Prosarum opus miscellaneum auctore Aloysio Restauro Tifernate Societatis Jesu

201쪽

vata Sarmaticuladisia debemhatura

In fines alacos, Moldavos, que mox erupturus in Polonos repentinus advolarat Osmanes Turcarum Imperator non minus aetate juvenili praefervidus, quam iracundia ob illatam a Sarmatis paulo ante ingentem Thracibus cladem , secum traxerat copias Thracum, ac Tau- roscitarum totoque collectas Oriente. Si narrantibus credimus septies centena militum millia sub signa numerabat Quonam armatorum jus incredibilis non erumpat quas Oras non devoret quas arces acies, Regna non opprimatique: non revellat munimenta Impendenti ruinae vetus bellandi mi.

les,' ductor egregius occumrit oskavitius , sed brevi militum manu succinctus , non

202쪽

lam animo hostiles impetus Darigendi , quam retardandi consilio, dum copie colligerentur firmiores Rege Sigismundo Ad Istrum Castra locat ' munitque sub occimo, Marium emulaturus a Romanis

in Cimbros ac I eutonas eXPe- ditum locum insedit, pugnae negaturus opportunitatem: Et quidem ne impotentius excurreret , ne Polonos ferocius imis peteret , Hostem infrenavit non secus ae sternax equus fraeno cohibetur ab equisone. Nam licet saepius Osnanes furtivas tentaverit exeursiones , licet impressiones secerit apertas, ne latum quidem pedem Koskovitium loco submovit. Verum dum velitando , excurrendoq; helli luditur alea lux Olonus maxime importuno corripitur morbo ea violentia; quae H a Pa

203쪽

paucos intra dies expunxit e vi vis. Ingentem Ducis adturam majora subsequuntur in sortUnia, semes quippe,d fame CrU-delior lues militem invadit, grassatur inter acies, premuntur undique Castra hinc Hostium numero, hinc angustiis annonae, hinc pestilentia prosternuntur; ut qui ferro supe

sit hostili, aut tabo inficiatur, aut fame depereat itietur miles t fame consumitur Leducatur in presiae Victima obiicitur immanitati urcarum, jubeatur con Venire , tabo committitur conficiendus Catque ita nec arma sustinere, ne dum valeat hostiles impetus reta dare. De exercitu, de Republica , de Regno oloniae actum esse pronunciasse , nisi rinceps ladislaus opportunius

adfuisset. Qui accepto de Κος

204쪽

kovitii funere nuncio , deque miserrimo rerum statu , licet florens aetate, inconsulto quoque parente, sponte sua subitu-TUS Onus ImperatoriS,Vel Annitiali formidandum protinus ac- Ciarrit, ac ductor idem miles helli molem substentaturus,aggreditur. Obit Castra 'qua vultus hilaritate, qua praesentiae majestate , qua pectoris generositate, qua spe, qua conibno disieet a calamitatibus a ciem ope fovet, acuit exemplo, verbis anima benignitate recreat pene dixerim enectam: Verum ubi annonae non relaxantur angustiae , ubi morbus1sevit atrocius , ubi nullae in proximo suppetiae iam licet Sigi undus parens sollicite co. geret copias, adhuc tamen lente sestinabat ibi rarus instatione miles , in Armis rarior; H 3 De-

205쪽

frequentior veriatur inter funera, quid juvet alacritas Principi. Praesertim si quod fama ferebat hostes prope diem eCfusis in campum castris nervis omnibus impetum faciat in munimentum. Quid juvet effunditur hostis,incurrit in Vallum quaqua versum, rinceps

vero non vultu, non animo cadens, non cedens loco, ubique praesens, ubique PugnanS, Ombiecto pericusis capite imprecsionem substinet, ac repellit, licet contento cum hoste conserat manus, hunc ense, illum telo, voce alium, oculo alium terret, umbone proturbat, prOPulsit manu, in renue adeo rem gerit , ut unus ille queat pro exercitu numerari. Quamobrem non solum Castra servavit; sed Hostem quoque tam immani clade cecidit, ut deje- Etu S

206쪽

i7s ctus de spe victoriae coactus sit latius aciem submovere , quod ad eam diem inauditum

fuerat , Turcarum Imperatorem Osmanem adegit, honestas pacis conditiones aut precari, aut admittere . Quid plura tarena cessit, dum Uladislaus in acie stat pro victores , Osmanes cedenti similis retrocessit in Thraciam. Pro Principis in tot adversis immanem animi iranditatem Pro tot inter Iostes pectus invictum Proh facinus immortalitate digniss-mum i quo praecipitem planerem Polonicam Fabio melioe in integrum , non cunctando, sed restituit properando Divinitus concessum credamiri acipem eo saecul , ut ruentem in praeceps Sarmatiam substineretri Parum abest, quin e

clamem debuisse Rempublicam vi in

207쪽

in centrum delabi miseriarum ut Uladislaum experiretur seri Vatorem , debuisse oskovitium occumbere , ut Milites Ductorem Urtirentur meliorem, debuisse luem cum fame in Castra coniurare, ut unius animi robore cuncta Vincerentur, debuisse Sarmatiam perticlitari, ut firmius huius dextera fulciretur . Excuisit ergo Princeps jugum timoris, ut amoris imponeret, scilicet hac victoria stat Sarmatiae LibertaS, Imperium, Gloria , adeoque Uladisia supersit , aut illum decet imperare , aut nullum Verum non hic stetit Principis in Porinos beneficentia , ut enim bello sibi Regnum peperit, ita majori mentis robore diuturnius gubernavit, Imperium quidem bello servatur sequitate, Religione, tranquillitate r

208쪽

Virescit, ac floret. De Religi ne quid loquar Quam vel a pueritia Regno praetulitῖQuid de sequitate a qua velut a fonte Promana Regni tranquillitasqQuave neglectasin minus cum Hoste saltem cum civibus configendum se comperimus: Unde jus exulat, exulat quoque tranquillitas. Hanc porro quam exacte coluerit , hinc collige. NUmerabat aliquando sub signa millia militum quadraginta pubem plane militarem luci Obsequentissimam, helli cientem, Pi dae glorieque cupidiLfimam, qua succinitus Imperator, aut Thraciaiχantium , aut mallet aurosci hae Cimbricam auream posset occupare.

Jamque belli signum praestolabatur impatiens, cum repentea senatu per nuncium monetur e Republica fore magis , si Ho mili-

209쪽

militem Rex exautoret. Quam molesti nuncium tulerint cOPiae, more militari concultis a mis latis aperuerunt; us praeterea in armis esse suadebant, clamabant alii , fortuna utendum es se dum frontem praeberet capillatam: Rex vero sereno, ut nunquam, vultu Nuncium excepit, dictoque audiens non secus ac si ad pugnam urgeretur , acies dissoluit armatorum. Non placuit Senatum ad vota compellere , cnm Ponset, non placuit rationum momentis, aut emollire, aut inflectere ut parta pace Sarmatia

frueretur, se ipsum quam Hostem superare duxit gloriosius. Quam rarum quam insolens

hoc est Bellatorem Egregium tot stipatum legionibus a bello

temperare, Parere malle, quam imperare , demeuas Propemodum

210쪽

dum palmas pacis in obsequium manu projicere, alienae quieti proprios submittere fasces, ac triumphos. Juliu SCς- Lax Rubicone transmisi jactam aleam pronunciavit Romanae perniciosam libertati sue faventem dominationi Antonius intra Mutinae maenia coarctatam cum Bruto iniquillime Rempublicam , frustra Senatu Teclamante urgere PerseVeravit, nempE singularis haec laus manebat Uladislaum, trium-Priorum contemotorem audire malle, ac Regnorum,quam Violatorem Pacis.

Quid ultra merita Principis,

quae ne non inveniunt recenseantur Quando maestaeorumdc recordatio non tam ad augmen gloriae cujus Princeps culmen attigit, quam ad Sarmatiae doloris faciat incre-His men-