Tentamen medicum circa rabiem : quod in alma facultate medica Monspelliensi publicis subjectum disputationibus propugnare conatus est, Idibus Quintilibus MDCCCXXXVI

3쪽

QUOD

e Palecgno, Palati Calis. in Polonia. Societatis Medico-Chirurgicae Monspeliensis sodalis.

laro eruta medicinae Doctoris sissequnitio.

Est quadam prodire tenus si non datur ultra.

4쪽

Λmico Dilectissimo,

A PUERIs STUDIORUM SOCIO DULCISSIMO, PATRII INFORTUNII CONSORTI,

D. D. C.

5쪽

Moi bus horrendus vesani furoris convulsionumque accessibus, gulae atque Pemoris Constrictione spasmodica, deglutiendi dissicultate summa, liquidorum ingenti horrore , rerum splendidarum , quin etiam aeris leviter commoti strepituumque singulavi formidino,

utique phaenomenis ipsi peculiaribus nec non praecipuis insignis Rabies nuncupari solet. Quod vero inter terribilia hujusce mali

SymPtomata aquae horror prae Ceteris maxime eminet ejusque tanquam genuinum stigma habetur, Pro designanda assectione isthac vox : 'drophobia saepenumero pro τυ Rabies usurpatur. Multa Praeterea leguntur in Authoribus praecipue veteribus ejusdem morbi VOCabula, quae omnia , ut Praepostera deque ac inutilia symptomatis scilicet alioujus aut phaenomeni paulo e 1ninentioris indicos ex usu Communi jure exciderunt; Siquidem Certiam e St, natura rei fero penitus latente, ab externis, ut tunc solet, ejus signis deducta nomina eodem vestigio haerenti studio nihil omnino prodesse,

6쪽

immo etiam ipsorum diversitate rectum plerumque detorqueri ingenii laborem ambagibusque demorari.

Priusquam tamen rem aggrediar, notandum esse credo, quod Rabiem inter et Hydrophobiam, ratione originis atque naturae, Te Centioris evi Nosologi nonnullam intercedere differentiam colendant. Rabiem enim , aiunt, proprie dici eam assectionem, quae ab insitione virus lyssi geni orta , aut sponte sua sub quibusdam causarum Conditionibus hactenus ingnotis nata phaenomenorum Supra memoratorum agmine insignis sit; Hydrophobiam horror aquae ) autem

symptoma esse adven litium , in plerisque morbis acutis obvium, quod saepenumero neque rabiosum eorum declaret indolem neque adeo majus periculum necessario Portendat. Et cum super discernenda quorumvis hujusce mali Casuum natura dissonae plerumque adhuc authorum opiniones ne equiquam componi patiuntur , quippe Cum res eadem centum Probata exemplis, totidem reselli potest; singulas autem Rabiei species utrumque nomen singulo,

ut solet, distinctum epitheto intellectu reddit perfaciles , profiteor me de morbo , qui ab insitione virias robi fici Vulgo oriatur, pro meo instituto disserentem, hac illave voce promiscue uti nihil pensi habit uvum. Ceterum, SI consideremus , multarum Observationum experimentorumque seriem attento animo perpendentes, in pluribus affectibus, praecipuo ne PVOSis eamdem mali naturam, Pro CausδPum,

individuae conditionis , idio syno rasiae aliarumque rerum Varias posse praeferre facies Variamque induere sormam ; quum morbi contagiosi, sive epide mice sevire Soliti, Sive qui sporadice grassantur , 'non solum per luis Contagium, sed et sponte aliquando nasci aut alias comitari assectiones deprehendantur, neque ideo generis sui amittant indolem ; Cum denique de morborum natura , non ex eorum causis, quaS Plerumque mens humana nullatenus assequi potest , sed e signis eisdem propriis , Symplomatibus atque Organica lesione Opinetur; nihil eSt, quin et Omnes Rabiei casus, quemvis habeant originem et speciem, dummodo propriis declarentur signis, ad ejusdem naturae referantur principium.

7쪽

potus ciborumque aversione in quibusdam morbis gravibus obvia neque quidquam in se rabidi denotante confundi non debeo; in pluribus assectibus cum sporadicis tum epidemicis occurrit, nihilque aliud, meo sane judicio, indicare videtur, nisi quod systema ner-Veum, aut Saltem certa ejus portio eodem prorsus modo primi livimo Phi vehementia assiciatur, ut a vi Pulyssico, sano homini Communicato solet; et licet tum symptomata rabiosa paulo lenius seviant, nihilominus tamen Rabiem principi morbo implicitam CommonStrunt et Contagiosam; quippe aut vires aegPotantis primi mali intensitate jam exhaustae Omnia phenomena rabiosa ad liquidum prodere impares sunt, aut illa primogeni affectus symptomatibus domantur. Hoc igitur in casu , quoniam liquidorum horro P hibendique impotentia maxime est perspicua , Rabiei speciem Hydrophobiam dici Praestat. Haec apparere visa est in morbis inflammatoriis, in iis, qui ex vehementi functionis cutaneae pulmonumque perturbatione plerumque oriuntur; in rheumatismis violentis Mareel, Donat,

Rethler ) ; in febribus nervosis asthenicis, malignis Selig , Salmum, eto); in febribus exanthematicis Gesner , Η smaian, Hufeland , Brogiani θ ; in cerebri lesionibus , apoplexia, recour , Goeta ,

Juncker in epilepsia, hysteria etc. etQ. Nonnunquam cum morbis epidemicis in edit; talem observavit Rougemoni Londini anno 125850 ; Sarcome in sua historia morborum Neapoli grassatarum Pro certo assirmat vidisse se, plus vice simplici, hydrophobiam febri epide micae, quam describit, adjungi. In collectaneis Vratistaviensibus legimus hydrophobiam aestate ardentissima sub specie febris epide micae grassatam et Constanter exitialem. Multas ejusmodi observationes videre est in scriptis Doctoris Selig. In febribus intermittentibus etiam symptomata hydrophohica nonnunquam ingruere sunt visa; illustris A liberi 1) ejus duo exempla refert, alterum a Dumas in Noso comio Lugdunensi , alterum a Bullon notata.

1) Quamvis bd Ῥhobia aquae tantummodo horrorem sonet, tamen et deglutiendi dissicultas eadem est comprehendenda ; haec enim illam excitare videtur , immo etiam absente liquidi horrore δισκα ταποσt UTget. 2) Ttaite: des sievres intermittentes pernicieuSeS.

8쪽

Rabies idio pathica a morsu hominis aut animalis cuiusdam sani, sed ira Oxcandescentis aut aliqua assectione animi afflict oriri potest, ut Ρouteaia, Morgani, Matiget, Frank animadverterunt. Subitus pavor eum quoque efficere valet; pluribus Observationibus Autorum et maxime Laudati Sy-Martin haec opinio innititur. Secundum Andry assectio haec sponte evolvitur, aestu fervido itinerisque non intermisso laboDe occasionem praehente. Hinc inferendum est, quod inter venenum lyssicum et animi assectionem Praecipiae vehementiorem , nulla prorsus intercedat disserentia; nam Virus animantium, quod ab eorum ira vel insania vel denique morbo generatur, eadem ipsa prodere potest phaenomena, quae in

Rabie Communicata cernuntur, neque sine noxa transmittitur.

His praemissis ad Rabiem simplicem , ab omni scilicet alia assectione liberam, eam denique, quae ab animali rabido communicari solet, redire hortatur instituti operis ratio. Attamen operae praetium est de causis, quae potissimum in animalibus, praecipue ad genus fetis et canis pertinentibus , Rabiem in generare valent , paucis

eloqui. Itaque transpirationis Cutaneae defectus, nimius aestus aut immodicum frigus, alimentorum e regno animali provenientium ae Corruptorum putraminumque esus, inedia, aquae penuria malum hoc ex Citare posse putantuP. Illustris Boerhaavius a vermibus inductu phole docho, Penibns, intestinis, naribus et cerebro haerentibus Rabiem nasci annotavit. Ρraeterea, Venus negatis , asse Clusanimi vehementes, pavor derepente incussus, immodica ira, in animalibus praesertim, quae et Calidiovis naturae sunt et ad ii acundiam prona. Ulut omnes ejusmodi Causae Rubi ei originem dare existimantiar, tamen eorum es sicientiam ambiguam esse quotidiana feredo et experientia, nisi conCUPsUm quemdam eaΓum Centamque SyStematis nervet aut totius Oeconomiae animalis ad Concipiendum malum

aptitudinem admittamus; quam rem ego, quia et nimis ObsCura est et parum ad mei instituti rationem refert, in medio relinquo. De Rabiei Xatura. Principium subtillimum et miasmatum aut morborum contagiosorum malefici genii ad modum penetrantissimae indolis, in regno animali et maxime in generibus supra memoratis, Sub

9쪽

quibusdam corpor is simulac Causarum Conditionibus sese evolvens,

contagiosum, quod virus rabi fici nomine designari placuit, omnino nobis celatur, et nonnisi effectibus suis, iisdem Semper, suam probat existentiam. Atque mirum est , aliquando ejusmodi virus negari, Rabiemque assectionem putari mere nervosam ; Proinde quasi constantiam phaenomenorum Rabiei propriorum nevrosi alicui sui generis, ob eamque rem prorsus ignotae attribuere satius

CSSet, quam Causae immediatae eamdem ipsam nervosin producenti.

Quod si a terrore, propte P vulnus ab animali hydrophobo illatum,

Causam mali repetamus, ut quidam medici volunt, aut ab irritatione locali nervorum partis Iesse , SeCundum alios , ipsa re Coarguimur erroris , multa exempla ab observatoribus fido dignissimis relata , immo fere nemini ignota cernentes , quod homines a cane rabie correpto mordicus appetiti, omnis periculi securi, summa tranquillitate animi ad primam usque mali invadentis periodum fuissent,

etiam casus sui Obliti de diversa asse Ctionis suae causa conquererentur. Infantibus, utpote intellectu eorum nondum evoluto , omni periculi sensu carentibus morsum rabidum aut contactum humoris

in animali hydcophobo secreti cum illorum partibus virus rabiem producturum insevisse experientia docet. Si a nervorum partis Iosast iduitatione simplici hydrophobiam oriri posse Consideremus, tunc dentibus animalis Vix Summam Cutem Stringentibus , aut saliva venenata qualitate imbuta Solam Partis supersiciem tangente, vulneris atque adeo irritationis ab Sentia malo Originem dare par non esset; atqui rabiem, in tali re, non solum incidere, sed etiam magis exitiosum esse constat. Accedit, quod vulnus nudae pavit sactum Inter et quod per vestes aut densos pilos eam contegentes infligitur nihil interesse deberet, attamen illud longe perniciosius esse solet. Postremo vulnera , SiVe grandia et alta , sive levia a cane sano illata, a rabie non excipi nemo ignorat. Patet ergo hinc clarissime , quod neque Vulneris natura, neque irritatio nervorum

per se ipsa rabiem producere Valeat, et quod virus quoddam existere debeat, cui morbi hujusce generandi indoles inest. Quomodo agit virus sano corPori insinuatum Z Sunt qui putent

10쪽

quoniam inspecta rabientium CadaVera multa persaepe inflammationis vestigia ostenderunt, veneni rabifici qualitatem esse summe irritantem, hoc primum Systema nervorum infici, quod proxime ad convulsiones sit referendum; deinde hinc vitium nasci humoribus vice sua solidis labem inserentibus, quod inflammationis gangraenosse quasi ProΣimum Sit : Boerhoave, Sauvages, Host mann , Cooper , Wans teten etc., hanc profitebantur opinionem , et Rabiem, ut morbum summe inflammatorium tractari oportere putabant. Doctori Mead fluidum nerveum imprimis a quovis veneno animali infici videtur, idque tanta celeritate quibusdam in casibus fieri solere, ut intra aliquot minuta mors adveniat. Ut vero enig maticam virus lyssici in corpore moram explicet, Pulpam cerebri, ait, ab eo aliquatenus alterari debere antequam malum certis signis

elucescat. Nugent in opere quod anno 1753 publici juris secit, primos, ait, veneni cujuslibet essectus Continuo per systematis nervet assectiones manifestari, quod omnia Phoenomena, quae insitionem virus excipiant, spasmodica sunt; idque ratiocinatione, quod punctio aut dile ceratio tendinis, Variolarum inoculatio, Viperarum morsus etc. similibus viam patefaciant eventibus, probari Posse autumat.

Quoecumque autem est Symplomatum a variis natorum venenis

diversitas, et sanguinis et ultornm Oe Conomiae animalis humorum saliva tamen excepta infectionem negat; in solidis eam tantum virulentiae propagatoribus ejusque praecipua Sede, haerere Putat. Itaque hanc opinionem expendit : virus plagae insinuatum non absorbetur, sed fibris , quas Penetravit, inhaeret easque exitat , spasmos Iocales, OcCullos mOVet, dehin C sensim et sine sensu vicinos invadit lissus , latius longiusque diffunditur, motus spaticos concitans; quo propter tissus Sic continuo motu irritati intumescere, functiones organicae Perturbari, intercludi, et malum eodem semper tenore magis magisque desaeVire, SUrSum prorepere, donec ad organon aliquod ad vitam individualem maxime nessarium progressum, totam in Conomiam Concutiat suique terribilia prodat indicia. Mederer medicus celeber Rabiem in mulatione muci, sive ejus a veneno elaborato insectione consistere opinatur. Enaux et