De scorbuto : dissertatio inauguralis historico-medica ...

11쪽

3 corbuli nomen ex voce Danica et Belgica sis chorbe ct otch 0rbeck, quarum altera lancinantia ventris Vermina, al-ra buccam ulceratam designet, jam Salomo Albertus, ius ex antiquissimis de scorbulo script 0ribus, destexum esse

alat. Magis lamen probanda mihi videtur L in dii conjectura, rae ex v0ce Slavonica se Scorb*- morbum quendam endemium gnificante originem educit. Praeter hoc usitatissimum n0 menia quoque reperiuntur: Schurmund , Schaarbuli vel Schaarach, Seherb0ck. Praeterea Anglorum Scuroy, Batavorum heurbugii vel Sch00rbuge huc perlinent. Π0llandi a macui in cruribus p0lissimum, sed nonnunquam etiam uniVersos0rp0re conspicuis BlaWschuri vocem mutuati sunt. Iuili quae autem aetatis scriptoribus n0men Scorbuti nusquam peritur 1). Diu igitur in dubio versali sunt medici, utrum I) ut nomon se orbuti huic morbo primus altribuerit,ibertus Crangius suisse sertur, ut memoratur in Esca- ii libro de nova Francia anno 1604 edito. Postea pnno i70 Georgius Fabri eius in urbis Misniae annalibuS menstrem eius facit. Euritius Icordus in botanilogi eo a. i5δι-rip 0 8corbulum commemorans, primus morbum eundem effe

12쪽

morbus supra nominatus veteribus notus fuerit, an nuper sit eortus, valdeque disputaverunt viri ingeniosissimi; sed in r- .ruplo integreque diversa de hac re scripta judicanti satis lmanifeste ac perspicue, Scorbutum re vera veteribus u0tum afuisse, patebit. Temporibus vero procedentibus priorem ac cepit indolem, ita ut multa, quae Veteres tantum rudimenta noverunt, sΥmpl0mata exstiterint letifera.

Prima hujus m0rbi mentio in Hippocratis fl) scriptis.

Occurrit. se Alius lienis morbus haec sunt verba ab iisdeciquidem, eX quibus et prior oritur, eoque modo hoc m0rbo, amicitur. Venter ematur, p0stea Vero lien intumescit, durus est eique d0lores oculi conlingunt: col0r immutatur et niger cernitur, subpallidus et qui mali c0rium larma reserat, et aure et gingivis gravis od0r eXhalat, eaeque a dentibus. quam Plinii stomacaeen et Scelotyrben intellexit. Paulo pos doli. Agricolanus I539) in medicina herbaria morbum mulitis verbis descripsit, et O laus Magnus in historia nationum

horealium et morborum iis peculiarium anno I 555: enim, inquit, et alius morbus caStrensis, qui vexat ob Se8Sciet inelu SOS, talis scilicet, ut membra carnosa Stupiditate qua dam densato et gubeutaneo tabo quasi cera liquescens digito rum impreSsioni cedant, dentesque veluti casuros Stupe laeti colore S cutium candidos reddit coeruleos torporemque induet cum medicinarum capiendarum nauSea, Vocaturque Vulgari get

tis lingua Scorbuch. Frigidi enim et indigesti cibi avidisssumpti morbia in hujusmodi causare videntur, qualem medii.

Pach exium univerSalem nominant.

I V. Lib. de affectibus interii 8.

13쪽

cessionem faciunt et in tibiis ulcera qualia pustulae n01rnae erumpunt, membra eXtenuantur neque stercus perrum dimittitur. Plurima haec symplomata cum scorbuticisngruunt. Color niger saepe observatus est atque ipse nneri apud quosdam nullas maculas erumpere dicit, aliis tu crura colore violaceo lingui, ut tibialia ejus coloris Jer inducia putares. Alio loco Hippocrates conVolvula sanguineum describens, symptomala n0bis assert, quae e dubio ad malum nostrum pertinent. 0d0r eX Orelus est, gingivae a dentibus abscedunt, sanguis e naribus luit. Interdum vero ex cruribus ulcera erumpunt, et haec idem saliscunt alia vero exoriuntur. Color niger est et is tenuis. Aegrotus ad deambulationem et ad laborem haud omplus est. Crura ejus gravantur et si deambulet tremunt, etl per acclivem locum iter faciat, crebro admodum spirat ulnae suspensae videntur. Convolvulum appellari m0r-m spergit , ex hisque praecipue causis oriri: si quisida et humida victus ratione per hiemem utatur nequeorum ratione habita obambulationibus se exerceat, rerum 3lelus dormiat, deinde derepente longum iter per frigus ilicere cogatur. - Accuratius perpendenti hoc deducen-m esse mihi videtur, Hippocratem quidem symplomata amerasse, quae sine ulla dubitatione ad sc0rbutum pereant, neque lamen m0rbi naturam c0gn0visse, quod mi-ae mirandum, quum rarissime in illis, ubi Hippocra-3 ixit, regionibus existens morbos praecipue alioruml0minis 3 iliorum pallentes iisque debilitatus invaserit. Nabathaei in selici Arabia et eo adventantes Romani illum sessi suisse vi lentur Augusti Caesaris aevo. Hujus

14쪽

enim imperio, quum in Arabiam exercitum Romanum traduxisset, Strabo scribit, qui eodem temp0re vixit. lΛelius Gallus, eum in ipsa expeditione relinquere

coactus est in albo vico, maXimo Nabathaeorum emp0rio ubi aestatem et hiemem transigere eundem oportuit, ut reficerentur infirmi: quando quidem oris et crurum caeterisque ejus loci vitiis tentabantur exercitus, qu0rum illa circa 0s, haec circq crura res0lutionem quandam suis se ob aquas et fructus provenientem.

Medici vel Graeci, qui apud R0manos suerunt, vel Latini linguae Graecae periti, qui in illis bellis exercitus B0-

man0s sequuti sunt, ex sγmpt0malibus, quae maxime tum in ore, tum in tibiis apparuerunt, n0mina Graeca imp0Suerunt, ut m0rbus Stomacace Bb oris Vitio, sescel0l Srbe a libiarum laesidite insertioneque appellaretur. V0ces enim has

neque ii, qui Germanicum Caesarem c0mitabantur medici tFrisiis accepere, qui tunc temporis medicis maxime d0elii et linguarum peregrinarum usu peritis caruisse ιVidentur, ut apta morbis nomina Graeca formare nequiverint: si qu0i habuerint, hi suere patrii et eruditionis exiguae. Neque plΑrabibus vel Nabathaeis, easdem voces didicere medici Α, lium Gallium sectati. - Alius auctor Plinius R0manos iis dem morbis amictos esse narrat. Ubi trans Rhenum ea stris a Germanico Caesare promotis, maritimo tractu lallerat B quae dulcis solus, qua p0la intra biennium dentes de ciderent, c0mpagesque in genibus diss0lverentur. St0maea medici v0 cubant et Scelotyrben. Et malo reperta auxili est herba, 'quae vocatus Britannica, n0n nervis modo et ori malis salutaris, sed contra anginas qu0que et serpent i

15쪽

,lia habet obl0nga nigra, radicem nigram. Succus ejus primitur ut ex radice. Frisii, qua castra erant, monstra-i re illam l). Ejusdem generis symplomata Paulus Aegineta, de irrho lienis dicens seos laetet, gingiVae eXeduntur, ulcera cruribus ' cicatricem non recipiunt, - et plurimi Arabum triplores antiqua recoquentes asserunt. Avicenna haec deippocratis magnis lienibus, verba facit: QEt quando te denigratur lingua ea duritie splenis et sentitur durities lus ab Sque rugitu cum premitur, nisi aggregetur ei inflatio non est cum ea febris inseparabilis, imo aliquando est an Secundum ordinem; et quandoque multiplicantur cum ea cera crurum et corr0duntur dentes ac gingivae propter ossitudinem sanguinis, qui descendit in ulcera crurum, et 3rrupti0nem vap0ris, qui descendit in omnes partes gingi-ὶrum, et quandoque est in ulceribus crurum crisis ejus.-Digna mihi videtur, quae c0mmemoretur, Galeni definitio el0lyrbes. Paralysis genus esse dicit, qua recti incedere ne-

leunt, sed nunc in laeVam, nunc in deXiram corpus contorient: interdum crus p0st se trahunt, ut acclives locus ascen- uiles faciunt. Galenus igitur inprimis lassitudinem perma iam urget paralysi similem, STmptuma ubique recurrens.

ude morbum hodie scorbutum nominatum jam antiquitus eX- isse veteribusque notum suisse put0. Alia quidam eorum it cognitio, alia n0stra. Neque tamen endemius fuit in Graea et Italia, quum causae praecipuae, scilicet aer frigidus, hu- I in Histor. 25. e. 3.

16쪽

nudus, herbarum olerisque inopia, meridianis illis regionibus Graeciae atque Italiae desuerint. Endemius autem in terris ad septentrionem spectantili inde ab omni temp0re suisse videtur, et plane non dubitamus quin Graecorum medicus maXimus, si has regiones visitasset multo accuratius morbum descripsisset. - Scorbulum nolmulto post Plinii et Strabonis aetatem, limite imperii su non c0ntentum, longius latiusque septentrionem versus grassando in regiones, Germanic0 Oceano Belgic0que sinui adjacente opidemium, non tamen pestilentem evasisse Salomo Alberi

tus narrat.

Proximis vero annis regi0nes confines, ubi antea inaudi lita X prava Victus ratione proserpere coepit, ut jam Germania inferiori universae propemodum innotuerit. Alioquin amplislsimo totius Germaniae superioris regno adhuc incognitus, quemadmodum Italiae ac Hispaniae. Paullatim l0ngius latiusque Ser' psit. Nec enim aquilonaribus septemque tri0ni subjectis p0puli nunc solum modo familiaris est, ut Salomo Albertus iproemio libri sui duci Brunswicensi et Luneburgensi dedica docet, sed etiam iis qui prope Austros descendunt et mediterraneis, immo in ipso Germaniae meditullio innotuit, n0n in men nullo prorsus discerniculo. Begnat in Misnia, Lilsatia, sinibus Bohemiae et Silesiae ad sylvam Hercyniam tractus Bructerorum, in Saxonia superiore et inseri0re, in II0lsatia, maxime vero in Dania et insula hujus Fionia. Sympl0 mala autem sere eadem eXstiterunt quam antea, gingiVae PRtredo et crurum tumores; gemina m0rlis indicia scilicet, si0M cace et Scelotyrbe. Celera ancipitia sunt et vaga. Underi

annis p0stea sanno 1610) sc0rbutus mirifica cum rapidilate px

17쪽

uni sere orbem terrarum progressus est. Indolem luis mulam atque c0njunctione cum sΥphilide magis Ieliseram essorium Eugalenus nobis eXplicat. ,, Syptii li haec sunt rba) et scorbulo peculiare hoc nostro saeculo fuit, ut quam ligissime latissimeque sua pomeria dilatent et diffundant atquo

30cul a generationis suae locis et terminis sit incognita et mota loca excurrant evagenturque atque sub diametrali ea, qua sibi invicem 'sub polorum opp0sitione, oppositant, se mutuo quasi amplectantur et inter se Virus ac venum suum communicent. Ita fit, ut hodie etiam Germa-ae, Angliae, Galliae hic morbus innotescat, apud quostea ne quidem auditum ejus nomen fuit. 1

Eadem tempestate clarissimos celeberrimosque medis in hoc morbo tractando operam collocasse animadVertiis, unde c0lligere licet, quam singularem curam in se iXerit morbus. Primum pro novo et adhuc incognito

abebatur, quod in omnibus summi momenti malis fier; let, praesertim his temporibus, ubi scientiae artesquo

imo florebant, ubi veteres auctores nondum omnino ma-aus terebantur. Multi in scelera humani generis Deum imadvertisse pulabant, quornm in numero suit Eugalenus, i in libri de scorbulo praelatione eo nomine gratias Deoit, quod laniam sapientiam, ut morbum istum poenam di- altus impositam cognovisset, sibi attribuerit. ceterum hanc luem non terrae solum propriam suisse, d etiam nautas et in mari degentes asilixisse c0nStat.

18쪽

Namque eo tempore, quo Columbus novum orbem detexirat, quo audacis navigat0ris exemplo incitati multi Iuni itinera maritima obire ausi sunt, sactum est, ut eX apparanuvium n0ndum solis bene instructo, multi huic malo suecibuerint. Prima scorbuti maritimi lues sub sinem saeculi quindecimi grassata est. Vasco de Gama circa bonae spei pr0m0storium primus in Indiam navigans sanno 1497) centum nati las, in Orem S0ciorum naValium partem, scorbulo depeldidit 1). Liceat descriptionem mali primam asserro, naoperae pretium esse Videtur, porro accuratius sc0rbuti iii

dicia, quae Husiluit 2) in itinerum c0llecti0ne nobis narre

perlustrare.

Morbus vorax et omnino in00gnitus nos aggredi c0es et brevissimo tempore ita grassatus est, ut alii viribus pr0isus deficientibus pedibus conflare n0n potuerint; postea crintumefacta carb0num instar nigrescebant. Tendines se contrahebant, aliis culis per totum corprsanguinolentis maculis a pedibus ad genua usque obtectorat; spiritus iis s0elidus et gingiva tam putrida, ut particulatim decidens etiam radices dentium, quos tantum non omni universos amiserunt, denudaverit. Atque haec quidem pestilentia medio mense Februario ita sese pervulgaVit, ut fcentum et decem viris vix decem integra valetudine ulenti

I in The history os the Portu gueso dis eo vertes by II eman Lo per de Castane da. 2) Itali luits colluetion os vorages vol. 3, P. 225

19쪽

raperfuerint, neque quisquam alleri auxilium serre potuerit, uod triste ac miserabile spectaculum fecit. Octo jam perieant et plus quinquaginta tam vehementer aegrotabant, ut ulla spes vitae fuerit. Atque, quum natura morbi Iiujus bbis prorsus incognita fuerit, unum ex cadaveribus aperire 3nstituimus, si quo modo eausas et originem mali perspici-iles, superstilum Vitam conservare possemus. Jam Verorstilentia ita increbuit, ut n0n plus quam tres s0ci0rum astrorum sani restiterint.

0uinque et viginti ex peritissimis et robustissimis naulis

astris hoc morbo absumpli sunt, alque ceterorum corpora leo malo conficiebantur, ut omnino desperaverimus iis uniam firmam et integram valetudinem restitui posse, quando imen tandem nostrarum calamitatum miseriist, quod mon-ravit remedium, quo vires et corpora nostra resecta sunt. Nauclerus fortet noster, tristem statum sociorum suorumente agilans ac glacie obambulans, agmen h0minum c0nexit ex urbe Stadagona adveniens, inter quos quidam sui t)magala, qui ante dies decem duodecimve eadem hac peste

Quum nauclerus eundem validum atque sanum videret, aeter modum laetatus est, quippe sperans discere, quo ille medio usus sit. Is respondit, succum arboris cujusdam adhibuisse, qui egregium hujus mali remedium esset. dae arbor lingua eorum Ame da sive nan ne da vocatur. egrotantes nostri decoctum corticis et soliorum hujus arbos usurpaverunt brevique te'pore Omnino sanati sunt. N0nnullos p0st ann0s idem malum in nova Francia

20쪽

sunt, quum solidos cibos ad vilam necessarios propter pultridas fungosasque in ore excrescentias comedere n0n possent. Moestum fuit, miseros paucissimis exceptis in tanti calamitate flore aetatis morientes videre, quum ne minimunquidem auxilium iis asserre potuerint. Triginta sex mortis sunt et totidem eodem morbo aegrotantes rec0nvaluerunt vere incipiente. Tempus maxime leti serum tres primi menses incipiemtis anni fuerunt, ubi laborantes vulgo eodem ordine, qui morbo affecti sunt, occumbere soliti sunt. Moiit sius quidam in Galliam reversus viros medi ido hoc mali, quod ex sua quidem sententia prorsus BOV

atque inauditum fuit, consuluit. Sed haud comperit, eos quando iterum profecti sunt, pharmaceulen docuisse, qu ratione in hoc morbo sanando uteretur. Inde ab hoc tempore usque ad medium saeculum XVII lin omnibus sere magnis maritimis itineribus nautas vexavis

eaedem causae, eadem sΥmptumata morbo propria manset

runt. In classe Georgi An sonis, annis 1740- 44 circi

orbem terrarum navigantis, sc0rbutus maximam nautarur

partem obruit. Aer humidus laboresque permagni, uti ubi que, praecipuae causae haberi possunt. In Centuri0nt navi quadam intra mensem Aprilem quadraginta tres vili morbo succubuerunt, neque etiam agmen adepta erat lues. Omnia, quae militum animos fregerunt, in deterius ni tarunt morbum. Terribilis suit devastalio, insula Juan Fer nandes nacta, centurio sero trecentos viros perdidit, navi Gloucester nominata sere eundem numerum; circiter octo