장음표시 사용
51쪽
iu non vaccinatis Observaverunt Variolus; neque minus animum attendit in casibus ubi non vaccinati, e lab0rantium Varioloidibus contactu , et ariola3 exceperent 1). Ouidquid autem est de hacce dissensione inter plurimos in arte celebres Viros, qui occasionem habuerunt Variolarum observandarum , Vaccinatione nondum cognita , nominari sussciat celeb. ΗΠFELΛNDUS cujus verba: BDas
quaestionem. Sunt ergo Varioloides, Variolae Vaccinatione praegressa modilacatae neque non nisi eos assicientes , qui antea subierunt h0cce praesidium ; quarum decursus a Variolarum in eo dissert quod fere semper celerius absolvitur. Nam licet ad maturationis stadium usque, utriusque decursus multum ConVenire soleat, cetera tamen stadia celerius decurrunt Varioloides quam Variolae. Licet non in omnibus Varioloidum casibus suppurationis intret stadium , in iis tamen, in quibus hoc locum habeat, intra biduum absolvi solet; pustulae nempestatim exsiccari et quasi evanescere incipiunt et raro accenditur febris secundaria, suppuratoria ; formantur cruStae brutaneae , quibus delapsis , nullae cicatrices sed maculae leviter rubentes remanere Solent. Longum tamen abest ut Omnes Varioloidum casus supradictae c0nveniant , descriptioni. Sunt quoque auctores ut Licuis0RN 3ὶ cet. qui Varioloidum varios accipiant
52쪽
gradus prout inagis Variolis accedunt vel ab iis disserant. In plerisque casibus pustulae non nisi lympha implentur, quodque saepe tantummodo in apice sit; interdum etiam non implentur ullo liquore sed , papularum et verrucarum sistunt larinam.
53쪽
DE FEBRE VARIOLOSA SINE VΛRIOLIS.
Fehrim nariolosam absque Variolis interdum uecurere plurimi observarunt in arte periti'; licet non desunt, qui hoc in dubio revocent. Sydentiamus ij autem m0nuit praesertim eo tempore, quo latissime grassentur Variolae, Sparsim oberrare febrim, quae, praeter Vari0larum eruptiones et reliqua, quae inde pendent, similia Variolarum morbo habet symptomata. Non pauci alii
magnae auctoritatis scriptores hanc observarunt febrim inter quos nominare sumat: LGDUIGIUM . BERSERIUM , V0GΕ-LIUM , ΗΕIMIUM , TH0MΛSSEN a TmJESSINE , cet. at nemini frequentius manifestiusque se ipsa ostenderet quam Variolarum inoculatoribus.
Incipit haec febris progrediturque iisdem prope stipata
symptomatibus, quae Variolarum erupti0nem antecedere solent. Non una Vero est in ea durationis ratio; modo brevius, modo l0ngius spatium percurrit.
54쪽
DE ANNI TEMPORE ΛLIISQUE MOMENTIS AETIOLOGICIS M0RBI VARIO L OSI.
Wrrolae m0rbum sistunt, qui omnem occupat aetatem SeXumque, maXime dulem pueros, imo SWlΕTΕΝΙ0 1), BUR-sEni0 2ὶ aliisque monentibus nec foetus ipsi in utero materno abditi ab hac labe satis tuti eiistunt; quandoquidem negari haud potest, eos in lucem editos pluries variolas in cute exstantes aut earum vestigia satis conspicua habuisse, tum etiam cuin matres, quod sane rarius eSt, dum in utero gestarent, Variolis non laboraverint. Neque aetate quis adultiore ita considat, ut sibi persuasum habeat, se non amplius Variolis obnoxium sere; nam non Solum provecti senesque verum decrepiti etiam et prope annis consecti ex hac pestilentia nonnumquam perierunt 3j. Insantes tamen 1 ad 2 menses habentes huic minus obnoxii esse videntur quam 2-3 annorum 4ὶ
55쪽
Communis est morbus omnibus terrarum partibus, nec
calidissimis quidem nec frigidissimis parcit regionibus;
do mod0, quo per Europam, finiericde Cet. teriaium partes dispersus sit morbus, Supra jam egimus. quod ad anni tempus, SYDENIIAMUS, B0ΕRIlΛVIUS, alii Observaverunt, Variolas plerumque Ierno temp0re incipere, aestate Crescere, autumno languere, hyeme sequenti fere cedere, Vere iterum eodem ordine redire; benigniores esse durante frigore quam durante calore; exinde etiam in calidis regi0nibus , ubi tota hominum cutis solis radiis eXposita est, plerumque ObserVantur malignae characteris Variolae . Intemperantia, motus Vehemens, SpirituOSOrum abusus, nimia integumentorum lectus copia, cet. Variolarum malignitatem promo ere solent. 4bstinentia contra a victu animali . spirituosis , nimio eXercitu, regimen frigidiusculum, aer liber assiliens, lotiones corporis frigidae, Vestimenta et lectuum stragula levia Variolarum malignitatem quam maxime moderari solent 1j. Inter morbos Epidemic0s recensendos esse Vari0las et sYDEΝΗΛMI observata docent et omnes practici testantur; quandoque enim per aliquot annos successivas dominantur et postea denuo disparent. In pagis minoribusque urbibus hoc manifestissime c0nstat, ubi quand0que per plures annos nullae Omnino cernuntur Variolae; in majoribus urbibus observarunt celebres practici subinde quidem per aliquot annos non grassari Variolas Epidemicorum more, sed tamen hinc inde unum plerumque vel alterum hoc laborare morbo, vix propagato ad alios homines contagio, tunc autem morbus Sporadicus solet Vocari. In quibusdam locis determinato temporis intervallo redierunt Variolae , ita ΒΛRTH0LIN0 auctore 2) in J Slandia quoque anno
56쪽
patria talus observatae sunt des ei minus o temporis spatio redeuntes Variolae, sic Doct. visvLIEr eas quoque anno quinto in insula malcheron, Doct. a. a. VAX DEN B0SCII in Transi salania urbibusque si lenhurvae et IIarlinyae atque doctissimus scuWENca L Hvae-Comitis observave
Licet Variolae non nisi semel eundem corripere soleant hominem tamen contrarii plurima c0ntulerunt exempla 3ὶ :
alii. Dubitare tamen liceat an non ii, qui menti0nem fecerint casuum in quibus quinquies et sexies accidissent Variolae, Vari ellas aliosve morbos culane0s pro Variolis habuerint. Quamvis nemo est, qui dubitet Variolas contagioso modo piropagari, tamen negari non potest plurimos esse casus in quibus procul dubio ortae sint absque ullo contagio praeexistente. Origo autem talis geneseos Spontaneae, h0c quo vivimus tempore, fere prorsus ignoratur. Sunt tamen qui aeri athmosphaerico facultatem tribuant Va riolarum procreandarum, itaque loquuntur de constitu tione athmosphaerica vario sa, qua explicare Velint cur uno tempore Epidemico modo, altero contra moradice grassentur ariolae; ad quod probandum etiam asserunt casus, ubi Ut Supra memoravimus, in nonnullis regionibus
57쪽
determinatis quibusdam temporibus redire solerent. Minus congruum tamen est probare aeri athmospliaerico per se hanc inesse facultatem, quia aer purus, et inprimis oxygenium in eo, vim exercet deleteriam in contagio. 1liae ergo adesse debent causae Variolarum genesi faventes spontaneae, quae maj0re jure explicantur ex certis quibusdam relationibus cosmico-tellurisis per quas quidem virus variolosum aerem athmosphaericum tamquam
vehiculum habere potest ad id pr0pagandum; perse tamen hancce facultatem habere minus probabile videtur. Variolae jam ortae propagantur contactu atque hoc vel immediata ratione vel mediata. I. Immediata ratione sit:
1'. Respirando aerem, exhalationes continentem VariOlosas contagio repletas; quo in casu c0ntagium in organismum intrat per organa respiratoria. 2'. Cutis contactu.
ΙΙ. Mediata ratione locum habet: Quando c0rpora, quibus adhaeret contagium tanguntur ab iis, qui morbo sunt praedispositi. De temp0re, quo, post factam infectionem, oriantur effectus, haec notanda sunt: Contagio, per pulmones Vel per cutim, epide ide denudatam, in corpus intrante jam tertio die animadverti solent essectus symptomata: COntagio per in0culationem translato, septem postulantur dies ad effectus producendos. Τardissime sequuntur essectus, nempe die 14', contagio per resorptionem culaneam ad organismum perveniente ; per Ventriculi inqmbranam mucosam insectio non exsequi videtur, quia ibi adsunt acida, quae contagii effectibus contraria sunt idque de
Licet Zoochemia tantos secersi progressus, ad h00, qu0
58쪽
V Vimus tempus, parum aut nihil de contagiorum indole illustravit. Frustra enim Medici atque Chomici laborave-iunt ut contagiorum indolem qualumcunque explorarent sed lus et ea atque omnia vestigationis subsidiu hucusaue
I e Variolarum c0niugi0 luvlummod0 constat, multis naturalibus morb0sisque humoribus inesse, aliisque materiebus animalibus rebusque inanimalis adhaerere atque uetem athmcisphaericum tamquam vehiculum habere posse, quum ibi em ad contagia volatilia referri solet, quae ne distantia quidem et spatio interposito a sanis corporibus aicentur. Constat quoque frigus, acida aliaeque substantiae chemicae ei quam maxime contraria esse; maxime ad id extinguendum valere Oxygenium; calorem moderatum contra maxime contagii actionem promovere. Dicunt Vari0larum contagium reactionem habere algalinam, dum alii statuant, inprimis in Epidemia Monte pessulana, in Variolarum pure se invenisse materiem analogiam habentem cum Cyanosonio ij.
Praeter hocce contagium, quo procreantur Variolae, aeque fere aliis morbis, certa quaedam humani corporis praedispositio adsit necesse videtur ut morbus hic oriatur ;quod sic sese habere pr0bari p0test: qu0d plerumque
sat, hominem licet pluries variolarum contagio eXpOSitus fuiSset, tamen non assici, altero contra tempore h0c assici morbo ; quod Variolarum malignitas non semper dependeata morbi malignitate e quo originem duxit contagium, quum plurima adsunt exempla, e morbo benigniore ortum esse maligniorem et contra; tandem quoque qu0d h0mines variolis ipsis earundemque aeque ac vacciolarum inocUlatione a morbi reci lixis nonnumquam praemuniri SO-
59쪽
quaenam sit liaecce dispositio atque qua ex sonte originem petat, de hoc in diversas sententias abiverunt auctoreS. Ita RIIΛSEs supp0suit talem dispositionem innatam et e matre in laetum derivatam, donec adhuc in utero
haeret. Cum autem menstruus sanguis apud multos male
audiret et naturali lege per omne graviditatis tempus retineri s0leat, ut futuro homini nutrimentum praebeat,
alii crediderunt inde aliquid maligni c0mmunicari laetus sanguini et hum0ribus, quod postea depurati0ne per hunc morbum exiret . filii voluerunt in culpa esse liquorem Λmnii, cui laetus innatat. 1lii considerabant Iuniculum umbilicalem ligari post nativitatem ad aliquam distantiam ab umbilico, et partem illam, quae inter ligaturam intercipitur , tabescere et emori , attamen per aliquot dies haerere partibus Vivis, antequam cadat et hinc credebant aliqu0d noxii communicari sanguini laetus. Celeberrimus il0FMANNΠs 1 in statuebat: se succo quodam chyloso lymphatico correpto et impuro matris oriri primum subtilem et virulentum humorem, sed viscositate quadam obvolutum sirmisque tubilis quibusdam impactum, delitescere tamdiu, donec in motum fermentativum sui multiplicativum, ab aliis causis deducatur, succis insinuetur et critica quasi despumatione ex corpore exturbetur etc. V Medullae spinalis tubul0s quosdam obstructos latibulum dare Virulento huic succo credidit posuitque ' illud latibulum in infima parte medullae spinalisl B0ct. vi0LANTL 2 in hujus
fomitis latibulum in capsulis atrabitaribus s. renibus Su centuitatis posuit, quae sententia jam antea a WlLLISI0 erat pr0posita. Aliam Variolarum theoriam proposuit celeberrimus antiquitalis hujus morbi defensor II II INIUS , quam ut confirmaret m0rbum hunc fuisse humano generi
s in Med. Syst. pract., ΤOm. IV, P. 144. 2ὶ De variolis et morbillis, p. 22 et sqq.
60쪽
c0aevum adeoque semper exstitisse dixit; quinimo Vallidas e morborum classe sere eximere voluit, statuens: ia molas SAH Specrem evolut/onis corporis humani, per quam nora Nascula Sanssuinea in cute prodeant, quae hactenus latuerant et nunc evoluta functionibus suis eiercendis aptiora reddantur. Variae istae opiniones,
quamquam hyp0lheticae, tamen multos habuerunt suus 0res neque minus obtrectatores. Licet quoque recentioribus temporibus non desint de hacce dispositione opiniones, tamen aeque minus de hoc argumento in justa versamur luce. Sunt enim qui existiment in organismo adesse aliquid materiale, quod receptivitatem constitueret, quodque , licet hactenus neque chemice neque anatomice demonstratum sit, in systemate lymphatico sedem suam haberet . quidquid est de hac receptivitate haec tandummodo assurri possunt: 1'. uno alterove tempore in sere omnibus hominibus adesse: 2'. licet inprimis pueri assiciantur Variolis, tamen nulli aetati per excellentiam propriam esse; 3'. non in unoquoque talem esse, ut aliquis, aliquo tempore contagio expositus, morbo assiciatur; 4'. non in omnibus hominibus neque magnam esse; 5'. in
iis, qui semel variolis vel naturali modo, vel inoculatione , assecli fuerint, aeque ac in iis qui vaccinae insitionem subierint vel prorsus vel magna pro parte saltemper aliqu0d tempus in extingui posse; nam post praegressas
Variolus atque p0st institutam Vaccinationem homines tamen Vari0lis corripi posse, jam supra indicavimus, quodque regenerationi receptivitatis tribui posset. 6'. Tandem quoque modisicari videri vivendi ratione, statu organismi Sano Vel morboso atque inprimis assectionibus, quae in systemate lymphalico praecipue sedem habere videntur ut
V. C. morbo ScrofuDS9, rhachilico , syphilitico. Licet auctores, de modo quo efficerentur Variolae,