장음표시 사용
11쪽
minus insensa est, quam costata; Osso modo Colle iSa, quR lenus lentius conflagrat, sanitatem minus laedit, ac tenuem in modum comminuta, citius urens.
Quod macerationem allinei, nonnulli Hus modi innocui Sap0ri, odorique adulantur, sanitati insidias haud struunt, V. C. maceratio malae speciei cum dococto cosseae, complures autem valetudini insensi vitam etiam praecipites agunt. 3Ia-guis saepe premitur dissicultatibus diversas labacae macerationes et Vulgo fauceen, quas cum ii niter scopo meliorandi ollaeclus et gustatus adhibent, delegendi. Communiter conStant ex Salibus alcatinis et metallicis, sale ammoniaco, UriΠa, nitro , mercurio sublimalo. Sales alcatiui et ammoniacum mnicoliana sacile deleguntur; nam decuctum eius chartam Ferna inbuli violaceo, chartam exploratoriam curcumae su SCOOiguat colore; decrepitatio intensa insignem nitri stolat quani itialem admixtam. Sullar, plumbum cuprum, alumen ele. CX eplo ultimo liquore probat0rio Hahilemani, aliisque n0lis rea gentibus innotescunt.
Innocuae adullerationes niculianae sunt: solia belonicae, juglandis regiae, meliloli officinalis, Tiliae, tussi laginis sursarae, vaccinii myrtilli, rosae centi taliae, heliotropi, cerasi nigri et rubri, herba s0lani iube Si. Summe noxia vero est admixtio soliorum Bella donnae; Πyosciami, stram monii, Opii, herbae ledi palustris. Ut Dico tianae octorem ab eX0tico non abludentem concilieni, princili pia quaedam tinctoria mercatores praeSlo habent, quae plus minusve nocent: argilla rubra, haemalilos s. oxydum serri navum et rubrum, bolus, pulviS tegularum uSlarum, creta, fuligo Atentii l.) Magis noxia Suiit: cinnabaris Sullar, atramentum, auripigmentum, lignum cumpechianum, an -
12쪽
timonium, vitriolum serri. Se sillae liuius ad alterationis suill in toxicalio, quae Vario modo pro diverso utrio, tu quod ni cottana suscipitur contingit; Sub sui natione impriinis organa respirationis lingua nares assiciuntur, venena videlicet haec calore volatili sata, in organa dicta recipiuntur; masticatione salivae oris mixta, soluta, absorbentur, vel plane cum eadem deglutiuntur. Ex his respectibus nic0liana quocunque demum titulo, quacunque sorma adllibita sanitali iusidiari debet. Status bene Organis aliis respectu medico politico, fabricatores
sub vigili oculo habebit, ut eiusm0di adulteralionibus frena
ΙΙ. Uuod aetatem homini , usum nicotianas sapistritium attinet, plantam supra descriptam necessi ludiuibus humanis non lanium non convenire, sed iisdem plane contrariam eSSe
Sanitatemque ejus usu periclitari, omnis perspiciet. Λd luxum pertinet cui proh dolori homines, sicut et aliis inanibus et fucis facillime assuescunt, consuetudiniquo Semel induelae . libenter indulgent. Esseelu in primarium exserit in ca 'o oris, Secretionem salivae auget, suidum videlicet ad digestionem necessarium, dispenditur hac ratione chylificatio, assimilatio et nutritio turbantur; porro debilitat et in .latum tiaralytico accedentem conjicit organa digestionis, SenSum olfactus, gu .
Usus nicolianae imprimis aulati puerili et juvenili severe
interdicatur, hac enim aetatis periodo ev0Iulio corporiS universim perscitur, imprimis Sensus Iaetissima capiunt in cromenta. Et experientia quoliadana edocemur, periodo vitae maxime activa acli vitalem vitae omnem subrui incremen- tum detineri, atque maciem hallucinationesque sensuum induci. Si itaque non succedit generalionem nostram adullam a c0nuetudine allatii in organismo radicem iam si gente reVο- care, ad minus omni virium intentione conari oportet, ut ju-
13쪽
ventillein lium alitram ab hoc malo quo ocius avellamus. Proh dolori non incon SVelum est, videre pueros in plateis cum ci-garro oberrare. Cur non miramur, juventuten n0 Stram Sem
per debilitari, enervari, praematuramque senectam adduci Causa certe in nos redundat, estque educatio mollis spretaria orati tale, libido. ill0cebrae sensuum, specialim isac aetate non Satis damnanda sumatio . ..1 si vitium raro solitarium, frequenter aliis sociatum incedit, unumque alio amicus porrigit manus. Fumalione cavum oris siccius redditur, silis incitatur, aqua vero et lae fili huic Dare iticae sallendo minime respondent, hinc juventus praemature in polibus Spirituosis refugium quaerit. Esseclus itaque fumationis in juventute
est dispendium temporis, vis, sanitatis et - pecuniae. Educatoribus itaque, moderatoribus, parentibusque non Salis inculcandum, ut filiolos suos a consuetudine perniciosa sumum nic0tianae sugendi desuefaciant, ne hac ratione eVO- Iulio physica et psychica in summa auli vitale consillula obruatur, Systematisque nervusi vis et alacritas pessum detur; hoc vero tunc lantum impediri poterit, si in educatione lumen rationis super malas irradicatas consuetudinus victor iam reportaverit-Si labaca hominibus concedatur, taulum ae lali virili ulpole summa virium physicarum et psychicarum persectione praeditae convenire potest; non relicendum lamen, eam in abusum tractam, mala Supra enumerala varium in gradum inducere. Nam etiam post plenariam organismi evo- Iuli0nem, eXcedens fumatio nociva esse debet 0b cum sumatione continuo c0njunctam majorem irri lationem membranae mucoSae cavi Oris, quae successive ulterius dominium suum pr0 pagando , organa respirationis digestionis lacessit etc. Senectuli quoque herbam hanc non convenire, cuique patebit; nam aetate hac et vita psychica et physica ex filia persectione Sensim Sensimque deperdunt, congeSlioties vel Sit S caput praesentes per immoderatum nicotianae usum adhuc magis Sustentantur, sicque vis nerveae 'per dxcessivum stimulum
14쪽
exhaustionem sequi debere nemino in fugiet. Cum itaque se nectuti sum alio ex dictis respectibus non compellit, et incones vetudii Ie per amplam annorum Seriem inducta, aegi Q recedat, sumationem ad unam fistulam Pestringat. Multi iustoeprae leniluni, sum alionem et masticationem laba ast, dentibus nimi insensam esse, in specie autum cariem dentium, inducere. Cum ex actione supra dilucidata paleat, ea uiri arcolinorum instar organa digestionis debilitare, cariem quo
dentium ab organis digestionis debili: alis plerumque originena,
Suam repetere, asserto dicto magnus accedit valor, utut noIx rarum Sit, videre sumatores solertissimus, aetale tali, ubi dentes excidere s0Ient, dentibus saltissimis instructos. Λ rati0ne non abhorret, quod in organis digestionis secus debili- talis, sumatio cariem dentium acceleret; possibile quin imo probabile quod sumigatio aetate juniori, ubi organa digestionis in pleno gradu ev0lutionis nondum c0nstituuntur, cariem , niaturamque dentium excisionem inducat. alem ora ludignum, quod in morbis, nominatim febrilibus, adpetentia fumalionis in hominibus huic conse ludini iam dudum libantibus, n0n secus ac desiderium cibi polusque, prostrata sit. Rever- Sio appetentiae alimentorum, desiderium quoque sumationis iii voli it, et sicut ex appetitu igente vel infracto ad sanitatem bene Procedentem legitima conclusio, ita quoque ex civida nubis densae at tractione et expulsione ad surietiones rite procedentes a guimus .llaque convalescenti sistulam avide cupienti in plerisque casibus, non Secus ac polum et cibum non abnegemus.
III. Uuod constitutionem fumantis attinet. Usus nicolia, Iiae hominibus firmae valuis linis, validae o insilutionis, sanis vegetis, nulla manifesta dialli est, Speciali in orgneli arum respirationis infructis mimis nocebit. In dividuis vero quae vel minimum in respiralioue impedimentum persentiunt, Sive hoc sat ex deformitate thoracis vel struit clura viliata
'lius pectoris, dispositione ad phthisini hinc pullula ule, Sive
15쪽
analis asilunalicis obnoxii sint, aut quod pulmo ipse 1 misea liquo et orboso actu laboret; sumatio cane, angue lite pejitSvitanda. Xam praescindendo a noxia qualitate sumi narcoli-
ο-acris, nerVOS Organorurn respirationis membranamque
mucosam aegre assicientis, ipSe processus sucli0nis, qui sub sumatione locum habet, pulmoneS Dimi opere irritat, majorem ad eos Sanguinis adfluxuui Sollicitat, iussim frequentum respirationisque dissicultatem concitat, quae omnia sumilem morbosum secus lati lantem ad Plenam maturitalem Seu Sim Sens inique perducunt. Hominibus in mucosilalein pro divibus, febri muc0sa laborantibus usus ni colianae interdicendus. E contrario constitutionibus sibi a rigida insigni lis atque in huius sequelam obstructionibus constipationibusque Iaboraulibus, sistula labacae per diem eg gregiam praeStabit utilitatem, Caveant homines constitutionis debilioris, in maciem inclinantes ab usu diae letico huius plantae, e contra individuis obesis in adi positatem proclivibus, eX Supra satismum eniis Lbentius Cocedatur. IV. Uuod vitae rationem concernit. Haec corie ad duci l 'ndam litem, an individuo huic vel illi usus nicol iuriae citra sanitatis detrimentum concedi vel de uegari poterit, maximi momenti est. Ho Aini vitam laboriosam, Somaticis latitum occupationibus interito ducenti, in aere puro libero rurali dieS no ctesque agenti, victui simplicissimo latile tamen nutrienti as-S velo, prae alio citra manifestam sanitalis labes acialionem fumatio indulgeri p0lerit, quin imo in almosphaera humidos rigidat nebulosa, palud0Sa eg gregiunt ad arcendoS nonnul-lOS morbos constituet proph)laclicum. E contra hominibus ad Spalium angustum qualuor parietibus limitatum reclusis ubi aer exhalati0nibus diversae originis scatet, illiusque renovatio aegre Succedit, minime conducet sumuS Dicoliariae. Et recte eruditi, Scribae, opifices aliique vitam Suduntariam duceniuS, hac coiis vetudine detinentur. In iis qui quatuor pa
16쪽
rietibus recluduntur, adhuc aliae adsunt circumstantῖao in iluxum noxium in organismum exercenties. Aer enim in cubili reclusus per Subtractionem principii vitalis corrumpitur, oxygenium quippe imminuitur, gas acidi carbonici et agoi copia augetur; accedente nunc sumo intenso ni colianae aer adhuc magis inquinatu S, c0rrumpitur atque ad respirali 0-nem perficiendam ineptus redditur. Gas irrespirabilia activitalem pulmonum eXhauriunt. Nam pulmonibus inest stimulus
peculiaris ad appetendum aerem atriaOSphaericum, seu fames ad capiendum aerem , ti0n Secus ac ventriculo inest sensus ad appetendos cibos; necessitas vero aerem alti aliendi in pulmonibus ita intensa esl, ut huic quacunque demum ratione Salis sacere conemur, consequenter aerem eliam mephiticum, corruptum sumo inquinatum attrahunt. Λst pulmones non Secus ac ventriculus neusea sua laborant, et ideo SJmplo mala inde orta in essectibus suis satis conveniunt. Pulmones itaque ex tali aere partes lanium Summe necessarius assumunt, liberaeorum evolutio impeditur, voIumen eorum proXime restrin-
.gitur, et in huius sequelam textura rigidior et firmior evadit hepatisatio pulm0uum) oritur, vis itaque Organica Sen-Sim Sensimque contabescit, et morbi proprii, qui n0n secus ac phthisis pulmonalis Summo vitae mina lur periculo caput extollunt Omnia haec eruditis, scribis et Opiscibus, qui utique in assectiones organomm respirationis quam plurimum inclinant, lacillime contingunt spartim ob vitam sedentariam
cum eaque conjunctum Siludi violentum compreSSum, artuum
Positionem praeternaturalem) et, quidem eo certiuS, Si aerem laboratorii ulique variis exhalationibus inquinatum, adhuc sumo niculianae repleverint. Huic itaque vitae conditioni sumatio lidmitius in laboratoriis suis minime resp0ndet. Nico-liana adhuc ex alio respectu eruditis damnanda, quia etiam . in hominibus huic stimulo iam assuetis cerebrum excitatur; qui itaque facultates mentales intendit, illius utique cere briun in flatum irritationis et exaltationis conjicitur, accedente
17쪽
nunc stimulo artificiali, ad quem nicolianam sure merito relegamus hunc veneni pusilivi instar agere h. e. cerebrum itistatum hyperstenicum, seu inicitationies sex allatae conjici debere, huius autem sequelas encephali celeriorem consumtionem et paralysim seu torporem sucullatum mentalium comites habere neminem latebit. Aliud adhuc molivum cur juventuli imprimis studiosae usum niculianae Subtrahamus est, vita
Sedentaria clim eademque necessario conjuncta. Org9tiorum
digestionis debilitas. Herbam hanc inimica ratione organa digestionis afficere, antequam esse clus ulteriores quos ni colianain organismum humanum excerit, nobiS inolescerent, perspeximus. Esseclus hic non immediale manis es lias sit, sed Subdolo modo et lente tantum vi organorum digerentium insidiatur. Quantis periculis minetur tenerae in evolutione progressiva deleniae juventuti, ex supra dictis cuique illucesceti- Denique sumus ni cottanae organo Organismi nobilissimo utpote visui summe insensus est; cum vita enim Sedentaria sun clio visus communitur intenditur, oculiisque in alalum nimiae incitalionis conjicitur, sumus litteras oculumque intercedens irritalionem et cogestiones auget squod su- mal0res in frequenti lacrymalione, oculorum obnubilatione sat frequenter experiuntur) hac ratione sunctionem visus Sensim pessumdari, debilitari, sicque amauroSim, calara clam invitari experientiae quotidianae non Pesragatur, hinc minime miramur, cataractam IIungariae flagellum exitiale esse. Ili sunt esseclus irritationis exaltatae, luxus enervanties, depravataeque consuetudinis. His malis large distusis eum debili- talibus et paraesibus tam corporis quam mentis saepe terminandis , nihil magis opituIalur, quam vitae ratio legibuS n
V. Quod denique diei tempus, quo usum nicotianae citra minimum sanitatis detrimentum capere licet allinet. Fumationi maxime respondent intermediae diei horae- bene memores
18쪽
essecliis universalis nicollatiae, quacunque demum forma adhibita , narcolico stimulantiS. Mane jeiuno stomacho ca xeamus vel sumare, I et maSlicare, aut pulverem naribus alii ahere. Pituit m et Secundum non, ideo, quia ventriculusi unus ut in activitate con Stiluatur et maneat, excitationem aliquam materierum Subigendarum et digerendarum iu- gestione lanium explendam exigit et exigere debet, si vires organorum digestionis in debilo lenore conservare volumus. Fumator incarnatus utique Primum dum oculos aperit sis tu Iam suam quaerit, huic que Stimulo ita assuetus ut, si hic illi subtrahatur, consectaria periculoSa p0St Se trahere pOS sit. - Λule decubitum aut 'vespera sera aut plane tu ipso Iedlo sumatio interdicenda. EX actione enim plantae huius supra descriptae patet, eam intensam eXci talionem sensuum et cerebri comitem hallere, hac ratione Somnus pacalus et salutaris ad viros interdiu detritas restaurandas turbatur; etsi consuetuditio tales turbae elidantur, Sensibusque minus pateant, lapsu tamen temporiS nocere, c0nsectariaque mala post se trahere debent. Neque post sumtum prandium sumatio conducit. Multi huic consuetudini perniciosae indulgent, asserentes, nicotianam digestionem prom0Vere, molumque perist allicum ventriculi incitare, licet sub eius usu vertigiue, Sensu inamoeno anxietatis assiciantur. Ast salso ex principi i; nam ventriculus p0St assumta alimenia utique in maiori activi tale costitutus per late adi lamentum adhuc intensius incitatur, non ab Simili modo, ac si aromatica, polusque Spiritu , si qua bellaria ei oblata essent; stimulorum autem abusum debilitatem excipere, neminem Ialebit. Horis itaque mediis ante meridiem et postprandium usus uicolianae minimis stipatur consectaritS.
VI. Ratio, modusque quo nicotiana adhibetur. IVarium in modum, ni collatiam usurpant, aliqui sumant, non ulli eam ablicant, magna Pors pulverem naribus ultrahit. Cum la-
19쪽
men obiectum meum sit sumatio, reliquos modus brevibus
Rusticatio tabacae in lium ido-frigida atmosphaera in . allo mari suas potest habere praer0galivas. Nonnulli praetendunt
eam esse plane eximium propho lacticum contra morbum maritimum et scorbulum. Ast quali tales hae magis precariae sunt; nicollatia membranam mucosam cavi oris stimulando, secreti0nem uberiorem, humorumque dispendium post se trahit; porro saliva principio narcotico scalens deglutila, et inventriculum delata iii non assuetis vomitum, tremoreS, Omniaque Supra enumerata phoenomena inviare poteSt. Membrana mucosa linguae cavique oris per continuatum nico
lianae stimulum in pareSim conjicitur, gus latus debilitatur, et tu hujus sequelam digestio patitur. Ex speciebus ad sumationem quam maxime qualiscatis memorari merentur: I-o Varinas, sapore amoeno, odoreque
subtili, aromatico insignita ast nimis Alimulat. 2-O Virginia, eximiae quidem bonitatis, ast nimis narcolica. 3-0 Portoristo, Oronolio, Loyayea et Brasiliaca herba, ad nobilissimas ei carissimas pertinent species, suntque insignis efficaciae. 4-o Turcisu, amoeno gaudet aromate, linguam minus asscit, insigniter inebriat. 5-ο Bungarica, Polonica acris est, insigniter narcotica, Species viliores Suni Nor inbergensis, Hanauer, species plures plerumpue in Germania septemtrionali coluntur. Hungaricae species praecipuae sunt: Letlinger, Csstris' ster, Verpeteter, Debroer Miscelam bonam largitur una- pars Portorico cum duabua Varinas. Odor saporque omnis speciei niculianae insigniter emendatur per humectationem cum de coelo costae. Si esseclus a niculiana induci soldos colligamus et rite perpendamus; actionem huius plantae cum ea pD tuum spiri-
20쪽
tuosortim in multis concordare expriemur, consectaria lumque deducimus, homines huic consuetudini indulgentes multo ei itius succumbere, quam usui polum spiri luosorum. Memorabile, quod sum alor consuetudinarius, omnibus esse clibus nicotianae succumbal, si aliam sp0ciem quam asSue ei alfumet. Sunt homines sumationi cylindr0rum bonae et in len-Sae qualitatis asVeti, qui musculorum distorionibus assiciuntur, dum aliam leviorem degustant speciem non aSSuelam Ninc patet opinionem Dris. Factis ni colianam sanitali indif
ferentem esse asseren S, Summe erroneam eSSe.
Quod fistularum usum attinet. Praeter noXas pernerales Supra enumeralas ab usu Dicotianae haud revellendas, sanitatem adhuc in periculum adducere poterit maIa inconveniens
qualitas, immunditiesque fistularum. Qu0d qualitatem fistularum attinet. Parantur. bae ex diversissima materia; consuetae Sunt, argillaceae, ligneae ei exspuma maris; obducuntur interne lamina stannea, plumbea cuprea, serrea muniuntur cupro aurichalco, argento etc. Ast metalla haec labaco OXJdantur-οrimiturque sales plumbei, aerugo, Sanitati
perniciosi. Similia minantur pericula dum hominea insano consilio sistulas receptaculo plumbeo sine mucum ex lubo et sistula defluentem colligendi vulgo Ebguisse) provisas usitant
Fugibula quoque malis nonnullis an Sam dant. Sic dum maSSae si mae solidae non vero appendici elasticae insident. Submotu improviso v. c. sub lubricatione, equitatione graVes nonnunquam eXcitant laesiones. Sugibulis denique iam usu alis quolics non contagia in specie Ayphililleum aliis comunicatum, evolutionique ulceris syphilitici ansa data 2 Fumatori cuilibet in eum bot. ut sistulam suam frequenter mundet in quem sinem proprii etiam excogitati sunt apparatus. Relative minimum nocet sumatio ex fistulis porcellaneis aut argillaceis , intus nulla materia peregrina obductis , tubo amplo longo provisis, qui in extremo apicem elasticum teneat. Fistulae e spuma maris consectae dum recentes sunt, in oleo coctae, Verticinem nauseam, pectoris assectiones provocant. Omnibus tamen sistulis sie dictae hollandicae, argilla Optima .e0nstantes, palmam praeripiunt. Uuod fumationem cylindrorum seu sic dictorum Ggarro altinet. Horum usus est adhuc magis limitandus, ac is