장음표시 사용
31쪽
ttuaetbili sollicitudine. addenda vesim tradita a
Rebulbido Guliel. Fornerio, i ii Stephan. Forcatui. in Vbera ita ab , 93. Lil. Girata. δε annis , men pag. bos. Henriq. Salmullic in notis ad Gui do uis Pauciroti memorabilia, libr. I .c. de oris,' Cispoisis, Scaliis, qui huius interpretationis auctorea extitere. Aquibus dissentiens Anton. Faber in Ration .ad L morem deseri s lacerandupotius,qua explicandu nodum, ut asso lat arbitratur,& pro verois illis: Septem hora iam, leui tantum allucinatione sex horarum reponit. Rectius enim noster D. Laur. Ramir. ad Martialem,sib. 4. Iuravam. 8.deConsulti sententia meditatur. At mihi plausib, lius videtur Paulum iis P. 2. non simpliciter , sed
respectu Tribuni plebis, de quo illi
erat ibi sermo, ut optime expendit Cuiae. d. eo, respondisIe diei naturalis maiorem partem septem horarum pri marum esse, hon sui remarum, quoniam 46 Tribuno plebis non licuerat, nec minimam partem noctis ab urbe abesse, I. rbana Familia I 6 6. si . eroo restis ersor.VIn.quae de hoc Magistratu est subaudienda; nec interdiu licuerat abesse maiorem partem diei, caeteram partem licuerat. Huius respectu ambigi nequit septem priores horas, nepe matutinas maiorem diei naturalis, parte esse, qua ab urbe impune recedere vix poterat ;cum ex sui muneris praescripto, & λ- rensi consuetudine , fere integro illo spatio teneretur litium expeditioni, &iurgiis praeesse. 47 iambus tantum ad horam sexta operam dari consueuerat. Unde apud Plutarchum in Catone Uticensi legitur , ut Paradoxon, Marcum Catonem post prandium, & vinum causas cognouisie, quasi id extra ordinem foret. Veluti
accurate nimis obseruat Franc. Pollet. mistor. Vor. Koma '. lib. I .a calcem. P ro baturque expresib iuris testimonio in La. g.iotium e f. Et quir , mri orig. ιώ-
sis , ubi nimis ad rem Pomponius ita:
tas in publicώ esse inconueniens erat,quin
strue ira con stiti fune eis Tigerim, - ναι aTiberim,qui polent pro agistratibus sensi. In sinu et Andr. Sancta Maria in
I plonomia , feti. io conatione armorum, legum,pag.62. qui Ur Pag. 42. Opus cui uim desin istis hominis intrribus, no stro, quod iam edidimus Ne aetate ad omnes hώmanos adius, simila pollicetur: cuius evulgationem , ut vel tanti viri scriptis nostra perficiantur, in totius Reipublicae litterariae commodum arqdentissime exopto. Nec inconcinnius idem euincitur 3 apud nostros antiqua l. F. ιt. . ιαν t. 34 quae de iudicibus agens, sic statuit: Logares seis alaris, E co munales deuE .esicogera toris sis fu gadores, en ς piae an Oir Iossi ios, e delibrar palarinamente Ias ccumstendas de sis omes ' ante elios 2 inter en, para alcantor dere o,e de ne hi estar alleuraris des egrant maῆaua. iusta me o La.
Et tantu v bi litiu qualitas,& numerus exegerit, Magistratibus necessitatem sedendi vespertino tepore demu inium git,ibi: E inuis de e nona fusea vosteras,sesendo silvios mucho . Quae, utpote ex iuris communis penetralibus eruta, ma xime conducit. Stabiliunt id ipsum notata a Polleto, uρν. faciuntque elegantissima Varronis verba, lib. s. de lingua Latin.Paae iuxta nostrae legis serie sunt accipienda: mc Mem, inquit: co consus in actionibus scribit, Praetorem accensum siue praeconem, ut mox explicauimus)solitum tum esse iuuere, ubi ei Melatiar horam esse tertiam. ,κclamare horam esse fertiam. Itemque meridiem, me horam nonr
Iuuantque tradita a Giraldo, ρ.quasiaae calcem, de inde suadetur, quod meri-' diano tempore, vel post, domum iudi cis ingredi nemini fas erat, L nrq is 6. C. T. de offiis. RecI. Prouine. I. I. C.ride P. d e d. di & in adeundo Imperatore similiter obseruabatur , ad quem nemini pomeridiano tempore, sed matutino tantum ingredi licebat; sic refert Georgius Codinus de os fi c. aulae Constantino p. his verbis:
Indicat hoe etiam sonus talium instrumentorum ,tubarum scilicet, quies , γιsiquis ex os uis at quid gelat, vel iniuria afficiatur,/ndito hocsono, accurrat,in ad
32쪽
si Imperator mane equitet . at ,st post p/an- qui & in1L per ad ijciuint, quod si forte dium equitet , id nullo modo obserώatur. hora in c itatione apponatur, ει alia ne Cassa nescitu or, si coniecturae locns δε- goti una expediatur , claudicabit sent , dico, cum plebei mane graitaem Iob θ tentia ;quamuis abklute Laniranc. v
sisti magis temerari', merus mane tu- lit in cap quoniam.contra,ri Erclar. dinebis canunt, eo , qua idιximus modo : Post re in citatione locum, diem, & horam ranbium Perb, nequaquam; aequis eirtus inscri. Cuius sententiae extitere Boeris incomposite, temere ad I eratorem qMAE. i. 23 IV cc.iraca .comparati, sen is accedat. Notat etiam Alcis Novari n. f. de appetiat. Greg. Lop. m LII. tiri. Schedia m. tib. ἔχ. cap. 26. num. Io7. Et par. 3. Ι'oller & alij apud Cald. Percita succinit Hebraeorum iudicum ritus, ut Gempl. uendit. c. l. n. I 8.RU .daea .
sub distinctione indicat Maim. Nil ch. dic. kaIelo . q. n. 3. Sanhedrin initio, c. et his verbis Et suadetur dilucidius nostra inter uer
sq. Finem regendi curiam, de Magistratus, meridiem appellat. Semper enim,& omni aeuo ius dic edi tempus, maXl- me in publico , quod nostris dicitur, so Fr. Audiencta, matutinum fuit, horaeque ipsius certae, & designatae quandoque.
Nulla alia ratione, etia hodie in cita . tionibus horae appositione, qua citatuS
debet co parere, minime necessaria credidit Blarerius in regulariter restet. Ieg. diffamari , c. f. i. I 32. dc Marc. Mant. In gloss. iur. eius. S. dialog. 71. num. 6. Anis dr. Gail, tib . i. observ. 3. num. . Par. Cabal I. resol. crim. cetur. 3. cas 3 4'. n. I s
qui & numeris p r te cedentibus, id etiaad comparentem sol utionis causa producit, ut scilicet, non quacumque hora diei comparens liberetur, sed illa duntaxit, qua officialis , cui solutio est fa .cienda, aut quiuis alius in ossicio, vel domo esse solet & nituntur haec omnia ea singulari ratione, quia hora solita causarum debet citatus iudicio adcile. Quod similiter, & quam plurimis placuit, quibus accedit August. Barbos. in
pretatio,exl. i 6 .f.qsari V erest , ubi suprerna hora constat iudici licuisse se retrahere,dc litigantibus sui 12 LuS copiam negare. Audi verba : acadigitur si conditio horae effecit se recipe
s et De iudice loquitur ; si sol te dicta bis
ιdelitur sejubtraxisse. Suprensam h ram hic LC.appellat proculdubio meridianam, siue diei sextam, qua ut praemissimus lites Sopiri constar, de iudaci
χ. lib. 3 .eim em Recoli. idque exmote, quoniam ante meridiem fiebant res seriae. Testetur hoc antiqua haec lex: Iu
comatis,aut in foro, ante meridiem casiam
don. epist. Σ. lib. I. Ilic odoricus Rex,
mane administrandi Regni curam sibi
deputat, & Senec. de tranquill cap. II. Ioeoque Maiores nostri nouam relatiCnem, post horamdecimam in senatu seri vetabant. Hoc ideo, vel ut corpora curarent, vel quia Senatus - Consultum , post occasum sole iactu, nec ra,
33쪽
tum quidcm erat. Agel. libr. 4. No- tanta in Romana Republica per singu-ctium la momenta necessitas, Ut per integruNec coniectationi nostrae repugnat diem ab urbe abesse prohibeaetur: Π- non a prima lucis hora quin imo a ter- Δd certe satis conuat, resert Alexand. ab tia ad meridiem conuenire solitos in Alexand .lib I. cap. 3. Neque Tribunos forum Magistratus, ludices, Litigato- plebis diem integrum ab ,rbe abesse liceres ,Αduocat OS,& omnes,quorum erat res, ne auxιIst lario cum opus fuerit, ciui- actioni interesse, nisi ex aliqua graui btis desiser siese Maeduis in moresuri. γtqui causa extra ordinem res cognoscore- summumgerit imperium finibus excederetur, si Martiali fidem debemus, qui lib. noupo ιit.Quod prodiderant item Dio4.γgrAEmm. 8. ita edixit. nis. Alicam. Lb. g. Gell.
Prima salutantes,atq; altera detinet bora, crob.bb I. Saturnal. cast, 3. congruen- Exercet raucos tertia causidicos . tissim aliac verborum serae : Praetereas 343' forte respexisse videntur Impera- Tribuni plebis,qmbus nutu aiem tot ristores in I. I. .ride o s.cinit. tussic. cum ab ebbe Roma licet,cum post mediam nocte Honoratis,sive Curialibus litem habe- proficiscuntur, ' Fost primam tacem antibus interdicunt his horis, quibus cau te mediam noctem reuertuntur, non vidensarum, vel merita, vel facta panduntur stir abfuisse diem quoniam ante horam nocum iudicibus assistere. Necnon , & ctis sextam regνe si , partem aliqωam , L, Paulus ni mea coniectura decipior in lius in rbe consumtint. Consentiunt NoI ius IIJ de tum inivr.ibi: qtiarios uariri. Schedia D. Iib. II. caep.9. Et si in catione ius dicitur locus,tu quo iuste ι- eo perperam argumentetur Macrotur, a pellatione collata ab eo, quod sit, in bius , quod non videri Tribunum ab-Zo,bi sit. Id est horis', quibus ibi adest fuisse diem arbitratur, qui ante horam ius dicendi causa. Ex quo recte inferut noetis sextam reuertitur ; quia dies
Castrent. ιu l. non minorem abo. num. 3. quoad residentiam huius Magistratus ibidem Rom. & Petr. Gil Ken. ille, attinet, non ciuiliter,&viginti qua-num . . iste, num. 3.C. de transact. iudice tuor horarum accipi debet; sed naturas ordinarium habere certum locum , & liter, & prout lucis tantum duodecim tempus iudicandi, quoniam Pedanei horas continet. Alioquifrustra Tribu- omnibus horis ius dicere cogebantur: no imponeretur necessitas non disce- . uisentie. de iudic. 8 2. coliat. 6. g. ἡδε- dendi ab urbe per integrum diem , nec bunt. 3.ubi sic Iustin. Sedebunt autem hi per minimam partem noctis , P.L vrsa- Pedanei indices continue, ' nunc in Re- na familia 166. si .pernoctare , fri erbis gia Basilica, in quibus, ' nunc domuncu- sign. Si enim praeceptum non recedentis iudicant, matutino mox, cs' meridie, di per diem integrum , de die ciuili ex in Despere audientes caulas. A. quia iudi-- luce , & nocte composito erat subaus scandi continua necessitate Graece Ee- diendum; insipidum; & redundans om-daneos dictos suspicor, a verbo dei nino videretur alterum vinculum non comoedes significante, aut a Verbo Pe- exeundi a continentibus ciuitatis, nec dero, quod vinctum ducere importat, per minimam noctis partem , Ptind. g. cum Pedanei hi Magistratus, quasi ca- pernoctare, praecipitur cum & hoc sati Stenati,& vineti semper,& omnibus ho primo comprehensium apparereti Conris 1 udicio sederent. Veluti in Elurida- firmat hoc Serv. in iuud Virgi* s. rio nostro linguae Hispanicae , qui prope . Eueido: diem typum ambit,ver inter Et me saetius equis ori res asstauit anhelis. alia obseruamus. Vt d. loco Alexandr. notat Tiraque l. Haec inquam nil refragantur, nam ν ergo nil mirum, si qui per integrum die' etsi respeau aliorum Magistratuum, ab urbe discedere non poterat, etiam quibus ius dicendi potestas inerat, non vltra matutinas horas, quibus necessa-
nihil urgeant;respectu tamen Tribuni rio foro adesse cum caeteris Magistrati plebis, nec quicquam obsistunt: cuius bus tenebatur,nonnullis alijs, ad septe
34쪽
usque assistendi onere gravaretur. Si itio, ut in I. Ita manum.d .agna istare. tamen onus.& gravamen licet compellare, quod i psius fauore est interpretatum. Nemo enim diffitebitur eximia indulgentia inductum, ut T ribunus plebis, cui per integrum diem recedendi facultas denegabatur, posset saltim minori diei parte ab urbe abesse. s Profluit utique ex superioribus misere obdormitasse doctissimum alias Petrum Rebulfum,ut quilibet aliquando bonus licet Homerus,dum in P. l. 2.mum. Io. ipsius verba non praecise de naturali tantum, sed & de ciuili die accipi debere arbitratur, cum neget extare in iure nostro differentiam naturalis,& ciuilis diei,quo ad horarum utilitatem,& conliderationem. od plane, ut iuri contrarium merito reprehedit D. D. Laur. Ramir. cap. 23. Pente-
quitestam. l. I f. de man. dc fere innumeris alijs locis quorum operosa magis, quam proficua cumulatio) ubi tamen maxime de die ad hominis laborem destinato agere occurrit, non de ciuili viginti& quatuor horarum, quinimo de naturali die duodecim horis circumscripto ab ortu Solis ad ipsius oc-
casum cogitatur, annuis tigat.
.s Ri bi: 'ema ora si diurnas operas stichidare damnatus,no δ mane te ἁ sexta diei hora det: totius diei nomine tenetur. Similis text. in l. 3. de operis libertor. Itaque nee ei liberto,qui sex horridiataxat ante meridianis ρraesto ruiset .liseratio eius diei eo tingit, facit i. Medicus 2 6. T. eod. Respondit Lus eo dummodo liberales operas ab eis exigeret, hoc est, ut acquiescere eos meridiano tempore, faletudinis,inhonestatis suae rationem bahere sineret: optimus text. in LTitius Lucius ,Adeliber. posth. 'aero, inquit Paulus,
ipsa die qua Titius ordinares testamentum in riuitate hora diei sexta, eorim He aiabescente coelo rure sit enixa aeuia masculum, eo institiatio haeredis Ialeas. Similiterque, & noctium naturalium duo qui testam. facere postfl.ideoque,de,stica' quibus de sexta noctis hora agitur,quq nisi in nocte diei naturalis dari nequit, ut pote, quae sola duodecim horis mensuratur ab occasu Solis ad eius ortum:
non aliter ac ipsius claritas ab exortu ad occasum, cuius hora sexta meridies dicitur,& noctis, media nox, seu meridies noe is, ut Poetis vulgare notat Ant. A Lugai. 4. emeae c. 13. qui in huius compuli rationem Matthaei locum adducit,cap. χο .ubi vineae Dominus his, qui undecima hora conducti fuerant, tantam mercedem soluit, quantam his qui a sexta, tertiaque hora opus iec rat acceperunt. In cuius rei testimoniuapud Euangelium, secundum Ioannem ea . I I . dicit Christus: Nonne Psorieransunt horae dieit .si quis ambulaneritiis Euso
non inendet. Vbi quamuis allegorice admonet in proposito Petr. Bung. ciem er. numer. cap. 12.)se Diem,discipulos vero, qui a se illustrandinerant, Horas appellauerit, solito tamen homanae computationis ordine numerum
definiuit horarum. Mod & idem Pe
tr. Re buff. agnoscere videtur cum de
die artificiali agit, quem sic dictum
vult,quasi artificio, & humanae operationi sit det signatus. Unde si paterfamilias , scribit Cald. Pereir. deest.
' vendit.cap. q. num. 16. conduceret ope
rarios pro aliquo certo falario singulis quibusque diebus, intelligenda erit coductio de diebus artificialibus a summo mane usque ad vesperam; & non viginti quatuor horarum, qui noctes continent, quoniam huiusmodi operae non solent noctis tempore praestari ex
tiquis solaria extitere , eo ordine, & artincto compacta, ut nec ciuilis tantum diei horas, aut aequinoctiales; sed naturales, etiam siue siti uales, siue brumales umbris denotarent. Alex. ab Alex. in id adducam, cuius verba omnia Perstringunt : Solaria enim antiqui eo I
ue 'decim horarum frequens in iure sit me bramento habuere istincta, γt sexta diei
35쪽
foris meruies, noctis quoque sexta hora, media nox designaretur. mum enim lege naturae rari' solares.aly byberni , alyastrui sint, ita ,t umbrae atiae aeqMinopyia-Ies,aliae aestiuae,ati ebbernae fuere. Erat enim borologia figurata ea mitiori e
bat sept m gradus circum,1 lineas distinctas metallo inaurato: Solum etiam Campi eo loco, ubi horologium istud fuit lapide amplo quadrato uratu erat,& habuit lineas easdem: & in angulis
quatuor ventos cum inscriptione : V Enc ea, ,t AEquino malis , brumalis Boreas sipirat, cuius meminit Plin. lis sol fitialis Hes, in partes duodecim assidue diuisus foret, hora que pro qualitate tem
Porum , γ' dierum, mori maiores , nunc mi uores, nonnunquam crescentes, aliquando breuiores ostenderent quo comm πω tum naximenes Oetile ius excogitisse,
36 c. f. Io.addens, ab Augusto Imperatore illud horologium factum ibisse. Sic refert ex Ρomponio Laeto, I hom.
I l. in postrema editione studio Andr. Scholi evulgata Syracusis, ut nec vel dicatur p=imur. Ita Plin. lib. 2. cap. 76. hoc silentio inuoluam, horologiu etia brarum hanc rarionem, in quam vo- illustre ac excelsu in fuisse, opus quidecatit Gnomonicem , iuuenil uoximenes Dionysi j Senioris, eius urbis tyranni Odiosius. Iaxmundri qiso Pixia Thomas Facellus refert Ac o=iae Sicu-mus disicipulus: Primusque horologium, te Dec, r. 9yrs, Iah. . cap. I. quam corre- quo a Pellant Scioteraco u , Lacedaemone clam, aucta,& anno M. DC. XXV IH. Ailentitur Iul. Labor. typis datam lego a Doctissimo mihi Periar.tit. l .cV. 6. num. 8 i . cuius arcani q te amicis imo viro Abbate Martino
horologi j effigiem, & delineationem, Ia Fatana, R.egis nostri Sacellano sM ne vel hoc minimum cultioris ingem, coimaudratis cuius egregijs studiis desiderio latuisset, sedulitati,& inaeses Sicilia maxime se debere fatetur. Qui se indagationi D. D. Lauta Ramir. debe & lib. I .cap.7. testimonio Plinii, Lb.7.
mus, d. . I 3. Penteconi. cap. 6. recenset Phorologiorum inuen-61 Horologi 'rum ver eiusmodi usum tores Siculos fuisse, atque ex inde e Casatis sero receperunt Romani, bello sci tana illius nempe urbe a M. Valerio licet Punico secundo. Vnde illi Plauti
Versus su Baeotia comaedia , festiuitate
t ιllum us perdant, primus, qui horas
uulto horum istorum optimam, verissimum Vbi se monebat Ufe, uisi eum nihil erat, Nunc etiam quod est no est, nisi Soli Aser:
iarijs. Itaque adeo iam Gletum est oppidum βο--aior ars sto uti aridi re f/nt f.me. Quae verba sunt parasiti esurientis, execrantisque solaria recens statuta, cum ante venter cetris horas latraret:
63 Erat igitur in foro publico Sol artu,
ut recenset ex. Cicerone pro Quintio Franc . Pollet. For. tib. I. e. 9. dcibi m Broidaeus , n. . & aliud Messala Cons. primo bello punico Siciliam turbante, horologi j v sum Romam adductum, veluti ipsius, lib. 3.co . I. Adnotatur. Alia eximi j artificii horologia memorat Lilius Girald. . iocood mem, quae lubenter missa facimus, id tantum adnotantes, publica eiusmodi Solaria, ad curam Pr toris pertinuisse, Ut memorat Alex. ab Alexand. Herum genial lib. 3. cap. I 3. opesi & refert curam horologi j inter opera censoria noin postremis fuisse. Vti & siquis Senatus Consultum curasset fieri ante exortum, vel post occasum Solis, na & hoc inter opera Censoria erat, si Plinio credimus,lιό 7.c.6o.& Gellio, ψ. c. 7. ex illisque asserenti Tiraquel. in a. loco
Q in imo nec in publico foro tan. tum , sed & in priuatis domibus horo θιlogiorum usus irre sit. Hinc cotra ter uitutem ne luminibus officiatur eum facere cauetur , qui altius tollendo so-
insigne in Campo Marcio, quod habe- lem auertit a sblario, quia umbram fa
36쪽
cit in loco , ubi Sol est neccillarius , v t tutem qώiescere nesciente, orirAmtyan f
uenio, an supellectili, vel instrumento Solis claritas , siue =Alarum I arietas nu- domus liGrologiu adscribatur, ut lega- bium densitate non cernitur uic in quat to cotineretur Et in horologio teneo late psalmoriae, quar tenue r/t, quod ibi illud singulare putat Papinianus . vi lj- ,Aut moresogium metiatur. Huius articet adfixum non sit, instrumento do- iicio qui utatur, nec premet hora, nec mus contineatur. Nod satis eleganter reprimetur ab hora ; hoc est, nec male animaduertit Arnalcius Contadis Nar te pus absumet, nec absumetura tepo-honensis in epitome a x III. lib. PE- re. Sic ent in vulgatu illud Rabinoru:
legato ; dignum hercle munus viro, retente Ipsoru explicat idem Nouar In. sac Mecoenati D. D. Antonio a NarbO- Uy. num. 38. na, Sisteronens. Episcopo, cuius nomi Sed nec domi tantum , imo & coloni tutelaeq; addixit. Non quide ex prae etiam horologia veteres appendisse, inrogatiua materiae, ut id obiter notem, dicat Bato Comicus, illis Verbis Tarae quia aeneia fuerit horologium , sed ex te di dentia tenet. Itotum diem a mane magnitudine & grauitate, quae ita mo summo circumferas ampulla diliga cor cffru difficile reddiderant, ut quasi immo siderans, quod intus est oleum, i in re aliabile,& affixum posset celeri. Quo ciris quis paret,non ampullate huc iunc gesta-ca in ferreo, argeteove, aut aureo eius- re, sed horologium. Inde subnectit 1sac. de molis, id e sentiendu puto, ut domus Cassi a. o.ALAthen. lib.4.c. II. Notabis au instrumeto cot ineatu secus in paruo, tiqui simum more circumfereri horologia, aeneo licet,ferreo, aut plumbeo erant, cuius nullum aliud testim onium to in II suntque Horologia plumbeis poderi- reris antiquis extare: nisiquod Vitrnlius bus, de quibas nuperus quidam Poeta, horum meminis,lib. 9. c. 9. aneliat*,ia . sic cecinit: toria pensilia. Vo e mulciplicis 1ormισμla silet, statq; mora: graui en erato pon horologia fiunt eligantissima, quae iam nodera plumbo, tilitatis,sed ornamenti gratia, etiam pro
I rota nexa rotis, tinniaque aerasensit. Ietarium mulieres h bi appendunt. debruis teueat leto fugientia tempora nodo, 'blicorc morum disciplinas corrupta, Si dant cHeres, i ea , inclis.praeest aut potius null. r. Quod nostrorum con-
Erantque' di lapidea, maxime Chalia suetudini, & usui nil cogruentius ad- dsis & Hebrgis, 1 quibus ideo Horolo duci potuit. Adstipulatur loan. Sanc. lastis horarum dicebatur. Unde Vallesius in Cronic. Generat. homi-Vbi noster legit Isaiae 38 vers. 8. Ecce nis, lib. 3 . cap. 8. ibi: Tpublicamente lie
daeas vertit: lapidis horarii, Sol. Cuiusmodi fuit ouod annulo digi- dc η gressus est Sol doce horis iissecraus ti Caroli U. Imper iris S. A. quidam id is horarcni. Id est, solari horologio, artifex collocauit, habens campanula Ut explicat eruJite Aloi L Nouar in . lib. & indicem, Se caetera libramenta Cm-
.icbedia m. Sacro pro an . lis. s. c. I . nia; Teste Sim. Maiol. canicul. n. 6 2. Pretiosus tame,& excellentioris colioq. 23.pag. m. ibi 762. Ceruio, de mine- materiae cori stat, quod ex Plalmorum rati ib. 3. cap. IOJecy. 9.num. 6quotidiana re citatione confinxit San. Omsiolopenuit. Brenc K memorab. Ae
ctus Petrus Damianus opusc. I a. c. I 7. ctor. ιί. I. cap. II. n. I 8. Funger.
cuiuS artem sequentia praeferunt: m, molog.,eν,. Dorologium. Torre blanc. Erimo in ti bi curae interus, semper prouidus, Origia, lib2. c. p. de inagia artific/- ,π. Fergi illicitus, isti bilis spherae necessi in irac .iuris spiritualis it. X I .c. s.
37쪽
21. singulariter Atahas. Κircherius, e naise, ad quam umbram solarii vellent arte oc quam plurium miri artifici, horologiorum item meminem
Et, ne quidquam irreligioso silenti ci
praeteream Ioanem Uvo v Uverita ac co uiuas acieila: dc itide illo,, qui vocabantur, ne venirent ante te pus rogasia se ad quam lineam esset veniendum. χ' referendum illud Eubuli Comici apud Athen.tis. I .cap. 13.ciei te in die aestitia, mye tae dim bra, c. 22. Eiatus Pt Phoeόuspedes mensoribus qui inter alia illud quoque solertiae vm Viginti erat, cum ρνaudio Muc accederebrae deberi obseruat, quod ea pretium Coepi se mane Sole pix arto stativi fugacissimae rei ponere didicimus , & Vmbram metiri,ciam des maior fores excitari ad lingula mometa, correpti. Etiae induος , tu ue adueniis, MIeamis epaulo forte tarditas Ius
Negotjs 'veni retentus cum dieὶ
Metiebantur enim pedibus umbras, thorarum numerum comprehenderent, veluti multis ostedit Sluc Κ .p a, ubi ex Erasino notat, umbram dece peda lem, quasi coenae spem facientem, parasitis fuisse gratissi: mam. Serius vero Romani receperunt ho-66que horrore cogitemus i a strictu fatale ferrum iugulo imminere. Nam v t tacito fluxu properantia tempora quoda- modo retinet, horis illa distinguere,
certamque earum mensuram obseruam re docuit. Ρartes enim diei, atque adcor horae, magnitudine vinorarum, incrementis, & decrementis illarum di ime brantur. Eaque doctrina Gnomonice
appellata, quod Gnomon horaru diu rologia nostratibus similia iliceat nuccrimina in plano osteniebat. inaequet elegantia,& verbis d; ligetissimi Pol excogitata omnis generis horologia leti viij quae expressis.&Scioinerica, aliaque instru uenta, qui- solidis spheris , orbibusq; automatis, bus umbras captamus, & ex earum rae & ponderu iusta grauitate sese moue-tione horarum 1patia . limitiaque mul- tibus, ad numerum circumdarent indita indagamus: quale illud Scaphium, cem diametrum per orbe m planu, in fiue ut Vitrubius appellat,de archit.lib. viginti quatuor intervalla di istinctum, 9. c. 9. Marc. Capeli. tib. 6. hemisphae- qui repr sentaret nobis circulum illaxium, inuentum Aristarchi, quod hora aequinoctiale: & ubi attingeret interrum ductus stili umbra in med1o nota- valla illa index, tum horae indicatae nabat, & in factas celebratur Achae Re- merus notae impulsu significaretur. gis Iudae. Quaqua, & tepori Ciceronis spheras Nec verebor affirmare, prosequitur automatas habuerunt, quibus expres- Uvov Uver. in AEgypto obeliscos,& saerat orbiti coelestium descriptio, ita pyramidas immensae molis huic usui initio structas : deinde dema incitante
prodiga aemulatione ligna Regi j fastus& potentiae relicta. Ex hac vero antiquorum consuetudine umbris notandi diei horas, quod etiam planetarum , similemque ex argento solidam Posidonium habuisse,
comemorat Cicer. E. e natura Deoru :
Quorum artificium doctissime prosequitur A ngel Polit. Lib. 4. epist. IO. dc refertur in libris nostris ab Vlpiano, Letiam hodie rusticis frequentis si inum caetera i. g. ite hoc prohibetur 7. deleg t.
horas, umbras vocabant. Ut apud Virgil. in Bucolicis Gaioresque cadunt altis de montisns m
Et Ierem. 6. 4. nobis, quia declina1. Vbi legari possi fistulas , castellos, vel automataria, siue automata, scribit quorum artificium explicans Andr. Al
clata. lib. . parere. cap. 2o. automata ea
opera sunt, inquit, quae sua sponte mouentur, qualia sunt horologia. Caeterum licet horologia haec auto-6y it dies , quia lomiore sume Gos,mbris mala, siue motu horas significantia, ROES quo Aristophanes , inquit, manis in usu fuissent, tamen ipsorum illos,qui olim vocabit ad coeni desis rtificio tintinabula adiunxisse, quoru
38쪽
Helamore Uus est, e sentiar an is labitu etiam ei stantibus illas persona - rent, nulli bi obseruaui: ut nec se legisse medicat enseuer,quot ncties horas
testat tur idem Polletus,a'. loco eiusmodi Sueton. in Domit. cap. I 6. Tunc horas verbis: clatreum cum trumque haberet, requirenti, pro quinta, quam metuebat, ex quo compararent horologium rasto sexta ex industria nunciata est. Affirmatmιο ,π quam legi ea coniunxisse , in tu S. August. Gentilium superstitiosam uin horologiorum tiatiuabula, in sphra vanitatem irridens, librae . de ei irateras sωtomatas conuertisse. Nam quod mei, cap. Io.illis verbis: In Capitolium apud Valer. lib. I .legitur, Corvum mortis perseni : pudebit publicatae dementiae, Ciceronis ρraenuutium horologist ferrum quod sibi γanus furor attribuit oris . loco excubi Fe, a Ioiaris pertindre potest i litis numina meo subjcile alsus moras Gnomonem . si Hebraeis sonantia liqc ioci nώηriar: alitis lictor est: alius ynctor, horologia usitata , ex Flauio Iosepho, lib. de vita sua, inferat Petrus Halloix,
tom. a. de Austr.OrientaLEcchf. Script. in notat. aY cap. 7. iitae S. . bertist , ibi: Ex quibus Ἐerbis Piritur, etiam suadan- qui vano motu brachiorum imitatust
γngentem, .c. Quod & apud Turcas obseruatum sic memorat Augeri us Busbequius,Epist. I. AI qui , inquit ; Horinsunt Turcis', quibias semporum, neque murenus colligi, datum esse adsingulas horas Bari, quιbus locoriam spatia di iuuant. aliquo signum, seu tuba , seu quouis alio Tale munus habent hominum genus, m-moda,ut quotae essent colligeretur, c 'siis plorum ministerio dicatum : hi mensuris omnia temporibus serent. Itemque, & tun rex aqsi,quibus postquam a uen- Graecis Luciano teste in mipia,seu baia tari auroram cognoueriant , clamorem tOLneo: Suin etiam, inquit , horarum gemi- lunt excelsa turri in eum sum constructa. nis indici=s idem balneum exornauit , uno quo homines ad venerandum meam hor- per aquam, 'sonitum,altero ρer Solem. tantur,c arcessent. Idem faciunt medio
Hebraei autem etiam in solari j v si, & tempore inter exortum Solis, Cy' mera- inuentione caeteris antiquiores fuere, Henr, ' ite inter meruiem,ta ' occasum: extat enim in sacris literis Horologi j Postremo Sole occidente, oce runtur ac Scioterici, siue umbratilis expressa msi estissimis, eam non iniucunda modulatio istio in aegrotatione Ezechiae Regis, ne orantes, uae longius, quam credipos quod fuit annis fere ducentis ante Ana sit,exauditur. Meminit Alois. Nouar ximenem , Anaximandri magistrum, Schediam. Sacro.Prophan. Lb. s.c. I . n.
quorum altero Diogenes Laertius, & sq. & praedixerat de Persarum Seruis Ρlinius, ut .libi adnotauimus , ipsius Barnab. Bris. de Regno Pers libr. I. pag. inuentionem tribuunt. Quod hac sola mihi Lis domestico etiam Regum miratione rei jcit Guillelm. Stuc K.ant in nisterio, asserit uisse quosdam, qui boras
nunciarent. In vicat Iosephus lib. II .ansrquit. V. 6.Vocabanturque ii Accensi, a ciendo,ut inquit Petr. Gregor , tum ib. 47.ca .a O.num. IS. quod cierent, Vel vocarent, quos iuueret Consul, & horam iudici j, & comitiorum
quit. conuiuial. lib. I .c. II.
68 Et horologiis nostris sonitum edentibus illos minime usos, vel eo fatis couincitur, quod puerorum voce , & ministerio horas ciuibus euulgare consueuerant, ut constat ex Alexan. ab Alex. Horamgenial. tib. . c. 2o Mis quidem, nuntiabant. Audi Varronem de ling. inquit de hori s loquens, enunciare v- Lat. lib. item Costonius in action manis tu rogum munus erat. Hucque bus fribit , Praetorem accensum Hlitum, respexisse Martialis videtur, lib. S. D tum esse iuuere, biei idebatur horam esse granam. 67. si tertiam. Itemque meridiem, horam 59 moras quinq; puer nondum tibi nuntiat, nonam. Extat priscae huius consuetudi-ertum nis nobile vestigium ι apud Democri- Lam conuiuis mihi Caeciliane tum: Ego inquit, qui non sum mer- Cuius simile, & Iuuen, Satyr. 3 o. ers cenatius horarum nunciator, ille Vμda I s. rimonem,yui horas ante coenam obseruan
39쪽
quo Isic tau a ben .lib. 9. c. I . veteres subi jest,cu horologiorum v suntignorarem , diei te pus ex umbra in iis to μt ali patente loco. goni jciebant, are illatam per eundum erat ut horas scireta. RlOpterea imbeatoruaedibus unius seruoru prostri δια peculiaris. curatuit horas obseruare,& nuinciare quod ex Hesichri commentari js discere est. ι Hora vero caenae Parasiti, ut plurimum nuntiabat, curiosi talium obseruatores. Notat item Heraluus a
quem more re is ferendus Seneca de breueti. itae; cap. IZ Nee ilios inquit, inter otiosos numeraue
rere tuas non liceat,horas ocu rrunt λ y βquado lauari debeant, quado pernoctare, qua scaeuare,altus a ooet c. Martiati
Nuntiae octaua Phariae sua sarta lautiae. Congerit huiusce ritus nonnulla Bar- o n in Iris de formul. a milios. Eratrique horarum isti . vocitatorexclientes Horae Deae' ideo A iuuenilis aetatis, quonia iuuetutis nume ea voeabatur, ut Enni j auctoritate obfirmat Nonius Marcel. cui iuuenes vota facereconiueuerat. Sic Nex. ab Alexand. lis. 3. cap. 2 2. Scibiaem Andr. Tir M. Lil . Gi-xesu. & Casiautiostris i r Hincque forsan scaturiit mo bessici edi:horologiam ingenio , t alterno puerorum,sii Ahomuncultaru isnu, aut molae percusione , instar vocis, horae spargatur. De quibus Nices. Caus. Elo
artifici j, ut alia praetereae, in Toletana nostra Eccaesia nobile mirat .emm-plar. Sed adeo ubivis haec vulseriti, ut ad evroblationem,&'coni tu homi nu, quasi pallaenarae; chi jciatur, HQrol*gij homuncultas illos videri. Sic apud nostros: Parere Arab illo de tabetix: quo forsan Senεί b. ri m Maia , c. 22. colli layit disre γ Non morem N
Siaapiens, etiam sfarrist minimae statoris i Nam etsi plure. exiguo corpore con- llemnibiles apparere uideantur 3 inge- nio tamqn, Robore, contilio, Virtuteisque propria, praestantes, omnibus almtecedunt, & merito laudibus afficiun Q.
Denique ut rem prosequamur , ad 7Σ Romanosque nostra redat oratio, quia Solari j usus perpetuus no erat, cu im pedito bole nubtii obiectione, umbra - . que defieiente , styliis horas designare
nequibat; Clepsydra item Vt zoantur, quod aqueum erat horologium , cuiuK. formam ita describit Guid. Panct r. memorab .lis. I .c.de Horis, con Eris, capiebant vas quoddam vitreum, in urius fundo angustum foramen erat Euro , circumdatum, ne ab aqua consumereritur. In altera vasis illius parte linea reie a XII. horas inscriptas habens erat: iducta, postea vas aqua implebant, quaa per exiguum foramen illud guttatim emittebatur.: ipsiq; et cim aquae super immittebant, cui hastilla, seu virgula erat infixa et quae apice, di extremitate sua priuini mox emissa sensim, S guttatim aqua secundam , & tertiam , &alias tangendo mostrabat horas. Simi-lm delineatione appinxit Franc. Ρol
quam hoc inuentum Cresibii cuiusda Alexadrini ,ex Vitruvio, lib. 9 eiusque
usum illatum primum in Urbem aesΡ. Scipione Nasica; anno Vsbis eo nuitae D. XC.U.edixerat,quod ite memorat D. D.Laur. Ram. f. r. 23.clepsydra lique .
usum in forensibus praesertim, & iudincialibus filis se receptu obh mat. Nam de si Magistratus,& litigatores Solaria aduersum, oculisque opposivin habenrent,i quoniam s ut praemissimus)costrinctum erat in publico, secudum Rostra in columna;at qui anni mper subdio,
aut fulgente Sole causis agebantur vel quod certius est, quia non ita facile siq-lario, Pathonis pro arbitrio ius dicetis peroradi tempus designatum mesurari pote t,etiam clepsydris utebatatur de quorumcomputatione, & usu in foro ita exacte Polletus scripsit, ut nec adde
dum Labeamus, nec ii beat ab ipsb ele-C S uit
40쪽
galatissime concinnata, no sine iniuria intelicioris calami, ad nostra traduce- rQ.Tamen illud subijciam, quod egreste sitis aci monet ex Censorino, Petr. Faber δι' meu ,tib. 2.c. aseaulo post prinvidelicet solari j nomen, etia affclepsydras,& illa horaria,quibus ad coetimiam pulueris, aut arenae, lapsum horarum intereititia dignosti mus, fuisse deductum, ex primo instrumento, quo Solis radio horae distinguebantur,ut &in alijs rebus f equentissimum prostra. Horologioru eiusmodi quippe usus,
maxime in iure necessarius fuit, quo Certo numero horarii, res aut fieri permittuntur, aut prohibentur. Hinc Iatis ad re Petr.Gregor.iri praelia d.ορα es. Maxime inquit, nos teporum divisione egere, & horarum n-mero certo in iure, quemadmodum in Ginnibus rerum negotiis, d artibus. Hucque forsitan respexit Ouid.eleg. Ιω ex . 17 .c v tu cecinitυ Iudicis , ,eres ita Mpora reta
Optime Agellius, libu auri re omnia de dura temporibus, sinibi , Eobseruatione, ista unaque; linis qui pertinentia , cum is liaris vetera inueniremus, ct c. Diuersitas enim horaret,
actuum diuersitatem eonstituit, La fianc. deris. 493. parinac. do resto.
s Quod adeo quibusque probatur, ut non aliter instrumentis his vim,&quasi vitam roburq; cocedant, qua si, in ipsis dies, de diui hora adscribatur.
Satis enim hoc exemplo euincitur, a I .69. 4: nouissim. AMMIMI. oua,no aliter executione vim habere dispoenitur, Quam si tabellio actis hora initar executionis inseripserst,ut ex tunc possit naturalis dies copulari, post cuius lapsum si debitor non scit uerit cimae
contra V dialobos,desectu latius appositionis horae executionem vitiare de sendit, non obstante dispositione l. Io. it.7.αια Recop. quat omne omnino nullitatem, ex solemnitatis omissione respuens; procededum rei veritate inspeMaecernit. Monia generalis haec dispositio iuribus in specie loquentibus t d. l. 2 i. minime officit. Quod ita subaudiendum admoneo , si decimae praestatio in executiuis su fuerit recepta: siquidem ubi non exigitur, ut Tolt; ti, Compluti, & aliis in locis, onus stoe araetae executionis, processum non vitiabit, cu horae inscriptio causat uitum dictae decimae fuerit inducta Dem admoneo nec praetextu omissae horae executionem vitiari,ubi debitor intra diem praestriptum non soluit, de ponit, aut qua uia alia liberationis specie obligationem exuit; quoniam ut egregie aduertis ΑΕ eL .f.I. 18. n. 6. praefata l. 21 . qua ob negIecta horam executionis naelitas inducitur, eo tantum casu loquitur , quo, debitor intraductum die naturalem seluere desiderat, vii initio indicat ibi: a separando
Blum locum sortietur prmia nullinto , non vero ubi debitor nullam ose, rens solutionem, aut liberationem in tra diem passis filii exeeutionem fieri. De quo videlus Ioan Guttierr. tibis3 ν-.q. 11. Bai mpr ei Eccles s
cet appellationi renutiare cupiente in Gallia ; id intra octo dies a proposita, sep posita