Disputatio medica inauguralis, de tetano ...

21쪽

bi continens est iste partis assectae habituS, quo

morbus ipse continetur.

Quod ad morbum propositum attinet, Siquidem causa continens latet, de causis abditis et evidentibus disputandum. DE CAUSIS ABDITIS.-De cauSis abditis parum inter medicos convenit; alias enim debiles, luXu, aliundeve contriti, aliaS, Vegeti, pleni, atque SpeciOSi, OpportunioreS eSSe videntur. Quum igitur auctores summa fide digni de hac re inter se discrepuerint, conjicere licet, morbum, de quo agimuS, certae legis eXpertem, modo imbecillos, modo fortes et fibra rigida praeditoS aggredi. Nec vero amrmare dubitabo, corpora plena et valida frequentius et gravius hoc morbo conflictari, quam tenuia et languida . Usus enim ostendit aetatem mediam, prae pueritia aut Senio, huic malo favere; maresque prae feminis

22쪽

in idem incidere. Haud equidem celandum eSt, tenellos, jam fandi impotentes, Trismo frequenter implicari: qui tamen Sui similis, et causis ineuntis petatis propriiS alita, nequaquam Tetano

robur non homines aptare demonStrat: Praesertim enim infantes Vegetiores torquentur. Ne multa igitur, quisque SpeciOSUS, firmUS, Sanguine plenuS, prae gracilibus atque imbecillis,

Telano Opportunus est; et affectus admodum periclitatUr. DE CAUSIS EXCITANTIBUS.-Quum FaS-mus omni genus motu fibrarum motricium ab- normi et concitato continetur; satis in apricoeSt, ejuSdem cauSaS genitrices irritamenta esse musculis admota. EX his vero notatu dignissima Sunt Vulnera, friguS, et deStUS. De quibus quam paucisSimis disputabo. Nequaquam Omnia Vulnera pariter Teiano accendendo habilia sunt; multo potiuS et SaepiuS, quivis articulorum, Veluti pes aut manUS, horumve digiti,) quam parS aliqua trunci corporis, violatus Tetanum molitur.

23쪽

que tendinibus crebris instructi vix quidem, his

illaesis, Sauciantur: huc accedit, DerVOS artuUm

cerebro et medulla vinati, non gangliis proficisci ; quo fit, ut, artu Vulnerato, genUS nerVΟ- sum univerSum multo magiS turbetur, quam ViScerum quOVis. Nec parvi refert, unde Vulnus prOVenerit; Scilicet, ferramento ObtuSO, an

acuto; mucrone, an pugione ; gladio, an globo metallico, qualem tormentum bellicum projicit.

Quamvis haec res lege certa Vacat, Scire tamen licet, Vulnera, quibuS nervi atque tendineS punguntur aut dilacerantur, prae aliis Teianum gignere. Illud quoque memorabile opinor, quotieS hic morbus Vulneri Supervenit, partem Sauciatam parum rubeScere; imo Vero potiuS flaccere, luridam aut pallidam ; parum nempe ad inflammationem tendere, et vix aut ne ViX quidem Suppurare. Medici quidem usu Suppurationem venturam feliciter rigores solvere didicerunt; et exinde eandem irritamentis impositis ciere conSuerunt. Quae vero cur bono sit indicio, me neScire fateor ; fortasse, quod actionem novam

24쪽

16 DE TETANO. Triani in prorsus alienam denuntiat: ViX enim duae actiqnes acres eidem corpori simul subesse

Frigus Telano inferendo habile esse vel antiquissimi medicorum Optime noverunt. Pater ipse artis Machaoniae notat, frigidum ulceribus mordaX eSse, cutem obdurare, dolorem in-

Superabilem facere, denigrare, rigores febriles, conVUlSiones, et Tetano8 inferre.' Potissimum

Vero Telanum progignit frigus humori adjunctum, hominique praeter modum calenti vel sudanti adhibitum. Unde fit, ut milites atque nautae Britannici, ubi ad terras Indicas Se receperint, facile, inter eXcubandum sub dio, in I fanum incidant. Coelum enim meridie ibi ardentissimum facit ut plurimum humoris in sublime feratur, frigore Vespertino densandum. Uti frigus, sic quoque deStUS, hUic malo PR-riendo accommodatur. Cujus rei documento sint Indiarum incolae Saepius quam Europaei eodem plexi; hique ipsi frequentius Tetano rigere SO-

25쪽

DE TETANO. Tliti si terras circulo aequinoctiali vicinas adeunt, quam si domi habitant. Vulneribus, frigori, atque aestui, accedunt irritamenta gulae, ventriculo, aut intestinis, infixa : quae tamen aliquanto Saepius conVUlSionem quam rigorem musculorum moliuntur. Hujusmodi sunt Verminatio, aeria in Ventriculum accepta, Ster US diu morRtum, BCor. Tri νε nascentium duas potisSimum cauSRSeXcitantes agnoscit: nimirum, meconium aequo

diutius retentum, atque iunem umbriicalem male curatum. Quod si quaeratur, cur hae ΠOXae tenellos Triamo implicent, respondeo, nerVOS maxillareε cum nervis intestini, imo Vero cum Omnibus nervis abdominis neXu et consensu intimo sociari. Plurima documenta hunc indicant con Sensum ; quae hic memorare alienumeXiStimo. Denique aer circumfluus fumis Viti OSUS, atque mens perturbata vel eXagitata, huc pertinent.

26쪽

DE TETANO.

TE TINGs actiones Vitae flammae utendae neceS-

Sarias eo uSque impedit, ut perraro non homini necem adsciscat. Neque tamen Omnes eo pleXi pariter periclitantur ; Vulnere enim quam aliunde natus eXitiosior est. Quo tamen medicus eXitum recte praeSagire pOSSit, inquirendum erit, unde prOVeniat, Vulnere an frigore ; quae Sit aetaS, tenera, an media, an ProVectior; qualis

sit corporis habitus; qualiter morbus ipse se habeat, gravior Sit an levior, diu jam traxerit. an nuper acceSSerit: quibuS ignotiS aut praetermissis, de eventu futuro judicare non licebit. Quanto aliquis sit plenior, et validior, tanto fere vehementius plectitur, tantoque citiuS perire solet. Hinc intelligi poterit, cur HIPPOCRATES

praedicaverit eos fere Valetudinem Secundam recipere SolitOS eSSe, qui dies quatuordecim obrigere perStent. His Scilicet rigores leviores contingunt, quales cor et Spirandi inStrumenta minus assiciant. Siquidem igitur perituri cito ab-SumVntur, Si em non abjicere Oportet, Si qui S

27쪽

jam aliquanto diutius obriguerit. Si quis Teiano Vulnere Orto, implicatus, febricitare coepit, is in bona spe est, salvus fere futurus. FebriSautem Tetano aliunde genito adjecta exitum infelicem augurari conSUeVit.

DE CURATIONE.

CELSUs ille ornatissimus luculenter notavit,' Morbos non eloquentia, Sed remediis curari. Si vero secus haec res se habuisset, Tetanuδprocul Semper arti medicae sanabilis fuisset; siquidem nullo de morbo curando medici fusius OrnatiuSVe scripserunt. EX OmnibuS nodiS, qui medicinam irretiunt et impediunt, haud ullus magis prominet, memoratuve dignior eSt, quam Tetani curatio. Alii aliud de hac re sentiunt; aliique alia eXcogitarunt remedia, quorum aliqua inter Se omnino contraria Sunt; proiit quisque in ipsis curationibus Versatus didicerit. Horum Vero Omnium meminisse inutile judico : satis

eSSe duco, eam rationem medendi eXponere,

28쪽

20 DE TETANO. quam hodierni usu et eXperimenti S comproba-Verunt. Quam, qUO clariUS patescat, consiliis

eXequendis subjicere in animo eSt ; Oportetigitur,

I. Causas irritantes, quae morbum cieverint,

tollere.

II. Rigores idoneis remediis Solvere. I. Quod ad prius conSiliorum attinet, Permagni intererit, unde morbuS provenerit. Si frigore aliave causa Sanguini intus vertendo habili nascitur, hisce nOXis Obviam erit eundum medicamentis sudoris mOVentibus conceSSiS, aliisque adhibitis, quae Sanguinem ad Omnia membra aequaliter deferant; potissimum tepidario. ArtuS quoque panno laneo alcohole camphorato imbuto fricare multum juvabit. Quoties Teianuδ alvi pigritia, aut quoviS irritamento intestino inhaerente, nititur, dejectionem acrioribus medicamentis moliri opus erit. Quo alvuSpenitus omni sorde vacuefiat, prius danda erunt VeSperi grana SeX ampliusve Rubmuriatis mydramyri, pulveris radicis convolvuli Ialapingranis XX. vel dimidia parte drachmae mista ;

29쪽

DE TETANO.21 deinde, pOStridie, mane, quivis Salium mediorum huc aptorum. Alvus Simul ducenda erit. Nec solummodo, ad irritamenta Subducenda, his uti oportet; Verum etiam, per integrum malorum decurSum, quo aeger rite desideat:

opium enim, crebrius et largius ingeri solitum, alvum insigniter tardat. Quem parS aliqua, puncta, dilacerata, ullove impulsu violata, Teiano implicuerit, ei Vulnus

rite curari oportet. Si mucro, aliud Ve ferramentum, Scabrum aut Obtu Sum, nervos tendinesve laeserit, hoSce Scalpello acuto perSecare, VulnuS-que ampliare, decebit. Supra notaVi, Vulnera, quoties Teiano eXcipiuntur, rariSSime et aegerrime SUPPUrare ; Si Vero Suppurant, hominem fere revalescere. Quod cum ita se habet, medici Partem Sauciatam, non Solum Ope scalpelli dilatare, Verum etiam, incitamenti S admotis, Veluti, oleo Terebinthina , atque alcohole camphoram, et catapla3male calefacturo, Stimulare ConSue

runt.

Si Trismuε naεcentium meconio intus haerenti debetur, alvus Solicitanda : aptiSSima erunt Suc-

30쪽

22 DE TETANO.eus concretuS Frainin/ Orni, carbon&δ magnesicri

radix mei palmati, oleum e seminibus Ricini

communis, et quae Sunt his Similia. Si vero a fune umbilicati male curato proficiScitur, SUmma cutis circa umbilicum cataplaεmate blando

sint, modo fieri pOSSit, radicitHS Submovere juvabit. ΙΙ. Quo pacto rigoreS Solvi queant, Sequitur ut inquiramus. Hic quidem inter medicos purum convenit; alia enim aliiS remedia placent,

saepe inter Se contraria: qUOrum ne unum quidem non subinde Opitulatur ; non interdum fallit. Hisce perspectis, judicare OPUS eSt, Telanicos quam maXime inter Se, corporiS indolem, virium rationem, et alia HVSmodi, differre ; quoniam idem remedium huic salutem, illi necem, allaturum sit. Praeter haec, Teianu3 aliis morbis ordine, Spa/mi, inclusis eo differt, quod rigores interdum remediis cedunt, aliis Spaδmi generibus prorsus ineptiS. Praecipua eX medicinae