Dissertatio : nonnulla ad morbos infantum spectantia proponens ...

51쪽

Inter morbos ex vegetatione Perversa, in primis ex canalis alimentarii scinctioni laesa oriun-

clos, et primos insantile' aratio S infestantes, duo prae celeris et gravitate et frequentia eminent, aliorum permultorum Uberrimi sontes; morbum scrophulosum dico et rhachitidem; qui quam intime cum evolutionibus hujus aetati S cohaereant, jam ex eo ab tande patet, qUod huic soli peculiares, in aliis vitae si adiiS Plano non ob Servantur. Ouod primum ad scrophialas pertinet, notissimum est, quam parUm lucis Vero isti medicorum opprobrio ex disquisitionibus tot sagacissimorum scriptorum affulserit, quam liae den Sa caligine Da. tiara Cita S, Vel caUS a ProXima, adhuc circumducta sit. Nam neque positiones a Mallattio de hoc morbo editas quas Henkius *b argumentis sane

simorum an gloriam Scriptoriam hypothesos Phanc. tum tulisse quilibet facile videt. An enim exaplicata est morbi natura si cum R. Carmicliae lepro vilio primariam viariam Cum declaramus P 3)vel cum . G. Henningio res Orptionem culaneam Vid. Entu urs ciner Pathologio altis der Esolution

52쪽

tanquam causam proximam' accusamus p Τ) volsimplicem et chronicam glandulariam inflammatio Neria in corpore debili Ct si accido morbum cssiccrestatuimus 3 quod fecit Goodladius * . Nos quidem ignorantiam nostram clam Fciterio a) candido lassi,

id tantum con Stare Opinam Ur, morbiam CX CUolUtione re producit vi syStematis, quocunque modotiarbata oriri, sedemque ejus esse assimilationis Organa, inprimis canalem intestinatem Ct vasa lym phatica, atque morbi seminitam in nutritione per VerSa Uaerendum CSSE, Unda C lymphae, fortasse etiam sanguinis ccterorurnque li ita idorum crassis eum in modum alteratur, Ut Variis illis C vacua tionibus, quas Sub CXanthematiam, UlcCriam, Pro stivior tam cruentorum Et in UCOS Ortam forma Obser Uam Us, quasi depurari debeat. Praetermissis innumeris illis aegritudinibus, quae symptomata et esse citas morbi scrophulosi, Ex Uno Codernque fonte Propia licitant, cujusmodi sunt ophthalmiae, e Xanthemata, glandia larum in-sammationes, abscessias, Ulcera, SPina Ventosa, Paedar throcae, tia more S albi, atro Phia, tabes me

53쪽

sente rica: jam do rhachitide pauca verba subjiciam US.

Rhachitis secundus morbus est aetati insan. tili pecularis, nam Portalii opinio, qui etiam ad- Ultos ea laborare voluit, et Septem ejias species statuit, VenerCarn, DTili riticam, scrobiaticam, etc. paucos habuit sectatores. Imrito certissime rhachi iis, neque ante finem primi anni, id est ante ossification Em incipietatem, ne liae post Sectandiam annum peraci Um infantes in Vadit; cujus roi instar omnium Boer avius testis est quit hacci habet: is Insantibus ille morbus nunqciam COND 2LUS, TITO anto Non iam Zetatis mora Sem, ViX Unquam POSt biennium vitae, sed spatio hoc medio frequens accidit. V Terminatur rhachitis, circa sc findam dentitionem, Vel eo temporo quo in pueriliam infantia abit. De rhachitidis non magis qUam de Scrophtalarum natura inter medico S co D stat. Tamen si signa jus essenii alia alte miris p Drtia Stramias, tria praccipiae os fondimus, quae indolem morbi non Obscure indicare vici ratur, ossium molliti m et ephi physium tumorem, cranii et cerChri voltimerintactum ciam ingenii ac iam irae pro a Elate insolito, et hepatis grandiorem molem. In praec sideri tibia 3

pagellis jam dictum suit inter o 3sium et Nervo'

54쪽

rum SyStema antagonismum qu Cndam intercedere, ita Ut, quo magis ait Criam Pra CValet, alterius OVO- Iulio impcdiatur R). Iusta illa Utrici Sqtae systema tis ratio ad sanitatem Necessaria, in rhachitide magnis este turbatur; ossium nimirum evolutione impedita, immo regrediente, cerebri accelerata et pracmal Ura; qUOd capitis Ct in specie cavitatis cranii magnitudo, ingenii praecocitas, et arteriarum

Interim primari iam vitium, quo interveniente dis- proportio illa inter nervo S atqUC ossa demum CLficitur, digestionis certa labes esse videtiar; quod C causis remotis, QUAC morbum generare solent, et quae omnes sere in digestionis organa agunt, cx hepatis volumine acuto, EX acido frequenti primarum viarum colligere licet. An haec Iabcs acidi liberi abundantia sit, quod non modo veterum, sed etiam recenti Ortam a Uctorum compliares voluertant; Τ) an haec opinio per Urinae rhachiticorum qualitatem, scilicet salibus phosphoricis, sed non acido libero ab Undantis, comprobetur, hoc altiore id agine CSPerimenti Squo re.

petitis adhuc indiget.

55쪽

Tertius, insantiae comm Unissimias reproductionis morbus est helm in thiasis. Des vermibus intestinalibus multum inter medicos disceptatum est, quum natalli, inprimis Veteres, Pro innumerorum malorum causa eos habuerint, alii, iique recentiores, morbo S a Vermibus Utiquam proficisci plane negaverint; quid quod aliqui, Rush, Bult r, Achermania, aliique Utilissima, irnmo necessaria ad sanitatem puerorum ista an irnacula esse, persta adera conati sunt. Omnibus argia mentis rite perpensis atque comparatis, id pro certo haberi posse videtur, vermi Um, inprimis taeniae et lumbricorum in intestinis praesentia varia Symplomata morbos a Scitare Posse, quae cito post Verme S CX clusos fugantiar. Interim Pro causa remota tantiam horiam Symptomatiam vermes haberi posse, nUn Uam Pro Proxima, sanior pathologia jam dudum docuit,

nalis intestinatis conditionis, qua secreta intestinalia certo quodam modo corrumpuntur; siquidem Non nisi corta liquidorum intestinatium sub crasi Vermes generari videntiar. Inter morbos ad irritabilitatem laesam potissim iam referendos, febres omnis generis et phleg, Maasiae Praecipite in cENS Um veniunt, in qUas major hujus aetatis pronitas, irritabilitatis imperio magis extenso adscribenda est. Ceterum inflam-V ationes veram phlegmonosam naturam inter-

56쪽

dum quidem induunt, Plerumque aiatem lympha-ihicam et exsudativam; febres a decursu quem in adultis tenere solent, non ad modiam ab Errant, qUam ob rem nihil de iis monendum habemtas. EXanthematicis et contagiosis morbis infantia quidem val e obnoxia est, non ob peculiarem ipsi in il Ios dispositionem sed ob si e ita entem contagionis CCca Sionem, et receptivitatem per morbum ipsum Dondum abolitam; omnes vero hi morbi eodem plane modo Se gerunt quo in aliis aetatibus, ideo. que morbis insantilibus adnumerari Non debent. Ceterum id probe persuasum habere debet medicus, inflammationes Omnis generis, pneumonias, erat criti des, hepat itides, phrenitides saepissime in insatilibus occurrere; qui morbi vel in advertetitia vel inscitia sacpe a medicis praetervi Si, vel prodentitionis offectibus, vel nervosis assectibus habiti innumeris infantibus mortem intulerunt, de quo videantur quae Hei mius protulit. Interim duo sunt morbi ad hoc genias pertinentes, insantiae prope pecialiares, et evolutiori tam organorum qia Oriandam essectus; hydrocephalum acutiam Volo Et an sinam membranaceam.

IJtrumque morbum interdum etiam juniores infantes, nec non P Ueros natu majores invadere, etsi ) mrns Archiv. 1809. Vol. III. P. 131. 13H. Iul.uud Aug. P. I 29. 13io. Vol, III. V. 555.

57쪽

probe sciam, tamen negari non potest, in insantia prnprie dicta frequentissime eo S Occurrere, et conditiones ad Utrumque generandiam neceSSarias huic aetati communissimas esSe. DC magria enim, quam cerebrum hoc tempore Stabit, evolutione jam supra sumus locuti; haec aUtem sine majori sanguinis ad . cerebrum affluxu, sine vita aucta, et vegetatione vividiore Persici nequit; Unde fit ut, sub iniquo rerum CX ternarum influxu, motus illi naturales modum facile excedant, et in congestiones et statum cerebri subinflammatorium abeant', qui tandem per aquae in cerebri ventriculos essu sionem terminatur. Anginae membaeanaceae Plane eandem esse origintim Formey '), et alii evicerunt in quorum sententiam satis Sta perque cognitam, omnes fere nostri aevi medici, facile descenderunt.

Fortasse etiam morbUS Coerta leus inter morbos infantiae ab irritabilitate laesa locum sibi vin. dicat, quoniam praccipUa ejus Phaenomena, circulationis vitia et musculorum debilitas, licet avitiis organicis pendentia, tamen ad organa irritabilitatis referenda sunt, et in aetate dem nin insan- illi ab majorem Oxydati sanguinis consumtionem inulto magis quam in lactente in oculos cadunt.

58쪽

Postremo nervosi quoque systomatis evoliatio morbis compluribus ansam praebet. Nam Prae ter convulsiones illas Vagas, quas toties in decursu vol sine acutoriam morborum SV pervenire videmus, maxime distinctas morborum nervo Soriam species aetas infantilis habet, nempe asthma Millari et tussin convulsivam. Quorum prim Iam Pro vero morbo ner Uorum thoracis, ab angina membranacea prorsus diverso habeo, ab argumentis quae nia per ad utriusque morbi identitatem demonstrandam prolata fuere, δ) De Utiquam con-Vicitas, quippe sitiae per quotidianam EX pCrientiam, et medendi methodiam in Utroque morbo plane OPPOSitam, satis SV perque refutantur. Eadem est ratio itas Sis convUlsivae, qUam recentiores quidam auctores, Marcias inprimis, et novissimus War- dc n. bronchitidem esse, infelici successu, ex mea quidem opinione, evincero conati stant.

Alii morbi spastici, o. gr. epilepsia freqUen tius quidem in infantia oriri solent, saepiSSi me

vero in aliis vitae aetatibus obveniunt, unde morbis ab evolutione corporis infantilis provenientibus adnumerari non debent. Vid. I. C. Albeis de diagnosi a Sihmatis Niliaristrictius d finienda.

59쪽

De Pueritia.

Accedimus tandem ad pueritiae proprio dictae considerationem, quae a SEX to vel septimo anno cum dentitione secunda oriunda, ad annum decimum quartum vel quintum, ad pubertatem usque protrahitur. Vegetatio in hac aetate, satis quidem viget, quod incrementum corporis qUotidian Um te Statur, tamen mullo minus prae ceteris vitae formi S prae-Valet, quam in praecedentibus annis, immo irritabilitate et sensibilitate, magis magis IIae tem Peratur; Unde felix illa, Omnitam facultatum aeqHalitas, qua haec prae ceteris aetas galad Ct. Evolutiones, quas haec quoque perna Ultas subeundas habet, ob lentiorem et minus turbia lentiam decursum dissicilius ab observatore conspicitantiar, ita quidem ut, si quis corporis statum sub initio et sub fine hujus stadii contarre velit, magnam certo videat disserentiam, singula a UtCm momenta, quibus singulae evolutiones perficiuntur vix ani

madvertat.

Secunda dentitio sub initio pueritiae incipiens

et per magnam ejus partem continia ala, per m Ulto majus temporis spatium protrahitUr, qUam Prima, et digestionis evolutionis nunc tandem absolutae Ct essectu S est, et signum. Organa digestionis enim magis magisque roborantur, et Si Praeter auactum volumen, Non tam conspicUa S patiantur m Ua

60쪽

tationes; alimenta omnis generis, et copia maiori as-SU Inla nunc validitas concoquuntur, unde chyli et sanguinis cras is immutari debet, omnesque secretiones et excretione S qUantitat E A Ugentur, qualitate alterantur. HabitUs corporis CX terratas, nutritione in ossa potissim Um et mUSciatos conversa, atque adipis in telam cellulosam depositione imminuta, mUtatur- Partes enim quae adhuc cartilaginosae fuerant ossificantur, irata sculi inprimis faciei et extremitatum mole et robore cre Sciant, ciatis textura firmatiar; vultus lineamenta componiantur, capilloriam color Saepe miata tiar; Siab finem pueritiae, sitiam sexus disserentia ex habita externo distinguit Ur.

Irritabilitatis imperium in totum organi Smiam, magis in dios extenditur, donec ad finem pia ritiae atque in adolescentia prae ceteris vitae actionibus insigniter praevaleat; quod ex circulatione sanguinis lentiore, pialsibus validiori bias, e X respiratione magis rsecta, ex mUSctatoriam energia aucta, ex loqucla magis distincta, et voce clariore

non Obsciare cogno Scitiar.

Sensibili latis, per irritabilitatem temperatae dominium angustiores in limites contrahi, receptivitas imminuta docere videtur. Manifestatur autem systematis Tervosi e Volutio inprimis per cer Ebri in reliquas ejus provincias imperi iam confirmatum, per SensuUm facultatu inque ingenii Evo-