장음표시 사용
11쪽
patricios.PIebs ite pro populi voce usurritur, ut omnes iqui non sunt senatorcs, de plebe aliquando di cuntur a Liuio ,& Cicerone: qua ratione patricius ciuis Romanus,no senator, neque eques,de plebe is dici poterit. Accipitur item plebis vox vise opponit optimatibus: nam ciuis Romanus siue patricius, siue senator,siue etiam in inagistratu sit, quum reip. incommodus est,is de plebe dicitur 3 ut qui eius commodis studet,sive neque senatores,neque equites, neque patricii sint, optimates appeIlantur:ita ut haec tertia ci. Iouium Romanorum diuisio a factionum studiis,homi numque moribus, & voluntate ta sit. Rursus plebs ut est ordo,& opponitur senatui,& ordini equestri,in duas partes distributa fuit, in collegia, & libertinos;
serui enim in numero ciuium no erant. Quae autem,
di quot colle a; itemque libertinorum generat fuerint,alibi explicabo. Hae autem populi Romani diuisiones rep. maxime stante fuerunt inii enim ad unius arbitrium constituta fuisset,omnibus his sublatis, harum rerum tantum umbrae quaedam per aliqua tcmpora remaserunt. Ceterum satis ab instituto duressi ad Romulum,senato um,populique originem,& eorundem munera reuertamur. Regii cnim munera erat
templorum pimum d sacrificiorum omnium curam gerere;per eum dethdeomnia quae ad deorum citituta honorem pertinerent agebantur, legum morumque patriae regimen habebat,iuris omnis quum naturalis,tum ciuilis custos erat, iniuriarum maximaru iudicium penes regem ecth lebat, minorum enim cognitio senatui permissa fuerat.Senatu habere, populu 3o ad concionem vocare, primum sententiam dicere, &quae a pluribus decreta essent exequi, munus regum
12쪽
etat a bellis vero eius suprema potestas semper fuit, postremo tanquam omnium princeps, & caput cole
batur. Senatus autem munus erat cognoscere de om-
sire, de qua reges primum, deinde costiles referres
liri essent, & quod nolori parti placuisset, id demum
perfici: hocque a regibus & senatu Lacedaemoniorutranssatum,quibus omnis iuris publici potestas penes sinatum erat Ex patriciis quoque siue senatoribusi. cerdotes & magistratus tantum creabantur. Plebisai rem siue reliqui populi officia, ei a Romulo comesa principio, haec tantum fuerunt; magistratus omnes cieare, leges scis re vel condere deque bcllo pacei decernere, societatem cii aliquo contrahere ac dissoluere,foederaque inire, quum rex ves consules retulio' sent.Neque tame plebis potestas abseluta erat, nisi aetiam senatus approbasici, quae a plebe sancita erant. Ferebat autem populus sustragium no viritim, sed per XXX. curias diuisus quod pluribus visum Aset curiis,ad senatum referebatur. mos postea paulatim dilabi coepit,& sensun eo res processit,ut si is oritius conuersiun fueriti neque enim de plebiscris si tus quidquam statuebat,sed senatus consultumraturi non erat . his1 icspcipulus approbasset. Iure enim sitf-ccndarum legum, vi postremo, & s cssionibus, populus tantam sibi potestatem exactis regibus undicariit, ut maximam mi,.Romanae pistemdemum obtinuerit statiis popularis: quamquam enim regiae pO- testatis species quaedam iri consulum imperio , insenatus vero potestate optimatum principatus . modo agni ccretur populi tametantaauctoritas sa Pra omnes magistratusti senatum idi vi non inune- rito dicipossit,omno imperium, atque illius ip--
13쪽
iestatem penes populum fuisse. Cui argumento esse potest ad populum prouocatio,quae non fuisset, nisi maior esset populi quam magistratuum potestas;quin
etiam fasces suomittendi mos,cum magistratus in cocionem ascendebant,confessio erat populi quam magistratuum vim maiestatemque maiorem fuisse Ia vero de capite ciuis, omninoque de libertate, ac iure ciuitatis,nullius erat nisi populi iudicium. e s --ximi sint in omni republica momenti, populum sane
penes quem haec omnia fuerunt longe maxima reip. io Romanae partem obtinuisse fatendum est. Veru quibus rationibus,& temporibus,quo rerum auctu, vel a
quibus singula haec populus Romanus obtinuerit, s-sillatim post dicam. Porro autem ex populo a Romulo in his tribus & xxx. curias diuiso, quum exerci- '.tus ad bellum cducturus csct,rex quidem tribunis,illi
curionibus, curiones vero decurionibus, quo militum numero opus esset statim praescribebant, atque uno edicto,sue omnes Romanae copiae, sue pars ad
arma vocarentur, in praescriptum tibi locum instru- ΣΟ-e, stato die quam primum aderat. Recte igitur bel- lo paceue his institutis Romulus remp. suam constituit. Ex Dionysio libro ii.Livio libro i.Plutarcho in . Romulo,& aliis. - De reliquis Romuli ιlicis in Giui Romulus ad ai gendam urbis Dequentiam tria praecipue excogitauit:partus necare vetuit, Asylum ape- . ruit his qui ad eum confugerant Omnium rerum im-3.
punitate promissa, hostes victos pro amicis & ciuibus in ciuitatem recepit. Qvm enim urbs in spem magia
14쪽
futuris magnitudinis, quam ad id quod tum homina
era alia atque alia appetendo loca aucta fuisset,ne utabis vana magnitudo esset , adiiciendae multitudinia caussa, etere consilio condentium urbes, qui obscura. atque humilem concicndo ad se multitudinem,nata eterra sibi prolem mentiebantur; locum quendam in Capitolio,qui inter duos lucos erat, Asylum aperuit, inter arcem Capitoliumque. Eo ex finitimis populis
turba omnis sine discrimine,liber,an servus esset,auida nouarum rerum, vel quae apud suos aliquam noxa contraxerat,perfugit, idque primum ad coeptam magnitudinem roboris fuit. Romanas quoque vires hoc commento valde auxit, finitimorumque minuit. C5-
fugientibus autem ad Asylu seruis sponser factus est sub religionis praetextu, eos nihil detrimenti ab ini-- niicis passiiros, si permanere apud se vellent, omnes-am que ciuitate donabat, agri parte quam bello acquisie- . rat singulis tradita. Confluebant etiam undique domestica fugientes mala, nec amplius ex urbe discede- ibant comiter a Romulo suscepti. Ex urbibus vero bello victis de captis,quasdain integras Romam trans duxit , ciuitateque donauit: quasdam vero coloniat
Romanas fecit, de quibus tertio libro accurate dista--ram. His igitur & similibus init tutis,breui tepore vobem ex parua amplissimam & maximam reddidit. Niqui, quum Romam condidit,tria tantum millia peditum,& CCC. equites habuerat, idem moriens pedirusexti quadraginta millia,& mille equites reliquisi a traditur.Cuius instituta ceteri reges, & post consilleaeto sequuti,urbem Romam omnium maximam, & populo resertissimam effecerunt.Ex DionIsio,Liuio, Platarcho,& aliis
15쪽
Rebus ciuilibus a Romulo recte constitutis, deorudeinde sacra, & cacrimonias, quibus homines praeci-3,ue in officio continentur, & multa bona recte instita tutis ciuitatibus eueniunt, prouidetissimc formauit . Sumpto enim a deorum cultu,Geniorumque veneratione initio,sacra,templa,aras, simulachroruerectio- Ines, krmasque eorum, & signa,potest xes, bc si- i ocia,quibus humanum genus ast isse creditum et descripsit. Dies quoque festos deorum & larium, &sacrificia,quibus gauderent ab hominibus honorari,s rias,& nudinas,& a laboribus quietem, populum docuit. Traditas de ipsis fabulas quibus in ledicta insunt,atque deorum contemptus gignitur, omnes aboleuit, assuefecitque homines, ut de diis optime loquerentur , & sentirent,nihil illis beata illa natura dignum attribuendo: sacra omnia peregrina rei at, nullaque corum sine S.C in urbem recipi voluit.Mul- tos postea sacerdotes creaui quos omnes cnumerabo quum de Numae institutis verba faciam. Is minis i κrorum omnium, iurisque diuini apud Romanos co--dito creditus est. Quae enim Romulus primit. instituit, ille postea reformauit, multaque sacra de sacci
dotia de nouo adiunxit.Dionysius libro II fise a muli rim scis institutis Romulus post politica pristatas leges& .mores,qu ac
ad oeconomicam attinent,ordinauit:in queis praeciispua fuere uxoruducendarii & matrimonii leges,maritorum uxorumque conditiones: adulterii & liorucriminum poenam, patrumque in filios potestatem. Artes
16쪽
Artes serdidas & sedentarias ingenuisprohibuit,ser uos enim & aduenas eas exercere voluit, Romanis vero tantum res rusticam & militarem permisit: ob tu. sticorum commoditatem , ut singulo nono die mam ad mercatum venirent,nundina pinstituiti No. autem breuissime libro primo Liuiuςdocet lax: itaque diuinis cm humanis adrnuli ιdine,quae coalescere inpopuli )nim reum, nun re
gulospnguli populi οἱ ti, res deis D,i. Dionystiis libro si a
Quum Romulus &populiis Romanus uxo fh Grihaberent, neque a finitimis gentibu filiasimhin se possent animi aegritudine distimulati ad ludorum solemnium, Neptuno dei diluinil parator m,quos Consualesv an9 vicinos ursi opulos inuitauit,& praesertimSil sitos quarunt, ludicro interfuissent filia,cligine Medio specta ut lorari a Romanis iussu , quas D x c 1 1 f. fuissὰμ Dionysus scribit,anno post erit conditiari fΥ t. xi'r I I. Kal. Septemb re hi opuli qui rimas amiserant, & alij quos vel i laetiti sui vel ει -
17쪽
phim ad multos pertinens mouit,raptariim Virgini iuviriam vindicaturi contra Romanos arma ceperuta Primi omniimus aeninenses in agrumRomanum im- niuis mundquibus effuse vastantibus,obuius fata cumcttacitui Romul in leui certamine eorum fiag, uid, urbemque pruno impetu sex pit Pos caminan copias ςduxit,
ciendum duces prodiissent,non pacem modo , sedciuitatem mune duabus secer in numquc aequo iure consociantes imperium omne Romam contule-URI Ita gemmm yme, lytSὴ is tamen aliquin da-
inanit e. ducti Rc mae hemanserunt: in his unus ruit
prin ps gelis Vibenna Coelius,a quo moti
18쪽
Coelio inditum nomen tradunt. Item alter nomine, Lucumo,de cuius nomine tertiae Lucerum tribui appellationem factant quidam scripsere
Sabinorum, Tuscorum, & aliorum aduenalium iii Urbe aduentu, quum Vrbs duplicata esse videretur, io Omatus quoque ciuitatis auctus. Sabini eniam omnes - in unam tribum,& decem curias, Etrusci vero M elia qui aduenae in aliam tribum totidemque. cunias distributulint,tribubusque nominaindita.Prunaeniri Ramnesium a Romulo, in qua Veteres Romaniramianes erat aliensiurii a Tatio,' qua Sabini : L erum tertia appellata suit, in qua Tusci , Iatini, & vel iotiuaes quiad Asylum confugerant , coniecti sint; a luco Asyliot Pedianus,&Plutarcsus;vel a Lucumone Etrusco,vt. Varro scripserunt, nominata. Η Liuius equitum centurias vocat, quod cx singulis triliabus singulae equitumcen riae consci iptae essent D, tit' buta sautem lati iis in Ser.Tullio verba iaciam: Celeia .rum de XXX. curiarum etymologia:& nominibus Jo'quuturus,M. Varronis,& Sex.Pompeis vcrba praestranani Ille enim libro ii. de vita populi Romani, aeuo dictam scripsit: Utaque cura quosum qiι que do is senator cohfert, curiam appennis Scae vero Pompeius, Curia locus est cinquit) A D-blicius curra gerebant. Varro etiam: libro iiii. de ligua Latina ita seribit: Curiae du km generum , Edmis in Ibictimarent sacerdotes res Giniri, t curia e. nre sena:us humaras, v curia HVilia , quam primus ae castis Hostilius hari, ame rostra, e. Adijcit Sex
19쪽
Pompeius et Curiae etiam nominanti r , in quibus ni- partis populi Romani quid geritur, quales βιηι bae, in auas populum Idmulus distribuit, n mero xxx. ita ii ua pii sue curiasicra publicafaceret,seriasque seruaret. D e quarum curiarum nominibus pari' inter auctores conuenit. Livius. h. & quidam alii, eas a Sabinis mulieribus nomina accepisse scripserunt. Li- uti verba sunt haec. Itarie Dum populum in xxx.curia dirideret , nomina earum cur s imposuit. Id non tralium suu b adulte cita uanto numerus maior boc mulieruDe- Imrit, aetate an digrinib- suis roruue,an sorte lectaesint, quae non ara curiis darent. Alij vero,inter quos est Varro ,easante Sabinarum raptum nomina habuisse scripsi uri s a Romulo in prima ciuitatis diuisione imposita. Varronis sententiam Plutarchus confirmat, 'Rura it e Curtas damperbibent a Sabinis mulieribuε semen traxisse ea hoc mendarium esse de ebenditur: nam niuitis inruaticis nomina impositaseunt. Dionysius quoque libro II. De inquit labitis nuginibus Sabitin Raabamscriptores dissentiunt. Qi,dament cribunt m- a ieralia id eis tributum, t XXX. curiae earum nominib- appetiarentur,ret en fuissescribunt quae legatione uscepissent .Terentius astramVarro: cum his hac in re non constensit dicit enim ian Bette nomina curatffuisse imiosita a sumu-Linprima divistione populi, partim a principibus diris, a 1 - ex locis seu ta,nee PeroXXX.tantum mulieres legatus ne in pisse H DXXVII. Ceterum quum omnia fere curiarum nomina vetustate oblitterata sint, paucaque admodum supersint, quid de hac re ego sentia,
nihil certi habeo quod dica; Varronis tamen sentetia WVt approbem,facit,tum ipsius viri ingenium, diligentia & doctrinasum Plutarchi,& Dionysii testimonia;
20쪽
νostremoque ea quae supersunt curiartam nomina quae ab aliquo potius alio eventu, quam a mulierum nominibus deducta esse videntur. Ego enim ex xxx. curiis octo haec tantum nomina inueni, quae sunt: Foriensis,Rapta, Vellensis, Velitia,Calabra,Titia,Ti- seta,& Saucia. ttuor primarum,quae & curtae veteres dictae sunt,atque in Palatio semper fuerunt, ita meminit Sex.Ρompeius: Nouo curiaeproxime compiat m Fabricis aedi Palaesunt,quodparum a Le erant Pero teres a mulo factae, )biis populum in sacra in partes
XXX.distribuerat, γι in iis easacra curarent. .ae quando ex ruteribus in nouas euocarentur, quatuor curiarum perreligiones euocari non potuerunt. Ita quod Forienses, Raptae,
Vestensis, Velisiae, res diuinaesunt in deteribin cur s. Ex quo loco & quattuor curiarum quae veteres a scriptoribus appellantur, semperque in Palatio fuerunt, nomina habemus, & reliquas curias ex Palatio, ubi urbs Romuli fuit, aucto urbis ambitu, per urbem dispersis esse. De curia Calabra quae in Capitolio erat, ,o meminit Varro libro v. & Iibro 1. Saturnalium. Macrobius,& Sex.Pompeius: Calaira curia dicebatur, dia totum ratiosacrorumgerebasuri De curiis Titi &Ti- sua sic scribit Sex. Pompeius: Tisienses tribus apraenomine Tatii regis appellata didetur,ritia quoque curia ab eodem reges Acta Item, Tifata, Iliceta. Remaeessam Tifata cur a. Tifata etiam locus tuisa Capuam. Curiae vero Fauciae,quae in antiquis scriptis codicibus Saucia ducitur,sic meminit Liuius libro ix. Dictasor Papirius C. Iunium Bubulcum magistrum eauisum dixit , aras e ei legem 3o curiatam de imperisserens, tri' omen, Aem fidis, red