장음표시 사용
11쪽
hominum mores officiique partes pertineant Fatum, quod dicunt, duplex est, sive dicam, universi mundi ordo ne ratio ex duobns quasi elementis onstituitur, quorum primum est summa egum et naturae et moralium. His legibus subieeti sunt ipsi dii et alia omnia, quae existunt, et animalia et inanimata quae ratione utuntur eaque e rent. Si genus autem humanum eiusque ortunam Recondicionem speelas ad Misaeleste quiddam divinuati atque infinitum accedit tum voluntas deorum tum eges, qua emanant et metoritaten sibi dedueunt ex iis quas diximus legibus aeternis, quae rationes vicissitudinesque inter liomines et deos confirmant, quibus civitates, regna, familiae constituuntur, definiuntur arra, mei disponuntur et omnium et singulorum Deorum autem Voluntas, quatenus ad homines spectet, minime discrepat a sati legibus, quas potius, ut persciantur, ip i dii liber nodustrant. Homo. igitur magnitudino animi ac pietate quamvis excellens, quunt in unum deorum sive negligendo aliquid sive faciendo peccat, aeternas illas leges violat quare eum Poenas solvere necesse est, ut summus ordo rerum vindicetur. In liae duplici condicione vergatur homo, liber suoque arbitri utens sive saeit, sive omitti ea, quae debet aut non debet. Qua in re per pendendum est, interesse aliquid inter .i, quae voluntate et iudici sunt, et inter ea, quae quasi sua sponte naturali quodam modo et naotu e mente nianant. Itaque dolus et culpa. βρι et ατη, omnino sibi contraria opponuntur. Quam sententiam semper ante oculos vergantem Sophocles poeta praedicat:
οργη πεπειρα . . . )Ad eo autem ulciscendos, qui consilio iudicioque utentes peccaverunt. Vocantur dii,
Et quum inter peccati ulpam et poenam sit nexus quidam naturalis, is, qui ex consulto iniuria alium affligit, eadem vel simili iniuria meitur:
τουτων σε λωβητῆρες στερος 'οροι λοχῶσιν -δου καὶ Θμον Ἐριννυες ἐν τοῖσι at τοῖς τοῖςδε ληφθηναι κακοῖς. '
Voluntariae autem culpae magnum est argumentum Aiax Telamonius. Is quum esset inter eos, qui ad repetendam elanam adversus Troiam profecti sunt, et abiturus a Telamone patre admoneretur, ne quid absque ditis susciperet, temere responderat, laudem, quam deorum adiutus pe etiam infirmissimus quisque sibi Ossiparare posset, sese prorsus diis non Traeli. Soph. v. 72 728 ed. Godola. er man D. Soph. Trach. v. 807-810. AEqq.' Soph. Anti g. v. 1074-1076.
12쪽
opuuIanilius asseeuturum erae. Quod si tant modo laeere vellemus, quant alii faciunt, qui luvenem e patria ad bellum proseeturum, quum gloriam sibi futuram animo intueretur, gaudi eonturbatum esse volunt, tamen alias quidem praeter iram aeterorum deorum, imprimis Minervae ttomachum movet, o, quod ea auxilium in ipsa pugna oblatum laetans renitat.' Quae da aua virtute persuasio suique ipsius nimia aestimatio multorum malorum fons est:
δοκεῖν πεσεῖν α κα ἀπ σ3Mκρου κα-μφὶ Leges, quaa lominum Vires onsaepiunt, Aiax neglexit Poena lento, sed arto pedagraditur, vindex assae maiestatis deorum. Arma clam parantur; qua casu fiunt, omnia more quodammodo daemonis ad finem propositum disponuntur, diriguntur. Nam quum in pugna eum Hectore commissa eo perventum esset, ut Aiacem sine dubio Vietorem discessurum Me appareret, qua in victoria argumentum juris situm fuisset aspernandi deae auxilit, proelium dirimitur, at Alax gladio ab Hectore donatur. Eodem gladio, quem esse eensetui :num summae Virtutis praeclarum, postea se ipse interseit. Ut igitur hoc donum, quod sibi esse mortiferum minime suspleatur, gloria aetus in vagina gestat, ita dii insolentiam ulturi capiti eius imminent. Nam ut oetheus nostras verissime dieit: Μii Uttern Soli teli nichi essen Irgend in ensch. Heb er aucti aurusiris
13쪽
Sieliis vergielchen. Actillis aridis telo oeeis arma praemium virtutis proponuntur. Eius enim ut essent, statutum erat, qui plurimum Aeliivis profuisset agnum Inter mortales certamen duerat, vina corporis, an Virtute animi res militaris magis procederet Iudices autem legitime eonstituti animo plus tribuere atque Ulixi, non diu diseeptantes, τὰ αρμαεῖα adiudicarunt ν φωτὶ παντουργFφρένας, qualis Alaei quidem videbatur. Tum animi modesti duisset, inuetoritati obtemperare. Homo exibilioris naturae qualem quotidie videmur, , exitus tam inopinati appulsu raetus esset; eogitationes omnes coniecisset in id inum, qui fieri mo potuisset et tibi ipse attribuisset mali eaussam illus est Telamonius. Iudicum sententia attonitus torpet, iracundiae eonturbatione hue atque illuc exagitatur, sed cedere sibi non licere putat. Colligit, solus in semet ipso constitutus, Vires et animi et corporis, quae repulsa lata non tam deminutae quam uetae firmataeque sunt. Itaque iustius de hoe Aiaee, quam de Achille narraret Horatius: ,Iura negat sibi nata, nihil non arrogat armis. ηὶ Aehilles enim, iniuria ab Atridis Metus, ii tentorio delitescit, eontra Aiax ultionem exitiumque parat dam iudicibus, quam adversario victori quasi societas civilis, cuius beneficio serocia naturalis cohibetur et vires corporis animi imperio concedere toguntur, vel exstaret nulla, vel nihil esset Vere de hoc Agamemno conqueritur ): εκ τῶνδε μέντοι τῶν τροπων υκ αν ΟΤε
Sed onsentaneum hoc erat Aiacis ingenio nec indignum suae sibi virtutis onscio; nam, etsi non adeo serus erat, ut iustitiam prae violentia laederet, tamen non eo humanitatis ultu
14쪽
'temperatus, ut ei iudieio, quod iniustum esse sibi persuaserat, uam animi ententiam submitteret..et condonaret. Cavendum est, ne dio loco praetermittamus Sopiloclem aliter a poetas yeli eos it in
Odyssea Homerum rem traetasse. Quod ad Hosti erum pertinet, inspicias elim Odyss. XI. 556 58: μ' . . . σεῖο δ' ' μιοί
Ex quibus luce clarius est, Aiacem, ubi primum de armis certatum esset, se ipsum Oeeidisse. Eadem sero Arctinus in Aetlii Opi de narravit Lesches autem in Iliade parva novam rem addidit, Aiaeem, quum se vietum Vidisset, iracundia et stomaeho exardescentem insania occupatum esse. In qua dum versatur, principe necare statuit et mente occaecatus gregem trucidat. Ubi primum contumeliam sibi allatam cognovit, manum sibi iniicit. tiam Sophocles plane aliam viam ingreditur Alael, si perpetrandae caedis consilium inibat insania captus, crimen in rationem Indue non poterat. Quibus bene respectis tragoedus rem ita disposuit, ut tum demum Telamonius, quin Hadrum in principes iam destrinxerat, coeperit insanire. Iraui enim et scelus Minerva Airidis Ulixique propitia irritum saei et, ut eodem actu poena sceleris detur, in risum et ludibrium eonvertit. Atque, quod est tragoedia dignissimum, duri se ipsum, qualis semper fuerat esseque exeonsulto voluerat, dum singularem Suam Summae perseetionis imaginem, quam animo et cogitatione eoneeperat, prosequi et servare studet, Se PS deserit c contemnit. Is qui etiam in pugna totaque vita sapiensam et dolum eadem osse voluerat, qui manu sortissimum duxerat optimum, consilium a prudontiam aspernatus erat, idem ipse eodem smporis momento, illam bellatoris Ileroici imaginem ess veram, calliditate atque astutia probare cogitur eaedem ex insidiis faeit, in sicariorum numerum s ipse refert. Sed, ut jam diximus, ulciscendi spes ad irritum reda et est. Perspiciamus, priusquam pergimus, seriem Vel Potius Vicissitudines Scelerum et poenarum. Uana de se praedicatio armorum iudicio, regi cidii consilium inSania utque contumelia punitur. Qua in poena naturalem quendam laeti videas nexum. Vesania temeritati intemperantiaeque animi insania confringitur, insania moralis quam ocamus reprimitur insania naturae. Fur de Mense hen is eis is der Irisin si moralischer od e hori adulci, aus, in Glied de Geselischas et se in . Reeis quidem et vere. Contra societatem ei Vilem Aia peceat, ideoque ex eadem societate insania reiicitur. Quum an inium re Vocasset perturbatioque recSSisset, contumeliam in e cumulatam cognovit. Usque ad hoc tempus, deo sibi opitulari putaverat, sed tunc errasse se ipsi luee larius est:
15쪽
Sapere si didieisset post tam trista experimentum, si iracundiam, confidentiam, contumaciam ponere, et temperantiam induere oepisset, cita diis hominibusque reconciliatus potuisset vivere nunc Vero Aiax hiacem exuere non voluit, non potuit, ne debuit quidem, ne tragoediae idoneus heros esse desineret. Ita quo disse etiam deos incipit, Minervam maxime, ut quae iustam vindietam inhibuerit. Ad quod primum eonqueri satis liabet: α λα εα ιος
deinde eerbius accusat: . . . εἰ δέ τις νεῶν βλαπτοι, φυγοι Ta χω κακος - κρείσσονα. )donee ad cavillationem prolabitur: . . . o κάzoιGF, εγώ θεοῖς
Hac ingenti animi aearbitate quasi veneno imbutus e vita decedere statuit. Questus sociorum et Tecmessae, mutas filioli sui preces, haec omnia vincit et contemnit Series igitur lacinorum et poenarum non est finita novum peceatum quasi anulum adiicit Culpam priore tempore commissam non videns, neque melorum, quae parentibus, uxori, silio debebat, neque eassitudinis sociorum coniunctissimae rationem habuit, quamquam propinquos morte sua non solum magno dolore affici, sed etiam in maximorum discrimen periculorum eoniici optime eleus eonqueritur.' Sua igitur petit, y gloriae suae Vindictam redintegrandam, non deos putat esse sibi reconciliandos. Verum enim vero ea ipε re culpa augetur. Scimus quidem, mortem, quam quis 1ibere atque ex consulto Ibi imponat, secundum Veterum opinionem non esse pessimum saeinus;
16쪽
sed Sophoelis tragoediis aecurate inspeetis, etiam tum magnos homines et generosos ab ho stagltlo eontra naturam patrato abhorruisse liquet Alae enim, postquam eonsilium suum verbis pruno , expressit, a hyro respondetur μη κακον κακῶ διδους κος, χεον - το πῆμα τῆς της τιθει . . . Hoc loe monendum est voeem osse sigiliscare uiuii ruin poenam, malumην prine palem autem et summam 'im esse Ἀeulpaniμ. Imprimis AEd nostram sententiam quadrant III Sophoeli versus: γ
επεῖδες, ὁ μάταιε τάνδ' υβριν;
Forsitan autem dixerit quispiam, eo ipso, quod mortem Voluntariam obiret, animos orum Aiacem sibi reconciliare studuisse Attamen . noluit θεοῖς εικειν, immo superbiae suas, quam diis morigerari maluit. Culpam, quam pristin tempore, resutatominervae auxilio, in somniuIerat, non solvere, sed multam alter lacinore effugere, i. e. temeritatem uere studet alia temeritate. Etiam hane contumaciam redigi poena necesse est. Quaenam est poena Sepulturas
detreetatio. Sane Atridae, qui exanimatum eorpus euero eripere conantur, de necis erimine nihildieunt. Recte quidem, sed etiam principes, quum armis Ulixi addietis justo se egisse demonstraro tentarent. de Alaeis in deos temeritate, quae sola illam ignominiam attulit, nihil commemorant. vv. 363-364. in raeli. v. 877-887.
17쪽
ld. quod petunt eonsequi non iret secundum poetieam quam dicunt iustitiam neque secundum leges, quas dii vel aeternum illud numen divinum constituerunt Quem ad modum Aiax roboris
ae virium abusu peccaverat, ita Atridas et dignitatis et potestatis abusu pereant. Teuerus ratrem sepultura privari noluit. Atridae, ne sepeliretur, vetuerunt Utraqua certantium pars ultra fines prudentiae, moderationis, Modestiae proseiseuntur Teuerus, quod leges illas offendit, quae verecundiam atque obedientiam erga principes postulant, tridae, quod egem uniuscuiusqne' minis naturae insitam, quae mortuo sepeliri vult, praetermittunt Et in oe et in Ilis superbia erat caussa agendi. Itaque utramque partem poenas daro necesse est Teucrus punitur eo, quod non sui ipsius opera uicit, ut frater sepeliri possit, Atridae eo, quod Aiax revera sepelitur. ii erimen autem, quod novam calamitatem adducturum ess videbatur, sola sapientia a temperantia, quam seni per habebat Ulixes, di imi poterat. Hoc vero exitu satisfit illis qui illo quo fas est animo res humanas intuentur atque aestimant. Itaque non modo ex Aiacis tristi exitio, serum etiam ex eo, quod Teucrus atque Atridae aliud appetunt, aliud assequuntur, plane elucet, quam ait sabulae summa sententia. Hominis vis ac virtus finibus oneluduntur angustioribus, quam virtute viri praediti iudieare facile possunt. Iura eius non sunt infinita Suis virtutibus ohnixus, summam, quam petit, speciem persectam, nisi vi qua maiore adiuvatur, assequi non potest. Persuasum sibi habeat, ius ae potestatem hominis exiguis finibus ontineri, iisque modum impositum est, quum iure potestateque aliorum, quibuscum societas est et convictus, tum legibus, quae rerum humanarum ordinem disponunt ac moderantur. Ille autem, qui virtutibus quam maximis se excellere Sentit, qui se contra omnem vim potentiamque tutum atque munitum esse facile putat, is ad insolentiam, contumaciam, arrogantiam, astidium, inanem superbiam propensus est, neque talis inest ei mens, qualis hominem decet. Rationem non habet illorum, quae inerva de Ulixi in mentem revocat:
Ut primum autem fines migravit, sceleri scelus addit, culpam eaecitate mentis animique furore auget culpa insequenti Sublimi mente homo exeellens aegre se subiicit neque quod evenit ei malum, flagitii poenam aecipere vult neque pati. Ita, quae homines eorumque sortes regunt, numina nondit. longius prolabitur, atque etiam, qua colit, Virtutes contumeliosis rebus occaeca vv. 1334-133. Ulixos:
μηδ' η βία σε Aganiemi. μηδαμως νικησάτω τοσονδε μισεῖν, στε τῆν δίκην πατεῖν.
18쪽
prorsusque diruit, delet Denique alamitatibus affligitur, quarum mors non est maxima. contra, qui vivendi sentiendique ratiotiem iuxta aeternas illa Ieges atque firmissimas Instituit, neque huensque illue deelinat et ex rerum discrimini palmam reportat nobilem.
Postquam, quae sit sabulae summa sententia, cognovimus, ad alteram quaestionis partem, qua aris eam Sophocles persecutus sit, transeamus. Aeschylus armorum iudicium tragoediae sua Aia eis in fecit initium et dimieationes et altereationes partim negotiis Athenarum forensibus maxime a aequavit. Sophoclea autem incipit sabuIa a Iada gregis peracta. Multum interest inter utramque rationem. Poeta, quem interioreSeompositionis caussae permovebant, ut Achivorum principes ertaminis iudices constitueret, caussam tamen coram iis agi noluit, partim, quod tot talesque heroes nulla saeta singulorum distinctione in scenam producere non potuit, partim, si unumquemque suo iure uti sineret, ne fines modumque tragicae artis excederet, Veritus est. Orator qualis esset Aiax, ex ertamine de armis habito eluceret intimi autem animi sensus in obseuro manerent. Quare tum demum Vere tragicus, ut ex Sophoelis ratione diram, evadit, si, quum ignominiosas repulsae iram inimicorum caede explers studuerit, minerva in furorem coniectus est. Sui non compotem ac ridi eule vesanum prima nobis Mena Sophoeles repraesentat. Ut singula quaedam asseramus nusquam verba reperias, quae magis animum movent, quam illa:
αἰ ευ παρέμης ' . . . Aiax enim, qui 'pristino tempore deorum praeeipne Minervas auxilium Insolenter aspernatus erat, tune, ubi summa alamitate afficitur, gratias agit deae, quod se Atridas uteis-eentem adiuvisset. Insanus igitur saeit id, quod sana mente vituperans pavidi hominis esse superbo dixerati. Iam poena amictus, pro hac ipsa gratiam Rabet gloriaturque, exquisitam ab Inimieisi ultionem ε petisse: AIAT. - Ουnor ἰανθ' οἱ δ' τιμω σου, ἐτι.
19쪽
Ridicula quidem ist uiaec vana Alaeis praedicatio, attamen non risum movet, Immo
potius fletum atque querelas de miserrima istius hominis et ramnium mortalium tristi ondicione:,Das Gemiith des Leser Wird te disse Seens ruberhaupi mi Widerspreehenden Empfindungenersulit, elehe sic in in sehauderndes Genili veret nigen me Stolet desinis liber inea indiseheΗandiungo deren ahre Beseliassentiet e nielit venni, Murde una gum iacten beWegen, 'eundieser Stol nichi aus minem Wahnsin entsprange is melehem de biosse ille eine Gottheit de Lithnsten und lapsersten unter allen Sterblichen emi edrigi at Die Vorstellun einer soleben Maehi aber, Hennoi si gege unguerichte denhen, is surehibar und ernilit unge Gemiit mitetnem Schrecten, de in dem oren artigeni alis duret dio contrastirendo ampfindun versiarhi. avird. Iam vides, quam artificiose fabulae initium poeta instituerit raptissime quoqueminerva dea in primam cenam inducitur ipsa verbis prima sabulas lineamenta aecurate depingit et totam sabulam ad numen divinum tamquam ad solidum quoddam undamentum refert:
υς ριέρα κλίνει τε κανάγει πάλιν
ἁπαντα τανθ ρώπεια j . . . His Versibus eam sentontiam in animos speetatorum inducit. in qua permaneant, dum sabula agatur, et ex qua, quas Aiax et sentiat et agat, expendant atque aestiment. Postquam e choro, ' qui ex Salaminiis Telamonii sociis constituitur, tamam gregum ab Aiace occisorum per totum exercitum pererebuisse audivimus, Teemessa eoniugem modo resipuisse dolore gestiens refert. Tum ipse e tentorio regreditur adhortaturque socios, ut se contumelia o rurem interseiant:
20쪽
Hoe φυνδα in εσμα temera laetum haud ita multo post meum malorum remedium esse ei apparet; torum iterumque ad illud reeurrit: AI. . . . πειρα τις ζητοτεα
τοιαδ' ἀή ς γεροντι δηλώσω πατρὶ
αλλ' i καλῶς ζῆν, ξ καλῶς τεθνηκέναι
Effugere nos non potest, quanta sagacitate liominum peetora poeta perspexerit. rimo natura sua sponte ac quasi sui ipsius nescia, vel ira vel alio metu ommota, consilium parere solet, tum, quando redit tranquillitas mentisque tempestas declinatur, eonsilium captum retinet vel rasutat. Ut primum Aiacis animus remittitur sitque tranquillior necis suas consilium firmare studet et rationibus et caussis, quae omnibus probatae essent. In patriam reverti possum Quo vultum pater reciperet ,,ου ἐστι, τουργον τλητον ' Si in Troianos impetum laetens mortem animo militari demonstrato exquirerem 2 inime, utilem ms Atridis praestarem ,,ου ἐζστι ταυτα. ' Nihil nisi mors libera manu conseita restat. Hae deliberatione facta, animum firmum recipit, nec precibus sociorum, neque ipsius vivendi cupiditate a proposito removeri potest:
μονους τ' Ἀτρείδας, πέλαγος Αἰγαῖον περῶς καὶ ποῖον μιμα πατρὶ δηλωσω φανεὶς Τελαμιῶνι πῶς με τλησε- πον εἰσιδεῖν, γυμνὰν φανέντα τῶν ριστείων ἄτερ, ω -Τος ἐσχε στέφεινον ευκλείας μέγαν;