De P. Papinio Statio M. Annaei Lucani imitatore ..

71쪽

63 Phars VI Ba 66s: Saepe etiam caris cognato in funere dira Thessalis incubuit membris atque oscula ingens Truneavitque caput conpreSSaque dentibus ora Laxavit siccoque haerentem gutture linguam Praemordens gelidis infudit murmura labris Arcanumque nesus typius munduBitta limbrus. Theb. III iis ia6: Thessalis haud aliter bello gavisa recenti, Cui gentile nefas hominem renoVare eanEndo, Multifida attollens antiqua lumina cedro Nocte subit campos versatque in Sanguine functum Vulgus et explorat manes, cui plurima busto

Insere ad superos animarum maesta queruntur

Concilia, et nigri pater indignatur ABerni. Phars. IX 8 sq. Innocuos vita patientes aetheris imi Fecit, et uetest nos unimum collegit in orbesii

Indisnantes animum propriis non reddidit astris; EI. Verg. Aen. XII 52: Vitaque cum gemitu fugit indipnat sub umbras')Statium in Genethliaco Lucanino Ilo meminisse Lucani Pharsaliae IX 1 sqq. putem, cum apud utrumque poetam

anima mortuorum, Lucani et Pompei, ad caelum ascendere et inde in homines oculos demittere videamus: Phars. IX I ia: At non in Pharia manes iacuere IaVilla, Nec cinis exiguus tantam conpescuit umbram: Prosiluit busto semustaque membra relinquen SDegeneremque rogum equitur convexa Tonantis: I ... Illi postquam se lumine vero

Inplevit, Stellasque vagas miratus et aStra Fixa solis idis, quanta sub noete iaceret Nostra dies, risitque sui ludibria trunci.

72쪽

Sequentur denique nonnullae res, quae partibus supra

commemoratis inseri non potuerunt.

Primo loco commemor similem sententiam, qua uterque poeta dolet viris summo ingenio praeditis diu vivere non licere:

pertinet commemoratio Alexandri' in Genethliaco facta. Phars III 5a sq. . . . nec longo rurisere gyro

Theb. XI 232 ... nec frunsis iter per et invia saxa Phars VII 138 . . . sua quisque serieti tu nescit Theb. V asi . . . tantosque iubet nescires tubores Phars I 636 Sed sonion maior metu Theb. III 523 ... quamquam maior Parantur Phars I a sq. O male vicinis haec moenia condita Gallis, O tristi damnat loco l

i IIae ad Cynicorum locum quendam communem spectare Videntur; conferatur quod dicit . Norden, Boitrage ur escit ictite derreriecti.

73쪽

- AES Theb. VII 88 sq. . . . subeunt campo, qui proximus urbi Dumnum bellis patet Phars Isi Sq.: Vos quoque, qui forte animas belloque peremptas Laudibus in Onytim cites dimittitis HBum. Theb. I 18b Ilisurium peros dimisit c NSqtie n Oles. Phars IV 12 A quibus omne aevi sqnium sua fumis vellit Thob. IXII 8 Vestrum opus ire retro et senium, est lesi e fremete. Phars V 333: Vos despecta, Resne exhaustaque sanguine turbuTheb. V 258 sq. Hic iuvenum manus et nullis violabilis armis

Phars III duo asilii): Pro umbunt orni, nodo impellitur ilesae, Silvaque Dodones et luetibus stior ulnus

Et non plebeios luctus testata cupressus Tunc primum poSuere comas et fronde carentes Admisere diem, propulSaque robore denso Sustinuit se silva cadenS.

Proeumbunt piceae, flammis alimenta Supremis, ornique lieectesque trabes metuendaque Suco Taxus et infandos belli potura cruores Fraxinus atque situ non expugnabile robur. Hinc audax abies et odoro vulnere pinus Scinditur, adclinant intonsa cacumina terrae Alnus mio fretis nec inhospita vitibus ulnus. Similibus verbis poetae narrant, quomodo sit V SUO-

vI. In hac ultima parte' mihi propositum est quaerere, quantum Statius etiam in comparationibus a Lucano mutuatus sit.

IIanc descriptionem omnes fere poetae epici ex Ennio sumpserunt: invenitur apud Ennium Annal Si sqq. Verg. Aen. I sis sqq. XUI35 sqq. Sil It Punic X 2 sqq. De hac re vide R. II elm l. m, g. s. FortaSSe Lucanus etiam illius loci Seu ruere. Oet. 623-l6.5 meminit, quo similia describuntur cf. C. II oriri uri, Lucanus u. Seneca, Fleckellens dahrb. I Ss2,ig. 3 I.' In hae opusculi mei parte mihi utiles fuerunt: Κrause, de P. Pap. Stat comparationibus epicis, diss., alle, ISTI IIundi, de M. Annaei

74쪽

Permultas comparationes poetarum latinorum posteriorum ad priore poetas velut ad Vergilium aliosque, quin etiam ad Homerum et Apollonium Rhodium referri posse observatum est Lucanus vero inter suae aetatis poetas eo praeStat, quod is, ut demonstravit v. olbe i), satis multas comparationes ex Suo ingenio procreavit. Statius autem ut in aliis rebus, sic in comparationibu priorum poematis magnopere usus etiam XLucano nonnulla sumpsit. Quarum pars etiamsi iam apud priores inveniatur, tamen dimidiam fere partem comparationum, quae Statio cum Lucano commune Sunt apud priore non legi, qua de causa eas ex Lucano fluxisse concludo Quae cum ita Sint quamquam raus et Helm in opusculis suis Statium in comparationibus plerumque Homerum Apollonium Rhodium Vergiliumque secutum esse demonstraverint, mihi apertum videtur esse illum etiam in his rebus in usum suum convertiSSe

Lucanum.

Quos libet in saltus comitantibus agmina tauris Invito sustor trahit,

75쪽

veluti dux icturus armata

Valle carens sulsum solito quem gramine victor Iussit ab erepta longe mugire iuVenea, Cum profugo flucuere tori ei Biaeque recesso Sanguine magna redit frαρtcteque in sectore quercu Bella cupit sustusque et captatarmesns repOScit, Iam pede, iam cornu melior, pavet ipSe reVerSum tela et attoniti vix agnovere musistri, quibuscum conferas Apollonii Rhodii II 8 sq.:

Haec Papinii imago ex Vergilii Aeneide XII sol sqq. ubi

legimuS: Mugitus veluti cum prima in proelia furertis Terrificos ciet atque irasci in cornu temptat, Irboris obniaetis frunco ventosque lacessit Ictibus aut sparsa ad pugnam proludit arena, vel paulo infra v. 15 qq.: Ac velut ingenti Sila summove Taburno Cum duo conversis inimica in proelia futiri, Frontibus incurrunt pavidi cessere, istri, Stat pecus omne metu mutum mussantque iuVeneae, Quis memori imperitet, quem tota urni Hris Sequantur; Illi inter sese multa vi vulnera miscent Cornuaque obnixi infigunt et sanguine largo Colla armosque lavant gemitu nemus omne remugit

et Lucani Pharsalia II 6o sqq. petita et adumbrata esse videtur. Colore autem huius comparationis Lucanus ut Silius XVI ae descriptione taurorum pugnantium duxit Verg. Georg. III 22 sqq.): Illi alternantes multa vi proelia miscent

Vulneribus crebris, lavit ater corpora unguiS, Versaque in obnixos urgentur cornua VnSto

Cum gemitu reboant silvaeque et longus Olympus. Nec mos bellantis una stabulare, sed alter Victus abit longeque ignotis exsulat oris. Multa gemens ignominiam plagasque Superbi Victoris, tum quos amisit inultus amoreS, Et stabula adspectans regnis excessit avitis:

76쪽

68 Ergo omni cura viris exercet et inter Dura iacet pernox instrato saxa cubili Frondibus hirsutis et carice pastus acuta Et temptat sese atque irasci in oritu diseis arboris obniaetis trunco ventosque lacessit Ictibus et sparsa ad pugnam proludit arena. Statium tamen in hac comparatione magis Lucanum quam Vergilium secutum esse puto ij.

Porro Iul. Caes. Scaliger Poetica, g. 68a ed. 1586 Auli. 858 sqq. petita esse ex Lucano IV 28 sqq. putavit: Phars IV 28 sqq.:

Sic ubi desuetae silvis in carcere cluso Mansuevere ferae et voltus posuere minace SAtque hominesin didicρr pati si torrida parvus Venit in ora cruor, redeunt rabie Sque furorque, Admonitaeque tument gustato sanguine fauceS; Fervet et a trepido vix abstinet ira musistro.

Ut leo, materno eum raptus ab ubere mores Accepit pectique iubas omninesmque Vererimi diei nullasque rapi nisi iussus in iraS, Si semel adverso radiavit lumine ferrum, Eiurata fides domitorque inimicus in illum Prima fames, timidoque rubet servire, istro 'i Etiami rati se l. C, Pg. 52 hane Statii comparationem ad Lucanum rettulit.' cf. M., ulla, Quaestiones Statianae, diSS. Bre8lau, 88l, g o, qui dicit Mart epigr. III, Sqq.:, Verbera Sestiari solitiis leo ferre nictyistri Insertam ille pati blandus in ora manum Dedidieit pacem subito, feritate noverca Quanta nec in Libyeis debuit esse iugis. Nam duo de tenera puerilia corpora turba Sanguineam rastris, quae renovabat liuinum Saevus et infelix furiali dente peremit.Versimile est Martialem epigramma illud scribentem de Statii comparatione, quae est Ach. I S, sqq. cogitasse, ubi leo describitur, qui iam domitus aliquando ubi doni in gladium sibi minitantem adspexit, ira in

flammatus eum interemit.

3 Similis comparati de leone in Aeschyli Ag ili sqq. ed A. SidgWicu, Oxford, Isto occurrit:

77쪽

is Comparantur igitur apud Lucanum cum Pompeianis, qui cum Caesarianis in gratiam redierunt, serae mariSuetae, apud Statium cum Achille, qui Ulixis dolo se iuvenem, non virginem esse confitetur, leo domitus. Hoc loco commemor Silv. III 8 d- d: ut qui metuenda ferarum Corda domant, mersasque iubent iam sanguine tacto Reddere ab ore manus, et nulla Vi Vere praedu.

Deinde ex Lucani Pharsalia III 862 363: nitis, amittit vires, nisi robore densae Occurrunt siἰναρ, spatio diffusus inani, petita esse mihi videtur haec Statii imago Thob. XII T28 Tysi: risorum Bellit ira minor, nisi silio iurentes Inpedit, Phars IV 2s sqq. Non se tam sesnitus, tam oris ilio res ictu Merserit Asturii serti tutor, pallidia auri, Thob. VI 88 Sqq.: haut aliter collis sertisu formiberi, Cum subiit onyoque diρm vitamque reliquit, Si tremuit suspensus ager subitumque Iragorem Rupta dedit tellus, latet intus monte soluto Obrutus, a sesnitus fractum obtritumque cadaver Indignantem animam propriis non reddidit astris; Eundem Lucanum auctorem esse vidit Ieep l. in II,

pq CXXIII huius Claudiani loci:

78쪽

Montibus; ei. Claud. De Manlii Cons. at sqq. Sil It Punic. I BI; XVI 583 Stat Silv. VI, 15. Phars VI 11 Sqq.: Strymona sic gelidum bruma pellente relinquunt Poturae te, Nile, si ues primoque volatu

Effingunt varias casu monstrante figuraS; Mox ubi percussit tensas notus ultior alas, Confusos temere immixtaeolomerans, in orbes,

Et turbata perit dispersis littera pinnis. Theb. XII 15 sqq.: Ceu patrio super lictorues Aquilone fugatae Cum videre Pharon; tunc aethera tutius instesnt, Tunc hilari clangore sonant iuvat orbe sereno Contempsisse nives et frigora solvere Nilo. Lineae huius comparationis inveniuntur in Iliade III 8 et in Aeneide VI os et X 26l sqq.Contrarium huius imaginis apparet in Thebaide V 11 sqq.: Qualia trans pontum Phariis deprensa serenis Rauca Paraetonio decedunt agmina Nilo, Quo fera cogit hiemps illae clangore fugaci,

Umbra laetis arvisque volant, sonat avius aether. Iam orean imbresque pati iam nare solutis Amnibus et nudo iuvat aestivare sub Haemo. Eos locos adicio, quibus Lucanus etiam de avibus dicit, quae autumno vergente ex Thracia in Aegyptum demigrare solent: Phars.VII 832 Sqq.: Vos, quae Nilo nititur Soletis Threicias hiemes ad mollem serius Austrum

Deinde Phars III is sq.: Deseritur Strymons id committere Nilo

Bistonias consueti SONUS . . .

Hunc locum III los ante oculos habuiti Claudian Heli. Gildon. aT Sq. Ingenti clangore strues aestiva relinquunt Thracia, cum tepido sermulunt Strymon Nilo.

cf. E. Schnefer, Obseivationes criticae in M. Annaei Lucani Pharsaliam et P. Papinii Statii Silvas. diss. Munster, i 886, g. 2LSq.

79쪽

si Mea quidem sententia M. Nulla, i et, g. 1 non resite hunc Claudiani locum ad Theb. XII 15 sqq. rettulit. Phars VII 125 sqq. . . . ut visitus violento nαυis coro Dat regimen ventis ignavumque stri relieturissis onus trahitur, Theb. III 22 sqq.: ac solus ille Fluctibus Ioniis Calabrae datus urbiles alno Nec rudis undarum, 28 Ipse quidem malit terras pugnatque reverti, Fert ingens a stipse notus, tunc uri relictet Ingemit et caecas sequitur iam nescius undas. Oeta Herculis tumulus, apud Lusianum parvo Sepulcro Pompeii opponitur, apud Statium cum Menoeci tumulo comparatur:

Phars VIII o sqq. . . . si tota est mrculis Oete Et iuga tota vacant Bromio NySeia, quare

Unus in Aegypto est Magni lapis

Theb. XII 6 Sq.: Accubat haud aliter, quam cum poscentibus astris Laetus in accensa iacuit Tirynthius esto. Eadem translatione ab utroque poeta barba signifieatur: Phars VI 562 Illa penu floresin primaevo corpore volsit

Haec exempla proferenda habui, quibus Lucanum Statio imitationi fuisse satis me demonstravisse itaque studia Lucanea et Statiana aliquantulum promovisse confidam.

80쪽

Appendicis instar adiungatur collectio nominum derivatorum et compositorum structurarumque, quibuS Lucanus Statio fuit exemplo, ut in talibus quoque rebus hune Sestutum esse illum cognoscaturi). Meminisse tamen iterum et iterum debemus, posse utrumque imitari poetam aliquem earmenVe, quod oblivione obrutum non ad nos pervenit. A. De nominibus derivatis. i. De Substanti Vis. Phars VIII si Aut Arabum portus mercis nititutor Eoae Phars X I 2 Exerit et varii mutulor circulus anni Silv. V 2, 135 An iuga Pannoniae usu forρsque domorUm Substantivum, ututor apud priore Scriptores non legitur

Phars IV 2s8 Merserit Asturii serti tutor pallidus auri Translate in Phars V 122: Appius Hesperii sertitosor ad ultima sati Silv. IIII, a Fluctivagos nautas sortitutoresSque profundi Silv. III 3, 2 Quodque legit mersus pelagi sortitutor Eoi Thob. VI 88o Condidit haud aliter collis serti toto Hiberi Phars IV 88 Eagrada lentus agit siccae sule for harenne De nauta dicitur apud Stat Theb. VIII 18: Umbriferaeque remit sul utor pallidus undae Theb. XI 88 Exosus manes pigri sulcusor Averni; os Sil. t. VII 363 Claudian Rapt. Pros II 33P.

Nomen Auleutor ante Lucanum non legitur.

In hac compositione magna cum utilitate usus sum libro C. Paucheri, qui inscribitur orat bellen ur Lateinissilien praeligeschiclite, Berlin, l88 , Tei II, g. I qq. et L. Lehanneur, De P. Pap. Statii vita et peribus quaestiones, Pari8, 8 8, g. 26 sqq.