Bartholomaei Facii et Io. Iouiani Pontani Rerum suo tempore gestarum libri sexdecim. Quos idcirco cum Guicciardino coniunximus, quia vbi Pontanus desinit, Guicciardinus suam historiam inchoauit

671쪽

sternationes animorum, Ioannes Potis triremis eius

praefectus, teris animo permo omnibus ipsee animi p*nus: At,inquit, longe sicin ego sentio, rex, laves alia mibi mes,aliud, a vobis consilium est, ces. Miahi e t animus, expostis ab altera insula parte in tem am militibus, occupato monte qui mara immetne imis decurrere,uearia, ct hasta, modo lectus mihi mitis detur, aperire ad munitiones viam, hesteria, se ro medium caedere, ct commeatu immissso liberare ab fame ob idiones munitiones. Huic sententia alij vigenerosa fortis fortes ipsi a sentiebantur, contra abjur temerarium asternati repudiabant, metu in maius aduersariorum res tollente. Tum Poru rursus, Vobis inquit,viri regia de re tantum agitur: mihi de regia, ct mea de salute, item incolumitate,bonis i meis omninbu . Si vicero, regist is meis resus iuxta consuluerosufortuna, quod nulla pacto reor, incoeptis meis inuid rit, regi nihil ami sum, mihi νitas ct fortuna omnis in aquo mea ponitur. Et vos quide scia rei desseratas

habetis, ego vero eas e calamitate ri vindicem, meo,

rerum, mearum omnium discrimine laboro, O conor.Nolite quaeso tanta meis mihi pariundam periculis laudem inuidere: dabo robis, mibi credite, hoc uno facinore confectum bellum. Rex probato eius consilio, triremi confestim instructa, duabuz cum biremibus,mmoribus item naui se duobus, deiectis ter centum peditibus e veteranorum numero, commeatu nauigiis imposito, noctu e Neapoli luere eum iusiit. Illa tens

ris flantios feliciter psius adfinitimum montis litussplicat, peditatui exposito, triremi, alijs cum n uiri, i Caietae petere portum iugis montem nullo prohibente

672쪽

Ηrs T. OB. Vt dothibente astendit, amice 2 acceptu gno cognito ab iis est,qui monte tuebaritur. Namsiummo in iugo Nicolai sacellum e I, ais haud procul velim munitio adpropulsandos repentinos insultus olim constituta, cui peregrina,barbara, appellations nomen e st Bastida. Hi communic tissimul confisi,s e vestigio mittunt qui de

sub j aduentu obsessos certiores faciat, se quid agedum' doceam signum,ntersie committenda pugna

constituant Nunci, quod penetreare ad munitiones νη-

dique circunsessas ab hoste nequeunt, num biduost prati sunt, qui in expectatione rerum erat. Temo die Andegaviensis consili, huius inscius incendiariam machinam admoueri munitionibus cum iuss1set, ea oblique tracta, in quem minime locum oportuit declinauit motus ipso niagis accensi ammam ut, ac fumum ingentem edidit. Quod consticatus Pons, metuens, munitionibus a conflagratione, instructa

acie descendit e monte. Partem ducebat cohortis Fan-rgutius, vir maxime strenuus: parte ipse cum Oriola , homine impigro, ct ob dem regi cognito. Vbi ad

lacum ventum est, signo dato occupatum expugnandis munitionibus hostem ex improuisio adorti, magna terrorem incutiunt.Eripectore aduerso fortiter incumrentes ustinent.ac nunc hi, nunc illi ortuna belli d

mina variante,loco cedunt, multi vulnerantur. Str

nue utrinque pro glori pro vita pro libertate pugnatur. Regi, eruptionem e munitionibus expectant. A degaviensis illinc paucitatem desticiu binc eruptionem verentur.Itaque innisi viribus regios aliquantum propellant. At qui intra munitiones claus made hoct in timuerant,rbi cades,vulnera,fugas, impressis'

673쪽

nes eminentioribus e tumba, consucantur,confirmatis maxime animis erumpaul. Editur ptana rara ct nobilis fortibus 1 utrinque animis decertata, ut inhpro salute pugnantibus. Vtras in dextra acies spem, salutem,libertatem repositam habet: regias ce serit,

nullo se loco tutam credere. Andegavieno in medio constituta hostium,nonfuge, no receptui locum bab re, ces,cexturiones,praefecti hortari, adoriri erire, milites alij impellere,alij cedere,pars capere, multi capi, vulnera, caedes, casu promiscui. Vtrinque clamores tolti, utrinque propVna eventu, aut fuga Agni j caret, aut victoria. Tandem Andegavieses ab Ironte a que a rergo arctiuspres supera tur,nec restentata impressone, plaribus aut caesi aut captis, reliqui in fu- am res p.res intra Molem, alij pontibus qui expositi in litore erant, in triremes se recipiunt, alij in mare prolapsi minoribim a nauigijs excipiumr. Dux ipse Ande utensium in factra maris mento tenus numissis

aegre a uis intra nauem ubleuatur. 'ctor regius,fugato hoste mu stiones ingreditur. Potes con latus magis qua ii cohortatus,liberum iam obsidione militem, saucios curari,commeatum importari , praemium per Munitiones distribui imperat tanguidos. aut morbo grauatos inde deuehendos curat. Nec multo post, coi fitutis e sententia rebus omnibus, confirmatis semel rum ac popularium animis, ad montem resiertietur.IL

Ii victoria elati,st eis atque animorum pleni feliciacmnia i promittut,ex eo' hostem a munitionibus,

MI a .continente prohibent. Pous e monte ad litus digressus, se a e vestigio nauicula, quo disiessus bostem

674쪽

'Πj s C LIB. I i. sorormiuiso fluens litore Euam petit, ubi intellexerat regias triremes expectare. Hae simul indo ingressa Nea. lolim versus dum feruntur, argentario haud procul a

promontorio, quatuor triremes, ac biremes totidem Punicas obuias habent, in ea , strenue illatae, unam e biremibus capiunt. Ouo minus inseqxantur fugien- res,obstitere su Cassiensis triremes, dum timetur ne

insequentibus ipsis a tergo inferantur. Itas felici navigatione usae Neapolim paucis diebus aduehutur. At I haud multo podi Ioannes, Tarentino iam mortuo, speratis rebus uis, inproui nciam inde Narbonensem enauigat, relinquens in regni Neapolitani populis,at Iapud nobilitatem praecipue permagnum sui desiderare: cum esset maxime cvo stris mori ita, integra me, in credibili contiuentia, in a constatia,magno in Deum tu, in homines liberalitate acgratitudine, iusti honestiis apprime: sens, ac si pra Gallorum hominum ingenti tuis euems,circunspectus. Perdini tu igntur senariestst ad bellum cohaersus, comparata classe decem trirenitu, totidems onerariarum, ac biremtusex, ei Galce induin Hispanunt raedonem praescit. Ille complureis meses,1 auibus opportune dispositis , urbem sic cinxit, arculis commeat m, uti tandem ad ummam annonae inopiam redactus Torellastatrem e Prouincia arcessitum certiorem fecerit, ni quam primi msubueniatur, se rebus j suis esse omnino actum ma turaret igitur , e vel pauci mos dies vix esse toler turtim , verer avis interim popularium inconstat

etiam, praesertim urgentesanie. Capolus recognita, ac maturan tam ratus, onerata sumento;&uι, instrumcti ob triremibus, nocturnis diurnis Pre gationibi ,

675쪽

m Iο. IOVIANI PONTAN radferendum sub tum cum properaret,ubi in constectum ponit infula, inito cum praefectis consilio, triremem maxime omnium instructam,cui erat Delphina ob celeriuem nomen, quae onerariam remulco traberet ,pramittit si cum omni numero steriem prasesert magno impetu inferet sese ex improuiso in Gaia creandum: ratvi hac ratione, dum regia se clasiis i Druit, dum i estsi minabunduι ostentat,omnem regia clasiis impetum in se tracturum, Delphinam intorim qua num animaduersam ad oppidum,ipsam1 montis rupe appulsuram cum comeam: quo facto fuga ipse esset in altum abrepturus. At Saulus Samurius inflatione collocatis cum esset,clecta Delphina, miaxin re sanctandum ratus summis viribus in illam ro-fro inuectus, edita cruentissima pugua,eam cum on

rana rapit. Quodvbi Carolo cognitum est, spes an mois destitutus, confestim in fugam vertitur. Gala randis instructa clatse,in altum ouectus,diurna, nocturnas remigationefessos ipsi recente remige facile

assecutus, prater unam,omnes cum Carolo,altero e

Gulus ijs capit, captaw1 secum aevariam priaucis,acvtrans simul invictam, ct τictricem classem in ancoris austetum sistit. Quod ubi regi nunciatum est,

in rei curaliber, Maud plenuε, cum Ximeno Dura a Siciliae Legat qui haud multos ante dies Neapiissim ad regem venerat ,a Misenum profectru, Galcerando,

praefectos gratulatus,patira illis egit, piis fortiterfeci sentiqua furiterumgessissent, quὸd eofacinore ultimam bella manum imposivi senilis magnissis collaudatis , quis gerendum: quid a quoque admini-Dandum usit, constituit alimG Neapolim regreditura

676쪽

Dur. Tum vero τrbs victoria certa,feIta omnia et re,virt,mulieres, ciues,peregrini, enes, impuberes ντrbem discursare, ad litus currere,molemper agaris qui victrice cla se redissent,sciscitari, gratulari, complecti,virtutem eorum in cocum ferre,canuiuiapar re,publice riuatimi latami, quod mare liberii, quod nauigatio secura,quὸd tandem pax rerra mari , --nino esset parta. At Isabella regina quaerat pietate. ct in Deum cultu victoriam deo accepta referre, ima Mariae aras, ipsa dinorum templa adire,venerari, pa uos liberos antefeferre, cum sante illarum imagianes procumbere, gratias agere,vota soluere, iupplicia

pluribus diebus facere:nihil ciuito uniuersa,nihil, bilis, ignobilis, sacerdos omittere, quod ad declararia laetitiam, nihil sabelia, quod ad gratitudinem erga Deum , erga diuos iuvissi testificanda pertineret. D- rella avii sa classer,capto rasre, ac lio, destia tin omni ste,de deditione per Duraeam cuni rege est, pcrso

paucis ante diebus etia tentaverat exolutis bi a se dinando aureum numlim quinquaginta Utilibus o

pido ct instula mul cedere. Res igitur Ximeno prac rante conuenit ijs conditionibis, uti Toreta oppidum regi traderet, i e liber tutu g cu more, biberis, rei omni familiari in Sicilia deferretur regi' duabus tr remibus. Carolus faterio e lijs alter, liberi, uis imris essent.Ximenus conuentorum pras, a Veii tresset. Ante tamen quam ille triremibus impostus vola faceret, Ferinandus coram exhortatus est eam,uti cura iversa familia Neapoli remaneret, rerum se praei ritarum immemorem futurum, ne I ipsi, nessi liberis defuturum pollicitui.Ille res gratia; megisset, Ne

677쪽

dos Io. In I PANI PONTAMI poli Mens in Sicilia primos ost Hispaviam Tarraco nensem, quae, illi erat patria, Barcedonem, perlatus est: vir profecto leuitate ac perfidia sua , deterrima quaque siorte ultimo h upplicio dignus. Et hic quidem belli huius Neapolitani suis at 1 exitui rerum fuit.

Caeterum cum regni urbium princeps Neapolis, atque caput sit, antiqui si massi caeteraru fere Italiae urbium omnium,quae nunc brevi, de eo pauca dixero, ne halienum suscepto operi, ct importunum minime videatar , tum propter retustatem ipsam, se urbis nobilitatem , tum ob rerum plurimarum, e natura me hominum arte,industriai coparatarum copiam,at excellentiam, quibus ipse agatim, mirificet abundat. Quia vero vetustas ipsa,rerumfi remotis imaru obsit teratio, earum1 cognoscendarum cupiditas ita expostulat,altius quaedam repetam, O perquista, ct ei mira longo istudio, nullas antiquitatum pervestigatione ct cura. Nec vero vitio mihi dari velim sante qua de rerum Neapolitanarum loquor originibus, Italiares a remoti Omis etiam seculis repeto,ct qui,O quales eam populi,am reges ab initio tenuerint,in memoriam revoco. Detur hoc yeniae laboribus meis,compe

fetur' repetitioni ipsius remotior fortasse explicatio

cum talitate hectionis: quod condonari mihi non impudenter forsan videar postulare. Intur Italiam, cui se tuniuersae nomen est hoc inditum, paulatims,pr latatum ibus, imperioth ab Ionio mari ad Alpes vis complexum est ovrnia,q supero, inferos abluantur muri, habuere in initio Vmbri , genus hominum bel&coseum, a c, imperi, currum, qui , paulatim media terraneis ac montanis a locis digressi, mare versus II driatia

678쪽

diluuioni, que Deucalione regnante tu Gracia, ab A g pti', Graecia, ipsiu scriptoribus extitissentiemor tur. Oua tempestate silana absorpta insula reram quondam in occasu potita, unde etiam nomen pelago inditum,irrumpente oceano, mare hoc immissum es me iterraneam, quo tun submersa atque haustuuere cuncta,quibus nunc interiectis Europa, Astica, ii ter se ais Asia destinentur. Fabulos sane res ex inmata , propter Poetarum decantata admirabiliterea de re carmina, rerum que nec a natura ipsa reruablini eat , ct Aeraptiorum consentiat historijs. Essante tenuerant Iiburni partem eam,qua est ad veri maris num quibuspulses Vmbri armis eam occ p vere, quat imperiam protulerunt, tractum omnem vocavere Vmbriam, viris ps oppidis, diuturnum obdominatam maxime eq sentem. Liburnis fultima tenuere Siculi, at 1 Aborigines, gens indigena, vel, ut uti, volunt, ex Arcadia profecta luce Oenotro, Lycaonis Arcadia regis suo, rei postea genti nomen dederit. Cui tu etiam stater Petacetius oram alterainsuperi maris occupauerit,eafi sit ab illa appellata Peucetia, quae antefvisset Iapygia. Regiam itaque nomen gentis uniuersae ab Oenotro coepit, post quem aliquo interiecto

interuallo Italus ct Ipse rex isdem est a populis dici ab Italo aut ct Morges , 9 Siculus, i a Morgerestus re dissentiens, dedit parentibus mi populis nonam

Siculis, perinde ut ab illo altero nominati sunt Mos tae. Atque haec quid in omnia multis aetatibus anteo,si sum a Graecis Ilium. Hodie ploqueps Marsoruna atque Aquilanorum fines est ager, qui Siculorum

679쪽

εοι Io. IO VI ANI PONTANI mestruat, mutua prima nominis liter a. Cicli enim cantur. Nam ct Sicilia insula ex illis dicta, ab illiteratis hodie hominibus Cicilia dicitur, eadem mutata litera. Esto Vasiis item Ciciliana quae pracutinorum est in Vestinis, qui sunt inter Atemum, atque Truentum amnes: quae regio Piceni quondam fuit,nucvera est Apruti, Successit deinceps illis Latinus belli

Troiani teporibus, a quo prisci vocati Latini.Inter Siaculos autem atque Aborigines diutius certatum cum

esset,accessere Aboriginu vibin Pelasti,quibus e Thessaliapusis, ad eam cum adnavigassent oram, qua est proxime Padi fluminis ostia, posts aliquantum temporis eiecti cum inde ab Vmbris essent, aborigines ipsi

isdere eis sedes in Reatinorum vibin, eorum 1 auxilio, commixtis viribus, Siculorum res vehementius astriuere. Quibis denis attritis, Siculirelictis sedibus, graui mospost labores acpericula in Trinacriam traiecere: quam occupatam, siuo e nomine vocavere Sicialiam. Tenuerat autem in initio Irali, qui ab Oenotriis sunt, Aboriginibus, profecti, quantum interim agri Tiberi continetur, Lyris fluminibus, eas priscasuir Italia, ijs Italici populi. Tiberim ultra tenebant tunc

Hetrusci, quos Tyrrhenos etiam dictor volunt.Hipa latim eo potentia peruenerunt,ut Vmbrorum ipse imperium deleverint, omnis Italia ab exteris nationiabus,praesertinis a Graecis ob illorumpotentiam fuerit appellata Tyrrhenia. Supra Hetruscos tenuere Lig

resis ipsi antiqua gens,quae I ausa' venienti in Italiam Herculi ire obuiam ine icta acie. Quin etiam quorundam opinio fuit, Aborigines illorum aliquando fuisse colonos. Hetruscos diutius imperantes, Aperatisa ibin,

680쪽

st ibus, Galli pepulere uniuerso ex agro, quem ultra Apenninum montem, ac secuti tum Padum fluuiu posse irrant, quorum etiam oppidum fuit Sena, qua hodie quoque Gallica agnominatur. Trans Hyrim uero proximis h Lyra regionibus, diuersis tamen aetatibis in eritavere susonii, apici, Osci, Neiroci, Samnites Campani. ait j quidem uidentiir fui se antiquiores, quam ut ab Ausone Vir is silio nomen acceperint rvam ct partem illam terrae Brutiae, qAa est ad imare Ioniam fatis constat longe prius vocatam A fvitum favi, ausones primos tenui se, 9 viare ipsium su*niti appellatum:&,ut ualicarnasseo placet Dion is quod post vocatum est Tyrrheuum ante Oenotri a ventum ab accolis mure dicebatur susonium. Opicirer uere qui ct Ausoni, ipsi indigeuae, ut Rutuli, ν rosci. st Osci Pudi accola,acpulsi ipsi uis Opitas essilibau prpalere. uos dein Cumam a Chalcide deductae. Onia, Hippocla Cumaeo, 2Chalcidenser Meg. beneficibus. Hi quam opibus authoritate i aucti admodu ut ubiecere bifinitimos populos. Oninem post eis

agrum ademere Hetrusii, ac variante fortuna, Sam-nιtes IIetrusiis. Dicti autem Samnites a neo, is initio

Sabelli psi . a Sabinis ortilostquam in Sabinoram

Donuen trans: re, qui ante Oenotrijsuerant, ait Aborigines. Ex ijs deinde agris Samnites bos eiecere Cani-ρ ιhi, quorum princeps fuit urbs Capua a Samnitibusqvoque profecti sunt Lucani, qui stoendum eos trans amnem Silarum sedes bi imperium' compararant Permultis tamen aute Lucanos aetatibus, imperitaverant ea in regione Pelassi,atque Oenotrij. Vnde insula duae in Lucanorum maristiae, Oenotria appellatae,