장음표시 사용
11쪽
stetissima in eum Mauperiviso ob caussas finales asserimus, sed ali Is naturae legibu .
consentaneam , quibus ea omnia , quae a certo Puncto elreum quaque ita in gyrum diffunduntur , ut rectiIineo, dc uni sormi motu progrediantur, eamdem rationem mirifiee tueantur .
XXV. Quod de Luna circa terram , id de Cometis, id de
terra, reliquisque primariis planetis circa Solem, & secundariis circa primarios dicendum. immo tum primarii tum secundarii non tantum in Solem, sed mutuo in se ipsis, S in Cometas
ad Solem, gravitatis centrum commune, accedentes gravitare vi
a genti proximἡ in reciproca distantiarum duplicata ratione dc siderea etiam quaeque systemata iisdem teneri legibus adfirma inus .
Postquam ex suis , dc Tichonicis observat Ionibus tres celeberrimas leges statuIt Keplerus . non est eur Ceelos Ptolemaei solidos frangamus. dc orbitarum Martis, ae Veneris intersectiones quas Titho ab AEgyptiis transtulit dissolvamus . Cum en m exprima lege constet Solem esse in altero e binis socis euiusvis ellipseos quam planeta describit eum detexerit Planetas motu aequabili non serri, sed modo aeeelerato, modo retardat , prout minus, magisve distant a Sole cum eate ulci comperisset quadrata temporum periodicorum se ut cubos mediarum a centro distantiarum , dccum proinde universa , quam eae potuimus . de Motu in Trajectoriis Theoria Planetis omnibus , dc Cometis aptari possit, ecquis negaverit , quin Were motus coelestes fluant omnes a vi gravitatis mutua , quae rationem sequatur simplam massarum , directe , duplieatam vero distantiarum reciproee, dc insuper a vi projectili a summo rerum Opifice principio communicatam , inertia conservatam λ Et si igitur silentio praeterierim periodicam marium intumescentiam, qua versus Iuriam certo tempore assurgunt ; figuram Planetarum globosam , quae sane nec orta suisset nec tam conris anter sine ejusmodi vi mutua conservaretur ; perturbationem motaas tum Lunae , tum Iovis, dc Saturni, eum ad se invicem aecedunt, suorumque Sabellit m et aberratiunculas Planetarum quasdam a tribus Kepleri Legibus, unde Astronomi eae tabulae modo consentiunt, modo ab observationibus dissentiunt, tamen qui 'ae sibi per adebit, Ne tonianum Theorema non inter hypotheseon numerum receninsendum , sed melius Physicam , sublimemque veritatem in eo sitam esse consulto satebitur , dc lubentissime Popio subteribet canenti Naturam, di socias leges nox alta premebnt ἰSis , NEWTONE , Deus dixit , ct orta dies.
Aliquid vero habet Boseo vichius , quod adnotet eontra Ne tori Ianam quadrati Iegem. Se ille et , teste Museenbroekio , duo speeula plana munda , de sicea , quae ex contacta physeo valide cohaerent , aliquam servant adhaesionem, etiamsi fila
bombycina inter ipsa inserantur . Muguerius molem Chimboraei metiri aggressus sdeduxit sole, ut, si attractio die. toniana vigeret, & Μontis densitas aequalis esset mediae den si tali telluris , pendulum actione montis a perpendie ulci saltem declinareto. i. 43. V ; at repetitis observationibus deprehendit penduli deesinationem esse dumtaxat o. 7. V 39. V proximh . seu sere quatuor decies minorem . Praeterea indimensione coelestis gradus secundum lineam meridianam , Taurinum inter dc Auriatas a P. Beeearia instituta ι mons Alpinus Andratis , tametsi non sit mole eum Chimboraco comparandus, declinationem tamen pepefit penduli 33 . Denique Cultaud us duobus instructus horologiis oscillatoriis lioeronis unum eV Alpinis monti
bus editissimum elegit , dc prope ejus verticem construi jussit ligneam casam cum
12쪽
hypo eausto ad altItud Inem hexap. io 23. supra locum alteri observationi destinatum. Adhibita proinde maxim1 diligentia , laxatum est utrumque pendulum ad oscillandum duobus integris mensibus, quibus exactis , deprehensum est horologium superius iterum aecelerasse O. 18. 23. . Ter Cultausii experimenta repetenda curavit Nereerius annis I77o. & 177i. , electis statiouibus, quarum altera nunc in gis nunc mi isnus emineret , semperque superius pendulum accelerasse deprehendit. Ex his omnibus Bolaovichius inseri I. gragitatis legem in distantiis aliquibus minimis earumdem aliquam sequi rationem directam . II. In distantiis mediocribus videtur deficere notabilirer a duplicata ratione; Ratio tamen, quam sequitur est inversa. Statuto si. quidem hoc desectu facilius explicantur observationes penduli a perpendiculo deelinantis . In observatione Bougueriana tellus subiecta illi solo , in quo ea eapta est fuerit multo densior , ita ut massa paulo essica eius agens in distantiis medioeribus multo esset major subter pendulum , quam ad latera ἡ conir itum aeciderIt in ob. servatione Beecariana. Feliciter quoque expediuntur Cult audii, & Mercurii expertia menta. Nam attractio montis addet gravitatem pendulo superiori, & aliquam de trahet inferiori; quae additio , & detractio erit sensibilios , quo erit major densitas nra. teriae montis rei pectu densitatis globi terrestris ἰ sensibilior pariter, quo magis de fi ciet gravitas in distantiis medioeribus a reei pro ea quadrati lege. III. In distantii. magnis de maximis tam proxime accedit gravitas ad qu dratum, ut sua constet phy.sea certitudo Newtoniatae Thaeoriae ; ubi peritiores etiam Astronomi , vel minutio. res negligunt quantitates vel de ipsis inter se dissentium. IU. Demum in distantiis maxims probabiliter gravitas, vel in ratione decrescit Plus q ram quadrata, vel eva. nescit penitus , vel etiam abit in repulsionem ,
13쪽
DE PLANETISSE OB SIM SPE CTATIS
DE TERRA . XXVI. Postquam uno veluti intuitu miriscam hanc rerum uni Aversitatem consideravimus, pronum est , ut oculos ad terram con vertamus , quae in Optico univers centro versatur, S unde SD dera omnia , quae in immensum sere a nobis distant spatio 23.h56. q. totam comersionem perficere Observantur . Quam conversionem quis realem credat 2 Itaque ut haec, S alia phaenomena coelestia rite eXplicentur, Terram motu diurno circa suum axem , ct annuo
circa Solem tamquam lacum , ellipsim describendo, revolvi adseri.
mus . Cum Saerat Ilitem hule Thesi adversari v Iderentur, eam cum ill Is composuit,& aeuth eone iliavit Boseo vichius In DD. de aestu Marino, in de Cometis Romae editis, in quibus statuit . quod I. Si admittatur lex toti materiae generalis Uis inertiae absoluta respectu spatii immobilis, admitti debet relativa rei pectu siderei mobilis ; II. Si spatin m sidere Em motibus aequalibus, & contrariis illis , quibus Ierra movetur, in gyrum agatur, jam eadem phaenomena recurrunt, quae eπ ejus motu , & Solis quiete vulgo deducuntur. Congruit igitur terra eidem constanter loco, ejusque motus omnino eliditur , quemadmodum sormica loeum in quo consistit numquam deserit , si in rotae cireumferentia progrediatur, dum tantiam dem ada mussim rota regreditur. Itaqne ea teleritate revolvitur terra e Irca suum axem, ut hexap. 238. intra LV ejus aequator pereurrat, ex vero ei rea Solem, ut 6 h leucas
singulis min. metiatur. Redit autem ad idem Eclipticae punctum spatio 363.β D 48. I. unde annus tropicus ; ad idem Sidos 361.4 6 b s. xl. V , unde annus fidereus ; ad aphelium s quod in signis litum est australibus, singulisque annis in D. centem procedit 16. 6ss 6. I6. 1O , unde conversio anomalimea . Cum vero experimentis constet mediam gradus e celestis mensuram respondere 73. mi Il. IIa licia , hinc terrae diameter continet 6876. sere mill . Italica dce. &e.
XXVII. Motus ter e diurnus efficit, ut ipsa sub aequatore turgeat, ad polos dehiscat; motus vero annuus in ellipsi , ut apparens Solis diameter , ct motus horarius sibi semper eadem ratione non constent.
Penduli oscillationes motum terrae dIurnum prImae ostenderunt. Bouguer Ius deinde, ut ad maris libellam sub aequatore 6o. oscillationes obtineret penduli longitudinem ad polliees Parisienses 36 , 7 lineas , totidemque centesimas lineae partes redigere debuit 3 Mailetus pensatum invariabilem Genevae . ubi latit. 46 φ, 32 ' ad 3o .p 8. , II. ὁ & Petropoli dce. Μ iranus Parisiis ubi 48. , 3 o. a 2 36. p 8 i , sa ἔ
14쪽
Petropoli ubi 39.' 36. ad 36. P 8.1 , 97. Turgeseit Igitur terra sub aequat ora ubi
axis major, transitque Per polos minoria Quaenam vero superest de hoe dubitatio postquam Godinus , Ia Condaminius , Rouguerus meridiani gradum invenerunt sub aequatore hexap. 3673o. ἔ Pice ardus Parisiis hexap. 369as. ἔ Μaupertui sius, Clera litis ad polos 374s8. Illud sane verum est quod, ab aequatore ad polos proeedendo . excessus radii aequatoris supra radios singolos duplicatam ratio aem non tequitur linuum latitudinis, ac proinde ob inaequalem praecipue partium texturam reingularem sphaeroidis Ellipticae figuram terrestris supersietes dion servat . Media telluria semidiameter censetur vulgo hexap. 317o398. Discrimen inter axes G statuit Nevi a onus , Boseo vichius . Postremum hoc cum Ia Landio probamus .
Praeterea eum Terra sub aequatore tumescat, Sol, dc Luna inaequaliter attrahent redundantem hanc materiam, quae veluti annulus circumductus considerati solet , cuius omnes particulae circa axem aequatoris motu diurno agantur . Nodi hujus annuli, sive intersectiones aequatoris eum plano Eclipticae regrediemur, v de Praecoso AEquino moriam . Ut hanc determinaret tria Lemmata statuit Nemronus , ct unam hypothelim . Deinde invenit Prop. 39. motam annuli a Sole oriundum 9 V, 7 , ao. , a Luna o. ', Sa. V, 32. ; adeoque tota praeeessio ab utraque s . , o. , I 2. v . Quamquam vero Ne toniana haee determinatio Astronomieta observa tionibus maxime conveniat, ae methodus ad id adhibita videatur primo ad pectu ex pedit a , elegans, & ad rem aptissima , multis tamen obnoxia est dissicultatibus, si Alambertium , Frisium aliosque audiamus . Μinus recte , inquiunt, Geometra in comparabilis assumpsit ab exteriori terra ad interiorem aeque motum transire, sive tota exterior terra in suo loco sit , sive ad annulum illum aequatori ei reum positum redueatur, M caet dion ea est nobis mens, ut litem dirimere praesumamus. illud tantum nos non latet, quod raro per errores se inuleem emendantes via ad veri tatem sternatur, neque nobis persuadebimus , Ne tonum inventos ab aliis errore1 .lia exe eptis , qui ob menturarum discrimen obrepreunt aut non cognovisse , aut Fen ditare voluisse . inito calculo ostendit Frisius , vim Solis ad pro dueendam annuamplaeeessotiem so. 3 esse ad vim LuDae in plano Eclipticae ut it 3. a 99. - in plano vero orbitae suae ut 1:3, 2IR , quam Εulmus voluit ut x: a 3 , Alambertius ut r: 3έ . Nemtonus ut I: 4. 48.3. Prop. 37 lib. φ . Cum autem orbitae Lun ris platium ad Eclipticam inclinetur 3 φ . 9 . & linea nodorum Lunae sensim pete ur-rat Eel Ipticam intra x s. circiter annos, hine inaequalitas actionis Lunaris in protuberantem tellurem, unde Nutatio arie terrestris. Ut hane expliearet . statuit Maebinus,
quod poli deseriberent circulum cuius radius p ; Ellipsim subiti tuit δε lambertius, cujus axes essent ut 3: 4 , ted ut i 8 V, 4V , 47 V: I6V. 33 exactius determinavit
Quod autem adtinet ad motum annuum, negari non potest , quin adm sis pro terrae orbita circulo excentrieo, ab iis , quae ex hae hypothesi fluunt observationes dissentiam . admissa vero Ellipsi . cujus alter se eus sit sol ipse , eos sentiant. Sit modo e ellipseos cujuscumque excentrie itas , a semiams major, b minor φ ano maliae verae eo sinus , erit planetae a Geo distantIa d - --- . SI Itur fuerit n
apparens Solis semidiameter in med Ia a terra dIstant Ia , seque . eosiuus longitudinis solis ab apogaeo in quocumque alio puncto erit semidiameter apparens. Cum vero vocetur n motur horarius Solis Iu GlIpsea Iae media
15쪽
- i a - . e Quae omnia eum ab observatione non ditererent, orbItam te rae ellipti eam luculentissime te tantur
XX UlII. Si relicta teria in ejus atmosphreTam assurgamus , eam inveniemus clasticam, spirabilem , diaphanam , densitate variabilem , gravem , adeoque ipsi terrae undique circunfusam , ct eam.
dem ac terra siguram ad sensum habentem. Ea barometro subiacet , ostentat Meteora a vi praesertim electrica originem trahentia ,siderum restamionem , crepuscula , aliaque phaenomena producit.
Re fractio parallaxi adversatur, scilicet quantum illa sidus extollit, tantum sere ista deprimit.
In tot vicibus minorem molem eadem aerIs massa contrahitur, quot vicibus est majus pondus comprimans i At si ad quadruplo minorem molem deveneris hanc legem non servari Mariotius ipse expertus est . Eam contra dilatationem subire potest aer, ut ejus volumen inerescat vicibus plusquam 32oocio. Imino in immensum rare fieri censuit Newtonus , ee ea quidem lege, ut aeris nostri digitus par esse possit implendo toti circumquaque spatio a Sole ultra Saturnum, dc ultra altitudinem unius Semidiametri terret res adhue in immensum magis rareseat. Quae quidem imago impar est ad suam tenuitatem exprimen tam , immo in vero limite ei , quod tam immanis attenuatio haberi possit. Quis enim serio adfirmas erit , quod vis re 4 Pulsiva perpetuo aliqua esse pergat, vel cui innotuerit quorsum extendatur, dc in qua agat ratione ubi punctorum distantiae paullo mi jores eoasserint λ Quia poli satis ingentem dilatationem aecidat , ignoramus . inquit Boleo Wichius . Cum autem in editioribus locis minor deprehendatur Mercurii altitudo. Inquiri solet , utrum ope barometri atmosphaerae . aut saltem Montium altitudines definiri possint. Fieri plane posset primum , si singula aeris strata ita adventitiis eo mustulis essent depurgata , ut virium comprimentium eamdem semper rationem sequerentur, di si omnia telluris loca eamdem a centro distantiam obtinerent . Ad Montium vero altitudinem vestigandam haec suppetit Seheuchaeriana proportio Ut se habet differentia Logarith morum duarum altitudinum Nereurii in loco edito , dc in humili ad differentiam altitudinum locorum eorumdem, ita differentia Logarithmorum altitudinum Mercurii in littore maris. & in montis apice ad inonis ip us altitudinem Eqaidem ex Calsini experimento innotescit. sensium t ui ea maris libellam alcendendo , altitudinem hexap. Io, i. P respondere descensui fluidi baro metri ei per primam lineam . hexap. a , a P per secundam e C. & ultra altitudinem 34.bς 3o P pr IO.b δ. I O. sumendas esse. Uerum iis, quae supra notavimus, consideratis , quis haec serio auscultaverit ΘΛ ratione densitatis ponderi comprimenti proportionalis pendet in ascensu a terrae superficie Atmospherae attenuatio. Qua de re Boseo vlehias in supplementis sayanis hae e statuit Theoremata, & de monitrat. Si distantiae a terrae centro vel su- Perfiete in progrellione crestant Arithmetica densitates Atmosphaerae in progressione geometrica deereseent. Quot si gravita sin ratione decrescat recipro ea duplicata distantiarum densitates in progressione deerelaent harmonica ; si vero ratio distantiarum fuerit sim in Plex, dc dillantiae a centro in progressione geometrica accipiantur in progressione geΩ- metrica itidem esse densitates , ostendit Nemtonus .i In his omnibus Mathemλti ea qui indem
16쪽
dem non Physica veritas invenitur. Noscuntur enim monstrosae baro metri varIatio nes . Ad has explicandas elementum induxit Pignotius . Ut atmosphaerae altitudiis nem inveniret, arcui emersionis ea leuios superitruxit la Hirius, ct usque ad is .ieueas porrigi deduxit. Verum ubi as undecimam deveneris, unitam tantum Neris eurii lineam sustentaverἱt aeris columna, si in lineas 314. ipsius Mere urit altitudinem di iseris. Multo melius refractiones detem, nantur per Astronomieas ob νva tiones , qu in ex Turoria ad aeolationis atmosphaerae ; Hujus enim multiplex varia. tio eas admodum irregulares efficit , ut obiervat Callitus , qui optimas Anaclassi stibulas exhibaῖt. Ex elus methodo I ueb t, quos a tenit, usqua as 8o .ge di ilantiae tangentiu ti rationem sequerentur, inde vero abnormes essent; At Braal ejus an . 176o.
simbsonii ductus disquilitionibus in Trajectoria in , quam radii describunt , ostendit ,
quud minuto area distantiae tripla ipsa retractione a eamdem tangentium rationem, revoeaei eommode Poterant . 1 me tabuiam construxit , in qua refractiones deeresia eunt i ad altitudinem 6 Sy , 16. ad 2o gr , II. N ad 4o. ge . Ovalis Solis & Lunae adspectus restactioni debetur, ob quam alter a diameter ab altera 4. . ar. dise et Terrestria insuper corpora ob retractionem attolluntur, ae proinde computari da est ubi ex acie libella inlli tui debet . ita demum per atrco sphaeram Solis radii disperguntur , ut intensitas Solis ad Harizontem sit, teste Bouguerici r 3 3 4.e s minor quam ad Zenith, α astrorum aspectu oculos frui rentur , quamquam Sol jam occiderit .
DE LUNA. XXIX. Quamquam , ut jam dictum est, ut movetur terra circa Solem , ita circa terram moveatur Luna , ct hinc ejus motus respectu terrae iisdem sere legibus subiici debeat ; In eo ta
men ita variae deprehensae sunt inaeqnalitates , in celeritate , ex centricitate , apsidum loco , nodis di c., ut ante Neuvionum majus negotium Lunae Theoria , quam reliquum Coelum universum Allroia omis facesserit .
Praeter vim proieci; lem , & centralem respectu terrae agitur Luna tertia viattractionis in Solem, quae modo favet, modo obsistit telluris attractioni. Hinc eius orbita non aeque semper compressa est, & oblongata, non aeque eclipti eae piis no inclinata . Neque sane verendum , ne tandem Luna terram deserat , & in Solem ruat . Actio enim Solis minor actione telluris, & hule ipsi proinde illa constanter famulabitur, & eomes sequetur fidissima . Itaque ex Newtoni doctrina tonstati. Solis attractionem Lunae in terram gravitationem minuere in Syzygiis, augere in quadraturis; II. Imminutionem grapitatis in Syrygiis duplo este majorem, quam augmentum in quadraturis ; lII. Solis attractionem Lunae velocitatem modo aecelerare , modo retardare; IU. Et si Lunae in Solem gravitas major sit in quadraturis, quam in Syzygiis . ejus tamen orbita depressa est ad Syzygias , elongata ad quadraturas . U. Lunae in Solem nisui verus reapse est , & eontinuo inaequalis pro ratione obliquitatis actionis Solis. Haec de motu perturbato Lunae in Ecliptica ἔ extra hanc ipsam etiam perturbatur; scilicet vis perturbatrix Lunam extra planum Eclipti. rae positam perpetuo ipsam ad hoc trahere nitetur. Quae omnia, & alia multa geometriae subsidio expediti lae illime solent. Praeterea perturbatrix quoque Solis attractio Crbitae Lunaris nodos ita reddit retrogrados, ut integram contra Signorum De dinem revolutionem persolvat intra 6798.4 4. t respectu AEquinoctiorum , dc intr4
17쪽
Intra figo .. a. b ss. 18. , 4. respectu Siderum. Scilicet ubi Luna Inter nodum , di quadraturam sibi propiorem versatur , nodi progrediuntur , ubi inter nodum.& quadraturam remotiorem regrediuntur. Si nobis duas lineas fingamus, alteram ab una ad aliam quadraturam . alteram ab uno ad alium nodum ε hae oblique se interseeabunt , & duos comprehendent angulos acutos, duosque obtusos . Iam vero dum Luna acutos respicit, nodi progrediuntur, dum obtusos, regrediuntur . Igitur regressio major quam progressio nodorum , qui post singulas conversiones Io.ca oecidentali ora oecupabunt. Inaequalitatem in nodorum motibus detexit Ticho, quae pertingeret usque adha. 46. . Hinc aequatio latitudinis Lunae 3. . 49. , quae quantitas duei debet in sinum duplae distantiae Lunae a Sole, detracto latitudιnia
Inquisivit Neintonus In differentiam v Is , quae requiritur, ut mobile orbitam quamdam immobilem deseribat, & vis, qua Orbitam qui em eamdem percurrit , ivlpyrantem circa virium centrum a invenitque ejusmodi vim esse in reciproea itiplicata distantiarum ratione ἔ Ipsam inde ad ea leuium redegit , dc statuit , quod orbita eadem contra motus directionem regredi , vel progredi deberet , prout vis tota in majore, vel minore ratione deerescit ex , per quam orbita .mmobilis pereuratur. Cum igitur vires perturbatrices Lunae in terram gravitatem cirea Sizygias imminuant , circa quadraturas augeant, hine lineae apsidum progressio , dc regressio dc illa quidem hae minor, tum quia vis imminuens dupla sit augente, tum quia diuturnior. Lunae ergo apogaeum post singulas conversiones juxta Aignorum ordine ita progredietur, ut integram revolutionem confietat 32s ld 8 h 34. 37. 4 quoad aequinoctia , & 3232.4 II. h l . 3 quoad Sidera. ut constat ex ea leuis Uterautii , Eu Ietj, Αlembertii. Denique ob majorem Lunae gravitatem in terram in quadraturis . quam in Sizygiis sequitur etiam . quod illie major fit orbitae cur*ela, quam bie . atque ade. per eas transeat axis maior, per has minor. Luna apogaea minorem
ostendit diametrum, scilicet 29. x; perisaea vero malorem, scilieet 33'. l .
XXX. Luna, corpus opacum a Sole lumen mutuatur, quod ad nos transmittit orbitam ovalem percurrendo. Hinc explicatio diversarum ejus phasium . & Eclipsum , quas patitur, infert juxta varium, quem occupat, situm . Discus nobis conspicuus maculas exhibet tum constanter obscuriores , tum periodicas; unde in ejus superficie partes arguimus tum lumini remittendo minus accomodatas , tum maxime eminentes et
Phasium LunarIum phaenomena data ligur sae Illime evolvuntur. Si plen IIuisulum tum contingat, eum Luna ver latur in nodo , ubi scilicet eius orbita Eelipticam eat, vel prope illum , Ees ipsis, vel defectuI luminis in Luna orietur . Si mindem in altero fuerit nodorum, terra in Opposito, congruent Lunae . & umbrae cenistrum , atque Eclipsis erit centralis ; Si fuerit prope nodum , dc tota in umbram suis beat, totalis. Si eius pars tantum in umbram immergatur, partialis . Qu)ndo In plenilunio Lunae latitudo major est 64 , nulla Eetipsis haberi potest; quando maiorgo haberi non potest totalis . Igitur I. Eo maior , dc diuturnior fuerit Eclipsis . quo tellus Soli, aut Lunae propinquior; II. cum Lunae latitudo suerit Australis in partiali Lel ipsi limbus ejus Borealis obscurabitur , & vIeissim : III. Crassa telluris atmosphaera , qua radii solis refringuntur non sinet, quod oeulis omnino diseus Lunaria subducatur, ae eum sanguineo colore saepe tinctum videbimus . Quid vero de partibus disti obscurioribus dieendum λ Laeus ne . de maria innuunt I ui e sententiae noci facile subscripserim . Eas enim Teleleopia Cato pttico s pedum Tirnaviae
18쪽
Naho exploravIt , & constare Innumeris veluti ea vernulῖs Introrsum hIantibus sibi vitae sunt . Quid vero de maculis periodicis dicemus λ Montes ne in Luna, & valles profundissimae λ Equidem ex observationibus deduei mus , candida illa puncta ,
quae a Solis luce & eitius collustrantur , dc tardius relinquuntur altissimorum monistium esse cacumina. Illae autem areolae ea ligi notae , quae sensim coarctari conspieiuniatur eavernae, & valle. sse possunt, quarum landi a Solis radiis oblique ineidentis non illustrentur . Ubi m gradatim Sol attollitur montium umbrae ea dent minores. & valles illuminabuntur. Gravia quidem contra hanc sententiam pugnant/argumenta. Nargo enim disci Lunaris te leseo pio exploratus nullis comparet fossis , vel hiatibus interruptus; Cum Luna Solis discum contegit, eum fixae oeeultantur ,& planetae pol ejus limbum subeunt nulla in ipso inaequalitas , nulla asperitas animadvertitur . Itaque eum Galilaei responsio nodum minime solvat . opinabim i eum Boseo vlehio, Lunam fluido quodam homogeneo , dc pellucido esse ei reumfusam rQuo posito nuclei Lunaris a peritates ad extremum usque marginem pro tensae video buntur; Margo tamen ob imp sitam Lucis traiectipnem aequabilis apparebit, fixae ab hoe fluido oeeultabuntur, & post plenam immersionem trans hiatus eonspicuae esse non poterunt. Uuleant ne sunt in Luna λ Audivimus nuperrime, Her helium diem toniano Telescopio viginti pedum, quod Lunae diametrum 6-o augebat, Vulis
ea num sibi conlpieuum in Luna reddidisse ; id quod Montes , ut jam statuimus , in Luna satis aperte per analogiam innuit.
XXXI. Etsi tempus, quo Luna circa suum a Xem converti tur, ita periodi eo aequetur, ut eamdem consanter faciem terricolis visendam praebere videatur, novas tamen maculas interdum
exhibet modo in Orientali, modo in occidentali disci limbo, id quod libratio Lunae in longitudinem; modo in Boreali , modo in Australi , id quod libratio in latitudinem dici consuevit . Hujusmodi nutatio a Lunaris sequatoris protuberantia in terram pendere cum Cl. de la Grangio opinamur .
Galilaeus maeulas Lunares telescopio explorans detexit primus Nune. Syd. Isio librationem in latitudinem , quae ab inclInatione orbitae & a constanti axis paralle Iismo originem ducit. & librationem in longitudinem , qnae ab inaequalitate motus per orbitam. La Grangius in Diss. ab Aec. Paris. praemio donata sormam spheroidis oblongatae eum Newtono Lunae tribuit, atque inde oscillationem in ea deducit , qua
rotationis velocitas modo acceleretur, modo retardetur. Isine eamdem in Luna sa
elem spectare erit, etsi principio eo rotationis motu eo ne ita esse potuisset, qui tempori . quo revolvitur, aequalis non esset. Nairanus in Norium. Acad. Paris. 3729. Lunae homogeneitatem sustulit, hemisphaerium telluri obversum praegravare censuit, & Inde eur semper eamdem Lunae faciem videamus explicavit; Attulit lapidis inaequalis figurae exemplum, qui si aqua descendat, partem graviorem sun.
do obvertit . Equidem concedemus centrum gravitatis Lunae non congruere cum centro magnitudinis, sed ut pars densior convertatur non tantum exigitur discrimen
in vi motriee, seu in pondere partium ejusdem voluminis , sed etiam in aeceleratrice . Dentiores partes corporis in aqua descendent s minus de sua vi comparate ad malum amittunt, atque idcirco ejus vis aeceleratrix major est . At vis Lunaeaceeleratrix a densitate non pendet, & sui motus Perturbatio circa tellurem ab ea discrepat, quam corpus innata PS experitur.
19쪽
XXX lI. Luna per superiorem, & inferiorem meridianum transeunte , attolluntur aquae Oceani , ad Horirontem posita subsidunt; .
Id ipsum in Syzygiis accidit, sed Luna per igaea major habetur in- 'tumescentia, quae maxime augetur, Sole AEquatorem percurrente . Merito igitur aestuum mnrinorum phaenomena cum ahione Lunae,
S Solis arctissime colligata esse asserimus.
Si qui etiamnum In contrariam seruntur sentent am illud non vident, quod tota retro antiquitas teste Posidonio, Athenodoro, Cicerone, Strabone, Plinio, S neca acute perspexit . De mari qdriat leo haee Claudianus Certis ubi legibus advena NereusAEIaat , ct pronar puppes nunc amne fecu'do , Nunc redeunte vehit, nudataque littora fluctu Deserit Oceani, Lunaribus aemula damnis . Mae Laurinus , Clera ut Ius , & la Landius optime illud demonstrarunt, quod si attractiones Lunae . dc Solis seorsim consideratae a aut in subtili limum fluidi stratum globum undique circumvolvens , globus ipse formam Ellipticam induat necesse est .
Hujusmodi enim vires , eumdem ae centrifuga effectum exerunt. Itaque aquae Lunae obversae , eum minus ab ea distent quam telluris e entrum , in eamdem magis at trahuntur, minus vero aquae in parte adversa sitae . IVae igitur centrum deserunt, hae ab ipso deseruntur : Perinde ergo erit ae s eentro telluris non attracto tantavi utraeque a centro ipso repellerentur, quantum est illud attractionum discrimen , ac tantumdem de gravitate in terram amitterent. Hine aquarum sublatio . Partes
Contra marium ad latera utrinque positae obliquis tractae viribus dehil cent. Quoniam ut quadratum anni sideret, ad triplum quadratum diei sideret . ita eleWatici sub aequa tore orta a motu diurno a a elevationem, quam sola gignit actio solaris , seu 363. β
ost vis Lunae ad vim Solis ulmi r i , Ergo ad altitudinem circiter 6. P attollentur Luna . quae quantitas augetur ,& minuitur prout se habet littoris positura , dc cael sdc prout resistit ima landi constitutio. Nem tonus elevationem, quam nos invenimus .P 8. mi, statuit I .P a r. mi, & inde eruit elevationem a Luna oriundam 8. 7 PQ Quod quidem discrimen pendet ab assumptIs non satis aeeurate definitis. Neque ero momento temporis vertex aquarum Ellipso idalis attollitur, Vel deprimitur, Luna Neridianum attingente . Postulant enim Inertia, dc vis centrifuga ex motu diurno oriunda , ut aestus tum fiat eum Luna a respondente Meridiano sere 33. processierit Uecidentem versus . Cum autem in Ellipsi parum ex e entriea quantitas , qua radii minorem semiaxem exsuperant sint ut quadrata sinuum distantiarum ab ipso, dc aquarum sphaeroida 1 verteX integrum terrae orbem eum Sole confietat, hine regiones sub ε emaiori sitae undis operientur, sub minore eontra undae reeedent, dc differentia in ter aestum utrumque radii respondentia exeessui supra minorem axem continuo aequabitur. 1gitur aquarum sublatio respectu depressionis est ubique locorum ut major altitudo ducta in quadratum eosinus distantiae ab Ellipso idis vertice, & sub aequatore ut quadratum eosinus anguli horarii, erescitque paullatim ut quadr tatemporum prope meridianum; Quae omnia observationibus consentiunt Mon. Acad. Pa ic. an. ao . Quod si loens, ubi observationes instituuntur , ab aequatore me
diocriter distet . sublatio erit ut quadratum eos nos latitudinis , si mu tum , semοι intra 2 .h aestuabit Oeeanus . Si Luna aut Sol proeul ala AEquatore versabuntur s
20쪽
fluxus sub aequatore erἰt ut quadratum eo sinus declinat Ion Is , quae est Ioel distantἰκa vertiee Ellipso idati . Eeeurnam generatim Etiropae maior habetur aestus post aequinoctia , quam in aestatis solstitio λ Scilicet I. Dequentes tum , dc vehementiores oecidentales venti, de Australes; Il. In solstitio aestivo terras praecipue Astricae,& Americae Sol respicit, ae proinde mari Europaeo minor motus communicari de bet ; III. ln solstitiis duo habentur aestus, quorum alter maior, alter minor, dc in aequinoctiis aequa es sere sunt & eaei. Vis Lunae in apogaeo sitae eo minuitur , qacidi lautiae eubus augetur ; ita ut si vis media suerit ut a 4 erit maior ut 3 . min se ut a. bunt enim ut eubi extremarum parallaxium , sive ut si , si εi , as seu ut 1: 3 ei rei ter . Deinde distantia Solis a tellure tempore hiberno . est ad distantiam tempore aestivo , ut a : l, Io 6 . Hyeme ergo vis Solis serὲ maior s. Si axis in Lunae eentrum directus cum axe in Solis centrum tendente non eun gruat . sed angulos comprehendant hinc acutos , illine obtusos , tum maximae aqua. rum sublationes lub neutro ailro habebuntur . accident vero intra acutus eorumax um angulos, sed eum νis Lunae dupla sit, aut tripla vi Solis, hinc Lunati quidem xi duplo, aut triplo Viciniores, quam solari, neque a luna distabunt pluaquὸm sv Itaque differentia inter Lunae itansitum h Meridiano, dc tempus maximi fluxus , etiam dum Luna perigaea est . & fio. a dole distat , major esse non potest quam ει t. operosiori ealeulo Berno ullias haec deleg t. Ex his omnibus patet , qu id ae tus quidem hi stabiles a statuta Thesi liquida fluunt ; sunt de alii , ke- Iuti exleges, qui imperitioribus quidem sueum Deiunt , Theoriam vero minime
Eadem caussa , a qua oritur marInus aestus. Indue It Atmosph aericum . Dan IetBerno ullius vir plane summus, dc de hae ipsa Theoria optime meritus eo maiorem percensuit atmosphaeae elevationem ob eius aestum , quo ipsa rarior, quam aqua, proxime scilicet millecuplo majorem , adeoque duorum milliariorum . At Boseo vi flchius in Stayanis supplementis formulam statuit κ - - ,-.-ῆ in qua u
centrifugae sub aequatore ad graetItatem , d. rat Io densitatis fluidi ad densitatem
solidi ἔ atque ex hae non solum , sed & ex ea . quam alia longe methodo Clerata. lus , dc rilembertius inσenerunt, lueuientissime patet, quod si reliqui valores eo sanies fuerint eo magis deerestet ae, quo deerela et & t. Si ponatur aquam ea adsensum donatam esse densitate . quae est media terrae densitas . erit iam t ' ρ, dcI ρ - ap ; sin vero sit in immensum mἰnor , seu eVanescat 3 l. erit a t -- s ρ , Ergo intumestentia in prima hypothesi ad intumescentiam in ieeunda ut : a. Atqui inaequalis Solis de La ae actio , quae maris , dc aeris aellum gignit nullam parit ire barometris mutationem. Quidni Subit sane inaequalitatem Mereu-ν eltitudo , quae ob per quam exiguam altitudinem 2 7. sensum omnem pror usemgiat . Oceani autem interme entia sensibilis quidem re pectu nostri insensibilis ero quoad ingentem Terrae semidiametrum . De aestibus Iovis, di Saturni alibi.