Quibus condicionibus Tacitus ellipsim verbi admiserit et qua ratione excoluerit [microform]

11쪽

I. Latissimo patet atque ab omnibus scriptoribus Latinis, inprimis historio is omissio sormarum verbi substantivi est et sunt apud participium perfecti passivi admissa ost. Livius' quid . creberrimus est in hoc genere ellipsis praecipueque in enuntiatis simplicibus utquo brevibus, quae membra continuae narrationi sunt, eas sormas saepissime suppressit eiusque Xemplum Tacitus secutus est; sed qua erat parsimonia verborum, maxime in narratione

historica hoc genus dicendi multo magis adamavit atque sempersere cum elegantia adhibuit' ) l. o primum quidem huc spectant concisa illa enuntiata, quibus res olli eae magis significantur quam late tractantur. Neque

enim in his magnam euram et Operam consumere scriptori, cui ruti Oilem causasque rerum indagare Inagis Ordi erat operae pretium

osse videbatur magna exemplorum copia haec in Ordinem quendiim digesta adscribore satis habeo: a 38 data ad id viros; I, 80 cura tribuno data; I, 1 ad quadraginta milia armatorum data Π, 9; data e classe duae triremes II, 2b spatium . refugiendi sigilum pugnae d. 2, 15 III, 5 ceterae cohortes L. Vitullio l 57; 2,l7. In enuntiato relati v - sunt Omissum est 4, 24 quae legatis aut tribunis data. l,57 secutao legiones; II, 100 do indo quinta et duodevicesima secutae: V, 9 III, 5b; II, 8 praemissi erituriones: l, 34 praemissus tam ct in castra Piso: ll, 9; 3 4 i. In enuntiato relativo copula deest II, 4l: e quibus bina milia praemissa. Alia eius oneris Xempla sunt III, 4b tum petita a Romanis auxilia I, 64 legi Italica et ala Tauriana abductae II 66 logio in Britanniam transvectae 13,3 9 nec tamen proximo itinere ductae legiones I, 7 Summa expeditioni permis sui ΙΙ. 57 cur ripae Iordeonio termissa; l3,3b

12쪽

habiti dilectus; 3,40 recepta intor ordinos impedimenta; II, 4b: legati paulisper retenti; Ι 86 scripta in Britanniam pistulae ΙΙΙ, b principes Sarmatarum in commilitium adsciti: I, 12 nox proditioni lecta V, 22 III, 35 praesidiis occupati transitus Alpium ΙΙΙ, 50 IV, 68 V. 6 in ecunda acie logione locatae; l3,39 libritoribus unditoribusque attributus locus; b,28 equites adsumpti 6,42 Ctesiphon sedes imperii petita; II. 59 sed laeda hieme conflictatus exercitus II, 94 robora subtracta: I, 00 legiones petere iussae III, 6 III, 3 l,63; I, 70: a clado perculsi reveri II, 4 additus perculsis terror; Ι, 43 II, 44 ceteris fractus animus; 2,li coloris metus in ioctus IV l hiberna subversa cremataque I, 9 deditio accepta IV, 79; 2 35:4,51 III, 63 IV, 76 III, 4 Iii enuntiatione secundaria participium verbo caret 4,5l ubi tandem coacta deditio. Usitatissima est ea omissio v. s. cum de iacturis atque detrimentis in pugna acceptis sermo fit. Itaque participia cae8us, Occisus, interfectus, trucidatus, captus plerumque ine

Comparandus est Livius hisce locis 27, 18: caesa ad octo milia: 0,l4 tria milia et quadringenti Aosi, capti octingenti sermo et triginta, signa militaria capta tria et viginti. l0,l 5; I9, 30. Ex Sallustio haec exempla praesto habeo: ug. 9l: Eterum oppidum incensum, Numida puberes intersecti, alii omnes venumdati, praeda militibus divisa; 99 donique omnes usi fugatique arma et signa militaria pleraque pluresque e proelio quam prioribus intorempti. Interdum otiam hoc abrupto sermonis genere Vis atque impetus, quo quid repente incidit, aut rapidus processus plurium actionum deinceps subsequentium depingi videtur alia participia,

quae semper sermo ipsa per se rem per vim flaciam indicant, sunt quae Pquuntur: Rptus, abreptu8, direptu8, ruptus, Perruptu S interruptus, versus, aversus, fusus aliaque similia ) IIuc hi loci roserendi sunt I, rapta arma, nudati gladii:

Etiam poetas appri in Vergili ita lio instrumento ors tori ad augendam Sententiaru In gravitatoni saepissime utuntur CL Ple P. 23.

13쪽

Ι, 38 rapta statim arma I, 56 quattuor centuriones abrepti vinctique; ,23 sarcinae fugientium direptae I, 86 rapti e publico plerique, plures in tabernis et cubilibus intercepti. Insequuntur nominativi absoluti, de quibus infra dicetur, postea: corrupta Stagnantibus aquis insularum undamenta, deinde remeante flumine dilapsa'. Describitur subita inundatio iboris. Confer similem descriptionem, qua apud Plinium Secundum p. 8, 17 legitur Nam pro amne imber assiduus et deiecti nubibus turbines proruta opera,

quibus pretiosa rura cinguntur quassata atque etiam decussa monumenta. Multi eiusmodi casibus debilitati, obruti, obtriti, et aucta

luetibus damna. Alia id onus exompla Tacito sunt: I, 15 caesi vigiles, perrupta castra, trepidatum apud naVes I, 67 mota propere castra, vastati agri, direptus locus; 5, 15 raptae etiam Vestes, retenta arma; 4,72 rapti milites et patibulo adfixi: ΙΙ, I interruptus tribunorum sermo; Ι 89 Scriboniani contra Claudium incepta simul audita et coercita; 4,25 simulque coeptus dies et adserant semisomnos in barbaros II, 9 solidati muri, propugnacula addita,

Ructae turrθη, provisa parataque non arma modo, sed obsequi uni

et parendi amor; 4,2b ab Romanis confertus pedes, dispositae turmae, cuncta proelio provisa II, 26 tum Othonianus pedes erupit. protrita hostium acies, versi in fugam etiam qui subveniebant; IV, 2 rovolsae imperatorum imagines IV, 7 perrupta legionum castra sua equites, medius Mosollae pons ab hostibus insessus; 15,35 tum intimus quisque libertorum vincti abreptique. Ex Livio has oxempla afferri possunt 2,25 primo statim

incursu pulsi hostes fugientibus terga caesa 1,li sus igitur primo impetu et clamore hostes oppidum captum; l,27 ibi raptim caesa materia ratesque fabricatae; 2, 47 ibi iterum caesi fusiquo passim. Ex libris Sallustianis huc quadrat de boug. 74 repente

sos Aetolius cum exercitu ostendit; umidae ab Iugurtha pro tempore parati instructique, dein proelium incipitur. Qua in partere pugnae adsuit, ibi aliquandiu certatum, ceteri eius omnes milites primo congressu pulsi fugatique. Quo continuatio duarum actionum magis appareat, etiam post particulas necdum, nondum, ut, ubi primum, postquam, donec participia porsecti nonnunquam in vivida narratione verbo esse carent. CL 15,40 necdum positus metus, et rediit ignis.

14쪽

Simillimus os locus Sil. t. un. VI, 8 necdum exorta dies, Marus instat Ple p. 24ὶ 3,l ubi primum e alto visa classis,

complentur non modo portus et proxima maris, sed moenia aetecta 12,3b postquam rudes et informes RaXOrum compages

distraetae parque comminus acies, decedere barbari ). 2,9: postquam digressi, unde ea deformitas oris interrogat fratrom III 57: ut collata utrimque castra, haud magna cunctatione arracinam occupavero; Α 26 et sui atrox in ipsis portarum angustiis pro0lium, donec pulsi hostes. 3. Eadem brevitate deinde, qua res gestas tractat, acitus acta atque decreta senatus, quae in annalibus potissimum fortasso ex actis senatus excerpta memoriae prodit, obiter attingit vel quasi in transitu percurrit, ne qua satietas, quam scriptor ut qui maxime effugere studet, obvia rorum similitudine lectoros capiat '). Talia eXempla sunt 1, 15 decreta pecunia ex aerario 4,46 d. triumphi insignia; li,4 insignia praeturae data; 4,59 decretae eo nomine supplicationes 12,28 decretus quo Oinponio triumphalis honos; 3,4l senatus consulto supplicationes habitae; 2,83 honores reperti decretiquo; b,23 et additae supplicationes templumque decretum; 4,4 quaeque decreverat sonatus repetita 6,25 actae ob id gratos decretumque 16,ll accusati post sepulturam decretumque 2,33 multa in luxum civitatis di et decretumque 13,2 decreti set a sonatu duo lictores; 4,29 sed hi quidem statim exempti; 4,26 repetitus e vetusto moro honos missusque e senatoribus 4, 16: filius patri suffectus 2,43 tum decreto patrum permissa Germanico provinciae: 2,26 ceterum actae principi grates rogataque lex

IV, 9 laudes gratesque decretae; I, 9 logati quoque nominati, excusati, substituti II, 2 pulsi Italia mathematici 15,7l oxuti dehinc tribunatu 14,bi gratia Vologes actae mandatumque 3, 70 post auditi Cyrenenses 1, 79 auditaeque legatione 2,63;

Livianus usus in eiusmodi nuntiatis inter positionem et omission m verbi copulativi variat. 4. Si porro tempus, quo aliquid memoratu dignum accidit, sive

15쪽

nominibus consulum appellatis sive ali modo indicatur, acitus praeeunt Livio ), sed multo saepius quam illo et paucis locis, qui omnes sero in posterioribus libris annalium leguntur, exceptis copulam omisit. Collegi haec exempla 2 1 Sisonna Statilio L. Libono consulibus mota orientis regna 12,41 si Claudio quintum Servio Cornelio Orfito consulibus virilis toga Neroni maturata; 4,45 isdem consulibus acinus atrox admissum 6,l3 isdem consulibus iuxta seditionem ventum 13,30 damnatus isdem consulibus Vips Laenas l3,48 15 22; 4,46 2 47:0odo anno duodecim celebres Asiae urbes coli apsae 12,60 e . a saepius audita vox; 14,47 gymnasium eo anno dedicatum a Nerone praebitumque oleum; 2,8b e. a. libido feminarum coercita; 6,27 extremo anni mors Aelii Lamiae celebrata 2,23 sed aestato iam adulta legionum alia remissae 13,57 eadem aestate inter Hermunduros Chattosquo cortatum; ,3l isdem sermo diebus isdem causis Germaniae legiones turbatas l4,47 sub idem tompus levi initio caedes orta; b,40 sexto demum dio apud imas Esquilias finis incendio

factu S.

Exstat copula 4,28 isdem consulibus reus pator accusator filius in senatum inducti sunt, cum omphasi scilicet propter facinus in crodibilo atque inauditum. Praeterea posita est: l,ll isdem c ludi saeculares spectati sunt; 2,64 M. Asinio et v. Acilio c. cognitum est; 4 20 Nerone quartum Cornelio Cosso quinquennale ludicrum Romae institutum

est 14,40 eodem anno scolora admissa sunt; 4,65 e. R. libΘrtorum potissimos veneno interfecisse creditus est 16,l3 e. a.

dilectus habiti sunt; l3,6 fino anni adlatum est 15,46 per idem

tempus gladiatores coerciti sunt. b. Iam si res gestae aut status rei publicae priorum temporum memori repetuntur cursimque percensentur participiis perfecti' Livius hanc bravitatom dicondi quam o vetustis annalibus videtur Rccepisse, maxime in concisis illis enuntiatis usurpat, quibus rerum gestarum laedorum ictoruna, aediunt dis odi catarum, collegioruni institutorum, tribuum ni ditarum lentionem facit. Exempla liuius genoris sunt haec: 2,l9 liis On-8ulibus Fidenae obsessae, Crustumoria capta 2 21 hic aedis Saturno dedicata. Saturnali institutus festus dies . . sinde ostumius to Verginius On8ut QR laeti. s. etiam 9. 26 9 44 10. 1 9 20 7 27 23,21 De sotito harum rovium vnnotationum f. praeter pisson bornium ad Liv. 2, is . . itgsch, Romi

16쪽

passivi copula addi non solet. Haud raro tum participiis immixti nominativi absoluti inveniuntur, quibus scriptor res quasi digito demonstrat ac stilo festinante designat magis quam eloquitur. De his idoas infra. Α 5 trucidati voterani, incensae coloniae, intersepti Xercitus; l3 domita gentes, capti reges, o monstratus satis Vespasianus Α 17 sed cum cetero orbe Vespasianas et Britanniam recuperavit, magni duces, egregii exercitus, minuta hostium spes Α 41 et a insecuta sunt sipublicae tempora, qua sileri Agricolam non sinorent tot exercitus amissi, tot militares viri expugnati et capti; I, 2 quatuor principes erro interempti trina olla civilia, plura

ΘXterna ac plerumque permixta prosperae in Oriento, advorsae in Occidonio res turbatum Illyricum Gallica nutantes perdomita Britanniae et statim missa coorta in nos Sarmatorum a Suevorum gentes nobilitatus cladibus mutuis Dacus 2,3 occisso Artaxia pordotum propinquorum datus a Caesare Armeniis igranes deductusque in regnum a Tiborio prono 2,4 dein iussu Augusti impositus Artavasdes et non sine clade nostra deiectus 3,27 creatique decemviri et compositae duodecim tabulae .... corrupti spe aut inlusi per intercessionem socii iamque non modo in commune, sed in singulos homines latae quaestiones, et corruptissima republica plurima leges 1l,22 creatique primum Valerius Potitus et emilius

Mamercus . . . dein duo addit . . . O duplientu Dumorus ....

post viginti creati.

6. Saepissimo denique neutrum genus participiorum persecti nec quidquam refert, de qua re agatur, cum graVitate quadam,

inprimis cum impersonaliter usurpatur, in omnibus aciti libris historicis sino copula posita est j. Iam apud Sullustium et Livium haud pauca exempla huius omissionis deprehendas. Illo quidem otiam in enuntiatis sucundariis eam admisit' ). Multo plura apud

poetas leguntur Ple p. l.i), apud acitum Ver ea ellipsis paene in consuetudinem assiduam se vertit et rara sunt exempla positionis, quae pleraque aut in Orationibus aut in posterioribus annalium

libris inveniuntur. Sic copula carent in Agricola participia compertum

Similitor Oraoci sutrum adiectivorum verbalium in reo, cadentium sin verbo usurpare solent. s. muttinunia, Gr. Orammati 28,20 A. 18. CL do b. ug. 5 ubi ad id loci ventum ubi ea impetrata; i postquam tempus visum Cat. 28 sicuti salutatum.

17쪽

37), et in enuntiatis ecundariis concessum i), satis iaetu in s 93, comportum 38), cogniturn 263. Duobus tali tum locis in oratio ilibus cap. 30: quibus certatum est et ap. 33 mihi decretum est . . positum St. In Germania autem copula non exstat apud participia permissum 7), visum 34), concessum 40), licitiam 39), clausum 40ὶ quaesitum compertumve 45ὶ deinde in enuntiation condicionali si permissum 10 et in temporali cum ventum 14). Accodunt permulta alia, qua in ceteris scriptis Taciti loguntur abscessum, absumptum, acceptum, additurn addubitatu in ad latuin, actum septem locis animadvorsurn agitatum, auditu in quod semper in enuntiatis sociandariis, quae adscribo, usurpatur II, 28 quod ubi auditum 11,37; 5. 9 donec auditum 6, 25 cum auditum bellatum; celebratum certatum; cognitum III, 6; 3,l8 4 24 in nuntiato causali qui cognitum': N IS M 73 6. I A 26 in enuntiato temporali quod ubi cognitum ' III, 58 et 3,3 quae ubi cognita copula pud num serum pluralem omissa est 'ariter et singularis et pluralis numerus participii comportus sine copula exstat I, 79 postquam id Roma compsertum; II, 6 ubi hae comperta Antonio. 3, 2I quae postquam L. Apronio o imperta' , creditum quater concursum consultatum dubitatum optios es. Liv 45,35J. Sod haec sufficiunt. H. Venimus ad aliud genus missionis Verbi copulativi, quae apud nomina XStat.1 Ac primum haec ellipsis apud substantiva quaedam abstracta invenitur, quae praedicati munere funguntur Ore poetarum,

, t 1,i: postea cognitum os in v s. non sino vi propter oppositionem, quae intor hoc praedicatuni et autoc Od n Vorbum , videretur inter Θdit, Osita St.

cf. IV, 21 qua ubi relata Civili.

18쪽

apud lios innumera eiusmodi exompla leguntur, acitus formas verbi substantivi, saepissimo temporis praesentis, minus saep imper-focti et orsucti easque foro post aliud prasteritum tempus his substantivis detraxit, quo a gravius ad aures lege litium pervenirent,noque ullum discrimen est utrum in primariis an secundariis enuntiationibus posita sint. Frequentissimi autem est ea omissi in descriptionibus morum atque institutorum, quare Germania satis multos locos exhibet. ulla substantiva sunt fas G. 6 nec aut sacris adesse aut concilium intro ignominioso fas. l, 77 qua divus Augustus responderat, neque a Tiberio infringor dicta eius. xv orbo antecedenti responderat copula omissa .. erat tacito subauditur. Infinitivus esse deest apud sas 1, 77 3, 7. Posita sest copula

reliquisse praecipuum flagitium. Cum empsas dicta est copulal 4,l4: nam et eius flagitium est, ubi scriptor suum ipsius iudicium do foedo studio oronis cum gravitato profert rubor G 3: ne rubor inter comites aspici. f. l,l7 nec patrem rubori, quo loco infinitivus osso omissum est At positum os verbum 14,bb: unde etiam mihi rubori si in orations probrum G22 diem noctemque continuaro potando nulli probrum laus G. 32 nec maior apud Chattos peditum laus quam encteris equitum. vonium. 9 publicatae enim pudicitiae nulla venia mora Omnibus locis eum negatione aliqua sine verbo legitur. C I, 59 4, 70;

Et iam vocabulo sides nunquam si adiunctum G. 0

nec ulli auspicio maior fides G. 4b quo cingi cludique terrarum orbem hinc fides, quod I, 56 nec cuiquam ultra fides I, 70 nec fides salutis Ι 87 sed plurima fidos Licinio Proeulo II, 8 undo illi propior ad saliundum fidos II, 33 cui uni apud militum fides. Cf. Verg. en IV, 2 no vana fides III, 37 et saepius. Ple p. ).

Vulgarissima est detractio v. s. in constructione esse cum dativo C Wolgeli, do usu v s. acitin p. 44. Quia loci sunt Aescenti neque operae pretium est eos adscribere, paucarum formularum usum exhibere satis ab O u Iaseo ologi

. cura vel curae alicui aliquid est'. G l nulli domus aut, ager aut aliqua cura I, ita neutris iura posteritatis: I, 88:

19쪽

sapientibus uictis et reipublica cura: l,8 collegio quindecimvirum antiquitus a cura in nuntiatis isse crinitariis verbum deest Ι, 50 quis aliqua pars et cura reipublicae 6. si, quis neque boni intellectus nequo mali cura; 4,b3 quibus aliqua ouesti cura; V, 6 quibus ea cura IV, 48: quia initioribus maior aemulati distura Semel tantum verbum exstat 15,73 quibus Verum noscondi

Formula curae aliquid alicui est sine copula usurpatur 6,46. 12,48. In alia dictione, quae semper sermo in enuntiatis relativis aut

in interclusionibus apparot v 8 plerumquo suppressum est. Dico formulam frequentissimam . nomen vel cogitomen cognomentum

vel vocabulum os alicui'. Ilisce cloeis iopula moti est posita ΙΙ, 43 cui cognomen Rapaci III, 6 cui Sebonianae nometi: IV , 53 quis austa nomina IV. 4 cui . Rhacotis; ,3l eui . superiori 1,72 cui n. apud veteres idem; 2,4 cui n. Erato 2,8 cui Drusiana n. 2 l6 cui Idistaviso cod. Idistaviso n. 2,8i cui Celendoris 3,2l cui Thala n. 3 42 quibus . Arduenna; 4,25 cui . Augea; 4,55 cui mox a Polope n 4, 49 cui vocabulum po-luncae; 4, 72 cui . Flevum 6,28 cui moliopolis n. it, ι quibus Petra cognomentum; 2, 13 euiis an bulos; 2, 45 quibus Clitarum cognomentum; i5,45 cui . Cleonicus; b, 59 n. mulieris tria Gallia, priori marito Domitius Silus. In parenthesi deest orbum 4 28: nomen utrique Vibius Serenus cit,3 id paelici l2,bi id mulieri . Advorsus hos in summa 25 locos, quibus copula omissa est, pausa sunt exempla positionis. Sunt autem haecce I lavarium donativi n. est); V, S: quibus Veterum . est 6,4l: minori Cadra, altori avara n est; 4,22 cui Sublaqueum n est; 15,l0 cui Arsamosata . est; 4,4 id villae n. est 16,9 cui Barium est; Α 22 ad aum aestuarium n est). Accedunt duo loci, quibus perfectum tempus fuit et unus, quo imperfectum erat positum est: i5,37; nomen Pythagorae fuit; H, 4 Sostratus sacerdotis id nomon orat). Adnotandum os non minus Se positiones in postultoribus libris annalium inveniri. In formula mos os alicui vel alicuius Τacitus in Agricola thistoriis positionem verbi praetulit, in Germania et annalibus Praeponderat numerus omissionum In extremis libris annalium ad

20쪽

12 positionem redire coepit. Exstat orbum Α 2b uti mos est Θ15 mos est civitatibus Α 40 quibus in ost Α 39 ut Domitiano moris erat; Α 42 quibu8 . est; I, 7 ut os mos vulgi; Ι, 69 ut m est vulgo I, 9 neque enim scuto defendi m est; I, 80 ut mos est; I, 15; ut moris est; II, 80 ubi illis mos si III, 5 ut mos est III, 24 ita in Suria m. est IV, 22 ut cuique genti m. ost 2,38 quibus m est; 2,η mos est regibus l5,47 quibus most Copula deest G sed arma sumer non ante cuique moris G abeunti si quid poposcori concedere moris; 33 ut barbaris moris; IV, 3 quibus mos talia intellegere V, 7 ita illis mos: l,6 ut . militiae; ,39 utque m. vulgi l.56 quod illi moris; 2,54 ut . Oraculis 3,44 ut in famae 4,49 ut m barbaris; l6,6 ut Romanus Romanis i mos.

Praeterea v. copulati v saepius carent Vocabula causa,

origo similiaque, quibus notio oriundi itiest causa A I causa periculi non crimen ullum; II, 8 causa tam pravae morae, ut l,53 par causa saevitiae; l, b, nec alia tam intima Tiberio causa; V,23 causa instruendae classis, ut 4,l initium et causa penes Aulium Solarium; li,4 at causa necis ex eo quod 4,46 cauSamotus, quod At persectum fuit aliis locis positum est: l, 4;4,ll: N 6,9; 4,50 Eadem significatione qua causa vo ratio sine copula usurpatur III, 2 ratio cunctandi, Θ.Pariter Vocabula origo, patria, genus in con Structione cum dativo personae verbo substantivo carrent. Cf. II, 50 6,bi ΙΙΙ,

2. Etiam adi octivis quibusdam maximeque neutri generi eorum, quae notione affectionis animi aut facultatis aut notitiae aut dubitationis praedita sunt, acitus poetarum usum secutus studioque brevitatis sentontiosae, quali proverbiorum propria est, adductus V. s. non adiecit. Sic sine copula OHita inveniuntur mirus, clarus, dubius, incertus, gnaru8, notus, facilis, promptus, difficilis, arduus, reliquus, in tutus aliaque similia 3. Exempla sequuntur: mirus D 9, 17 36,28 nec mirum I, 9 namque mirum

dictu; 4,40 mirum herculo. l2,37 quid mirum; 15,b4 sed mirum

maticam ctraecam g 128, 20 Α 18.