Hadriani Iunii Hornani ... Animaduersorum libri sex, omnigenae lectionis thesaurus, in quibus infiniti penè autorum loci corriguntur & declarantur, nunc primùm & nati, & in lucem aediti. Eiusdem De coma commentarium ..

461쪽

4ot D E COHAmancipium mollitie fractum, delicata unguenti latice cincinnos simul cum fronte imbuente, his uerbis insectatur,a ἀει το μέτωπον υσυ Idri, r. Diogenes quenda capillos unguen-ro delibutos habentem hoc paeio momordit: Cave, inquiens, ne capitis fragrantia,uitae ma-Ieolentia adferat: innuere uolens, mollitie, quae unguenti usu notetur, famam denigrari. Testa tur Galenus delicatas foeminas Romae comparato er malobathro unguento, quod foliatu uocabant, crines imbuere cosueuisse. Demum corruptis iam priscis moribus, S in Asiaticam luxuriem commutata pristina uirtute, in oleuit apud Romanos consuetudo, ut quoties liberet genio indulgere, delibuti comas unguentis aesutilibus textilibus* sertis redimiti potarent: ad quod hortator etiam extitit Epigrammatarius lib. o flavo, ubi ait: sis pis, Assyrio semper tibi crinis amomo . Splendeat, . cingant forcastria caput. Eie 8c Horatius oda prima: ic decet aut uiridi nitidum caput impedire myrto, Aut fore, terrae quem ferunt solutim Lib.it. Sic apud Sillium non pugnat Hannibal, crinem amomo Assyrio perfundere. Horatius lib. Camminum secundo, suadet ut niteant Syrio ma Iobathro capilli, ei qui uelit uiuere. Archestra

tus in γονἈρνe Opere a ueteribus plurimu de cantaro, morem hunc exponit ita:

462쪽

Quos ita conuerti in transcursu: Inter cernandum circundato tempora feriis omnigenis forum, tellus quos unditat alma, Pigmentis certa ex liquidis perfundere crines.

Anacreon quoq; poeta melicus de se ita canin

Curae est mihi perpluere pigmensis barbam, rapvj inviare tempora. Eodem pertinet illud Martialis: Qvum regnat rosa,quum madent capilli.

Nec abludit hinc Nasonis illud:

Habent unctae mollia serta comae. Refert Valerius Maximus, Ionas primos induxisse consuetudinem unguentorum de coronarum in conuiuiis, luxus incitamenta. Na quod Aegyptii inter pocula simul cum sertis morsi cantes aviculas δακνάκαι uocabant adhibe rent,quae somnum interpellarent,degeneris p tulantiae exemplum uidetur. Sed ad unguenta redeat sermo.Tibullus de Amasia loquens: Stillabat Drio inquit) myrrhea rore coma,hoc est, myrrita imbuta: ea nanq; germanior uidetur esse lectio quam uulgatis in codicibus quae habetur, myrtea. Ita Flaccus,myrrheum nodo co- Libo . odari hibere crinem dixit: &myrrha madidos capit Ios celebrat Ouidius, apud quem Sappho negat Liuintam suu capillum olere Arabico rore. Martialis ma

didas nardo comas habet alicubi. Sidonio Apol

463쪽

D a cori Alinari describitur Indus pinguis amomo crinc: sic enim legendum,no crimen. At Naso unctos dc odoratos nominat capillos, quos Homerus ambrosios,& ex eo Virgilius de Venere,ibi: Lib. i. Aen. Ambroseuel comae diuinion uertice odorem Spiraum. Quin & croco imbuere crines', in mores receptum legimus,quod indicat Pro

pertius:

Lib. 4. Ter lauet nostras spica Clitis comas. , Indos etiam croceo medicamine crinem tinge re testatur in Pharsaliae tertio Lucanus. Porro imbuendis crinibus comparatum unguentum, Capillare dixit Epigrammatarius, ut a Caelio annotatum est. Sed de his, ut parum uirilibus, abunde multa: nunc ad dubii generis materiam transcendamus, quς uidelicet S natiuae sedis priuato iure tueri se potest, dc adoptiuo mancipari legitima eadem & notha: crispatura dico,qustam est astititia, quam est naturalis,uti declarabimus. De crispatura & contortione capillorum. Cap. VIII.

CRispitudo naturalis,quam uelut

ra,id est, blaesitatem quandam pilorum in problematibus interpretatur Aristoteles, est .i . duplici sit ratione, ut a Galeno in secado de tem. peramentis proditum est, aut ui caloris siccita tis*, aut cuticularium meatuum tortuoso anfractu, per quos capilli exeunt id quod Onesicritulatuit, qui conatus rationem explicare, cur exigui incrementi capillos, crispos tamen habeant Aethio-

464쪽

Aethiopes, causam solis uiciniae acceptam serenda m autumat, cuius hi uersus apud Geographuleguntur:

Propiore qua Titan agens axem orbita, liginis nigrore tinxit corpora Virorum,. ignis in parunt auctiles comas

'Liquando adusiit. Nimirum ille deliquio atq; inopiae superficiar a madoris, crinibus alimenta praebentis, causam adscribere debuerat potius: quam inopiam torridus solis seruor cociliat, exuccam reddendo cutem Sc exurendo, dissipandoq; per superficiarios poros, uapores crassos, materiam genitalem crinium: unde fit, quod in uniuersum meridionales gctes Οὐλσιγαρ hoc est, crispas,ut septentrionales ακαλοιχrer a plano crinium aequore nominant Adamantius & Pol mon diligentissimi physiognomonicῶn scripto res:quod his accidere,ium propter naturae 3c t raperiei, tum ob ambientis etiam aeris humiditarem illis e diuerso ob earundem rerum siccitatri, disserit Aristoteles in lib. degeneratione anima lium . Ita poetspitudinem illic definit esse conuulsionem pilorum ob humoris inopiam ab aeris ambientis ardore. Huc facit Indi species a Callistrato descripta, habentis istarentis cis o L

in τνρar id est, copiosum crispumj

465쪽

4os DE cori Acapillitium,no mero nigrore resplendens,at superficie tenus cum Tyrii muricis flore certans. Est & altera crispitudo arte conciliata, uideliacet sartagine,lamina, acu, calamistro canden tibus,nec non 8c causticis medicamentis: quam rem qui profitebantur, Ciniflones Horatio MSenecae appellantur, a calefaciendis in cinere calamistris, id est, acubus maioribus, siue uerubus ad crispandos crines comparatis, quasi in cinerem flantes, ut annotat Acron uetus Grammaticus . Cinerarii rjdem Catullo disii ab ea dem occasione, quod muliebre esse ministeriaum dicit Sosipater. Hos Iunius Columella capitum & capillorum concinnatores dixit, Te rullianus structores capillaturae, Graeci dc κυιά aer. Aristophanes salse

eiusmodi concinnatrices uocat. al l etiam κ κω bee dc ἐμπλεισι aer. Munus uero ipsum La

tini eleganter dixerunt, comam in gradus frangere Virgilius etiam vibrare ferro crines) quando delicati & molles homines inurendo con torquendo', scansilem iaciunt capillum uelut gradibus quibusdam, atque undis quodam modo crispantem. Sic ferme apud Epigramma

rarium, epaphaeresin exponunt recentiores, e

sariem uidelicet quae tondendo in gradus quodammodo scansilis succiditur, ut in annotatiunculis obiter illic annotauimus. At enim uero summa inuidia semper laborauit dc mollities macula, calamistratura, necpid sine causa. Plio cylides grauissimus poeta masculis pueris non uult

466쪽

Gesuriem ne mas cristos producat in orbes, Vincula neue plicent crines contorta corymbis.

Portius Latro, siue is Vibius Crispus fuit id Gnim cotrouersum esse uideo) in Catilinaria in uectiva acerbe suggillat Romanos iuuenes,qui in oculis ciuium calamistrati obuolitabant pas sim. Et Cicero Lu. Pisonem ut profligatae uitae hominem, cincinnatu ganeone appellat. Idem in Gabinio consule frontem calamistri uestigiis notatam, capillum p compositum traducit: rura sus eundem calamistratu saltatorem nominati Nonne ista apertissime prodigiosam mollitiei in calamistratura significationem loquuntur

Quid clarius illo Aristodemi Cumani Tyranni

facto, qui liberos optimatum calamistratos cri nibusq; intortis incedere praeceperat, ut ea ratione mollitis assuescerent, quo uitae suae metue

ret minus.Quid quod in firminis quom imbecilliore sexu, cultum corporis, qui in crispata scapillis ponitur ακασμον grauiter improbat D. Petrus Quin dc assertor gentiu Pau- MTimo Ius,uult foeminas modestiam seruare non intortis crinibus componere sese. Sed audiamus quoq; Septimium libro de sceminaru cultu ista operositatem damnantem : mid, inquit,crini bus uestris quiescere no licet, modo substrictis, modo relaxatis,mota suscitatis modo elisis a-

467쪽

uolucres elabantur, non bona simplicitate affligitis. Quibus uerbis complexus est serer tormenta omnia, quibus annum consumunt firmina dum moliuntur, dum comuni, ut est apud Co

micu. Adde huc, quod ipsi quo* Cupidini mollitiae omnis duci atm autori, caput in umbrant crispis cincinnis &Moschus Bucoliastes, S Callistratus. In Calamistraturς uiciniam uenit α capillorum curiosa contortio, apud uarias natio nes olim recepta. Seneca libro de ira tertio, cri nem in nodum coactum Germanis tribuit. Tacitus libello de Germanorum moribus, insigne ait fuisse Sueuorum gentis, obliquare crine, nodoq; substringere, quae nota eos a reliquis Ger manis,& ingenuorum conditionem a seruili soparabat.Martialis de Sicambris Germaniae populis subactis idem testat: Crinibus, inquiens, in nodum tortis uenere Sicambri. Silyres occia duae Britanniae populi tortos plerim crines ha- Lib. 7. buere, autore Tacito. Maurusii apud Strabone

se satagebant comae implexu dc barba: quo fi bat ut inter ambulandu rarissime se mutuo contingerent, ut intactum maneret capillorum doctis. Erathapud Athenienses sestu μπυκία diaetiim,quo plexis crinibus incedebant foeminae. Hesychio teste. Quin de Deorum quosdam ca pillorum intortionibus crispulos,gentilium e

roribus adnumerat Arnobius uetus autor. Iulius Pollux duo plectendorum crinium genera facit,

468쪽

co ΜΜENTARIV H. 6o iacit,s παν & υπὸς ρήν, qui locus sine dubio ut cerosus est, quem quia ab aliis quot citatu in uenio absi remedio, primus integritati suae re stituere conabor.Constanter itaq; legendu censeo σπῶ αν, priore loco, ut posteriore, νης-ησμIn illo procliuis fuit lapsus ob affinitate literarus S π: nec minor in hoc, in o &-Quid ured

commune est crinium plexui cum carina nauis, quae σειρα graece dicitur At qua to rectius imple. xi crines assimilabuntur uel intorto sunt, uel serpentium uoluminibus,quam utranque significationem spirae uocabulum tam apud Latinos, quam apud Graecos complectitur, id quod notius est, magis p obuiu, quam ut indubitars rei documenta ex autoribus huc aduocanda sinti Quapropter MGραν sive spira, illam plexus for mam innui existimo,qua lubricis tractibus inerrant capillorum uolutae, in morem anguiu caudas nodantium quod in ueteribus marmoreis signis etiamnum uidere est, eorum p aemulis pi cturis qua in fastigiandis crinibus sere uti consueuerant in mitas. Atm ea quidem est mea,in re parui licet momcti, sententia, cui subscripturos non dubito qui pressius uerba poderabunt:aim ab ea quidem uoce alterii quoq; plexus genus descendere,ut priori non absimile,puto. Huius modi spiras Naumachius o opo, hoc est, catenas appellat, eo uersu:

νηχέ tessia r περι-λλα πολυι MA Ar πλεκε σε par Neuecontis intortas temeraria necte catenas.

Atenim complicare crines satis non fuit, usque,

469쪽

gio D 2 c o M A , adeo ut auro argento nodatos insuper com moret Homerus.Sic aureis cicadis eos innexue runt Athenienses,quod antea dictum nobis est. Et Sophron nobilis mimorum scriptor ων cepaAmore dixit eos, quibus cincinni in modum cornuum arcus fastigiarentur, aut certe quorucapilli aureis argenteisue cornicibus religati forent nam utrunt notat uox κιρωνε) cuiusmodi comas cicadis cornicibus nodatas, Martia

nus Capella bracteatas uidetur dixisse: nisi de scobe auri intelligamus istud potius, quam crinibus suis aspersere nonnulli, quod de L. Vero Gallieno Imp.retulit praeter alios Τrebellius Pollio. Caligula omnib. turpitudinis notis in famis eo uesaniae prouectus fuisse prodita Suida ut muliebri non contentus habitu incedere. capilliti ii quom in cincinnos contorqueret,

p. 2'. Redeo postliminio ad crispitudinem natiuam, in qua memorabile est quod idem autor Didas in A- refert, exactissimos quosl dc classicos scripto stimς--. res crispum quidem, sed tamen rarum capillitia Christi redeptoris emmei, peculiari ratione appingendii censuisse.Vlyssem quoq; illum sapientem γλο ἡ νυν, id est, crispo capite describit H merus. Apud Epigrammatarios extat prouerbiali schemate dictum illud nΘεριν σελίνων, apio magis crispum . quo spectat illud apud Aristotelem in Rhetorices tertio,.μα τα

apium crisp, habet crura. Et Lucianus in Amo

470쪽

eo MMENT ARIVM. Aiaspiores pratensi apio. Porro talem hominem

N, ιν uocat Archilochus: quem immutata uo cum textura Herodotus: Noxis 3c Pherecrates Comici: in ira ανον caeteri: Iesilla poetria ne GHννα, ε cuiusmodi hominem παμβολοκομαιν, refugum habere capillum durius

extulit Sophocles .Crispos autem capillos contortos dici autor est Eustathius. Aetlliopum crines refugos eleganter dixit Lucanus, quomodo dc Theodorici Gothorum rogis caesariem in uerticem refugam crispari scribit Sidonius. Pari ratione S renodem capillum uidetur crispum dixisse Iulius Capitolinus, &Plinius Iunior uibratum capillitium. Lubet auctarii uice & illud adiicere, quod priscoru nonnulli in inculta coma gratiam uideantur quaesiuisse. Tragicus Seneca Hippolytum Apollini comparans,in hoc laudat caesariem nesciam col. ligi in illo nulla lege iacentem dc in copositam. Diomedes crispo. sed squallido capillo, e ses, in Heroicis a Philostrato describitur. Ibide Marcus Byzantius Sophista κγμακ υα--μηρῶν χει, incomptam dc squallentem barbae pariter de comae sylvam gerens: ac praeter huneat i non ulli Sophistae. At Martialis in Amasia susas per colla comas, tortis praeserti De capilliiij coloribus. Cap. IX. CApillorum ornatus colorum uarietate distinguitur, uel nativa secundum geres αfamilias, ac pro humoris in corpore exu berantis qualitatquei acquisititia, artis ope aut