De imputatione facti alieni circa delicta illustris jctorum ordinis auctoritate praeside d. Georgio Christiano Gebauero disputabit auctor et respondens Adolph Gottlob o Feral Dresdensis. Ad d. 26. April. 1726

31쪽

sacrilegis ejus

Casus cle factis vicialium Principi imputandis

14 DE IMpVTATIONE FACTI ALIENI

iis: Et illi, qui ipse Lacrilegium non executus est, at enimvero dum alii id fecerunt, egit excubias, quas se praestiturum esse pactus erat cum iociis, poenam gladii cum impositione rotae dictandnm esse probat C A R P Z. Prax. Crain . quaest. D. n. S. itaque pronunciasse Scab. Lipscommissariis, versuq Dresdam M. Octobr. ι7I . contra J. D. Sthentem docet sententia simul extans in citata relatione Tullianorum facinorum; idemque contigit in

stes exuviae rotae impositae, ante urbem nostram adhuc supersunt, ad Praetorium Lips M. April. 17 et LIII. An et quatenus Princeps factis ministrorum et o ficialium suorum ita teneatur, ut haec eidem noceant, quaeritur λ Ex facto licito ministri Principem obligari nemo facile in dubium vocabit. Namque ministri vice Principum sunt, eorumque imago et umbra, proinde ea, quae aeta gestaque sunt a procuratore Caesiaris sic ab eo comprobantur, atque si a Caelare gesta sint, et factum mini-itri est factum Principis L. I: A. de ossis. Proc. Caes. cap. a. de R. I. X. in KIs L. I. f. s. si de acqxim hered Altioris autem videtur indaginis, num etiam negligentia circa de mandatum omium admissa, Principi noceat 3

jici posset, quod Princeps in justa ignorantia doli vel

culpae maleferiati ossicialis versari praesumatur; huc a cedere , quod damnum ex dolo vel culpa hujusmodi ministri in Principem redundans , saepenumero ab ipsio committente resarciri non possit. Verum enim vero haec

32쪽

haec dubia omnem imputationem a Principe Vix remove bunt. Affectata siquidem nec plane invincibilis talis ignorantia nominari meretur, namque et debuisset et potuic set fidem et industriam ministri, exacte investigare, b nosque ministros eligere a. l. s. pr. Is de publican. culpae proinde adscribitur minus fideles ad ossicium adhibuisse, L. 7. Φ Τ. Naut. caup. flab. quamobrem mala electio eligenti nocet L. ult. C. do acquiri possess . et electores ossicialium pro damnis ab his praestitis conveniri posse,

Tract. de QPiaL Reip. eap. o. num. Ia. Praecipuum enim stuperiorum ossicium in eo consistit, ut ministros maxime idoneos seligant, et in eorum candorem caute et circumspecte et sedulo inquirant. Ut taceam, parum interesse aliquid scire, vel facile scire posse, maximamquo, nosse suos, Principis esse virtutem, utpote Princeps ipse videtur regere mediantibus histe ossicialibus. Quemadmodum ob consulum negligentiam in administranda j sitia totus civitatis senatus, qui hoc ipsb tertium in aliquod periculum vel damnum conjecit, conveniri potest,

eap. Io. f. M. simile exemplum deprehendimus in L. a. C. de condit. in publ. borr. ubi negligentia procuratoris ratione corrupti a pluviis frumenti ad damnum Praesidis refertur, unde etiam Princeps cur conqueratur, non bet, neque tali praetextu se potest subtrahere, quod sorte bona ministri delinquentis ad damnum reserciendum non sint suffectura, cum exinde jus tertii periclitari non debeat. Inde cum quaestio oriretur sat nobilis inter dominos de Sonnebum et Principem territorii, re nempe pro

D posita

33쪽

DE IMpVTATIONE FACTI ALIENI

posita, ut facile patebit, fictis nominibus, desuper consulti Scabini Lipsientes responderunt illustri praejudicio, istis jus venandi per praescriptionem immemorialem quaesitum relinquendum csse versius Fre stadi ad Iustum Sincerum Λ1. Maj 7ox cujus rationes dubitandi et decidendi inter alias hae erant: ob unge subret merbela molle,

Cent. II. Dec. Ios

sonbern ipse Principis scientia tr sorberi merbe, di ' basi in tergiellen praescription audy bal tempus immemorialc

DIDA C. COVARRU V. Tom. I. Praelectcap. possessor Part. II. num. II.

lum Principis, sed etiam officialium scientia sulfidia K NIC H E N de Dr. terris. cap. I. num. ID.

Io. g. 27.

et Diqitigod by cc oste

34쪽

CIRCA DELICTA. π

et ossicialium non usius per tempus immemoriale omnino

praejudicet Principi SAM. STRYCK. de non usi Furi quaest.

Udie bie is de Iure venandi in terminis deduciret GEORGE MOHR. de jure uenandi Part.

Non minoris momenti est imputatio, quae in parOcho ossicium situm negligente obtiner. Enimvero tanta est hujus muneris magnitudo, ut ipsis angelicis humeris tremenda Patrum cuipiam visa suerit, quamobrem maximi etiam ponderis verba de hac re passim in sacris literis occurrunt. Ita namque Deus ipse, interprete Propheta Decb. LI. v. II. pastorum negligentium imputationem explicat: Impio si egomet mortem annuncio, tuque ipsum adhortari omittis, ut fugiat peccata et vivat, morietur quidem impius ob peccata sua, verum ejus sanguinem de tuis manibus poscam, cui accedit, quod Ierem. M. D. f. Paulus Hebr. II. v. i7. de hujus ossicii gravitate profitentur. Cum enim quisque propriam salutem cum timore et tremore quaerendam habeat, Par ho autem non solum suae, sed et parochianorum liuorum, salutis Cura incumbot, quis tremor, quae Elicitudo et vigilantia ad hoc munus non requiretur λ Fundamentum imputationis hujus hoc est, quod consentire videtur errantibus, qui ad resecanda, quae corrigere ossicii ratione debebat,

non Occurrit, can.idis D. in qua distinctione tota, ut et D et in

35쪽

Min subsequente 86. compilator Decreti Gratianus plura comgessit ad rem nostram apprime facientia. Indeque Pomtisex Praelatos excitaturus, ut diligentius corrigant subdiatorum excessus, illis sistit exemplum Heli, summi secerdotis, qui licet in se bonus existeret, quia tamen filiorum excessus efficaciter non corripuit, et in se pariter et iu ipsis animadversionis divinae vindictam excepit in cap.

X. de Simon. Id quod argumentum Pastoribus plurimaeum emphasi ex Pontificiis ANDREAS BERTONVS in

STIN. BARBOSA de octeis et potestare Parochi Pa I. I. p. 3 FRANCISC. DVARENVS de Sacr. eccles ministeri

ac benesis. Lo. S. cap. I. nec minus ex Nostratibus JOR DR. QVENSTED. in Ethic pastoral. monis. II. incul-rant. Id urget etiam hinc inde textus Ordinationis E clesiast.Saxon. Prae reliquis notabilia sint verba Agendae siedictae quam inseri voluit allegataeordinationi an.Is8o.Pro. mulgatae Serenissimus Elector Augustus, Stator primarius Jurium Ecclesiasticorum Evangelicorum,dum in praelatione graphice delineatrarochum manaeEcclesiae neglige

t . Michael

36쪽

Extant ea in Codicis Augustei nuper tandem Deo favente editi Tom. I. Part. a. lib. I. cap. l. p . in. Qua tamen Socordiam, ut ne imitari audeant Ministri ditionum suarum, severe mandat Serenissimus Tit. Ida

v. Nec poterit non servere Par hus in proseque do hoc suo ossicio, si meminerit ponderis verborumsquibus moueri solent singuli in solenni formula ordia nationis ex praestripto Serenissimi Tit. Semitu gdm h taehe, aus melle ein mure sit in 12, te or diuirit iverben 'M pag. 13 . Quapropter, ne tristem hancce imputationem subire aliquando debeant parochi, summa illos ope uiti decet, ut non solum ipsi publica

praedicando , catechisando, examinando curae suauconcreditos, et rudem praesertim plebeculam, sellicit erudiant, sed et scholas parochiarum suarum et earum Moderatores per crebras visitationes, mandatas in Ordi-

I. Scholarum Tir. von Inspection ber Teutften Ediluis, pag. vl. nec non Decreta Somae Messe deamo ro f. Io. pag. My sollicito observent. Verum cum Blastientia in rebus Theologicis non siissiciat, sed praxit D 3 . potis.

37쪽

potissimam Christianismi partem absolvat, non mitius sedulo in hanc inquiret, singulorumque mores sub examen revocabit Pallor probus, cui talus ovium suarum cordi est, nec gravabitur ille, hunc in finem frequentes visitationes domesticas, quas JCtus, ut in caeteris, ita et in hoc consilio plus JOH. BRVNNEMANNUS in Fur. Ε clesiast. Lib. I. cap. 6. toto membr. a. laudat, suscipere, quemadmodum etiam postulat Synod. Decret. Revisum

pag. I. Prae reliquis vero omni cura eo allaborabit, ut et proprio exemplo ad vitam sanctam Parochianos ciere non omittat. Quibus ita consideratis facile nunc quoque patebit, studiose cavendum esse ab iis, ad quos ea pertinet Cura, ne aut rudis, aut moribus corruptus in ota

Eium tale sorte irrepat, nemo quippe in ecclesia nocet amplius, quam qui perverse agens, nomen vel ordinem Sanctitatis habet, et in exemplum culpa vehementer ex tenditur, quando pro reVerentia ordinis peccator honoratur can. II. dist. D. quod .illi imprimis advertere velint, qui examina Consistorialium nimiae si critatis accusent, non pensitantes, quod et his imputet noxam e nimia leniis tale metuendam ordinat. Eccles. in artis. generat I. g.

Teggleichen mollen miri dum eos hortatur, hali iis mitordination ungeIehrter, unge diciter, drgerii hir sirchem

38쪽

CIRCA DELICTA.

I pag. 'ν. Quo loco non possumus, quin depraedicemus curam plusquam paternam POTENTISSIm Patriae nostrae PΛTRlS, qui per tot Rescripta hactenus continuata, saluti subditorum suorum, ut in aliis, ita et in remedenda plebis' ignorantia, et promovenda morum probitate, pie prospexit, multumque eo ipQ adjuvit Qlicitudinem pro- horum Ecclesiae Ministrorum. Ex iis allegare sumiat Rescriptum sub 9. Dec. rros. sub ar. Dec. ι7o1 sub In Octobr. ι7 o. quibus inprimis Super tendentibus injungitur, ut visitationes locales frequenter instituant, et in iis inquirant sollicite in desectus hinc inde obvenientes, ut et

sub dato 22. Maj. tD3. quo scholae praesertim rurales emendantur et mandatur, ut ante usum S.Coenae singuli Parochi nomina profiteantur consessionariis sub I.Sept.i713. quo O viatur pluribus obstaculis aliis. Inde Pastorem munia sua in loco non expedientem, remotione etiam puniri, et ut idem parochiae, peste etiam insectae, relictis curae vicinorum parochiissiliabus non insectis,curam gerat,eΟmminatione poenae imo et remotionis adigi posse respondit Consistorium Lipsc qii T Q. Anichen M. Decembr.

Ne proeessualem materiam prorsus posthabuisse cois,

videar, procuratorem subnectere lubet. Scilicet cum mi procurator, qui principalis suI Caulam eOram judice de' riinis. iis

fendendam suscepit, duplici potissimum ratione, illi no-Cere queat, culpa scilicet et dolo , quaestio oritur an domino ista culpa vel dolus imputetur λ culpam adminsam

39쪽

m Iis ΑTIONE FACTI ALIENIM

sam si examinamus, omnium serme doctorum consensu domino eam nocere asserimus, tum quia dominus sibi imputandum habet, quod talem negligentem ad causam fuam procuratorem elegerit, L. ai. in M. V. de minor.

L. L 1. de Mil. act. ANDREAS BERTONVS de negligentiis et omisimnibus, Part. II. a.3 . n.3. JOH. BAPTCOSTA de facti scientia et wnorantia lasse ae s a. tum quia procurator ipse dominus litis censetur, quidve ab eo gestum fit, ab ipso domino gestum intelligatur, quem in modum reserente CARPZOV. P. L Const. I. des ad Mens Febr. Ita. a Scab. L f. pronuntiatum legimus.

Dolum vero quod attinet, non eadem omnibus sententia est. Negantes in eo potissimum sundamentum qua runt, quod mandatum non praesumatur dolum continere, indeque dominum ipso jure tutum esse ob dolum, sicut id allegatus AN D. BERTONVS l. e. P. II. a.3K. n. lo. nec non Illustris BERGERVS in Dissept. fori est. VII. Ob . A defendere student. Mihi quid videatur si adjicere licet, assirmativam potius amplecterer, as serens, quod si etiam stienter et dolose procurator quid fecit vel neglexit, quo principali causae damnum illa tum est, illud huic noceat 3 dummodo procuratinrium fuerit generale, amplissimis verbis et cum libe rima potestate conceptum, aut ita non restrictum, ut excludat causam , cui sese intromisit procurator: Idque ex iisdem, quae ratione culpae, adduxi argumentis. Quibus accedit, quod intersit reipublicae ut litium tandem sit finis, et ne decipiatur adversarius, ad quod elegans est argumentum , quod exercitor

omnia magistri facta praestare debet. LI. f. s. F. de

40쪽

CIRCA DELICTA.

exercit. ast et ita omnino decidere videtur, L. io. C. de Procum dum edicit : rem judicatam reIcindi non

oportere, licet fraude vel dolo quid egerit procurator, adae L. IJ. I. . f. de dolo mal. Ita sentientem reperi JOH. PETR. FONTANELLAM Dec. I b. et FRANCIS C. RISICATUM de statu homi mis republica, Tom. II. Tit. de statu Advocat. Cap. III.

p. 32o. Excipiendus autem erit a resala casus, quo actor ipse cum rei procuratore colludendo obtinuit,

ut Condemnaretur reus, quippe in quo isti, judicati executionem poscenti , obstabit doli mali exceptio, per L. f. F. dedol. mal. t. except. Facit buc quodammodo enunciatum Scabinorum Lips apud RIVINUM ad consultationem Ε. mens April. Issa

Λ regula supra memoratu non multum abludit casus, quo mandatarius contra intentionem mandantis. majorem summam acceperat, mandans tamen ut integrum reddat, condemnatus est apud BINED. CARPZ. Dec. IIo. Attamen hactenus' tradita non ita accipi volo, ac si laesis ejusmodi ratione priucipalibus regressum adversus oscitantes aut improbos procuratoreis denegem, hunc enim dari contra utrosque nullum est dubium cuda et dolum et omnem cubpam praestandam esse a procuratore disponite L. II. C. maiid. Et si non est solvendo procurator, pro

re nata, in integrum restitutione gaudebit principalis contra factum ejus CARΡZ. Proc. Tu. V. an. VII. n. 73. Idque obtinebit etiam in iis causis, in quibus damnum aestimationem non recipit; quales sunt matrimoniales , ita decrevit Consistorium Lips in E causa