장음표시 사용
21쪽
diis communem, in capite Serpentum quatuor paria glandularum salivalium obveniunt, quae tamen non in omni genere et specie conjuncta ObServantur. Sunt autem : glandula sublinguatis, glandula maxillaris, A. labialis inferior, extus ramis maxillae in serioris adposita, glandula maXillaris es. labialis superior similiter ad maxillam superiorem sita; tandem glandula venenata, a ceteris natura diversa et peculiaris. Glandulis venenatis omnibus commune et proprium esse videtur, quod in propriis velamentis si brosis continentur; quod textura longe molliori, quam glaudulae salivales
simplices, atque eXtus atque intus minuS Separatae, Speciem magis paren chymato Sam et acinosam prae Se serant. Νam glandulae haecce Omnes, scilicet sublinguatis, labialis utraque cum ita sali micros copice ObServatae, texturam interiorem, cellulos O - ου quam OSam Osserunt, prorsus ut ductus excretorii in cellulas, aeque in minores et minimas laudem cellulas abeunt. - Alia est earum glandularum proprietas, quod eXterna glandulae membrana densior, substantiam internum quoquoversus trajiciens , Substantiam glandulosam in minores serulos dividit, arctissime tamen inter Se conjunctos, qui in ductum excretorium communem loculorum cellularumque Secretum Separati emanatit. In avibus situs numerusque glandularum salivalium magnopere Varius, etiam parotidis analogon in avibus quibusdam superest, glandula Scilicet conglomerata, elongata, plerumque sub oculo et post arcum jugularem Sila, ductu communi utrinque in partem OriA lateralem posteriorem aperienda, In avibus nonnullis ad utrumque linguae latus glandula conglomerata, elongata, ductu eX retorio communi, in apice rostri aperto, praeditae observatur; quae quidem glandula in picis longissima est, ut ad occipiat uSque porrigatur. Glandulas salivales mammatium cibo vegetabili utentium in oris evolutionis gradum osse re quam Carni Ora rum constat. - Parotiti in embro one OVino ObServata, tam-
22쪽
quam canalis semipellucidus albescens apparet, qui ad aurem uesque arcuato cui Su decurrens, in plures brevissimos ramos vix minores diffinditur. Rami autem partim in sitiem vesicularem muti cum et turgidum desinunt, partim in duos ramos iturum divisi eodem modo terminantur. Rami autem omnes ductu communi iX tenuiores inveniuntur. Glandula ipsa eX multis l0bulis complanatis constat: in iobulisque ramisicatio canalis salivalis contingit. Truncus tamen canalis non subito arboris adinstar in ramos solvitur, sed rami laterales in intervallis majoribus ex trunco continuo longissimo progrediuntur. Ramus singulus per totum iobulum continuus procedit, unde laterales ramuli minoribus lobulis accedunt. Unde liquet, hoc ramorum Ordino glandulam ex minoribus et majoribus tubulis compositam Oriri. Praecipue salivales glandulae, quae in homine reperiuntur, paria constituunt tria, reliquis tamen major est
Parotis ex lobulis consistit, liique iterum ex acinis, qui ut multi volunt, cellulas constituunt, e quibus duetuli salivales, in Substantia glandulae arboris instar ramisieantes, originem ducunt, qui majores et tandem in unum ductum nimirum Stenoni an um nuncupatum abeunt.
Parotis jam ad organa corporis humani magi es composita pertinet, magnum continet vasorum numerum et insimul haud paucis nervis est instructa, quam ob causam maximo inter Salivales gaudet Sensu. In parotide saliva paratur e Sanguine arteriOSO, quae dein a vasis salivalibus recepta, per ductum eXcretorium in cavum oris, Sub masticatione praecipue uisunditur, et cum cibo subacto miscetur. Acceleratur ejus humoris secretio a causis mechanicis, chemicis et dynainicis. Mechanice promovent humoris secretionem et adfluxum in os, maxillae motus et musculi maseteris praecipue contractiones, quibus glandula salivalis et ductus excretorius alternatim premuntur et succutiuntur. Chemico stimulo conci-
23쪽
tantur salivalia organa per cibum et potum, et augent salivae adfluxum alia quoque localia incitamenta, remedia sic dicta stalagoga, sumus tabacinus etc. Dynamice Operantur: electritas, Galvanisinus, ideae nauseosae et adpetitus cibi, maxime in jejuno homine et famelico. Secretio salivae tu parotide continuo contingere videtur ue adaucto tamen sanguinis in glandulam adlluxu, etiam saliva multo majori quantitate secernitur. In quibusdam casibus salivae secretio adaugetur modo antagonistico aut Sympathico, ut in quibusdam morbis abdominalibus, praecipue sub induratione pancreatis aut suppreSSa alia Aecretione. - Augetur salivae secretio, ubi cutis exhalatio, urinae Secretio etc. Aupprimuntur. Videmus igitur frequenter, Salivae secretionem vi pario modo augeri, ipsasque etiam acutas febres non raro salivatione critica solvi: nec rarum est, ut parotides in malignis praecipue labribus iustam mentur, potenter tumentit, suppurent vel aegrum Suffocent. - Minuitur vero humoris secretio sanguinis et aliarum humorum desectu, aliis secretionibus auctis, et accidit idem, ubi arteriae et nervi glandulae parotidis morbo- Se irritantur; inde etiam est, quod in febribus variae indolis quaevis oris partes moleste adficiantur siccitentque. Excretio salivae perficitur propria contrahendi sacvltate parietum canalium minorum salivalium, quae tamen contractio in ductu Stentaviano minori cum energia contingit, quam in ductu Warthoniano, ob majorem ner O-rum influXum, praecipue ganglionis maxillaris; ad salivae
eXcretionein tamen musculi adjacentes, uti musculus buccinatorius et mas etericus, multum Conserunt.
Diguitas parotidis magis elucescit, si utilitas salivae
in Oeconomia corporis humani consideratur. Saliva e sanguine arterioso secernitur, hinc sanguificatio in parotide persectior redditur , et saliva parata in Cavum oris effu-8a, cum cibo subacto miscetur, illum digestu faciliorum reddit.
24쪽
Ρarotis dein lion solum in statu sano cum aliis organis secretoriis in consensu antagonistico eSt, ut renibus, cute ; sed etiam in statu morboso haud pauci morbi per salivae adfluxum copiosiorem dijudicantur; imo sub certis conditionibus saliva veneni indolem aSSummere potest. Dein substantiae diversae, corpori humano heterogeneae, quacumque ratione in organismum delata, consuetim per salivam evehuntur, uti j Odum, mercurius, aconitum, rheum
25쪽
Morbi, qui glandulam parotidem ut sedem a O-ficunt, aut acutum aut chronicum Observant decursum, Suntque:
Glandulae, salivales haud raro inflammari, eXperientia abunde testatur. Diagnosis phlogoseos parotidis desummitur ex ejus sede, iunctione laesa et caeteris inflammationis Signis, Videlicet e rubore, tumore, calore, dolore, quae phaenomena retro aures incipiunt, juXta mandibulae angulum et marginem antrorsum protenduntur. Functionem Organi laesam indicat salivae secretio et excretio in prinoipio incitata etsi ad altiorem potentiam evehitur phlogOSis, prorSUS CO-hibita , und0 molostissima oris ariditas. Origo hujus inflammationis varia esse potest; nunCenim idiopathicum et primarium, nunc symptomaticum et secundarium sistit essectum. Quae idiopathicam et primitivam parotitidem p povocare solent, causae sunt: laesiones traumaticae qualescumque calculi salivalis, hydrargyri incautus et nimis protractus usus, Staiugoga acria, V. g. ΡΤrethrum. Symplomaticam et secundariam producunt: in staminationes organorum vicinarum, auris, gingivarum, linguae, metas lases a febribus acutis, exanthematicis, biliosis , ner-V0sis, pestilentialibus; scrosula, tinea repente eXsiccata;
26쪽
quandoque etiam ut critica observatur, ut in febribus nervo Si S.
Distinguuntur diversae parotiti dis species, ut: parotitis l. traumatica, 2. rheumatica, 3. inflammatoria, 4. mercurialis, 5. erysipelato Sa. a. Parotitis traumatica eX qualibet laesione producta consuetis inflammationis signis notatur et ut plurimum cum Huppuratione terminatur, sacile sistulam salivalem ut se
b. Parotitis rheumatica saepius partem glandulae parotidis occupat, et insignitur dolore obtuso, lancinante, sub attactu et colli motu pungente; posterior magi S minusve impeditur. Saepius deglutitio dissicilior redditur; quo
in ca Sit morbus angina parotidea nominatur. Salivae adflu-Xus in ore est adauctus, hujus sapor in ore saepius alienatus. Symplomata febrilia, horripilationes aestu sub Sequente, pulsuum concitatio, lingua obtecta, urinae rubicundae. Symplomatum vespertina eXacerbatio et matutina remis Sio .c. Parotitis inflammatoria tumore notatur duro, ten-80, doloro acuto pungente, superficieri tumoris tela Sa, nitens, et paululum rubescens. Λd sociantur dissicultas collum movendi et deglutiendi, variique Synochae gradu S. Rationem hujus inflammationis partim organi eminenter adflicti, aut totius individui irritabilitas et sensilitas altior; partim vehemens et impetuosa causa occasionalis gerit ;uti sunt: temperamentum sanguineum, choleri cuin, habitus
plethoricus, aetas florens, et causae Vehementes mechanicae aut chemicae, ictus, contuSio, acida Concentrata,c0mbustioneS. d. Parotitis mercurialis notatur tumore non adeo teti-SO ac duro, sub altactu parum dolente. Salivae adfluxus 'Si nutem copiosus, vera salivatio, sapor metallicus, saliva corrodens, ulcera in ore mercurialia, lingua, gingivae tu muscutit, dentes squalidi vaccilarit.
27쪽
e. Paro litis erysipelacua a quibusdam angina parotidea - catarrhus bellinsulens, Bauern vetZi, Ziegeia peter, Mumps, Vocatur et plerumque epidemice occurrit. Prodromi hujus parotiti dis sunt: communia symptomata febris catar-rtialis vel rheumaticae, horripilationes vagae, lassitudo et dolores artuum, quibus succedit tumor durus unius vel uteriusque parotidis variae magnitudinis, comite dolore Obtuso, tensivo, maxillam movendi vel et deglutiendi dissicultato. Superficies tumoris cuti plerumque concolor est, 1 et tantillum rubet; ipse tumor pedetentim auctus non raro ad Submaxillares protenditur glandulas. Ubi mitior morbus est, aeger lecto non addicit, nisi circa quintum vel septimum diem, quo frequenter febriles
inceduntur turbae, post duas quatuorve SeptimannS unn cum tumore parotidum, sub sudoribus urinis vel spontanea epi- staXi solvendae. EXitus parotiti dis consuetissimus et insimul faustissimus est resolutio, quae in parotitide cum febri comitata inter quatuor, quinque octove dies sub crisibus universalibus c0ntingit ue in parotitido autem asebrili resolutio multo retardatur, et non raro partiali iser tantum contingit. Rarius parotitis cum suppuratione terminatur et eXitus in Spha celum haud unquam observatur. - Induratio autem COD-
Suelim ob perversum tractamen et praecipue per frigus haud
Existunt quidem frigidi tumores et scirrhi parotidis
qui autem aliae sunt naturae quam sequela acuti paroti-ttilis. - Paro litis tandem lubet metas lases sacere, et quidem eodem tempore, quo morbus levior febriles concitat motus, ille ad altiorem gradum evectus, in partialem nititur m laschematismi speciem. Praevio utpote horrore, sebrique recenter incensa parotidum tumor improviso considet, et Vi- Caria subnascitur in organis seXualibus reactio. Inflammatio testiculorum in viris, labiorum vulvae, Ovariorum, Vel man mariam in foeminis communiores sistunt effectus. Alios e contrario aegros, discedente parotidiam tum
ru, Vomitus rebullis, vel delirium phreniticum cum dira cephalalgia invadit, quandoque anasarca Supel Venit.
28쪽
2 Rarioribus in casibus parotidum tumor cum adsectione mulas latica genitalium, symplomatibusque cephalicis alternare visus est. Si parotitis in suppurationem abit, fistulae salivali formandae haud raro ansam praebet. Gradus morbi mitior, bona individui constitutio, benignam resolutionem pollicentur; quam et gradus altior adhuc admittit, si per rationalem therapiam intra breve tempus fracta fuerit nimia intentio. Neglecta vero sacile abit
in suppurationem aut memoratos Summit eXitu S.
Cura inflammationis glandulae parotidis generalibus indicationis antiphlogisticae regulis perscitur; habito nempe cau-Sae producentis, gradus morbi, dyscrasiae simul existentis , et praesertim topicae sedis respectu. Augina parotidea aliquas in therapia modificationes deposcit. Interne conducunt purgantia et diaphoretica; externe fomenta sicca, sacculi discutientes, emplastrum mercuriale; graviori sub phlogo si hirudines, pediluvia, evitatio omnis refrigerii. Humidum tractamentum plerumque male conducit. Persistens, dissipato processu inflammatorio, durities resolvitur linimentis aromaticis, camphoraceis, ammoniacalibus, frictio-bus Inercurialibus, emplastro cicutae. Ubi recedente raptim tumore , Signa metaStatas eos adparent, instantanea ad parotides vesicantis ope irritatio eXcitanda; s3mpathica Veroa unitalium labes somentis emollientibus et balneis tepidis
Si vero inflammationis gradus tantus fuerit, ut Spes resolutionis benignae jam evanuerit abscessusque jam sor- mari incepit, cataplasmata humida et emollientia in usum
trahenda Sutit. Formatus ab Scessus, si sponte non rumpatur, arte aperiendus est, ne pus diutius inclusum in novam vertatur potentiam nocivam, atque in ulcus abeat. Quodsi tamen citra eXspectationem eXOrtum tuerit, summa munditie , unguento digestivo et aliis aptis remediis, linteo carpio excipiendis ulcerique adplicandis et sedulo renovandistraciatur.
29쪽
Pi alismus morbosa dicitur salivae eXcretio, in quo ea non solum quoad quantitatem multum eX edit, sed etiam illius qualitas alienata est. Quantitas salivae excretae Saepe per diem plures libras attingit, et hac ratione tabem sebrim que hecticam inducere potest.
Ptyalismus aut acutum aut chronicum observat decur- Sum et raro ut morbus substantivus Occurrit, Sed plurimum
est symptoma alii morbi, in quibusdam morbis criticus
Prodromit pl)alismum annunciantes sunt: Coenestesis alterata, oris sensilitas, oscillatio frequens, tacies rubet, ardor genarum, tensio parotidum, sensus sormicationis, aurium sit ur, baryecola imo acoia, dolor pressivus in regione frontali, oris ardor et siccitas, tonsillae tumescentes, labia, lingua, gingivae intumescunt, sermo dimicilis, nasalis, deglutitio impedita, halitus male OlenS. Saepius intrat styalismus absque prodromis, tamen tensio
glandularum, irritatio membranae mucosae OriS, Sapor metallicus, et malus Odor oris Sunt ConsuetiSSima S3mplomata ptyalismum annunciantia. - Symplomata plFalismum concomitantia Saepius magnum atrocitatis gradum adsequuntur, adsociantur respirationis dissi euitas, magna aegri inquietudo, sermo impeditus, lingua protruditur, magna Salivae aquosae spumantis copia profluit; - Variant Symplomata pro uti Λrsenicum, Antimonium, Cuprum, aut Mercurius fuere causae phyalismi eXcitantes. Effectus p tyalismi sunt : chronicum salivae profluvium, intumescentia gingivarum 3 ulcera in membrana mucosa oris, in palato, lingua, eXulceratio tonsillarum, caries dentium; suppuratio glandularum salivalium, inflammatio ductuum salivalium, tubae Eustachii, a coia, 'OZaena,
mala ciborum masticatio in salivatioque, hinc mala digestio, cordialgia, laxitas corporis, nutritio pessumdata, tabeo,
30쪽
sanguiniis resolutio, Scortuitus, sebris putrida, hydrops, melancholia , hypochondria.
In curando ptyalismo ante a ejus Characteris, diar tionis ac morbi cardinalis ratio est habenda. - In morbis,
in quibus p alismus ut symphonia Occurrit, therapia erga morbum cardinalem est dirigenda, ut in subri intermittenti,
catarrhali, pl3alismus saepe symptomaticus est. - Si autem p tyalismus criticus Observatur, cavendum QSt, ne SVP- primatur, et tamdiu est sustentandus, dones morbus sit
dijudicatus. Si autem p tyalismus modum excedit, et Vitae labem inducere minatur, quod praecipue Sub uSu mei Curialium contingit, sedulo est restringendus. In tractandoptJalismo ante omnia diaeta aegri est dirigenda, cibi sint digestu faciles exiguaeque copiae; aeger CaVent omne refrigerium, potulenta hauriat tepida, animus Sit pacatuS. Deiri character phyalismi est respiciendus, an sit inflammatorius vel atonicus. Primo in casu, si ptyalismi levis est gradus , sussciunt Victus eXiguus, temperatura in qua aeger VerSatur aequalis, caloris adaucti, ad Sustentandam corporis transpirationem. In altiori gradu porrigantur purgantia magis tamen phlogistica, ut rheuin, Senna, imo ja- lappa, optime copulantur cum Sale quodam, ut Sale Bmaro, sale Glauberi etc. in altiori adhuc gradu exhibentur elne-lica, ut tartaruS emeticus cum ii e cacuantia, hirudines in regione tonsillarum aut parotidum adplicantur: phlebotomia raro erit necessaria, conveniunt tamen somenta calida, ad dolorem tensivum mitigandum. - Fracta inflammatione, si ptyalismus perdurat, ea remedia in usum sunt vocanda, quae intumescentiam gingivarum tollere, massam Organicam solidiorem reddere, humorum adfluxum ad glandulas salivales derivare et hac ratione morbum tollere valunt. Ad remedia localia pertinent: gargarismata eae aqua egelida, e decoctis adstringentibus , uti, sal Viae, Salicis, rutae, ratanhiae, chinae fuscae, corticis
hypp0castani, pulvis carbonis praeparati, iridis florontinae. Adplicatur nuchae synapismus, adhibentur balnea