Francisci Mariani Viterbien. De hellenistis in Actibus apostolorum : contra Salmasium

3쪽

DE HELLENISTIS

IN ACTIBUS APOSTOLORUM

CONTRA SALMASIUM.

5쪽

Francisci Mariani Viterbien. Bibliothecae Vat 1C. Scriptoris Graeci de HELLENISTIS in Α, his Apostolorum , Contra Salmasium, Sulcerum, Olearium,& alios.

CLarillis. Claudius Salmasius adtersus Danielem Hem- sum , quod linguam LXX. Interpretum , O MUirisamenti Hellentisticam appellari t, atque Hellensas, inter quos septem Diaconi , hebraeos origine fuisse dixerit;

tanto cum fasu, ct contemtu inUectus eri, ut omnes ejusdem sententiae , tanquam ineptos , bardos , atqDe Hel-Ieni sicarios sic ipse appellat irridendos , ex sibilandosque

traduxerit. Eum multi magno cum plausu secuti sunt, summisque , Iaudibus mira illius erussitione , ct fama fascinati , duobus libris in fraudem inducti, alterum quorum Hellenistica appellaDit , alterum Funus linguae Hellenisticae, tanta confidentia , ac jactantia , ut alium libellum adjicere non dubitaυerit, quem Ossilegium inscribere non pu/uit, additis etiam duobus versiculis , in quibus sultos dicit eos , qui Helleni sicam linguam extitisse defendunt: ct veritus, ne satis intelligerentur, latine. adjecerit Funer. pag. aa6. se ipsum commendans : Dignum opus Herculis clava nullum ille monitrum

monstrosius mactavit. Ita , quod credit se pro trasse Hellenistas , Herculi seipsum comparat, imo muIto prα- fert. auia non exhorreat hunc Herculem furentem Z

6쪽

Ego satim atque in meas manus illi libri inciderunt, ab amico rogatus , quid sentirem , non potui facere quin iIlud Martialis occinerem Nuper erat Medicus , nunc est Vespillo Diaulus uis enim ad tantam jaritantiam non commoveaturΘQuis

non si eat hominem doctum , ct eruditum linguam feretro Empinussse , ct cum accenses funalibus ducere ad septilii ram 8 Quis non rideat Archiatrum nobili finiunLeombussa lingua os a se inGenisbe , ct collegi'sse jactantem ZVeniamus nunc ad Salmasi reprehengiones . Is Sacrorum Librorum sermonem nullo parito dici posse linguam Helle . nil licam contendit, quia nunquam ita appellata inGenitur apud antiquos. At neque Hellensicarii diciti sunt ejus sententiae homines multi, ct magni, ct tamen hoc nomine eos appellavit primus . An ipse inepte , atque inDidiose imponendorum nominum facultatem Abi arrogat, alios propriis, ct risitatis nominibus uti non concedit Z Linguam Helleni si in vocatit et uditissimus Scaliger , quem ideo laudat Aug. Psei ferus , nec re 1icit JO. Olearius , nec Boeclerus . Nolo catalogum texere docilis morum hominum ejusdem sententia , ne Sidear in qua strone de Soce, ut a junt, abuti tempore . Satis erit f Huetium , Calmetum , Drusum ,

Modio , I bt fotum , Gla Jum , Lan , o do suetum, Salmaso opponam , unusquisque quorum cum eo potes

de eruditione contendere : audiamus duos postremos . Der-

nardus Lan in Apparatu Biblico cap. 1X. Facta est , inquit , species Schismatis inter Iudaeos : etenim quia graeca ubique notior erat , fuere Judaei etiam extra AlcXandriam, qui versiones graecas Bibliorum legerent in Synagogis, ideo dicti Hellen istae, de habiti despectui ceteris Iudaeis , qui hebraeis Bibliis uterentur . Bhsuetus Sero in Hisor. Unisersali ad anu. Chri'

7쪽

si ατ . Hebraei , scribit, secerunt sibi graecam quandam linguam hebraismis mistam , quae Hellenistica

appellatur . Septuaginta Interpretes , totumque Novum Testamentum hac dialecto scriptum est . Omitto Card. Baronium , ad an. 3 ., Fleury , aliosque plurimos. Non multis ante annis Gaspar Scionius , ut notat Borrichius , aliique Viri celeberrimi, latinae lingua auctore; in Darias cla ses diviserunt, eisque aetates a Dignarunt,

in ari ream , argenteam , aeream , ferreamque disribuerunt, qlium antea nemo unus hanc nomenclaturam usurpaverir. Ideo ne insani, inepti, phanatici censendi sunt, sicut missum , ct Drusium Salmasius appellat , quod Hellenissarum linguam a reliquis graca dialectis dininctam eqse arbitrantur Z Adde quod Salmasius eo vecordiae abreptus elis, ut neget Hellenismum in pluribus Ῥοcibussare phse , m in unico verbo barbarismum grammatici ponunt 8 Num In convertendo Dominus Captivitatem in sola voce Dominus est graeca conseructio 3 Numquum canit Horatius : abstineto irarum , non stat in utraque Θ Nescit crusum τπΘοα , & σαίαξιν una in re

nec concipi, nec dici phse Z Ipse Claudius Novi Teriamenti dictionem fatetur non eqse puram , quid igitur impedimento est, quo minus homines docili ad hanc indicandam Hellensicam appellitent , scut hispanitatem in aeuintiliani Declamationibus Philelphus, ct Franciscus Silvius, Patavinitatem in LiSio Asinius Pollio , in Hadriano rusticitatem Senatus Rom. , ct Cicero in Metelli laudatoribus peregrinitatem notarunt 8 Sed in hac quasione , quae ad nomen pertinet , non est opera pretium diutius immο- rari . Veniamus ad illam , qua ad hisoriam pertinet , e res majoris momenti: Utrum Hellensa, quorum in Actis

solorum mentio Ν, Hebrai fuerint, qui grace loque-

8쪽

rentur , an graeci , qui ad Ceram Religionem transierant. Multi cum Salmasio septem Diaconos Hellenissas , aliosque graci sanguinis sise volunt. Ego contra excepto Nicolao, omnes filios Abrahae fulisse quolibet pignore contendo Adversariorum argumentum praecipuum illud eri , quod Actorum cap. 6. Hebraei ab Helleni sis disinguuntur :

ἐunt: ergo Hellensa non erant hebrai, sed graecasirpis, qui Christi legem amplexi Iurrant. Heic norandum, quod ipse Salmasius pluribus in locis, praesertim Funer. p. 226 se scire scibit 'ER ις αις απο- E RAων disingui, tit atticisa ab atticis , ct in Praefarione fanis libri de Usuris , Hellentisas non de gracis , sed de aliis interpretatur , qui graece Ioquebantur. Σuod repetit inplegii pag. 3 s. Si igitur graecorum flii non erant, ideri

ἐΘνων , resat, ut 6sent ex genere Abrahae . Atque hoc ut clarius pateat, Interpres SFriacus illud Actor. cap. 9. v. 9. Paulus disputabat Cum Hellenistis, diserte explicat hoc pacto : disputabat cum hebrais . Et S. Ioannes , qui graece scripsit , ita locutus esse adnotatur in Codice pariter Briaco num. XIX. Biblioth. Vaticanae septingentis, ct amplius annis ab hinc exarato , ubi sic notatur in me :Εxplicit an nunciatio Ioannis , qui Hellenistice locutus est Ephesi . , Hellenis in de Hebraeis gracisbantibus dici docet Buxtorsus , s quis alius harum rerum peritissemus in Lexico Chaldaico . uis enim ignorat , nomen hoc Hellenses ab ἐλλιζειν etymon habere , quod significat non graecuni*sse , sed graecos imitari, Consulant Biιdaeum , Crispinum, SchreSelium , Insanum, Scaptilam , Hen. Stephanum , ct quotquor , κα com-

9쪽

posuerunt. Si illi igitur Diaconi , ut fatetur Salmasius, Hellensae erant, fatearur necesse es , non fui se graecos Origine , sed graecam dialeciton solum usurpa se eo , quod

in urbibus , ac prοGinciis nati, Sel morati fuerunt, ubi graeca lingua usurpabatur . Ideo S. Ioannes Evang. cap. F. 3 ς. nominat Moo ροὶν ἐλιαυων . i. φυλας vi

duodecim Tribus in dispersione , ut notat Salonibu Glassus Philolog. L I. sect. a. pag. 1 97. , con ceditque Salmasius in Hellensica pag. aa O. Hebraei enim per totam ferme Asam , aliasque Mundi partes dispersos sui spe solus ignorat , Di secundum caput Adt. Apinolorum nunquam legit, ubi Iudai ex omni gente , quae sub coelo es , recensentur , quique nunquam vidit Iacobi Disolam duodecim tribubus . Mαπορα , neque IS. Petri τοῖς ἡ δροσπορας παρεπιδε,οις . P rate reo epi- solam ad Hebraeos , quae es credatur eorum lingua primo arata , nempe SFriaca; tamen a S Luca subiro , aut, ut alii putant , a S. Clemente in gracam linguam fui se conGersam indubitatum est. Ad haec quid Salmasius Θ Judaei illi ex omni genere , inquit, collecti erant, sed major pars eo nomine appellabatur , quia erant Proselyti, dc Iudaeorum legem amplexi fuerant. Verum,

ipse dixit. Equidem nonnulli erant prosebii, ct tamen ab Hebrais S. Lucas illos disinguit disertissime eoden

capite a. Act. , tibi inter alios enumerat Cyrenenses, Iudaeos , & Proselytos , quos S. Chos omus illos eqse ait, qui Colentes dicuntur sin Ab . c. 17. v. II.) quia Iudaei, ut notat Homilia de S. Pentecose πυπιχοῦ - γῆς διε --αρμένοι ησω. i. ubique gentium dispersi erant,

quarum multas recenset Philo in Legatione ad Chum; ct Rex Agrippa apud Josephum lib. a. de Bello Iud. Ου γάρ ἐπὶ γης ὀιμουμένης,-, Γ μὴ μοιρ- ρυμε-

10쪽

rapis . i. non est in terra habitata populus, ubi portionem vestram non habeat. In sola Agnio Heb ο-rum decies centena millia habitasse totis es idem Philo in Flaccum . An de Prosebiis soli citus erat Agrippa, an de adsenis loquebatur Chr)1shomus, ct Philo Judaus3Major pars , ait Sabnaseus , erant Proselyti . Sed hoc repugnat Scriptura , ct SS Patribus . Pharsei profecto, qui maximum legis sudium, ferzoremque pras erebant, ac terras , is maria circlimibant, vix faciebant Proselytum unum . Matth. 23. 1s. Alii hebrat id sibi fas sisenon credebant, ut ait S. Cyrillus ἰ-ἀλογενέσιτον νόμον , ουκ ἀνεγκλητον ta . Adde quod libros legis gens Iudaea , ut notat S. Augusinus I. a. de Docti . Chris. c. 1ς. ceteris populis vel religione , vel invidia prodere nolebat ; Et S. Ambrosius I. 9. in Lucam : Nullus antequam Christus , nationum populos vocavit ad Ecclesiam. Idem a serit S. Gregorius in Homilia , qua Iegitur Fer. v. Quadrag. Ideo Clar. Millius , aliique illud cap. 9. Act. Disputabat cum graecis explicant cum hebraeis Helleni gantibus; Adduutque rationem, quia non dum gentibus praedicatum erat Evangelium . Unde igitur habet tot proselytos adeo excellentes Salmasius , ut ex iis septem eligerentur , atque heb is ipsis anteferrentur , quibus promisso facta es , ct propter quos p

cipue Chrsus carnem induit Θ Non veni nisi ad oves , quae perierunt domus Israel , Matth. 1ς. 24. Quis vero tanta eloquentia, ct Sirtute praeditus extitit, qui tot gentes adsuberindum onus legis , ψ-acerbi spinam induxit , id quod nec illius aetatis hebrat , nec Patres eorum portare potuerunt, ut legimus Act.

cap. 1ς. praesertim cum salus sola fide in Chririum Sen- rurum acquiri potuerit Z Tanta ne fecunditate donata