Sophocles quam sententiam et qua arte in Aiace fabula persecutus sit [microform]

21쪽

' Mollius quidem de vita, quam deserturus est, queritur, ac sine arrogantia, sed generosa

sui fidueia memorabile illud pronnntiat verbum:

ωδε προκειμaι. ' Quis est, qui proximis verbis dolore non ametatur Sane consentimus Aiaei. sed hae cogitations ad eam sententiam provehitur, ut sentiat, inutile iii et vanum vitam esse inertem sthonore privatam et despicabilem hominem, qui ne ita excedat, spe irrita prohibeatur vitas, suis, omnibus vaIedieit' eum vigore illo, qui δραστηριο ανδρα denotat. Mira quadam saeilitate hie animos nostros Sophocles movet. Simulae Aiae suro divinitus inflictus resedit, et monologum illum.' in quo Ortunae,.quae imminet, cardo vertitur, rhetoriea quadam dexter 1 Telamonius Orάν ακηκοας λογον finivit, tum Tecmessae horique animi valde exagitantur malis, quae Aiae morte derepto sutura sint Saxum ingens in mari situm aspiei ieet, quod ut fleetatur vel evertatur impetu graviori eniori ve fluctuum verberatur. Non fleetitnr Frustra enim aditur a Tecmessa, ne se filiumque inimicis relinquat commotionem animi hisee querelis Metam facile deprimit, qui sumniam illam priorem tempestatem vicerat. Sane quidem commovetur, sed affectus in intimum eo concludit. Pudebat, opinor, virum speei serreum muliebrem profiteri amorem, ne sorte uxorius videretur. Propalam enim praebet maritum se parum comem in amantissimam et modestissimam coniugem, sed imperiosum et astuosum. Afferamus, quae de hae re subtilius disserit Jacobs. ) Mit dem Abschied is das Schwerste besiegi, aberde Staehel de Sehmerges, elehen e in eminergen de Helde gurdehgelassen at verrEthsieh, en te nielit irre, in der urge, Trochenhei undinarte, it eleher er die isderhoiten Bitte Teemessens o sic meiset. So pricti der, elcher ege die Festighei seines Hargens misstrauiset Wir undisie der Gelah enisiehen ill in einem unabanderlichen Enuchiusse anhendgemach Eu erden. Eadem de aussa et, ut sopiat uorum vigilantiam, Simulat, tandem satigatum esse se

22쪽

ω παῖ, γένοιο Πατρος ευτυχε στερος, T in αλ 'μως, και γε- φν υ κακος.)Aiaeis enim ingenium, quale erat, poenitentias Inaecessum esse debebat. Gruppeus fortasse dolum Alaeis animo indolique repugnare vult in quare monsilium Atridas etlandestina morte confieisndi non vituperat Num lio moribus Telamonii consentaneum ist2 Et respleias velim perspicua illa verba, quae Orestes Sophoeteus, homo honestissimus, in Eleetra sabula Deloquitur:

His rebus cognitis nihil hoc loco ad demonstrandam Sophoclis urtum adiicimus, nisi ea, quae uelluerus consideravit optime: Zudem pleges die Lis dea Macetne vielsae eraeheinenda Tausehun de Natur ab und ergreist adureli informemuth im a metir Der ranica se ieinios vor dem leigien Momente genesen xu sein dem letEten vernicii tende Sturme gelitisin trugeriseher nnenblie vortier. aber is de Kranke in de sebeinbare Genesun se in malles End sithu,sie aber die iebunde Umgebun gern iluselit, o auselit hie Max mitrae russisein aber Mina Freunde merken das rugeri scho nielit. φὶ Duplicem autem verba illa ambigua utilitatem sabulae praestant. Primum id, quod apIerisque non cernitur, saltem non dicitur Aiacem nobis ita assiletum Ioeta proponit, ut eo temporis momento, quum summum sibi honorem, qui non in calliditate et prudentia, sed in sortitudine sola situs esset, firmare studuit, ipsam fere herois sibi impressam speetem male deserere coaetus sit. Tum autem scenam illam vero tragicam reddit, qua chorus summae laetitiae indulgens miserrime fallitur. legenti maxima inducitur misericordia, dum laqusis gravissimae calamitatis iamiam irretitos gaudio exsultantes . laeto vultu saltantes, semet ipsum tristis eventus scientia aerritum videt videt, illis ipsis, qui hilares alacresque cantus opiose effundant, protinus tristi nuntio pereulsis Oeem saucibus haesuram esse. Falli se clamare vellemus e sedibus tabernaculi excitare Temessam vellemus, quae discriminum undis ereptam se rata respirat stiolumque pectori apprimit, Iaerimans uanquam ris, vini naufragii periculo evectus lucem, silvas, Ierram et salutat. Quid Salaminii cantatis quid prae gaudio lacrimas Tecmessa γ' clam gladius terrae infixus est, in quem irruturus fit vir, qui vos socios deles, te uxorem amantissimam negligit postponitque voluntati suae rigidae, qua uetus officiis erga vos solvendis supersedet. Ipso hoe tempore reditum in patriam raeludens vos inimicis durissimaeque servituti relicturus est Soli sibi ipsi consulit; quid parvuli Vos ad eum tenacem propositi virum lamiliarium parva iubentium eondicio non moVet, etiam ai

23쪽

sanetus illabatur orbis, impavidum ferient ruinae. Chorus igitur, dum summa laetitia gestit, nuntio tristi subito in maximum terrorem eoni ieitur inde a v. 18). Optime rem instituit Sophoeles, quum Tecmessam non in scena versantem saeit Chorus enim errore magis deceptus, tarde et disteniter discit, ubi stet summa res itaque nuntio satis morae narrandi, nobis ceurate audiendi tis r. Quaenam nuntius dieit Iterum verba nobis audienda sunt, quae digito quodam modo monstrant id, in quo totius sabulae fundamentum, quod diei liceat, morale quaerendum 3t:

Neminem interpretem ii Veni, qui, quare lio loco id repetat poeta, explieare Studeat. Omnino enim cum WeIehero consentio: Die aligem eine Bel annisellast, inquit, 'hmi deii Wielitigstencharaktere und Begebenti ei te machi es dem Sophoetes mugii ch, jeden Charah ter und jeden Thetidermandiun sicli immer nael undisaeli in jedem ii oest an de geliorige Stelle enisalten Eulassen, o das die Analyse Stos genu findet, una di rectit naturgemiis ansgeStreuten und Eum ei mi der delitige und ei se edentsamen Art der atii an gegebenen erkmale aus ent- gegengeselettem ego unter de geordnete Begriis, sammeln. cena autem, de qua loquimur,lta instituta est, ut spectatores caussas calamitatum bene perspiciant, quum paullulo post Aiaeem se Occidisse visuri sint. Immo vero neceMarium est, tali momento id mei, quod v. 121 - 123 effectum 2sse ueliner opinatur, qui dicit: Besonder dient de gange hei de Seeue azu, um edes ei densehasilielio Vorurthei gu bone, me und nser Geiste tot elisam die lidhere ethe Ηgeben, da mi Wi die gange Tragodie in threrales unda rhabenti ei aussassen. μ' Calchas sacerdos tam quieta et tranquilla verba tacit, ut ipsa dea nos alloqui videatur. Attamen imprimis ad uv. 756-758:

24쪽

animum advertas. Lepide quidem, sed aperte perspicuisque verbis iis Ioei posita nos doret, morte Ahaeis non Age poenam Minervae, sed voluntariam, quamvis naturas quodam motu atque indolis. Telamonii eoaetam, quo intelligamus, quantopere Aiax leges, quae samiliae societatem mei aquomutua definiunt, temere laeserit.

Hac autem condicione et thoe uno tantum modo naturali connexu altera tragoedia pars eum priori arcte eoalescit. Unicuique probatur, cenam, postquam Teemessa et chorus ad quaerendum lacem abiissent, mutari oportuisse v. v. 81I-8I4 . Omnia, quae rite monologum illum Aiacis antecesserint, pro tabernaculo Telamonii gesta esse, inter viros doctos constat. Miretur aliquis, tripliceni illam a Franeo-Gallis male receptam, ut ita dicam, unitatem inspiciens, et dixerit, leges cenicas prorsus a Sophoele migratas esse sano eas reliquit At quanta vitio, si vis, asseeutus est Videamus,

το δρωμνον, i μῶλλον ἐκπλῆ ει βουλόμενος εἰκῆ γὰρ κατηγορεῖν ἀνδρῖς παλαι-

πυχ σιον. )Aiax enim non potuit se extra seenam interimere, quin aut ad frigidas narrationes res omnis recideret, aut Verisimilitudine plane destitueretur. Intelligunt periti, Sophoclem, ex omni

ratione sua, propterea Aiacem in scena secisse pereuntem, ut viderent homines culis suis vel ipsius herois maximi exitus tristitiam, ν sociorum et e emessae et eucri desperationem, vel denique Atridarum in eum virum atrocena superbiain, quem, dum vivebat, ne verbo quidem violassent impuniti. Et revera mors et quae eam proxiiii anteeedunt, supra omnia, quae in Sophocle legimus, granditate et elsitudine eminent. Etsi qui deni, quod verum est et bonum, id tantum esse potest celsu na, tamen ea quae sentit vir magii animo praeditus et quae agit, in mentum eorum, qui syectant, admirationem magnam inducere possunt, id quod semper accidit, si consilia ac facinora talia sunt, qualia ex ait: mente viri magnitudine animi praestabilis nascuntur. Aiacis autem moriendi consilium non molli quadam ac languida animi aegritudine neque vita fastidio, sed e magna prout herois virtute quamvis perturbata exoritur. Mors et mox tam grata videtur, quana quas

pingi solet a quibusdam poetis huius aetatis, qui vivos eius desiderio faciunt tabeseentes. Dum Telamonius solus ad litora maris atque in patriam versus ultima verba iam vivus iacit, miro erga eum studio tenemur. Perpetrandi consilii locus eligitur, qui longinquior a eastris, propior a mari situs est. Sol matutinus fulgore obducit undas. Quod celsi ingenti ponto semper inest, nunc nobis in interiorein animum penetrat, quum Aiacem sortissimum Graecorum iuxta Achillem, Atridis omnique exercitu furiis traditis, de acerba alamitate conquerentem videmus Attamen etiam alia

25쪽

sunt, quibus tenemur. Selmus enim, Tecmessam et eliorum, nuntii verbis commotos, ubique indagare eiusque Vestigia quaerere. Solus quidem est Aiax, sed cogitationes animique omnes et ami eorum et, quod paulli post videbimus, inimi eorum ad ipsum vergunt, curae uxoris ac sociorum invidine Atridarum atque exercitus circumsaepiunt eum vel ad medium illum se convertunt. Itaque mucronis illius elu, quo latus aperiens eo petit, vita cuiusquam hominis Sola, cui nomen Aiae est, n0nfinitur, sed lierois vita et prosperitas salusque multorum landitus evertitur, ultionis cupiditas obtunditiir. V. v. 900-1040 Meii Aiaeis, simulae mortuum conspiciunt, in patriam redeundi spem Omnam perii e lamentantur. Teemessa et suam ipsius et urysacis filii servitutem iam quasi oeulis videt indignissimam. Teucrus denique adeo niti ibus nominibus se infelicem habet, ut in fratris interitu se periisse conclamet. Gravior autem his a est quaestio, num post illa eon eludere Omne carmen debuisset. Nemo nidem, opinor, chori et Tecmessae atque eueri de Aiae mortuo querelas illas non laudaverit; sunt enim non minus ad omnem sabulae institutionem necεssariae, quam ab arte tam excellentes, ut aeque in iis atque in prioribus egregium Sophoclis ingenium summamque vim tragicam admiremur. Sunt autem, qui Vituperationem ex ducentis et septuaginta versibus illis repetant, in quibus Teucrus cum Menela et Agamemnone de Aiae sepeliendo disceptat. Incurrere lanii tant divinum poetam in vitium uripidi saepenumero iure obitetendum, duplicis scilicet actionis, quam Mon admittat boni tragici operis lex, quippe qua in unum idemque poetae consilium, a quo pendeant omnia, conversam desixam quo velit attentionem spectatoris sive lectoris. Sed adeo non

haec iam subsequens otiosa oneransque praecedentem S actio ut, si non aecessisset carmen unaeris

Suis nequaquam absolutum, immo mancum suisset actio enim, quae ex alio necessario fluit ei fluere ex proposito debebat consilio, non separata nuncupanda est actio. Non enim, ut supra uberius demonstravimus, Aiacis mors poena deorum tantum erat, e voluntarie conscita, quae, quod ite in explanare studuimus, altera mulcia expianda erat. Quae poena Aiace mortuo nihil esse potuit nisi

εepulturae detrectatio. Ob eam unam caussam Sophocles sabulam iure produxit. Porro iura Sepulturae sanctissima liabita suisse apud priscas gentes, quis est, qui nesciat Qui privabatur hoc honore vi nefarius divinis humanisque iuribus omnibus indignus et ipsa umbra illius nulla quiete frui

posse celisebatur. Attamen si cui his probatis altercatio Teucri et Atridarum nimis extensa videatur, on-

sideret quaeso, hoe litigandi studium in tragoediam o vita Atheniensium, hominum omnium maxime litigiosorum, irrepsisse, eandemque et vituperationem et excusationem habere, quam in aliorum populorum tragica poesi aliis quibusdam vitiis adlii beamus, simili ration ex ingenii niorumque

eorum natura ortis.

Atqui etiam liae disceptatio ad summam tragoediae sententiam spectat. Menelaus eo procedit insaniae, ut antea Aiacem superbitasse, nunc vero illo mortuo sibi licere esse superbo glorietur Agauiemno quoque, cum irae cauSSam sibi iustam demonstraret, arrogantius et acerbius

loquitur. Sapienter tiae instituit Sophoetes. Superbia et arrogantia nihil perpetrari, curant dii. Etiam igitur Atridas id, quod poseunt, minime assequi necesse est Aiax sepelitur tabula finita.