Cogitationes, quibus Dei existentia item animae spiritalitas, et possibilis cum corpore unio, demonstrantur, nec non brevis historia oeconomiae corporis animalis proponitur atque mechanice explicatur Cornelius ab Hogelande

191쪽

quod eundem ex vario vel diverso ac imperceptibili, in sensibilium particularum motu O- riri, alibi manifeste viderimus; ubi nempe de fermentatione, cordis sanguinisque mutua a- ctione, foeni humidi conflagra tione , 'ego ardici mineralis confectione, egimus eodem vero vario motu contin Uari, tum ejusdem productio vel ge-

ne ratio, tum motartam particU-

larum quantitatis. qualitatis diversitas, diversum ac varium involvens motum , suffcienter evincere videntur. Particularum insensibilium : quod non sol lum in substantiis magis mate- rialibus, ante motus tertii vel varii productionem , verum tiam in subtilioribus , radiis blaribus videlicet, ante eorUT-em collectionem, interscctionem, id est, varium radio-um ita per consequcias insensi-

G s bilium

192쪽

is OEcouo M Abilium particularum OtUm inulla praedictarum particul rum actio sensibus pei cipiatur. Calorem ergo in motu consistere , non solum demonstra

tionibus ex clarissima, quasi palpabili experientia , sed lax

praecedentibus p. ito in fallit,ilibus axiomatibus desumtis stabilire conabim tir. Um nim ex eorum secundo constet, nullum corpus quiescens O- veri, nisi motus mediante alio corpore moto imprimatum experientia occat, dictis cordis partibus, etiam solo calore manta tam , absque earundem contacturi motum quendam convulsivum imprimi in fallibilites ac videnter ex praedi-eto axiomate sequitur , dictum

manu Una calorem alteri corpori videlicet cordis partibus i notum istum convulsivum imprimentem , id est corpus codi

193쪽

dis moventeni consistere in vario corporum vel corpusculorum' dictum calorem continuantes excitantes motu . Uti ctiam Ignis Comni tam a 'ube, gentium effcacissimi naturam '

cui delicet Materiam, Otum, i ,h. Modum fendi ac subsistendi, O, si atque stectan conssideranti quam manifestissime se quasi palpabili experientia, constat. Si enim quis Materiam igni S, Mure- id est , in ignem convertibilem

v c con Vertendam , conlideret; F. Primo, tanquam praecipua ejus umbrari'

parS, Occula alimguedo , sive et Oleum. quod , ut ab omnibus O fu combustibilibus una cum spi- ritu acido cui quandoque comburi nonnihil salis volatilis immix ra tum est)per distillationem facili negotio leparaturiit etiam non dis icti iter hoc solum, id est, ne alterius rei admixtione , in ignem vel flammam con-

194쪽

is OECONOMIA

verti potest meinde Spiritus acidus, Sal volatile quorum copiam , vires sive esticaciam ignis vel flammae plurimum augere , ii norunt, qui loco ligni nonnunquam ossibus usi sunt; tanquam plurimum spiritus acidi salisque volatilis continentibus uti eorundem destillatio

ostendit. timem Si vero corpus flammae, vel scintillas in ea volantes , aspiciat, eandem sine intermissione moveri, ad oculum videbit ita ut , corporea igni materia crum Uitur ejus denique motu, jam quam manifestissime, quasi ad sensus patentibus, certo concludere possit , Actionem ignis consister in certo animarum particularum motu . Atque in hac inventa, critate magi confirmabitur , si dicti ignis in alia etiam corpora actiones, e lectus intueatur. tribus videlicet

195쪽

A, Idelicet, Quaedam in suam naturam, ignis scilicet, redigit: e gr. Omnia combustibilia &c.: Quaedam calcinat ut lapides mineralia,&c. Qusdam sublimat: nempe sulphur, antimonium, mercurium &c. sumdam durissima corpora per modum fusionis in formam liquoris reducit videlicet , vitrum&omnia metalla,&c. Et quibus Omnia corpora , sive fundendo, sive candefaciendo , distendit ac dilatat. Unde quam clarissime intelligetri predicta corporum alterationes, mediante ignis calore eis inductas, necessario prodire ab actione motu aliorum corpusculorum ut hic sunt particulo materiae subtilis ab igne motae,iam pra dictis subi antiis inhaerenteS

vel innatantes, quam Una cum

materia ei striis pinguedine, ignis materiam constituente ,

196쪽

dictasque alterandas substantia ingredientes citata corpora dilatando , vel comburentium , vel sublimantium , vel fundentium.

Mutim Sed , inquiet aliquis , licet flammae calorem resus demque

etiam csse actionem , in parvarum parti-i qmra cularum moti consistere , iam

re ex gr. non neget Ir merito tamen de

Lo ix istius, qui ex manu vel corpore

animali prodit, dubitari posse

Item, nil videtur, cum ibidem neque ma- - .h tera , ne ita motus talitas appa-fimi eva reat. Cui objectioni ut respon-

Imatim notandum, tam male

s in iam ex manu calida prodeuntem , quam ejusdem motum facili nihilominus ac perspicta ratiocinatione vinci posse. Dum enim consideram US,a Sti Oncm istam, quam calorem VO-camus , in nostra aliaque Oi pora etiam exerceri, mediantibus parvis istis per aera Vagantibus

197쪽

ANIMALIS. I sotibus flammae alteritisve ignis particulis, velocior agitatione

mutuaque fricatione ac motu tantum in modum attritis , ut neque ab ambient acre an

plius uti flammab contineri si

ve includi, neque etiam a nobis videri possint Ac praeterea notamus , longe maximam nUtrimenti portionem crebriori circulatione, mutuaque sanguinis de cordis, nec non lacrobri actione, in minutissimas particulas redactam , per insensibilem transpirationem quae Vera nutrimenti consumtio est evaporare quae dicitarum particular Um vaporatio absque earundem motu feri non potest, Facile ac perspicue concipimus, istum, qui a calore manus, dic tis particulis cordis, sectis , imprimitur , Ottim et etiam a motu sive actione par- arum ac invisibilium ex manu

198쪽

prodeuntium , vel evaporantium particularum , excitari. Hisce praecedentibus demonstrationibus jam plane conscriptis ac consummati , tanquam in earundem complementum , per D Artum Honinis ga Medicinae Doctorem solertissimum, contigit mihi videre, canem quendam venaticum cujus viventis, ambulantis , libere que jacentis quiescentis cor, tantum in modum dilat batur, ut dicta dilatatio non solum ab utroque latcre mani

bus sentiris sed, quam distinctissime de longinquo videri

potuerit. Quae utrumque latus pulsans ac distendens cordis actio ac dilatatio, cum non sanguinis in fluxu quandoquidem non tanta copia aut vehementia influit, ut alibi dictum est prodire possit necessario manifestae ejusdem rarefacti O- Di

199쪽

ni ac si ei vescentiara butyri antimonii effervescentiae , in consectione ego ardici incratis analogae tribuenda est. Ex qua dilatatione, arefactione etiam sola an fallibiliter, perso icue sequi judicabamus ianguinem naturaliter ipso dilatautionis tempore ex corde in arterias impelli quod de ipse arteriarum pulsus, eodem c Um cordis dilatatione momento coincidens, consarmabat. Hanc autem tam manifestam cordis dilatationem , dilatationi sanguinis non ver soli mucroniscordis , ad ejusdem bas maccessui xnecessario tribuendam colligimus; quia, mucrone ad basin in vivorum dissectionibus etiam accedente , vix ulla cordis dilatatio notari potest. Et, quanquam solium hoc experimentum veritati huic demonstrandae abunde seisiicere mi-

tuisset,

200쪽

Pergitur in ignis

Requiri,

ii materia coram vertenda,

aetherea, agitetur.

tuisset, eadem tamen dicto e perimento premisiis demonstrationibus conjunctori eli cescit clarius apparetqUem ni festius, cos , qui hanc veritatem defendunt iusso commento indigere, ne causam suam des

rere rideantur.

Sed cum supra ignis natu

ram quodammodo inquirere coeperimus , res postulare videtur, ut inceptam hanc telam, quam firmissimis poterimus rationibus pro modulo nostro

Si itaque Modum ignis ex

jam inventa materia tendi vel subsistendi porro scrutemur, inveniemus, dictam ignis materiam sive alteri corpori terrestri, ex gr. ligno vel ostibus inhaereat , sive ab eo separata

situ ut oleum, pinguedon quamdiu vel quiescit, vel nulla aliari subtilior videliceto ei

misce