in seriora omnia circuncludere et eaque secum (excepta terra perpetuo rapere: ubi de motu primi orbis, seu summi mobilis,non pauca., Coelestes sphaeras omnes, ab Oriente,per Meri.

diem in occasum,intra horas quatuor & viginti, quotidie volui lac reuolui.

16쪽

Coelestes Sphaeras alium habere motum 1 simposito:& quod propria vi in supremit, summum

que coelum nitanturi.ab occasu, per Meridiem in Oriente orbiculari incessu tedendo. Vbi de motu, numero,& ordine coelestiti orbium. Adhqc, quanto tempore suam reuolutione Sphqra quaelibet,vi propria,& motu cogenito absoluat,ac perficiat. Coelestes Sphaeras omneis, & illarum ite stellas uniuersas, ex quibus tota coelestis machina coale scit,a se,& suis formis naturali motu agi, ac moueri, non violento.

Coelestium Sphaeraru magnitudines varias esse, uti etiam motus. Vbi de miranda velocitate primi. mobilis,seu summi,& supremi coeli. Coelestis Sphaerae,& ite mundanae,centru,axis,& poli:circa quq tam reuolutiones,quam motus, sursum fieri imaginamur.

Coelestis Sphaerae, uti etiam mundanae, polos duplices esse. Sex maiorum circulorum coelestis Sphaerae (qui de multis aliis praecipui habetur descriptio,vsus, natura,& situs. In primis Zodiaci,seu obliqui circuli: quem & vitae, & interitus viam,perapposite dixerunt Peripatetici. AEquatoris,seu AEquinoctialis circuli descriptio,

usus, natura,&situs.

Meridiani circuli descriptio,vsus,natura,& sit'. Duoru Colurorti, Solstitii scilicet utriusque, MAEquinoctii,descriptio,vsus,natura,& situs.

17쪽

DE M v NDI SPHAER. SE v Cos M.

Admonitio in praecedentia,& sequentia. De quibusdam aliis circulis maioribus coelestis Sphaerae: sed minus praecipuis,ac necessariis. Quatuor circulorum minorum coelestis Sphaerae s qui de multis aliis vulgo celebres habent uodeseriptio, usus, natura,ac situs. Et in primis Tropici Cancri,sive aestiualis circuli,& Solstitialis. Tropici Capricorni, siue Brumalis circuli,&Solstitialis, descriptio,vius, natura,&situs. Admonitio in praecedentia,& sequentia. Cireuli Arctici, siue Borealis, descriptio, usus,

natura,& situs.

Circuli Antarctici, siue Australis, descriptio

usus,natura,& situs. Admonitio non negligenda Quatuor nunc descriptos ,& positos minores circulos, totum coelum in quinque spatia dirimere, quae Zonas prisci Astronomi rite nuncu

parunt. II

Minores alios circulos 1 iam dictis,& positis,in coelesti Sphaera imaginari,ac describi. Nullos circulos, siue maiores, siue minores illi fuerint: nec item polos, S axem, motum in coe- Io vllum ex se habere, & agnoscere. Imo re vera nequaquam ibi subsistere: quin potius sursum commentitios omneis esse e quorum ingeniosa excogitatio, summis laudibus ubique est prosequenda. r

18쪽

Coelestem Sphaera ,hisce iam positis circulis multiplicibus circunscriptam, duplicem esse: siue dupliciter respectu terrae imaginari. Quid Sphaera recta: & quinam proprie sub illa habitare dicantur. Quid Sphaera obliqua: & quinam proprie sub illa habitare dicantur.

FINIS LIBRI SECUNDI. TERTIVS liber,designationes omniu circulorum coelestis Sphqrae, tam maioru,quani minoru(superiore libro descriptoru) figurat,& demonstrata partibus etiamnu expressis imagi-nsi octauae Sphaerae,per quas circuli ipsi hodie tracire existimantur. Exhibet praeterea Geographica quidam,ex eodem superiore libro, tam depropia, obam pendentia: de Eonis terrestribus , climatibus, locorum longitudinibur, & latitudinibus. mesuris item, & aliis ad Geographicam lectione,& usum summopere conducentibus.

Huius praecipuasimmque capit hae digeruntur mit

SEx maiorum circuloru coelestis Sphaerae,antea descriptoru,designationes pulcherrimae,ut in coelo esse illos hodie imaginam uri.& 1 se inuice distinguere possumus. me designationes,sicuti si mulachrorum octauae Sphaerae partes & loca sperquae hodie ipsi circuli agutur,& traseunt dilucid

19쪽

DE MUNDI SPHAER. SEU COS M.

ob oculos ponui: ita totam coeli faciem nobis familiarem,ac perspicuam reddunt. Zodiaci designatio, ut hodie illum in coelo esse imaginamur: qua duce,&ab aliis circulis, per serena nocte, facile posthac distingui poterit, & suas res ob oculos, minimo negotio cuiui' deponere. AEquatoris designatio, ut hodie illum in coelo esse imaginamur,qua duce,&c. Meridiant,et HoriZotis designatio,vt hodie, S c. Coluri AEquinoctioru designatio, ut hodie,&c. Coturi Solstitiorum designatio, ut hodie,&c. Circuli Lactei, qui inter coeli circulos maiores 1 plaerisque recensetur, designatio: ut hodie ab omnibus spectatur. Ratio nomenclatum eiusdem circuli, varia ac multiplex . . . Quatuor minorum circulo rucoelestis Sphaerae, ut hodie ilsos esse imagi nam ur in coelo,& ab aliis distinguere possum', designatio pulcherrima, quq simulachrorii octauae Sphaerae stellatorii, loca, per quae hodie ipsi circuli transeunt,dilucide ob oculos ponit, ac profert. Circuli Arctici siue Borealis designatio, ut hodie illii in coelo imaginamur:& ab aliis circulis per serenam nocte distinguere, ac secernere posIumus. Tropici Cancri designatio, ut hodie,&c. Tropici Capricorni designatio, ut hodie,&c. Circuli Antarctici designatio, ut hodie,&c. Admonitio non aspernanda,in iam dicta.

20쪽

Quinque terrestium Zonarum, quae totidem parallelis in coelo respondent, & praecipuas mundi regiones constituunt, descriptio,temperatura,situs,& proprietas. De Antipodibus,Perloecis,& Anioecis. Admonitio breuissima. Terram ubique habitabilem esse,contra plaerosque: ac nullas hodie terrestres Eonas, siue mundi partes & regiones inhabitabiles dici debere. De mundi climatibus , & illorum distinctoribus parallelis: cum recepta cuiusque ratione,& nomenclatura . Insuper, quod plura climata quam septem statui debeant. Locorum longitudines quomodo excipiendae,&distinguenda . Locorum latitudines quomodo excipiendae, &distinguendae.

De gradibus longitudinum Geographica quasdam. De gradibus latitudinum Geographica quaeda

Geographicarum mensurarum, ordo, & nomenclatura.

FINIS LIBRI TERTII