장음표시 사용
371쪽
, o s s i L 1 V L Is. πpingues habent succos ardent accensa:& quidem multuin, qui sulfuruel bitumen: parum qui auri pigmetum, uel sandaraca. fulsit rosus est lapis Sabinus, Sidicinus, Salentinus ad Egnatiam oppidum. haec eo nim loca plora sunt sulfure. nec tamen nego in 'isdem lapides bitumino s inueniri posse. quato autem in unoquo in lapide plus inest sulfuris, tanto leuior est, magis ardet, magis olet sulfur : quanto minus; tanto contra est grauior,minus ardet minus olet sulfur. bituminosus uero est lapis, qui multus reperitur in summa montium parte, quam
Erin eadem appellant:lapis iuxta Binas,quem fluuius defert:lapis Liparaeus: lapis in insula prope Lipaxam inuentus: lapis quem mariis than Greci nominant. sed lapides qui toti constant ex bitumine qualis est gagates S id genus misti, hoc differunt inter se, quod illos to istos ignis consumat, horum tantum partem. nam bitumen in fuligine mutatur,lapides remanent pumici similes, id quod in primis continis git Liparaeo. quinetiam disterentia est in his lapidibus bituminosis. etenim quo quis in plus habet bituminis eo Sc leuior est, S magis aris det,& magis olet bitum P, qualis'repertus in Exinea demontra quo
quis in minus bituminis in se continet, eo grauior est ,& minus ardet. re minus olet bitum e. quales lapides defert fluuius iuxta Binas. nam si pruriae in eos imponuntur, flama flatu sollium excitata, ardent. dea inde flatu desinente, protinus emorientes extinguuntur. tum recos quuntur iterum ac saepius accensi: at ita longo tempore fabri eis tuntur. at qui lapides habent succum utilem pictu e , eum color mox indicat, quem habent uel chryse collae, uel caerule uel aeruginis:ac uero etiam ueI auripigmenti, uel sandaracae. quod genus lapides reperitantur potissimum in aurariis, argentariis, aerariis metassis: sicut salsi. nitrosi halinitro resert aluminosi, atramento, ei cognatis Pleni, cres in propriis earum fodinis . hos autem succos aqua est lapidibus elicit:pingues ignis calor: pieturs utiles,uis ignium sina ut cum aqua. quas rationes in libris De re metallica inscriptis,eyponam . quoniam uero natura pleri 3 ex illis mistis lapidibus nouam formam inon deis dit, ueteres scriptores recte eos lapidis uocabulo uidetur appellasse. dixi de Primo genere, quod ex lapide & succo concreto constat, nudabeo ad reliqua de quibus omnibus exceptis ultimo, coniunctim aσgam. quorum unum, ut dixi,ex terra et metallo conglutinatum est:aiterum ex aequalibus lapidis δc metalli partibus. duo item lapidem et metallum in se continent:sed alterum abundat metallo alterum lapi de.sub quod autem genus octo uel etiana plures,subissciuntur spe cies: tot enim quot sunt metalla . hae autem cum omnes habeant teris ram ues lapidem prima in stipei habet aurum:secunda, argentum: terua,argentum uiuurni quarta arae quirita, plumbum candidum: sexta,
372쪽
36o DE NATURA inexeum:septima,nigrunam statia,serrum. quod genus sti sermi; quia nulla nomina sunt imposita mihi necessse puto quan sui metalli uocabulo nominare:ad id adiecto uerbo quod ipsum a puro uel es fosso uel excoξει, possit distingues dico rude aururn,argentu,
argentum uiuum e S,Plumbum candidum,cinereum nigrum, ferru.
non quod ignorem de Varrone, qui argentum rude appellauit non, dum fatum Mnatum : sed quod uerbum, quo unam rem secernes rem ab altera non inuenirem .har igitur sunt species quasligc quatuoor milli generacompleetuntur quoniana uero de cuius cy generis formis separatim non sum dicturus, primu quomodo unius generis sormae ab aliorum generum formis distingui possint,aperia paucis. itasque utrum argen tum rude secundi mistorum generis sit, an tertii, an quarti,an quinti, patefacit excoct io,ta ea quae fit in sornaculis, quani quae in fornacibus. etenim si ex eo admodum parum recrementi conficitur, terram non lapidem praeter argentum fuisse in misto intelligimus . quare tale argentum rude in numero formarum secundi genes ris habetur. si tantum recrementi, quatum argenti ex eo conflatur, informarum tertii generis numero Ponatur. si plus argenti quam recrementi,species est quarti generis. si plus recrementi minus argenti, servia est quinti generis. quanquam uero in sorinis generis S secudi 8c
quarti plus inest metalli quam recrementi tamen alters ab alteris hae nota internoscunturriri illis multo plus metali, quam in bis inest. ad haec argentum rude, quod molle fuerit, sine controuersia semper est secundi generis: durum uero non semper quarti . nam quod ex terra dc metallo concreuit, non raro etiam rapidis habet duriciam. praetes rea quod translucet, secundi generis non p'test esse: nec enim terra,
nec metallum pellucet,sed est uel tertii,uel quarti, uel quinti. cui auteex his tribus generibus supponitur, rursus docet excoctio. pari mos do de rudi auro aere,alhs 3 iudicandum est.deinde cui horum quatuor 'enerum formae, tanquam generi species subsciuntur colorib. potissimu distinctae: sed aliud genus ut ultimum species complecti itur multas, aliud paucas, ut mox suis iocis explicabo. quoniam uero uarietates quae in argento rudi existunt, nostris hominibus sunt nostiores,quim dissimilitudines,quae in aliquo alio metallo sint, primo de rudis argenti formis dicam. quae sunt, argentum rude plumbei coloris cineraceum nigrum,album,subrum, purpureum, iecoris colo re, luteum . argentum autem rude plumbei coloris Germani eY uitri uocabulo nominant nos eX plumbLhuius enim, aut certe plumbaginis, non illius habet colorem . nec uitri modo translucet, ut inde notime recte ductum esse uideri possiit id interdum colore plumbaginis,
373쪽
FOssILIUM, LIB. X 3isi secernere ab illa queat nemo rerum metallicarum imperitus cuni imateria multum inter se differant. etenim id genus argentum natura ex pauca terra, & multo argento conglutinauit: pluriabaginem uero ex
lapide Sc plumbo, quod aliquando argentum in se continet . sed his
notis internoscuntur. plumbago in mortario pistillo teritur in puluerem : argentum hoc rude dilatatun item plumbago malleo percussa, compressa morsu, cultro uulnerata, dissilit: argentum mallei ictu dilatatur, dentibus comprimitur, cultro diffinditur. reperitur tamen huis Ius formae argentum durum . quod ut sensus oculorurn a plumbagiis ne distinguere non possit excoctio distinguit. tametsi reruna metalliis carum periti, quamprimu cadit sub aspectum cognoscunt. sed uti uni ex terra A metallo, an ex lapide Sc metallo sit conglutinatum, exco,etio, ut dixi, declarat .id autem plerun* coloris est diluti. at tam duruquam molle intus semper suum habet colorem , extrinsecus ei notio nunquam alienus insidet, modo luteus, modo niger, modo caeruleaeus modo uiridis, nuc uero alius. sed quam primu grati orem placia haacceperit proprius emiri et ac apparer, cum autem argetum fossile sui coloris primario loco sit, hocpserun* secundum locum obtinet. ex optimi enim libris centu argenti puri librae amplius nonaginta confici solent. ex quo intelligimus decima temperationis partem non suis se terram, quam ignium uis partim consumpsit, partim in recremenis tum mutauit.hoc non sepe gignit Rhetla,non Noricum,non Dacia, sed magna Germania: nec tamen reperitur in omnibus eius metallis
argentari's, uerum in Misen a snebergi, Scheibebergi, Gairi, Maris herili, Anneberguin Boemia Aberthanai, in uasse Ioachimica, & so, cis finitimis. interdum autem uenae pars longa Sc profunda quatuor aut quinέ aut plures passus, lata duos aut tres aut quatuor palmos, est tota ex hoc genere argeti facta: quare sessores ab ea massas abscindunt librarum centum pondo aut ducentarum . quantas Abertham iuidimus extractas e capite fodinarum, quod nostri donum diuinu, suo tamen uocabulo nominant. ei quia est ex duobus uerbis compositum, similius es: Graecum interdum eiusdem argenti masssae no minus graues sparis in uetris reperiuntur. cuiusmodi licuit cernere in ualle Ioachimica,erutas ex sesiis latetibus demen si secundi uenae, cui nomen est stella . tape idem agnatum saxis lapidibus ue ocuisti figura extuberat.Opius uuae speciem prae se fert. nonunquam glos hosum S rotundum natura conclusit in lapide. aliquando in uirgulilarum, & diuersarum rerum figuras formatum inuetetitur. certe uidiamus paruam uiri statua qui infantem humeris suis sus inebat, ex hoc argento a natura si s am, non ab arte effectam. ea quondam Siaebergi ex celeberrimo A fructuosissimo illo metallo, cui posuerunt nomen
374쪽
Georoii est ossa fuit postremo tenuissimae eius bracteolae tapenumὸro ad rapides adhaerescunt at argentum rude rubrum si molle fuerit,
at ento rudi coloris plumbei non multum aut nihil omiuno bonitate edit:sin durum ut argenti ubertate ab illo superetur, ei eXimia pulchritudine longe praestat: prssertim cum aut lauiter caeruleo fuerit ars pensum: aut translucidum ad gemam carbunculum milituum e nashuerit maxima. non uero dubium est , quin id ipsum ex materia lapis dis perspicui, cu succo argenti suturi permista cocreueritatach carbunculis non tantum simila est colore,sed etiam facilitate translucidames ruritamen differun t inter se. nam illi plerun p acrius fulgent, hoc Ianouidius: illi no limantur hoc lima uulneraturnili aut omnino non lendunt ionem, aut tardius hoc in ignem coniectum liquestit. uariat austem si 'ira non aliter ac argentu rude plumbei coloris. sed 1aepius ansulatum est:at 13 modo quadratum ut tesserae: modo sexangulum ut crystallus: modo plures angulos habet ut pagonios . eius etia tenuatismae bracteae saxis lapidibus p adhaerescunt. sed argentum rude rus brum quod pellucer,carbunculis en simile:qiuod non pellucet,ut rus brica multum uariat colore. rubricae mediae similliinum permultum
emollium fuit Siaebergi ex puteo, qui ex Levitis nomen inuenita atqν senes quidam omni nobis asseveratione affirmabant fodinam Georis
Dium huius praeter caetera argenti rudis genera magnam copiam etstidisse . rubrum autem augentum rude interdum aura in sequale foditus in Carpato monte Boccantia dc Cremmc 3.S estolium fuit in ualle Ioachimica e puteo, cui nomen est diues Barbara: obicu; rum quidem, quod letu mallei dilatari potest argeso magis abladat, quam pellucens quod malleo percussium disti lit, ut 8c rude albu, quare differt etiam ipsum a fossili argeto sui coloris , id enim malleo ictu dilatatur,ut quod purum stargentum . rude ueno album gignit doemia cum pleris Q in locis, tum maxime Cottebergi. uidi etiam paucuAberthami est ossum ex capite fodinarum, quod ut dixi, donum diuinum appellant. Ab his autem non materia sed colore dimeri cines raceum nigrum, purpureum,iecoris colore,luteu. quae in figura non ita multum uariant, ut rude plumbei coloris & rubrum . reperiuntur
in ηsdem Misenae & Boemis locis sed crebrius cineraceum, S nigru:
rarius reliqua. nuper Annebergi fodina, cui coelestis exercitus nomeest, cineracei copiam largita est. at purpureu dedit uena uallis Ioachi micae Schonbergia:id cui iecoris color insidet, Aberthami initio caαput fodinarum, de quo proxime dixi:luteum iterum uallis Ioachimi aliquot uenae, sed nullae copiosum . nec uero tantum inueniuntur massar diuersi ponderis concretae ex terra & argento , sed sabulum, quanquam minus saepe ex insidem conglutinatum, imo uero etiam as
375쪽
rena.sed argentum rude Rheticum duplex est iitruni minus argenti diues,utruncip durum, sed alterum quod ex caeruleo in uiolam desinente nigricat, uel cinereum est j galenae, uel aeris hudis similius, aueis rum, pyritae, quod, ut ille, ad aureum uel argenteum colo em accedit. de rudis argenti id genus formis,fatis. Simili modo aurum 8c is ubi cum terris nouas in species teperantur,alienis coloribus infici solent.1ed tale aurum s spius rubet,uel purpureum est,uel luteum, uel nigru, uel in luteo uiride, uel soris, rubrum, intus aurei coloris.AEs uero coisiorem habet nonnihil similem argento rudi plumbei coloris, qua de re eodem nomine a Germanis appellatur. sed multo magis est obscuru.quale in Norico reperitur Suaci, dc in Carpato Neusolae. reliquae formae sunt rariores. At id genus argentum uiuu uel cocci modo ruishet,ut Schonbachimes iecoris colorem habet ut in Idria:uel nigricat. ut ad Creucenachum.rubrum aut plerun* arenae similius est: quod iecoris colorem habet lapidi:quod nigricat lanugini. sed rude argentum uiuum saepe rubet, minus saepe iecoris colorem habet, rarius nigricat.uerum primae speciei gleba propter similitudine quae ei in coissore est cum carbonibus ardentibus Graece appellatur. ex qua fit minium a Graecis αμμον, id est arenula uocatin a Theophrasto κιι ex omnibus uero tribus formis conficitur argentum uiuum, ut in libris De re metallica inscriptis dicam.min a uero consiciendisatio haec est. uena cocci colore , si fuerit ualde pura in capsulas ligneas conii eitur,& pilis praeferratis,quae rota aquaria uersat, tunditur, ac tenui cribro seeernitur. quae transmeat,molitur:quar no transi eat, rursus stub pila subhcitur si cum lapidibus permista fuerit primu eodeni modo teritur,& cribro secernitur.dein aquisassulis agitatur in alueo. tum arena ex lapidibus contusis,ut leuior priorem uel superiorem iocum:ex uena, ut grauior posteriorem uel inseriore occupat. ita ν illa ahisscitur, ligc colligitur. quae si fuerit pura,tenui cribro secemitus, &molituris I impura,iteru priusquam hoc fiat, eode modo lauaturi qui autem minium in officinis conficiunt, faciem laxis uesicis illigant; ultor Plin 3 uerbis, ne in respirando pernicialem puluerem trahant, &tamen ut per illas spectent.talis uero uena quondam assierebatur Romam ex Hispania, Sc quidem celeberrima ex Sisiponensi regione in Betica uitae minius schisit talis reperta fuit in Colchis utTheophrastus tradit,in rupibus inaccessis,ex quibus ut perhibebant,eiacularistes excuterent.talis nata fuit in Carmania, ut Iuba scripsit: talis inthiopia, ut Hermogenes. talis est nuc Schon bachi in Ethogano Boemiae. nec alterius generis arena fuit supra Ephesum Cilbianis agris inuenta. quanquam Theophrastus sane solam putat operae indillere, ut colici possit. sed reuera omnis minii uena indiget laboris: etsi qus i
376쪽
dam tuna tur, cribro secernitur,molitur tantuni.hodie perfaro cis nacitur, quod cinnabaris ex argento uiuo facta, successieriti quae si carebat sulfure iasi minus est bona. eodem auten, modo quo argentum uisuum Sisaponetistius miniarns suae uenae arteria ut Plinius scribit,sinearoerito excoquebatur, quod etiam hodie fieri posset . minim quon
dam non solum pictores usi sunt, sed Arcades eo Panis dei estigiem sinuebant,Romani Iouis simulacri facie festis diebus, S triumphalitium corpora illinebant . quod Verrium scripsim autor est Plinius
cuius temporihus 8c addebatur in unguenta coenae triumphalis: a censoribus in primis Iupiter miniandus locabatur:& AEthiopum poouli id expetebari t. toti enim eb tingehantur proceres,is p color erat ibi simulacris deorum. ante uero etiam Plinii tempora literae caera mi aiatula notabantur. Hactenus de minio: nunc ad institutam ratione reuertar.mistorum in numero sunt puri lapilli nigri ex quibus pluimhum candidum conflatur. qui raro candidi sunt, rarius lutei , rarissis nae purpurei, rubri, uirideS, caerulei,cinei acet, uarii coloris. quanquaauton hi Iapilli plerun* faxis aut lapidibus emodiuntur immisti, taπ1nen soli per se interdum reperiuntur ea parte qua uenulae cum uenis coniunguntur: aut qua uenae profundae per cumulatas penetrat. quorum aliqui semunciam, aliqui unciam, quidam selibram, quidam listhram rarissimi qui in duas libras pendunt. quatos gignit Irberesdorium, silc nominatur Erefridi pagus, & SIaccheualdum . quinetiam e choc mistorum numero sunt duae rudis plumbi cinerei species, alteranistra altera fere cinerea. praeterea sub his generibus subsciuntur rudde plumbuna nigrum Iurei coloris. aut subrubri aut nigri. S rii deferrum, quod fere aut nigricat,aut rubet, aut flauet. at interdum aurei
colo in pyrite obducitur. lam de Hrmis quibusdam quinti generis, quibus nomina sunt imposita, dicam: de plumbagine scilicet, pyrite. cadmia:atin etiam de stibi. primu autem plumbago a plumbo appeliata est, ato uerbum hoc Latini expresserunt ex Graeco uerbo quod est utri uero ex plumbo nome iccirco duxerunt,quod nigrum id enim Graecis nominatur in se contineat. cui etiam colore non raro similis est. eandem Plinius galena appellat, quod uocabulum utrum Hispaniense sit, an alterius gentis Sc linguae, si Hispani nesciunt nemo, ut opinor, poterit scire.e Graecis quidam haherem mistam, quam uno galenae nomine uocat Plinius, diuiserunt in
tres species. quarum prima IDioscorides stoicaeo blῆλιθον appellauit, nos recte lapidem qui specieria habet plumbi,uel plumbaritim possumus dicere: alteram ille μιολις ριτ δαταμμον, nos arenam plumbariam.
tertiam idem generali nomine plumbaginem. ea ef
377쪽
lodiebaturo nietallis quae in Cilicia epant ad Sebastiarii, quae ej1 ad Corycum. at Galenus ne* de lapide,qui plum bi speciem prae se fert, separatim scribiti ne de arena pliinibaria: sed ubi explicat naturani& uires pluimbaginis, eana protei iam ait se uidisse iri uia, qu p a Pergamo est ad ossicinas metallicas , 8t suisse spectent lapidis seque ac cadrmiam in Cypri montibus 8t rivis repertam. lapidi autem & arenae insidet sere plumbi color. plumbago flava est. lapis totus spledet ac uesro etia arena: plumbago; aliqua re parte. lapis 5c arena interdum existrinsecus insciuntur alieno colore,utpote nigro,aut cffulao,aut iecoris,sed intus suuro reseruat colorem: quem quamprimu uulnerantias ferro, ostedunt. lapis quo plus argenti in se cotinet, eo propius ad colorem argenti rudis plumbei coloris accedit. quidam etiam plumba irius lapis radiat stibis instar sed hac nota internoscutur. stibi plerui 4 ique molle Sc friabile est lapis plumbarius durus, nec ita sicile potest tertiat sigura uariat non aliter ae idem argentum rude plumbei colos ris. ex eo atin etiam ex ains, conflatur modo solum plumbum, quale
est in Norico Villacens , dc plerun* Britannicum, qus nihil habent
argentum odo plumbum et argentu, euiuia1odi pluribus in locik eo, ficitur. talis uero materiae sibrae c. aliqua do libras argenti ii. in se coistinent, ut in Misena Ribergi nonnunquam unciam; stetit plerunque ex metallis Suedorum 8c Polonorum effosa:interdum semunciam, ut in Carpato Schem nich. at plus habet plumbi:etenim pleistadi ex c. galenae libris, plumbi L.conflantur. alibi XL. alibi XXX. ex lapide praeterea plumbario Sc arena conficitur minium secundarium aris genti spuma. de hac proximo libro dixi:illud fit hoc modo. sapis qui
parum aut nihil argenti in se continet, uel arena ei similis etiam colois re, exuritur in fornacibus doliec rubescat. dein teritur in farinam, te snui cribro secernitur,molitur. quomodo miniu etia ex lapide plum
hario qui argeti plumbi sertilis est,confici posset.ni interitu argenti res metallica damnum faceret, nam quod interitu plumbi contra hit,tanti non aestimat: quandoquidem huius initas simillima fandyx fit ex cerussa,quae ex plumbo conficitur, at compendii iaciendi causati erum minium adulteratur hoc secunda io,sandyce, syrico.lapis au item plumbarius 8c arena easdem quas plumbi recremetum uires ha, hent. galena uero inanis siue lapis plumbarius inanis,lucet in nigro ire splendet . ipsa plumbario lapidi εcatenae colore similis. omnino omnis argenti 5c plumbi expers. quorum pastem, si in Minace ς tile irit simul coniecta disperdit ae dissipat.sed eis non nocet tertium galenae genus omnis metalsi inanissimu 8c tenuissimu . quo saxi uel saρi,clis aliqua pars obducituri uerum cum leuiter raditur cultello, color totuS abiti cum excoquitur, Iunis omne cosumit. id crebro reperitur
378쪽
in altissirna fuditoriana montium parte, 8c in saxis rubris, hi iuYta uenam tam plumbi candidi quam lapidis facile igni liquescentis. Sti hi etiam quod &-Graeci uocant colore nonnihil simile est lapidi plumbario, sed magis nitet, & candidius est, a Plinio spumae lapiscandetis dicitur propter similitudinem,quae in colore & nitore ei est cum spuma argenti . diuiditur in marem & foeminam . horridior, in. quit Plinius, est mas scabrior & minus ponderosus , miniis p radu an S,S arenosior. foemina contra nitet friabilis fissuris p dehiscens. iii
argentari js metallis in Misena reperitur Hoesteini, quod ad decimulapidem abest a Kempnicio:in Hercinus Ilseldaetin Boemia ad Plana& Perzibrama oppida: in Norico:in multis Italiae locis,sed in primis: ad Senensis ditionis oppida Massam Marennam, Soliana, S in Sela Uena regione comitatus sanctae Forae: olim in Bithynia ad Chalcedonem unde Chalcedonium rin Italia unde Italicum dictun,.quondani
stibi fossile uendebatu probatin Dioscorides id quod maxime radiat quod cum frangimus, in crustas diuiditur quod friabile, quale est in Psinio foemina nominatum . quod terra & sordibus careat. tale autem ustum formabant iis pastillos, quibus quia sortE Hippocratis
tempore erat quadrata temerarum figura, ipse uocat si se bimec enim eius crustis, nec glebis nondum diuisis ea est fgura. stris temporibus fossile non uenditur, sed eMocium. excoquendi uero rationem in libris De re metallica inscriptis explicabo. exiccat auatem & astringit quocirca ad oculorum collyria additur. nigro etiam tingit colore,atw iccirco id mulieres ciliis illiniit . qua de clausa Grscis et u ab ψον dictu. quia uero artificiosa hec tinctura oculos dilatare uidetur,'de Graeci horaris φθ υχορ uocarui. u pyrites ex igoni nome inueni Q serri,aut alterius duri lapidis coflictu ex ipso elici possit. eunde Aristo t. 8c eius audit Theoph. ex eo χυρίμαχν nominant udi igni repugnet. na in ardentes tantu fornaces coiectus fluit: at . ubi defluxerit in catinia rursus co crescit, c durescit. quod antequa fi at, eu excoctores in panes ipsi uocat lapides,diuidunt,quibi est plana circuli figura. quin interdit effodit pyrites, qui de materia quae in terra tanqua in fornace fluxit, ortus uidetur esse. quanqua aut pyrites a liquando nihil in se cotinet auri,argenti aeris Plubi, tame lapis Purus non est sed mistu:constato ex lapide Sc materia quada metallica, cui propria est forma. ea uero ut malleo tractari no possit, igni liquescit,
8c fundi potest. sed sepius in ipso insunt metalla.& quide argentu Rauru Reichesteini in Lygqs:ςs 8c argentu Cotteberili in Boemia:plubu nigrii & candidu alcyo& argentu in Saxonia Goselariar:aes tantu in Boemia Cuperbergi,& in alηs locis permultis. nihil uero habet metalli in Misena Brettebroni effossus. ex quib.intelligi potest,uetes
379쪽
tallis ue qugin se coture sed etia colore. na alius est aureo cplore, quida argeteo. quorii uter I ueteruli teris est uisitatus miruta in Mauri appellat marchasita:utercp specie habet fris:uter* reperitur in metallis argetai s & si a S, at in etia Goselariae in Piubari j s. sed aureus color pyriis luplex. autem auri puri; que chyni iste quida solo nominat marcha sita: aut auri argetosi. sunt prsterea duo alia pyritaru genera: unu .colore lapidi piubario fere simile:alterii cinereu. prius in Lyg's reperitur Reichestein i 8c in se cotinet argentu & aurit: posterius ibidem,
sed expers argeti λ auri. Pyrites insuper uiolacei coloris reperitur S subest ulei:ato etia cui color exterius niger,interius aureus. qualis nomodo inuenitur. in rivis sed etiam in faxis: in primis uero in eo qd ex scabie nominatur. cui deni Q color exterius carbuculi Carchedolari,
internis orichalci deinde pyriis inter se disserui crassitudine & grauit te. quo aut quis p spissior est, & plus metalli in se cotinet, eo graui
or est, tu disteriit duricia. na alη duri sunt, alij molles, mediocres ali j, ex duris. cu percutititur serro, uel Iapide duro, facile elicitur ignis, qs Rom. ut Plin. scribit, uiuos appellarui. ex mediocribus dissicilius: at molles sicintillas non edunt. figura dehiin praeter caeteras res soli les, multum disserunt. modo enim globosi sunt & rotundi, quales rivi et fluui j deserunt. ai quales aurei coloris Prussi a fert in loco, qui Ro istarum hortus uocatur: modo digit s exprimul rectos uel incurvos. quales item aurei coloris Prusiaa ibidem gignitimodo cylindri instar
teretes sunt, quales interdum in argillarum uenis reperiuntur. modboblongi, Sc intus ut fistulae caui, qualis Hano berae inuenitur in corrimis uris saxi calcis ochra obducti modo tesserarum figura, quod gerinus similiter non raro riui 3 fluuη rapiunt. modo in otii figuram formati cuiusmodi uidimus, qui gignerent atramentum sistorium, ei cognata: modo conchae figura, quales in Hildesheimio iii uenii intur inter urbemo arcem Steureualdam, & in fosa quae spectat ad sepσtentriones:ubietia uus similes reperiunturi qui modo quadrati sunt modo turbinati : modo uirgulae plures erectae uidentur inter se iunisgi copulari*:nuc uero figura si uis sunt similes. eorum etiam tenuis simae bractear, non aliter ac auri,argenti, aeris, saxa 8c lapides ample
ctuntur. ueruntam etapius totae uenae constant ex pyrite colat uncto continuato : unde permagnae massae excinduntur. ex pyrite conficitur diphryges, ut dixi in medicina exiccat , 8c quae coierunt, digerit: qua e tumoi es laxos Sc duros sanat. Sequitur cadmia, non illa sori lacu, de qua in proximo lib. dixi: nec fossilis metalli expers, qua aestingit tur cuius naturam lib. V explicaui: sed scis ilis metallica qua Plionius dicit lapidem esse arbosum, atque ex ea fieri aes. nec ueteres aliud
380쪽
3ss ' DE NATURA metallu ex ea cosci posse memoris prodiderunt sed re uera non solietes ex ea fit ted etiam argentum .imd interdum pariterhargentu. nonnunqualia. ut pyrites,caret metallo. reperitur saepe in aerariis meo tallis sedi, pius in argentariis. axw etiam proprias habet uenas. cadsmiam autem hanc Calenus se in montibus et rivis Cypri iuxta metallum inuenisse scribit. color ei niger, aut suscus,aut cinereus. ut autem ea quae in fornacibus. gignitur, ita etiam haec uariat specie . nam alia uuae similis est alia testae, alia ex crustis uidetur constare. fossilis autecadmia magis ualidas uires habet, quam orta in Arnacib.imo laepe asded eorrodendi ui praedita est,ut udas fossorum manus Zc pedes exedat. a pyrite igitur differt colore & uiribus etenim pyrites, si atramenti plenus no Lerit,plerun in aut aurei,aut argentei coloris est,raro alaterius:admia uel nigra, uel susca, uel cinerea uel aeris modo paululi rubens in fornaceliquata uidetur esse. ille tantummodo quae coierui, digerit discutit:haec saepenumero erodit, atin omni animantiu ge neri uenenum est lethale. nostri ea mures,gi illos,muscas interficiunt. hanc etiam cadmiam, ut argetum uiuum in sui generis uas impqnur, ut calore ignis in sublime feratur,atin ex ea efficiatur corpus nigrum, uel fuscum,uel cinereum . quod chymis hae cadmiam sublimatam nos minant.id maiorem etiam erodendi uim habet. cu hac eadmia 5 pys rite cognationem habet mistum,quod Norici εἰ Rheti Zuicum uo. cant.id aurum 8c argentum in se cotinet,atin uel rubet uel albicat.xeriperitur etiam in s uditis motibus, sed horum metallorum expers, ex quo tormentorum,quae bombardas appellamus, obi δc uasa ad coquendum apta conflantur. cum hac etiam cadmia naturali cognatiosne iungitur spodos subterranea, nota Serapioni Mauro, Graecis igs notantem pompholyx,utrach oritur cum ignis quo metallici duricisam saxorum rumpunt in fossis latentibus,cuniculis puteis,aut occulta terrae incendia,urunt uel cadmia uel pyriten, vel plumbarium lapidem,uel assimiles res metallicas. ex cadmia fit spodos nigra, fusca, e nerea. ex pyrite pompholyx candida, & spodos cinerea. ex plumba.rio lapide serὲ lutea spodos uel cinerea. sed candida popholyx ex laspide eteroso orta, post aliquod temporis spacium uiridis fit spodos nigra 8c fuligini similis reperitur in Misena Aldebergi: popholyx cans dida,& laiaugini quae aestate per aere uolitare solet, similis in Hild essheimio in saxorum comissuris omnium serὸ lapicidinarum, exceptis his quae saxa habent arenacea. cinerea uero Sc fusca Sc lutea in quibuidam sodinis argentarqs, ubi saxa igni ruperun t metallici. omnes auatem ex tenuissimis partibus constant, quare admodum laues sunt osmnium tamen leuissima pompholyx candida. omnes ualde exiccant. ex cadmia uero orta insignem prsterea erodendi uim habet.sed quia,