Antonii Galataei philosophi, et medici praestantissimi Liber de situ Iapygiae

51쪽

Turcarum aduentum, pulcherrimum suerat oppidulum,satis munitum,& maiori ex par te mari cinctum , ct honestis ciuibus habit tum.Hoc,pulso a Ioanne Alphonsio Rege is, semper in illius fide cum Luphs, Tarento , Gallipoli,& Castro permansit,& Loysio An zoysius- . degavensi,quem Regem appellabant, oppugnanti strenue restitit. Hinc Aliqui breuiorem esse in Graeciam transitum,quam ab Hydrunto existimant. Hanc Ioannes Antonius

fidelem vocabat,& pro delitiss,& animi laxamento habebat, & familiarissime cum Oppidanis versabatur, quorum nonnullos hono- ratis magistratibus,& arcibus tuendis praeficiebat. Compertum non habeo quo vere nomine appellata fu erit: Scriptorum quos habemus temporibus iam delata erat.Inter Hydruntum, & Brundusium, nulla alia, quae ego sciam, videntur in ora antiquae Urbis veltiagia. Ptolemaeus, ut dixi , inter Hydruntum Brundusiumque, Lupias in Ora locat, fortas. se a Lupijs nomen translatum est. Ingens palus oppido proxima aerem inficit, unde non satis salubris locus. Haec antiquis temporiabus sessas habebat in Mare procurrentes, per quas palus expurgabatur.EXtra oppidum in medio veteris Vrbis locus cauus est,prosundus decem passibus, ad quem Mare recipitur per subterraneos meatus ut mihi:via sum ess non manu factos sed natura, aut fit sibus excavatos,per quos a Mari ad Quem

52쪽

Cymbis itur: locus vitulis marinis frequens eam fouea Incolae Graeco nomine etπροδοσίαν Vocant, nos proditionem possumus dicere. Castellum Fama est per hunc quasi cuniculum urbem . tibi . : i captana, ac delatam fuisse. Inde exeuntibus signitum. ad decem millia passuum occurrit Castellu,l''gduod a Diuo Cataldo antiquissimo Tarem

imorum Archiepiscopo nomen accepit, eo

quod ille ex Oriente proficiscens, haec primum loca attigit,ubi & pusillum templum illi dicatum extat. Hoc quoque Castellunt Gualterius condidit pro emporio Lupie

sium Vrbi propinquiori: Vbi Maria eiusdem

haeres, ingentem molem longis iuncta . lapidibus miro opere construxit: nunc incuria Principum , & Lupiensium rebus post mortem Ioannis Antonij Principis , & ob continua bella desectis otque assiictis, pene disgregata: hic aer crassus atque insalubris est . Tota ubique Iapygia saluberrimum sudum, atque sincerum habet Caelum, praete quam in ora,quae a Lacu Hydruntino,quem diximus, usque Brundnsium, ubi plerisque in locis iuxta Mare sunt Paludes, & circa Caesaream Naritoni agri. A Castello Diui Cataldi sex miIlibus passuum abest Caste, tum in Lupiensi agro, cui nomen Caulon , distata Monasterio Ceratensi, quod vide- mus duobus millibus passuum: videtur ingens structura suisse,nunc nihil est nisi ace . uus Lapidum, qui exusti videntur, deinde

sempore-: via duobus a Mari distat st

dis εἰ

53쪽

diis: vestigia quae ad Mare procedunt adhuc

cernuntur. Nescio si sterit Caulon, quem remota C .littera, Horatius Aulonem dixit: Incolae speculam Caulonis appellant. In huius Peninsulae editioribus, quas Incolae speluncas nominant: has nunquam me vidisse memini,praeterquam in hoc tractu. Has co geries non nisi magna numerosae multitudinis manu conceruatas fuisse credibile est.

Paucis in locis ubi lapides non sunt omnes enim colles asperi,& Lapidosi) ex terra

sunt cumuli tantae magnitudinis, ut aspicientibus montes videantur, quamuis tempus a& Hominum manus , & pecus omne non paruam partem decacuminauit. Monumenta haec fuisse illustrium virorum existimo: mos enim erat vetustissimornm Gi aecorum,& ante illos sorte Iapygum super cadauera clarorum Virorum is gentem . Lapidum aut arenarum molem accumulare: unde sortasse cumuli, aut tumuli sepulchra dicuntur. Plutarchus in vita Alexandri, Demaratum Corynthium Alexander funere extulit magnificentissimo, congregatus est illi ab exercitu Tumulus ambitu quidem amplissimo,altitudine vero octuaginta cubitorum. In ultima

parte Peninsulae, Brundusium inclita urbs lita est,quam aliqui Bi unda Insula sic appellari existimant, Graeci Brendesium : Steph. Vulgatum est quod nomen hoc , caput Cerui lignificat, non in Graeca,aut La

sepulchra Tumuli , vel cumuli appellatur Briindus si

a Brento Herculis filin Sic ph.

est Pacuui

us Poeta.

54쪽

Btudusium erui caput lingua a se sapia

nio Vrsino principe

tina lingua, sed Mesepia, seu Peucetia, qua lingua aliquid dicam cum de Vasta o

pido tractabo. Portus capitis cerui similit dinem habet, cornua magna ex parte V bem cingunt. Portus toto Terrarum orbe notissimus,unde natum est prouetbium,tres

esse in orbe portus,Iuni, Iulii, & Brundusij

Interior portus turribus, & catena clauditur exteriorem hinc atque hinc scopuli,& Insularum obiectus protegit. Videtud Ludentis ac prouidae naturae sagaci industria factus. Ora a Gargano Monte ad Hydruntum recta linea sere est, breuibus sal cata finibus . Ad Brundusium discreta terra Mare in sinus sesemam excipit, in intima sinus parte fretum est, quod turribus & catena clausum diximus. Hoc ostium quondam altissimum erat, di quibuscunque quamuis magnis Nauibus permeabilis Ioannes Antonius in bello, quod inter Alphonium,& Venetos gest um est,timens ne Vrbs in Venetorum , seu Alphon fi potestatem deueniret, onerariam nauem ingentibus onustam lapidibus, in ipso ore demersit, atque ita ostium obstruxit, ut nunc nun nisi paruis Navibus,& biremibus,& triremibus pateatia Ferdtiandus, Auphonius saepe conati sunt ostium effodere νω sed ab in caepto destiterunt puto quod fluxus & refluxus maris, qui non ut Tarenti vehementissimus est, multas arenas super Lapiades,& nauigium congessit: durata per tot an:

55쪽

nos alueo,non nisi magno,& sumptu & labore perfodi posset. Ab hoc freto duae excavatae

fossae vallos Vrbem ambientes, mare longe in continentem effusum admittunt. Mira est praecipue in dextro cornu Maris altitudo, aiunt alicubi mensuram viginti passuum eX- cedere . Urbs quasi peninsula est, inter duo cornua ab occidente supra 'dextrum cornu Arcem habet miro opere, & quadrato lapide primo. a Federico Iuniore Henrici Fit io

Enobarbi Nepote constructam,de inae a Ter A dinando,& Alphonis eius Filio munitam ..Vrbem quoque quos ae MarI non habebat , muris hidem cinxereia Arcem inexpugnab, mr constrablem Insula in qua erat Templum Diui A dreae, Alsensus aedificauit, quae eortus exterioris ostio imminet is Haec Vrbs efuondam .

popuIosissima , nunc crebris seditionibus , & Caeli intemperie pene deserta est,& mai

ri ex parte vacuae . Hoc sere commune est..

omnibus magnis Vrbibus, Vbi frequentiata, Hominum deest, aeris accusatur inclementia. sic Babylon , omnium Vrbium populosissima,quam si scriptoribus creditur, Prouinciam , non Urbem appellauit Aristoteles, non secus, ac si quis circumponat murum toti Peloponeso. Hoc videbis, Si in Italia , Metapontus, Heraclea,Crotopestum,Capua& Roma Terrarum' caput, in prouerbio ernim est: magna Vrbs , magna solitudo. Ideo, mos suit Graecorum non immensae magnistuta-

56쪽

tudinis Urbes condere. Exemplo nobis sunt Athenae,Thebae,Lacedaemon,Megara, Argi. Plato Vrbem suam quinquc millibus domorum numerum excedere vetuit ; ac si crescat multitudo, colonias esse mittendas iussit. Aristoteles tantam esse Urbem statuit, ut illius omnis populus vocem, & dicta praeco nis, aut contionantis facile audire possit. Qiun etiam & Vrbes sub salubri Coeso positae deletae sunt. Sicut & Homines , sic & Vrbes fata habent sua. Sed ciuium negligentia Vrbem hanc infamauit: quae si aquae suos exitus apertos habuissent, nunquam tale nomen assecuta fuisset. Non ne vides Spinelle , quot mortales hoc anno Neapoli periere , aut longos passi sunt morbos, praecipue in ea parte in qua Castellum Capuanum, & Ω-rum, ob restagnantes aquas in paludibus, &in fossis pr. ediorum, & obltrubos meatus, seu canales, qua aquae in Mare profluebant, quondam Regibus id curantibus. Distat via Appi Brundusium ab Urbe Roma CCCLX. mil-

productor lia passuum, a Dyrrachio Vrbe Illyrica seu

ut Ptolemaeo placet,Macedonica,ad quam frequens erat traiectus Romanorum millia

passivim CCXX Haec Vrbs in primo bello. Gallico semper in fide Aragonensium par-t id in preseuerauit. Dominantibus toti Regno Gallis, Isabella, quae postea Regina fuit, Federici xxoi, & Caesar Ferdinandi Filius nothus,huc se receperunt. Et quamuis inti

lidum

57쪽

Iidum haberent praesidium , Gallos tamen IDuce eorum capto, ad Melaniam octauo ab Urbe lapide Brundusini vicerunt. In qua pum . .gna Spinetus Ventura, amicus noster, stre- spinet nue se gessit,qui Duce Gallorum a se seru tu Brundusium captiuiim duxit. Qualis erat haec urbs Romanis Imperatoribus Omnes nouerunt, ait Lucanns.

Brundusij tutas conscendit magnus in Arces. Sed qualis fuerit Guidonis tempori bus illius haec verba demonstrat. Et post has antiquius cunctarumque nobilius Brun dinuman quo Ecclesia Sancti Pontificis, &Confessoribus Chrileuci , egregio opere is . constructa, ubi & requieuit, cernitur. Hanc Vibem Romoaldus Beneuentanorum Prin Romos.ceps,cum Tarento simni carpit.&diruit: λ dus. inui quoque & caeteras Ciuitates Salentinae Regionis: eo quod exercitus Romanorum ab Urbe Costantinopolitana mistas susciperent, &deuotae Orientali Auke:aut antiquiatus , dum Longobardorum gens diuina misesione Italiam infestaret, parerent. Haec Verba Spinelle , maximum perhibent testimonium integritatis , & fidei illius Rcgionis, quae non nisi veris Imperatoribus parere solitata, est. nunc de Mediterraneis dicendum est. Inter Brundusium ,& Tarentum duae anti- quae Urbes fuere: altera in humili colle, altera in plano sita: utraque campos frugum

seracissimos, & pescuis aptos habet.Quae ita colle

58쪽

vlla, nune colle sita,a plerisque Uria,ab alijs Orcas , abze . . , , Vretum, nunc Oria dicitur. Omnia haeeut. 4o 3 s. nomina montanam Vrbem sonant. Colles perennes habent sontes: In summo colle

Arx posita est,& loco & Moenibus tutissimar Vrbs duplici Muro cingitur . Haec inter perpetuas planities in Colle posita , per pulchrum undique sui reddit prospectum. Haec Alphonso Primo Apuliae Rege extra Regnum agente, cum lupijs Tarento, & GaDlipoli consentiens, a Ioannae Reginae duce..bbeii Iacobo Caldora, dum Aragonenses partesdora deua sequeretur, vi capta ac direpta est, & maioriit ta. ex parte igne ferroque vastata. In hoc bello quod inter Hispanos Gallosque gestum est, quoniam Arci non paruum Gallorum praeerat praesidium, necessario Gallorum partes sequuta est:muris,quamuis ij non satis erant validi,dirutis,& Hispanis pene moenibus p titisb Hispanorum saepe impetus pertulit, &pertinacissime restitit.Vrbs nullum aut pa cum habens intus praesidium,& bellis insueta sine ulla spe auxilij. Tandem desperatis de auxilio Gallis,& Vrbi consentientibus, Urbs in deditionem venit, his conditionibus, ut Vrbs seruaretur, & Galli cum suis sarcinulis

incolumes abire permitterentur. Vnde re-4te quis convcere poterit, non magnitudine murorum,non sissarum altitudine,sed virorrum animis&virtute, Regna, atque Urbes.seruari,atque defendi.Fq non nimis male

59쪽

Lacedaemonij opinabantur,quamuis Aristo- Lacedae-teles aliter-senserit.Hi Vrbem suam tanquam pecudum gregem muris claudi passi non , -

sunt : hoc modo enervari vires animorum 'putabant,dum Muris,Turribus,&Fossis con 'fiderent .Ferro enim,non lapidibus, & repagulis salutem esse committendam. Non secus existimabant antiquorum quidam, qui- nihil literis mandandum esse censebant: nam immemores,& obliuiosos fieri , qui . chartis suam seruant scientiam.Ideo Hippocrates ut ait Galenus usus est breni loquio antiquo,&leges quae nunc sunt verbosissimae, decem primo, de hino duodecim paruis tabellis continebantur,&Lacedaemonij iure, non scripto utebantur;& Dias Noster breviloqua docuit oratione.Nunc tanta est libroru Matth.e.6. copia,& magnitudo,ut non solu dicta,sed ne

nomina quideAuctoru memoriter tenere' va , - 'leamus.Ridebis fortasse Spinelle, Galateusi, qui breui tandem suadet, cum ipse prolixussit, sed hoc rite fit. Breviloquium non potest commendari, aut damnari multiloquium nisi longa,& proIixa oratione.GaIenus catlsam prolixitatis suarum conscriptionum resert ad eos qui falsa dogmata inuexerunt, in quibus confutandis longis sermonibus opus est. Ego non libros, sed inanem immensitatem recentiorum librorum, qui non nisi a togantiae, & deprauandorum ingeniorum, de alendorum Imprestarum causa scripsere H Non ,

60쪽

Non ego Muros, &Murationes damnaue rim, sed hoc mihi semper persuasem velim, . quod nostris malis didicimus t nihil nobis

tot sumptus,tot munitiones prosuisse, solamque eam artem tutissimam esse, quam valentes volentesque tutanrurr nec tibi e mente

excidat,oriae sumus: Vnde VIII. millibus passuum abest Mandurium: Alij Menturum: Ste- Mandur u phanus Vnde Mandurini,Incolarties, ψ' Mandurinum dicunt. Hoc enim a Quinto Iog. 4 i, Fabio vi captum fuisse Liuius Auctor est. Inux εφ δε plano situm erat oppidum mediocris,ac iusti ambitus: huius in extrema occidentali parte ex vcteribus ruinis constructum est oppuCasale no , quod Casale nouum dicunt plusquam CCCC. socis habitatum,murorum ingente&reliquiae aIiquibus in locis videntur, quas adhuc nec ipsum quidem, quod omnia perdit tempus,nec coloni auidum genus ad omnia de uastanda peruincere potuere. Fossa paruae pro murorum magnitudine , in aliqua parte gemini nescio qua causa videntur muri vix XXX. aut XL. passibus inter se dista tes, sortasse Pomerium duplici muro claudebatur. Sed in hac Regione non monstrantur ut eram grandia atque immensa Vrbium, vestigiac causa 'st:quoniam lapides, & tofise re ubique molles,ac fragiles, quos Ventus,&imbres facile exedunt, & comminuunt. ΗΡ druntini, & Roccae oppidi Lapides cretae

compactae, non igne cisae, sed sole duratae similes