Antonii Galataei philosophi, et medici praestantissimi Liber de situ Iapygiae

91쪽

Dux Ferrandinae, quem supra nominauimus, qui & huic urbi & alijs circa oppidis

dominatur, Macedo est.Sed no procul a GD Iatana,& Philace, Thessaliae urbibus oriun dus.Haec urbs antiquis temporibus & clivu, di planitiem amplectebatur. ArX- idest custodia,&ab urbe Thessaliae eiusdem nominis, ut a veteribus audiui, appellata Phulatianu est.Latini mutata,vi solebant, Y in V. Ph sep Phviqi latianum,seu Phulcilianum dixerunt, haec in clivo sita erat,in Plano Galatana. Ex una urbe duo laeta sunt oppida, vix quingentis passibus inter se distantia. Galatana plusque duplo maioris erat ambitus.Phulatianum linguam Graecam semper seruauit. Galatana ad latino s migrauit. Ortis inter duo orpida eiusdem Populi dissensionibus, ut i

ter vicinos saepe accidere solet, ad arma ve- Catalanae tum est. Galatana, Phulatianum superauit, Civea Phu ac solo aequauit. Cives omnes sere Galata quatilis nam transmigrarunt:pauci propter iniuriam D. ad vicina oppida confugere,& mores,& v

stes , & Graecam linguam deposuerunt, sed non genus. Nec pudet nos generis nostri . Graeci sumus, & hoc nobis gloriae accedit. Plato in tri Diuinus ille Plato in omnibus gratias Dijs . , sed praecipuae in his tribus: Quod

Frticipue. Homo,non beluar Mas,non Fqmina: Grae cus, non Barbarus natus esset. Galateus - tuus, Spinelle, non a Morinis, aut lingon

bus: non ab Allobrogibus , aut Sycamoris

92쪽

sed a Graecis ducit gemis. Pater meus GH- .cas ct latinas literas nouit: Auus & Progenitores mei Graeci Sacerdotes suere, liter rum Graecarum , Sacrae scripturae & The Iogiae minime ignarimon armis, hoc est, vi, caedibus,& rapinis,sed bonis moribus, &fanetitate vitae celebres. Pudet me,Spinelle, tecum sine arbitris loquor) in Italia natum fuisse : quamuis Iapygiam terram eXtra Italiam Scriptores quidam posuere. Graecia. sita vetustate suaque sortuna, Italia suis co-siliis,suisque discordijs perijt. Vtraq;ie alienigenis seruit. Haec sponte;illa iovita . Gr ..cia Italiam saepe a Barbarorum seruitute in Iiberauit, Italia Graeciam Barbaris seruire permisit. Sed nos scelerum nostrorum poe- inas luimus, luemusque: nam nostra mala ut videmus , non dum ad summum perue. nere. Non sit verbo oment dico non quod Apenninus

volo,sed quod lentio. Apenninus qui Iapygiam diuidit a Montibus , quos peninsulam claudere diximus, ortum habet, ut qui totam diuidit Italiam ab Alpibus. Itaque Peninsula haec totius Italiae specimen refert, ut quae Filicis soliorum sectiones toti solio similes sunt. Haec clare cognosces si constituas Tarentum, ubi Genua,Brundusium, ubi Venetiae sunt. Quae intra Scylleticum &Hipponiatem sinum est peninsulam Iapygio

Promontorio: tuae vero intra Brundusium , de Tarentum peninlatam, de qua nunc tra-

quomodo procurat. Diuitigod by Corale

93쪽

ctamus, ultimo Hidruntini agri promontouirio ; quod maxime in Orientem vergit, coma seras. Sinus, qui inter leticam, & Hydruntii: est, pro Tarentino tibi sit sinu r Tarentinus isnus pro infero, Ionium pro supero Mart. Apenninus citra Montes usque ad Oriam , deprimitur,ad Oriam parum insurgit continuis in ordinem positis colliculis. Rursus rin planum inclinat in agro Galatanensi, ubi erat quodam nobile Coenobium Monacho

rum Magni Basilij, Diuo Nicolao dicatum,

cui Avunculus meus plusquam triginta annis praefuit. Incipit iterum molliter insurgere in Galatana, ad radicem Collis eiusArx, quam Philacem diximus, in colle sita 'Hic Caelum salubre ac tepidum,aurae saluta, ' res, & suaves, ager apricus semper vernans floribus , & bene olentibus herbis , thymo,

thymbra,pulegio, serpillo, hysopo, melilotho,camo milia, calamentho, ubique abundans : unde, & caseum nobilem, & mel gignit,non deterius Hymectio,crocum laud tissimum. Itaque ut apud Marsos,& Pelignos Sulmonenses, sic & apud Salentinos Gala- :tanensis Crocus,caeteris praestat. 1 emporibus Patrum nostrorum in Salentinis, hic non alibi Crocus habebatur. Vnde huc venerit incompertum est: : attamen videtur

hoc solum sponte sua crocum gignere. Omnis ager,ubi sues non sunt, Sylvestri Croc

abundat: qui flore bilibo capillamentis ho-

94쪽

ρ A PT GIAE. ,

tensi siue salido similis est. Tempore etiam

conueniunt: uterque enim floret post ortum

Aristuri. An qui latiuus est, olim Sylvestris fuit, & ut animalia , sic quoque pia ae mitescere Hominum manibus didicerunt Θ. Theophrastus quaerit, utrum quae nunc domestica1unt, Sylvestria fuerint omnia, non est praesentis nego iij, haec pertractare . Haec materia, ut est cognitu digna dissicilis . Hoc ignorare minime oportet, multa esse quae mutantur cultu, aut exuunt Sylvestiem animum, aut mitescunn, sicut & negligentia multa fiunt , ut Sylvestri , aut ' 'deteriora. Puto quod si quis bulbos sylve-

stris Croci ex hac in illam terram transtu- De Croeo, Ierit, ac diligenti cultu tractauerit, taIis fieret tempore Sylvestris Crocus, qualis nunc est satiuus . Pleraque sunt pervicacis naturae , quibus parum prodest diligentia , aut obest negligentiae vi sunt ex arboribus nux, iuglans, pinus, palma, cupressus, platanus, lotos, & omnes glandiferae arbores : & ex fructicibus myrtus, arbutus,absinthium, rosmarinus, lentiscus:& ex herbis Sampsycus,

olusatrum, calamentum. Multa sunt etiam , quae a cultu abhorrent: nefigentia, &, ut

Plinius ait, iniuria, & maledibis, ct contumelijs coalescunt, nequis simorum IIombnum naturam imitantia, quibus beneficia pro maleficijs, maleficia pro beneficijs sui.

Haec Vrbs septem res habere praecipuas se L a iactit

95쪽

iactat Crocei coloris , crocum iptim , caselim, vinum, oleum, caricas, & uuas passas . Totus tractus aquarum indegens est, puteos habet raros, sed altissimos, in I Oppido XXXIII. uxantiqua ac diruta Arce. XXXVII, passibus. Innumerae cisternae in toto tractus visuntur, unde populosam misi se Urbem argumento non dubio esse potesti Super iugum Apennini planities est ampla, quam Incolae appellant Campos latinos alpi LM Credo quod Salentini essent, rectius dicemi d vi hi di. Vnde cum pluuiosias fuerit annus,erum . pit maxima aquarum vis: quae paruo temporis spatio , omnes cisternas , quae in toto agro sunt, &quar intra oppidum repleti quandoque tanta est imbrium copia, ut opa pidum aquarum illuuiae Iaboret. Tempore Atii mei tanta per oppidum crevit aquaruῆ imittitudo, ut in aliquibus locis duum pasi siuini mensirram excederet. Nonnulli perie re, vinum , Oleum, triticum, hordeum , quam plurima suppellectilia absumpta sunti libros Graecos quorum Avus meus magna habebat copiam in Ecclesia, quae nostri tu

' ris est , ubi ipse Aersabatur, aqua deleuit

atque conisumphi. Haec obs Iacobo Caldo. tram cuius mentionem fecimus Iapygi uri ' stante, partes Ioannae Reginae secuta c. oantissAn Post Cataorae discessum,I'annes Antonius, i. ai'. ιb'0mni qua potuit vi Galatanam obsedit, Fedices arbores omnes seira -atque igne

96쪽

vastauit, murorum non parmam pa tem , machinis solo aequauit. oppidani continua, 'pugna accerrime restiterunt: rn qua pugna Pater Heus intersitit . Tandum Ioames Antonius re insecta, & longa obsedione Q hita, alio arma versit. post haec Regina, &Caldora vita sinctis, tota Iapygia in pote statem Ioannis Antoni, peruenit . Pater imeus tanquam hostis ab Ioanne Antonio inauditus Gallipoli exulare iussus est. Condi positis tandem rebus, Danni Antonio cauis .sam audire cupienti οῦ in hanc sententiam.

scripsit Pater meus: Nullaeo bone Princeps o

a te accepta iniuria ausibus tuis quoad pom rei oratio tui obstiti. Credebam enim fidem seruare , si Reginae iussis parerem, cuius partes Neapolis, & maxima pars Regni sequebatur. Tu non secus ac ego Regibus seruimus . An . illa rite Alphonsum adoptauerit, an postea iure abdicauerit, ipsa viderit . Non interest nostraRegum causas decernere: Alij Matris

Alij Fiiij partes secuti sunt.Necesse est nucnos fateri eam causam iustiorem fuisse, qua Dij ipsi tutati sunt. Vicistis, ne vexetis eoru qui victi sunt fortunam. Dis enim superbos .

victores, & intemperantes oderunt. Victo- ria non in armis , neque in sortitudine aut multitudine militum , sed in Deorum potestate est. Nullam ego a te veniam precor,

nihil enim peccaui:Hoc solum precor atque obtestor, pe existimes quod a me iure facta

97쪽

puto,id aut tui odio, a quo nulla unquanta

lacessitus sum iniuria, aut alicuiuS amore saut pecuniae, aut ambitionis causa me sectia D.Haec verba adeo grata bono Principi su ' se, ut totum si quod erat odium in amorem Verteret, tantumque Patri meo quoad vixit sidei praestitit, quantum cui Vis eorum,quos charissimos habebat, eiusq; heroicam mor tem,quam pro verita te-fide seruada passus est, molestissime tulit,atque aspere vltus

est. Haec Vrbs post quam in Aragonensium fidem peruenit, eamintegerrime seruauit DEo septennio, quo Ioannes Antonius sol tra Ferdinandum bellum gessit, sonias partes secuta, nunquam a fide s scivit. ciae quoniam Ioanes Antonius alijs negotijs occupatus in Iapygia, hoc est,co

tra viscera sua nouum excitare bellum vehxebatur, & clade euasit: interdictus tamenta ' stilli fuit vicinarum Vibium , aditus , & tan quam infidelibus serrum materies triticum' sic per septennium tanquam inter hostes vixit. Turcarum bello Prouincia tota in s ' gam versa, prima Turcarum furores ab ec parte in qua sita est,& incursiones tulit: eius. qui profugere , ac Vrbem deserere tempta uti,domus igne absumpta est, bonis caeteris

iublicitis: eos qui ab alijs Iocis aufugerant

In Theolo γ atque humanissime tractauit. Haec gra. . complure S Sacerdotes Graecos doctissimosit,sed praecipue unum,quem Magistra

98쪽

appellauerunt: unde Magistrorum Familia. cuius Nepotem Virgilium , ego puer noui, & Proaui mei; quorum unus viginti annis aratac per

cuit Philosophiam, & Theologiam . Greci am.& theo Georgium Latinum nominarunt , eo quod in Italia natus esset. Cum latini Quidam cu t.ex hoc ex his circumforaneis mendicantibus Graecos persequerentur, ac cogerent eos eX a Zim Maristri, 'mo, non ex formento pane conficere Sacra- ortum dumentum: Hi Sacerdotes post longas disputationes Romae iis pleno collegio PrincipuSacerdotum vicere , ac ne a patrioe ritu dis ederent impetrauere: quem morem hucusque seruante & Romanae Ecclesiae iussis nostrates omnes catholici Graeci parent. - A Galatana Neritum,tria millia passuum Neretum sunt. Hoe Alii Neretum, Alij Nerentum pe--s nultima producta, Alij Νερar, me τοι , Recentiores sed non recte Neritonum dicunt, ut Nerito Neritonis. Ego in Tabella ex antiquo Marmore Lupijs inuento me legisse Neri inino, memini Lupienses, Hudrentinos,& Neriti- NeritoneSnos Haec Vrbs in apricis campis aquarum minime indigentibus iacet. Coelum habet saluberrunum', & solum circa Vrbem non madidum,sed laetum,&pingue,dc Olerum s& frugum supra fidem seracissimum : cunctarum reruin,quae Terra gignit, satis proue niens . Vrbs inter omnes, quas unquam

vidi meo iudicio,in amoenissima planiti

99쪽

sita, distat ab ora sinus Tarentini tribus aut quatuor millibus passuum : a Lupijs quindecim : a Tarento XLV. oram habet XXIV. . millia passuum longitudinis a confinio T rentinae orae usque ad Rupem altam Mari impendentem, quam a rectitudine ortholithon dicunt. Hic lapis Neritonorum, & Galli politan sum agium disterminat. Eata ora tota piscaturae aptissima, de alicubis iuxta littus sontibus manans. Omnia quq in agro Neritino nascuntur optima sunt hunc enim magnae partis Calabriae imbres c lestes , simul & Terrarum pinguedinem recipit. In pluuia copiosa licet videre omnes agros, quos Paludes dicunt, aquis opertos

similes quid patientes inundationibus Ni

Ii:Sed huius inundationis partem terra con- bibit, ac conquoquit, partem, quae Voragi' nes ab Incolis dicuntur, admittunt. Sagaci tatem prouidae Naturae ubique spectare promptum est. Terra Iapygia sere ubique piana, dccolles paruos habet. Non sunt flummina,non valles, non lacus,nec ubique torrentes, qui ingentes pluuias receptare pose' . sint. Instituit natura certis in locis vorag nes, hae cauae sunt sessae, nulli videntur hi ' tus, ideo nulli animalium pernitiosae sunt .ssaquas aliquandiu continent, donec 1 caecis quibusdam spiramentis ex intimis . Terrae recessibus spiritus erudiet, atque Ierumpat. Hic magno impetu,atque ingentiu

100쪽

fiagore aperit aquis aditus illas per subtemraneos meatus in mare profluere credibile est,ut & multa flumina,quae Terra absorbet, deinde terum emittit, aut occulte in Mare. proijcit ut dicunt de Nilo) de Alpheo Elidis,, Arethusa, Explosa est ab Aristotele

veterum Philosophoi um sententia,q ut Tartarum intra Terram ponebunt: locum enim aquarum,ad Quem Omnes decurrunt, Mare. est. Hae vorragines crebrae, ubi plani & latissimi sunt Campi: ut sunt Mandurini. Sinon essent, magnam Regionis partem, aut PaIudes obtinerent, aut incultam esse R gionem foret necesse et nam per sementis tempora noti flare solent, & pluuias ingentes ciere. Universus ager Salentinus tempe- Salantinus

stiue seri gaudet, aut ante Occasum Vergi' Aiezliarum:si ut Virgilio placet brumae intracta- dus. bile tempus expectaueris, te seges vanis eludet avenis:sed ut in Medicina,sic & in Agri,

cultura contemplari,ante omnia oportet,& . . v

tempus,& regiones,& ingenia locorum.H ritini agri paludes noxiae non sunt: nullas . enim, aut paucas & innoxias tollunt auras. Restate omnia sicca sunt, nihil limosi& grauis, aut palustris, humoris relinquitur :sed tantum, quantum campos reddat pin- guiores . In his paludibus, ut& in campis. Mandurij, & Galesi, & Cupertini Phasmata Cupertini. quaedam videntur, quas mutationes, aut . mutata dicunt vulgus, nescio quas striges, M ' aut