장음표시 사용
3쪽
AB UNIVERSITATE FRIDERICIA GUILEI MIA RIJENANA
D. XXVII M. IANUARII A. MDCCCLXXXXIV
IN AULA MAGNA IIORA XI PUBLICE CONCELEBRANDA
EX CAROLI GEORGI TYPOGRAPHEO ACADEMICO
5쪽
do. ad Iustini de monarchia capita priora iam redeundum eSt. quae quantum distent ab iis quae adhuc tractavimus quaeque inde a Stoicorum de deo quaestionibus per gnomologia ad scriptores Christianos pervenisse Comperimus statim apparebit. tamen ea quoque cum illis ita cohaerent ut nisi gnomologiorum historiam bene perspexeris recte de iis iudicare
mologii speciem prae se ferunt, exempla tam nOVA sunt et inaudita ut de eorum fide iure dubitaveris et cludum esubitatum sit . eaciem enim Sunt exempla quibus praecipue nituntur qui Graecos Sila a barbaris furatos esse contendunt, Clemens alii, quorUm Ructor Aristobulus Iudaeus esse vulgo perhibetur. qua Ein Iustino legi eo magis mirum est quod in cap. si singulari eum fide excellere et gnomologio omnium antiquissimo ac locupletissimo uti vidimus (s. p. 123sqq.). quid igitur factum est, ut novos versus singerent et in clisputationibus theologicis salsis testibus
uterentur quod ut cognoscamus, Singula Paullo AC- Curatius examinemus oportet quam qui de Graecorum furtis litterariis fabulas narrare aut Croclero Per-gUnt. Atque Clam in Cap. si Iustinus antiqui fontis vestigia tam bene Servaverit, Spes est Priorum quoque naturam atque originem ex ipso Iustino explicari posse.
ita igitur Iustinus rem quam sibi proponit descri
oTvusTec vos EXETxdncto vTcit uiro Tusu ricto' tauroiciroi'Tusu Rcti x EXOTptis ivr vanae quae paullatim apud Graecos invaluerint de deo opiniones ex iis quae ipsorum poetae tradiderint confutandae dicuntur (de singulis eclogis quae iam Sectitatur prae Ceteris Cita.
iop bosici o. seos). 6p' ou boicet cloi eReivo impetq)pete eiv To(cf. i.) Oro arpoc irrou RupioU Tpex et ' Tn versus genuinos non esse sed fiet icios nemo non intellegis, ac fraudem etiam Clementem invasisse videmus. iam quid salsarius in singulis verbis voluerit aut quid imitando expresserit ut nunc mittamus, quid auctor spectaverit cum talia Aeschyli nomine proferret quaeritur. atque qui de his rebus sententiam tulerunt a Clemento proficisci solent. at Clementem non solum libello de monarchia recentiorem esse cognovimus (cf. s. P. sys), sed locum quem Clemens confert inveniori ansam dedisse quis putabit 2 multo enim uberior est ecloga et aliam sententiam sequitur, cuius Sola verba Tpέhei 3' opn Rcti Te ita Clementis in mentem revocarunt psalmi III, i ono irpoci ou Ruplou ecci eu8n ' i', nam latius similitudo non patet. contra Iustinus originem optimo declarat. Aloxo,oc et v Teou RαΘ' αοTov Xoiusv ouv-ταEiv ζRBeli; multis scilicet versibus quos scriptor non astertas ubique collecti prostabant, semel tamen et ipse et v neploeos Tos vovou WEnve Re puivnu: nimirum tot Aeschyli et
6쪽
aliorum poetarum de deo ferebantur sententiae quas suo modo inde ab anti piissimis temporibus Stoici interpretabantur, alii impugnabant, ut de vera sententia desperandum esSes; quare ut tandem exemplum adesset firmum et indubitatum, versus finxerunt quibus quidquid do coloris dictis iudicaveris
poetae testes veritatis so praestarens os sui ilisorum correctoreS esse viderontur. is uod si ita est, apparot ab initio nonnisi pauca ollismodi exemipla invenia esse - donec Posteae fortasse inveniendi libido grassata est. Animadvertas autem De eam quidem quam Iustinus voluit inv nepi Beos Too vovo U PMvylv accurale expressam osse Sed hanc potius sententiam latere vanas esse quas homines sibi mento singunt de deo opiniones, quam in aliis quoque partibus Subesse reperiemus. ita vero Pendet ab antiquis exemplis ut qui Graecos fraudis ac furti arguoro voluerit talem de dei natura doctrinam nunquam opinor propositurus fuerit
quod in Aeschylo Dondum persectum Prat in Sophocle ad finem perductum est, i)oeta Graecus issii unum deum iustaretur evocatus est; qui quod soli omni sorma in protrolitico inducitur o Tos Eo pix ou Eo po R, sic (cf. Etiam Iubf. coli.),
iterum Iu obare videtur non multos fui8so eiusmodi locos sodsingula singulorum lioetarinii exempla. invenium autem hoUquoque eXem Issum est non ad similitudinem aliis iam cum sacrae 8cri I, turno loco demonstrandum, Sod tota ecloga ad doctrinam Christianam conformata est. testimonium Producitur ut novum os omnium gravissimum, tamen neque hoc
neque reliqua tamquam Og incognita aliqua fabula in lucem proferuntur; contra apud Clementem (strom.) eg Ηecataei libro quodam colo a petita esse dicitur. quae res indicio
est versus confectos esse eum ipsos poetas nemo iam evolvere aut legere solores, sed poetarum eclogae velut argumenta in se perfecta in his disputationibus passim adhil erentur. de ipso auctore, nam non uni Uecataeo talia fribuuntur, infra videbimus. interim quod inter testes Athenagoras quoque nunc eomparet, do salsarii aetate ne fallaris. nam verba squae s. p. aso Parcius a tuli) Tooetov κατελαμ- bovero elucti H eou (Eurii ides) - συve bovetoc ToUTai Neti Eo
iunctos, quod post Bellium sal). Nauch.) Schwarigius signisi caro dcbebat
post Aeschylum et Sophoclem Oxspectaveris sane afferri sententiam Euripidis, ct inde Euripidis nomen apud Clem PDtem ortum esse proelivis esset susi,icio nisi hoc loco Clemens a Iustini sonte paullo longius abesset ut Postea videbimus. sed nequo tertium est ex omissum nepi Tob x ovouPeoo noque iuventum testimonium, verum ex multis quae udorant quibus suo in his disinitationibus in divorsas partes
utebantur solochum quo quam clarissime domonStraretur Philomonem ibioque ciuid ciuid minus recto de deo edocuisset tamen et ipsum dei naturam perspexisse, nam verba meo
qui doni iudicio nulli dubitationi obnoxia sunt. sententia autem optimo quadrat cum Aeschylo aliisque quae infra Secuntur eclogis, ut haud temere conicias ad similis cat,itis gnomologii quod erat nepi oeoo ori clopuetoc καὶ δΚατάλη - nToc lio ius istiam nept seos Tos Movou) exemipla salsarium
consulto fodit: Aeschyli Soi,hoclis Philemonis exempla secluitur exquisitiora quam nomina in gnomologicis decantata Eurii, illis ot Monandri
7쪽
est carmen Orphic uni notissimum et in quaestionibus de falsis Graecorum carminibus celeberrimum, quod propter virorum doctorum socordiam denuo tractandum et cum taedio perscribendum est. testium autem Varia sunt genera :
s. Iustinus de mon. 2 de quo agimus, is versus habet i. v. 8-2IJ. de codico F qui om. v. b-i et II-12, add. Ibi inlisi dicetur
quod cxordium addit ab illo omissum i. v. I-2IJ b. Cyrillus e. Iul. I p. 26 Aub. 'opcpeα hev osv Tov Olo-
hortatione scoli. p. 32 Soph. fr. Io2b s. p. Ibi m coli. I iquacum facit etiam in singulis cf. v. I-2. b. IT
d. Aristobulus Eusebii praep. ev. I o. I 2, b Eeti de Rcti
in-IG. 2I receperit additis insuper v. io ibi, ut g6 versus facti sint. in singulis Aristobulo est corruptior, in multis
ovToc OUTus rivisi verum 68nRE Rcii poci' etc ἔστ' . . . opstTαi v. 3-io . συTov b' oox opom ... erumne*octoiu (v. Id. 15. IS . Rettito,iw αοToc b' αυ ... TEXEUTnv (v. 12-2o. 2 -'). in delectu igitur secutus est Clementem stro m. p. 6s2 et p. T23 (inde Rcti no iv tamquam diversa essent carmina): sed cum v. sa Clemente mancus usi erretur, initium (v. 8-Θ) supplevit non eX Protrephico quo usus non est, sed ex Eusebio ut lectione demonstratur (rem non satis perspexit Boos de Theodoroto Clementis et Eusebii compilatore, dissert. phil. IIalens. 6,
stob. theos. Rcti no glaov Rcii Xoi; ov ld' 6 Teci bαRpU6EvTα. has recensiones coniunctim infra ita exhibui ut varias lectiones eum additamentis non in notis constiparem sed
minoribus quidem litteris singulis Iustini linon. coli. Cyr.3 versibus subicerem eo consilio ut quid rei esset uno obtutu perspici posses.
9쪽
his feliciter compositis de origine carminis quid statuendum sit videamus. novicium id esse neminem fugit af-que ultro se offert salsarii nomen celeberrimum Aristobuli Iudaei. af aliquantum interesso inter Iustinum et Aristobu-Jum quis non intellegis P immo si quis accuratius eos inter se contuleris concedet opinor non Aristobulum qui ut salsariorum clarissimus in omnium ore versatur haec primum condidisse, sed antiquissimam formam servaetam esse a Iustino, Aristobulum versus ampliavisse et interpolando deformavisse, et si omnia recte perpendimus Aristobulum omnium fere testium esse recentissimum, carmen antiquius falsariorum qui post Iustinum fuerunt opera paullatim Succrevisse . nam a Iustino ad Aristobulum ita res proceditus salsariorum commenta tamquam pullulare Videas. qua de re ut omnem dubitationem evellamus, singula cum cura
atques de Iustini cohortatione et de Cyrillo res tam perspicua est ut explieatione non egeas; cum 'monarchiae' recensione ita congruunt ut ad ipsum hunc libellum redire putandi sint. quod si verum est, versus I-2 qui in codicibus monarchiae' sine ulla causa nunc desunt excidisse iudicabimus. de Theodoreto supra iam satis dictum est. Clemens autem in protrephico qui ab apologesis et a Iustini mon. proxime abest scf. s. p. 12s), iterum cum Iustino ita consensit ut eius classi potius adnumerandus sit, cf. V. 2 ERTovE Pro
ete sic in quo dissentit a strom. p. 6θ2, V. ii nondum accessis, sed v. ii OBovαTov et v. Θ πρpivlσσεταt iam a Iustino paullulum recedunt, longe tamen distant ab Aristobuli novis lectionibus v. 3-Io. ut in profreptico parcior est in afferendis testimoniis (cf. s. l. l.), ita ultra v. io progre8Sus non est. plura sunt in Stromate quinto. atque primum quidem in capite si (quod peculiari vinculo cum protrephico cohaerere infra videbimus p. Tybi8 in v. II-s 2 iterum facit cum Iustino quos Aristobulus foeda interpolatione in contrarium vertit; item in v. Id, unde Aristobulus prorsus nova produxit, Iustinum sequitur, Porro V. Is cnt TepμαToc cum Iustino legit(sed p. i23 nept Tepμασiv, e ni Tepμασiv Aristob. et v. I ciri cum eodem p. 228 cum Aristob. Oroj. ergo ab his quoque Aristobuli nomen procul habendum. excerpta sunt quae a Clemento cum singulis locis biblicis comparantur: de origine quidquid statuendum erit, hoc tamen certum est Clementis illa excerpta redire ad carmen integrum quale in
Iustino legimus; itaque quisquis versus pepigit, quo consilio confecerit non ex Clemente saut Aristobulo), sed ex ipso Iustino investigare oportebit. alia excerpta de deo incomprehensibili inseruit c. 12 p. 6s2. e quibus v. 8-Io (etsi v. 8 αoetore, ac legit quod in profr.et Iust. mih αοToleunci certe ab Aristobulo iterum maxime differunt et cum Iustino concordant, contra post v. Ib (ubi
Aristobulus deficit) cum theosophia addit v. Ibi qui sine
dubio novicius est. quid igitur P non uno tempore carmen quod Iustini q. d. aevo ferebatur in eam formam redactum est quae Aristobuli esse dicitur sed gradatim immutatum atque auctum est paene sub oculis Clementis dum a pro-freptico ad shromatum l. v perveniret. Sed leviora sunt et quae facile accrescunt us in profr. v. ii st8Evcietov. item Clesinens in singulis verbis multa habet propria quibus quomodo in his rebus variare sint soliti cognoscimus, cf. V. 8TETURTm ii neq)UREu, Tpti*ETαi Tαp Rcil osTuuq eadem est le
6vαΚToc, quorum eadem est ratio atque V. 8 σUTOTEXnc prociDTOTevsic et in protr. v. y REpiviIGETcti Pro nepiTtvETcii quae recepit Aristobulus, cum in ceteris a Clemente ita discedat ut consulto eum ac temere et verba et sententiam antiquam mutare videamus. - itaque eo iam deducta res est ut cum cohortatione et Cyrillo etiam Clementis pro-trepticum et stromatum excerpta p. Tyb. T28 monarchiae classi adscribenda, eclogam str. p. 6θ2 certe monarchiae quam Aristobulo propiorem esse cognoverimus; restant Clem. Strom. p. i2d et quos artius inter se cohaerere patet Aristobulus ac theosophUS.
atque p. T28 excerpta sunt fripertita, iusto ordine descripta
EX carmine uberiore. quorum aliam esse condicionem v. IS-2o declaratur quos paullo post (p. Tyb) longe aliter (v. II.
quem Chaldaeorum interpolator dixerit ipse Clemens ambigit: ei Te Tov 'Appααμ λέTusu Tooetov eiTE Rcit Tov Diov Tovcibros, sagacius explicat scholiasta theosophiae ad v. IHi sqq.
10쪽
cf. i. schol. ad v. ii et 2Iq. affamen si dentinetoxov decalogus est, rerum caelestium scientia ad decalogum non spectat etsi Mosen omnium cognitionum fontem praedicari solitum esse constat. cur de Abrahamo Clemens cogitaverit facilius intellegimus, nam Chaldaeorum mentio ad quem reseratur praeter Abrahamum vix reperias, qui aeque ac Moses homo omnium rerum peritissimus habebatur;
eum Eupolemus in libro de Iudaeis (Euseb. pr. ev. ', iij
lerat. hunc librum et ipsum novicium fuisse infra videbimus, sed eum qui V. Id 2 sqq. Orphico carmini inseruit aut IIecataei libro usum aut eundem fuisse cum ipso illius libri auctore tam manifestum est ut demonstratione non egeat, nam nisi ex IIecaesaeo Clemens novam hanc Orphicorum sormam petivit, quomodo factum sit ut Sophoclis eclogam ex libro de Abrahamo afferret nescio. interpolatorem utique tenemus, qui ad augendam Abrahaemi es Iudaeorum gloriam illius mensionem carmini Orphico intexere non dubitavit, is autem sive IIocataeus est sive Eecataei seotator, Iustino q. f. est recentior, cum libellum de monarchia bis ut videtur exscripserit, semel certe interpolaverit. Abrahamum ab interpolatore intellegi dixi noque dubium est. quamquam Cur laoUvoTEv c vocetur qui saepius unus dicitur electus a deo obscurum est. quod si idem significat recentioris fortasse aetatis quam sieculiaris doctrinae indicium est. sed cur Abraham dignus fuit qui unus hominum deum conspiceret causam ipso interpolator addit, ibpiri Top cnv 6σTpinv Te nopeinc RT . scilicet rerum caelestium scientiam primus ad dei cognitionem et religionem convertisse ferebatur, ut est apud Eupolemum l. l. hqri Tnu coo(pe ictu oplanetetvrci Ebαθεστησαi Tua Beus, sustus apud Iosephum arch. I, T, s: nomTo . obv Tox; g Peou orro 'nucioΘαidnhioupTov Tiiiv 6 inv cvα. . . e incire de TtasTα Toic Tnc T qκcti sci oretnq παθημcioi Toic TE nepi Tov iov Rcti Thv σρ-X'vnv καl nucii Tot . κατ' o sprevov συμβαlvoussi, quae Prol ius etiam ad v. I si isqq. accedunt; paullo aliter rem tradit Philodo Abrah. i5 p. ly: Abraham Chaldaeorum Tri hoEri ouv- etpu heiq καὶ λαλδαiσα . μαΚpou Tivci xpovou liostea tamen intellexit non mundum i sum osse deum, sed Too RoσμoU Tivu
monstraret Orphea quoque deum unum hominibus non vi-Sum, iosum omnia cernentem agnovisse et praedicavisse; Abrahamo tamen in p8 vcti Rupiov ut est in Genesi, similis doctrina a 'monarchia' prorsus aliena est. quodsi recte Clemens versus ad Abrahamum rettulit, cur ipse dubitavit, cur addit ei Te Reti Tov ui ou Tov αυTosy quod Sane maxime mirum est, nam certo filium diois non Abrahami (quamquam Isaaeus proprie fuit patri suo , ovoTE-vnc , sed Tos Beos i. e. Iesum Christum, quid autem Christo cum astrologia 2 praeterea ipse Clemens in illo capite id
agit ut domonstret cum aliorum poetarum Graecorum sum Orphei carmina paraphrases esse Veteris mehercule Testamenti, nam Novi qui esse Potuerunt 2 - vides quid valeant Clementis interpretamenta, vides ea ab ipso inventa, non originis notas esse l. e. Carmina de quibus agimus non eo consilio facta esse quo Clemens iis utitur ad demonstrandum Graecos barbarorum' sapientiam imitatos aut suratos esse, sed Clementem Graecis verbis ob fallacem saepe similitudinem
sacrae scripturae lossos liuorum admonetur, ipsum apponere,
modo coniungi potest . an alium quendaim scriptor intellegi voluit, docem librorum auctorem rerum caelestium imprimis
poritum P de Sibyllis quidem ( suarum decem suerunt singularum singuli libri ci. Iunctant. inst. I, G, sil cogitari ne suit. neque Mosis decem libri fuerunt quibus terrae ac siderum motus exposuerit, nam MusUσέuic orioi pu(poc pip oc nepi rospero,ou ovoμαToc si deΚώτη suae in ita pyris magicis fertur Dieteri est Abraxas p. IIIJ ab his rebus aliena est. liuidigitur v. i ,2 sqq. spectare ad Abrahamum certum ess videtur, sed qui v. idi legit non potest non Iosis et
decalogi recordari. quem si legisset Clemens is uo sue ad Mosen rettulisset neque eius mentionem omisisset . quare ni fallor domonstratur Clementem v. lgi in suo exemplo non repperisse. diversa igitur sunt eml,lemata v. lGV sqq.quibus Alii aliami memoria in tertiolata est (ab 'Hocaiaeo ut videtur , et v. si ii is uom addidit i sui loeum ad Mosen referri maluit i. e. Aristobulus idii cum theosopho solus versum exlii bot. aliive seliolias tam illeosophi omnia ad