De chorea St. Viti nonnulla, adjecta morbi historia : dissertatio inauguralis medica ...

11쪽

spinae assecla, homo nec crurum, nec Vesicae aut veniris

ossicii potens est, nisi urgente necessi inle. Si vero morbus invaluerit, tum aliquando praeter Voluntatem metit et egerit.'' -Τeste Sauvages Galenus, de eodem disserens morbo, Chorene symplomata essentialia attulisse dicitur. Definitio ejus haec est: se Sclerotyrbe in perturbatione Seu in specie solutionis cruris consistit, ita ut erectus homo ambulare non possit, et latus aliud in rectum, quandoque sinistrum in dextrum, nonnunquam dextrum in sinistrum, circumfert, interdumque pedem non attollit, sed trahit, velut ii, qui magnos clivos nscendunt.' Anno 1237 Ersordiae, Aquisgrani 1374, Argentorali 1418 et in mullis aliis Germaniae et Belgiae locis

Choream epidemicam regnasse, in compluribus scriptis traditum legimus Saeculo decimo quinto nota erat Chorea nomine seDancede Saint Guy' - , quo et sequenti saeculo hoe malum in Suevia occurrisse dicitur; ibidem enim juvenes utriusque SeXus quotannis mense Majo ad sacellum campestre in finibus Ulmensium filum a Germanis Si. Vito, a Gallis St. Guy consecratum, religionis causa peregrinabantur petentes a Sancto, ut vel hoc malo assectos in integrum restitueret, Vel Sauos ab eo tueretur. Illis enim temporibus superstitiosis omnes fere medici aeque ac theologi, cunctos hominum et bestiarum morbos diabolii potestale excitari illasque assectiones morbosas revera esse substantias, spiritus infernales atque daemones, opinabantur; id quod praecipue de contorsionibus, spasmis sorte atrocioribus et insolitis Vel partis singularis, vel lolius corporis, judicabatur. Sydentiamus, qui primus de hoc malo accurate magnaque cum diligentia scripsit, has peregrinationes religiosas etiam commemorat. Plater, G. Horstius, Daniel Senneri, ad eos pathο- logos numerandi sunt, qui, literis in Europa instauralis, commentaria de hoc morbo scripserunt eumque Choreum St. Viti nominarunt, nam ad illud usque tempus nomine proprio et

12쪽

generali hoc malum caruit. Tarantismum, qui saeculo quarto et sequenti in Apulia epidemicus grassatus erat, a Chorea diversum morbum, ex insania quadam melancholica ortum,

fuisse patet ex libro I. F. C. Heckeri se die Τangwussi', eine Volkskranklieit ini Mittetaller. Berliti 1832. 8. - Bairo, Caroli IL, Sabaudiae ducis, archiater opusculum quoddam anno 1560 se saltuosa membrorum indispositio ' inscriptum,

edidit et Bouteisse, gallus, qui Sydenhami tractatum plane

secutus est, Choreae monographiam, in qua hoc malum pri- lmum Choree Dominatur, optime elaboratam scripsit. In omnibus his et aliis scriptis Choreae St. Viti phaenomena tantum enumerantur, nulla autem sit mentio momentorum anatomico - pathologicorum hujus morbi, etsi hypotheses de causa proXima et Sede permultae in iis leguntur. Paulo infra de his rebus breviter disseram.

Morbi des in illo generalis.

Chorea magis est morbus continens aut remittens, quam intermittens, qui pueros ulriusque SeXus, praecipue autem sequioris, evolutionis tempore. corripit, motibus clonicis sescmanifestat et ad assectiones spasmodicas, eX nimia nervorum motoriorum sensibilitate posteaque musculorum irritabilitate OrlaS, pertinet. Systema musculorum non magis voluntatis imperio Oblemperat, sed musculi aegrorum interdiu praeter voluntatem, donec somnus accedit altissimus, macie crescente, vicissim contrahuntur et relaXanlur, quibus actionibus corpus humanum, aut singulares ejus partes, figuras diversissimas praebent Spectatori, quae autem cum gestibus saliatoriis haud apte comparantur. Animi sacaltates plane sunt integrae et gradu tantum morbi provectiore aut somnambulorum more Xallatae, aut denique, ut in delirantibus- perturbatae.

Meditu Germani ab Anglis de Chorea dissentiunt. Angli

nempe Omnem assectionem convulsivam partium singularium

13쪽

hominum non adultorum, e. gr. capitis, palpebrarum, facieicet, vel si partes unius lateris tantum motibus spasticis agi latitur, alterius Vero lateris partes Sal Vae et mens integra est, ad Choream reserunt illamque totius musculorum systematis convulsionem continuam ViX novisse Videntur.

Decursus morbi specialis.

Hujus morbi stadia minus lacile quam in aliis morbis respectu omnium graduum distingui possunt. Quam maxime Variat Choreae eXOrdium: aut fere nullam valetudinis imbecillitatem prae se fert, aut prodromis luculentis nolatur. Ad prodromorum numerum, ut tantum frequentiores asseram, pertinent: Timiditas, solitudinis amor, tristilia, anXietas, Vertigo, capitis obnubilatio, cordis palpilatio, pulsus contractuS, eX-lremitatum tremor atque motuum muscularium debilitas, ita ut aegroti saepe sine ulla mentis turbatione procumbant, gra-Vitas plumbea, claudicalio, oscitatio, oculorum nictitatio frequens et inconsueta, frontis, praecipue regionis glabellae, corrugatio, nonnunquam distorsiones lineamentorum faciet; nausea, Vomitus, dolores cardialgici, risus et selus involuntarius, animus valde mutabilis, caloris frigorisque vicissitudo, sensus aurae epileplicae non dissimilis, sensuum hallucinationes. Quae si in pueris a parentibus observantur, aliis causis,e. gr. ConSuetudini, imitationi pravae aut ineptiae juvenili plerumque adscribuntur, nullo modo autem morbo imminenti. MOX tamen malum longius progreditur, musculorum motus et vehementiores et multiplices fiunt, illis dissimiles, qui voluntarie oriuntur, imprimis eXtremitatum superiorum atque iuDriorum motus anomali se ostendunt, ad quos functionum corporis diversarum turbationes accedunt. Molus irregulareS non solum in extremitatibus totis, sed etiam in singularibus earum

partibus observantur, ut in humero, braclito, antibrachio, digitis eorumque phalangibus, quibus positiones mirificae seloui S

14쪽

de fouplesse' - quos nullus praestigiator, ne peritissimus quidem, imitari possit, efficiuntur, ita ut nonnunquam hi motus adflanlium risum moveant, quam ob rcm Me ad Choream morbum lacie pariter ac nomine ridiculum appellat. Utrius lateris musculi morbi initio imprimis corripiantur, nullo modo indicari potest, nam tu quovis sere casu aliter sese manifestat

Manus per varias directiones celeritale vix credibili continuo agitantur, iisque Vel ner, vel certa corporis pars ictibus inanibus verberatur, Vel molum volantium, natantium cet imbiantur. Si quid manu, e. gr. poculum, prehendunt aegroti, saepe hoc aut subvertunt et contenta ejus essundunt, aut nonnisi post Varias manuum agitationes, semper lineam cumam describentes, vas ori admovent et tum liquorem subito insundunt, ex quibus, manuS nonnunquam Voluntati, etsi aegre, parere colligi potest; gradu autem mali provectiore, aegroti quominus cibos ac polus ori admoveant, impediuntur molibus manuum convulsiVis perpetuis, aut continuo tremulis, ita ut hoc munus ab aliis administrari debeas. Simili ratione etiam pedes agitantur, modo dextrorsum,

modo sinistrorsum; interdum tremor tantum adest, nonnunquam autem pedes usque ad nales flectuntur. Incedendi sa- cultas vario modo est mutata: aegri aut ebriorum more incedunt, aut Sallantium instar saliunt, aut revera modo antro

Sum, modo in altum sallani, et sic impedimenta omnia sibi opposita iransiliunt, et scalas aliaque accliva loca adscendunt, quae ViX alius quisquam adire audeat. Omnes vero hi molus non recla, Sed per ambages multas efficiuntur. Si caput vel tolum, vel ejus musculi singulares motibus diversissimis corripiuntur, adstantibus adspectum horrendum

praebent aegroti. Caput in hanc illamve partem jactatur,

nonnunquam VerSus Scapulas, aut antrorsum trahitur, aut celerrime atque vehementissime mallei instar concutitur, quod quidem veteribus dicitur seMalle alio; V talis casus men-

15쪽

lionem secit I. I. Wagner. Pars capitis pilosa antrorsum et retrorsum musculis sibi oppositis cum galen aponcurolica movetur, supercilia elevantur, deprimuntur et appropinquantur. Palpebrae pliotopli obia laborantium more Diclitant, imo nonnunquam ne bulbus quidem Oculi integer Servatur, sed in om

De dilatatione et coarctatione pupillae nihil in plurimis scriptis invenimus, alii auctores etiam pupillae in hoc morbo

variam magnitudinem formamque reperiri, contendunt. Non raro evenit, ut singulares auris musculi, qui eXercitatione assidua lantum ab hominibus sanis moveri possunt, agitentur, quod etiam valet de ore, lacte, labiis et omnibus capitis singularibns partibus, quae innumeris distorsionibus affici possunt. Quod attinet ad cervicem, haec quoque convulsionibus

mirificis modo versus pectus, anserum Vel cygnorum more detorquetur, modo ad alterutrum latus.

Τruncus, qui multo dissicilius quam aliae corporis partesmoVeri potest, etiam Vario modo agitatur, Aegroti, vi vehementi, epilepticorum more, humum prostrati, uti Serpentes in- Cur ntur, aut alte excutiuntur, aut sinuatitionibus vermicularibus necluntur, quibus molibus phaenomena illa in letano occurrentia non dissimilia videntur, e. gr. emproSthotonuS, Opisthotonus, pleurothotonus. Testibus Beni ven aliisque auctoribus pedes interdum occiput tetigisse dicuntur. Non raro Genit, ut eodem et majori gradu, quam externieliam musculi interni convulsionibus corripiantur, quae praecipue in musculis deglutilioni, voci respirationique inservientibus animadvertuntur. Imprimis autem lingua assicitur motibus involuntariis, ita ut tremat, balbutiat et ViX proferre possit syllabas, minime vocabula lota; porrectio atque retraelio tantum inorditate et celerrime fit. Praeter linguam larynX plerumque laborat contractionibus, quibus vox et loquela valde mulatur, ita ut aut plane deficiat, aut rauca, aut sibilans tantum audiatur, aut denique aegroti continuo garrire, imo

16쪽

canere cogantur. Quando phar X assecius est, deglutitio difficulter periicitur, fauces et Oosopliagus bibentibus et cibum deglutientibus quasi laqueo constringuntur, ita ut cibi et luquores sumti m OX luSSi suborta per os et nares, sus cationis periculo imminente, revomantur. Nullo modo autem haec ingesta causam Occasionalem saucium constrictionis praebent,

quod mulli crediderunt auctores et hanc ob rem Choream ad hydrophobiam retulerunt Iunker), nam paroXySino Vigeutela tum aegroti polus et cibos dissiculler deglutiunt, in remissione autem,et spasmis deficientibus omnia cujusvis generis facillime devorant, quod in hydrophobia seri non solet. Liquidi cujusvis horror, illud hydrophobiae signiam certiSSimum,

Choreae nullo modo tribui potest; e contrario aqua inter parOXysmum Vehementissimum aegroto potest Osserri quin animi perturbatio eXOriatur. Asseclis musculis thoracis et cordis, praecordiorum anNietas, dolor premens sub processu ensi sormi, cordis palpitationes, dySpnoea et alia eXoriuntur mala. Ad eandem classem pertinent aurium linnitus, ani et vesicae urinariae constrictio, aut involuntaria relinatio, quo fit, ut aegroti modo retentione, modo incontinentia urinae alvique laborent. Omnes hi musculorum motus rarissime tantum et aegem rime voluntati obtemperant, sed aegro inrito peraguntur; nullo modo aegroti ab adflantibus neque precibus, neque minis coerceri possunt, e contrario si alios homines ad suas agitationes animum altendere easve adhibita vi impedire animad- Vertunt, Oppressione cordis molesia assiciuntur, et motus lamvehementes fiunt, ut aegroti in furorem agantur imo in animi deliquia allissimumve somnum incidant. Intellectum mediocriter tantum, ut Supra memoraVimuS, mutatum Videmus, quam mutationem pro complicatione magis, quam symplomate pathognomonico Choreae haberi oportet. Τum si morbus periculosiores adipiscitur gradus, interdum aegroti instar somnambulorum oculis clausis idem, quod apem

17쪽

tis, peragunt, qua sub conditione mens modo per intervalla, sed sine vesania strictiore sensu intercipitur. Ad complicationem liancce explicandam perpendamus neceSSe est, nervorum centra, et intellectui et motui voluntario praeposita, uni eidemque systemati adnumeranda esse, quare conditio pathologica horum centrorum, si saepiuS eodem tempore Occurreret, lacile posset dilucidari. organismus ipse Chorea simplici nunquam graVius ossenditur, febris Dunquam exoritur. Morbi aculi, uti eXanthemata, Variolae, scarlatima, morbilli, aut aliae assectiones acutae, ut pneumonia, peritonilis, quod Scriptores affirmant, nunquam neque moram, neque vim Choreae diminuunt Ruset in , sed decursus periculosioris morbi acuti, si ad Choream illam accedit, maXime commutatur Guersent). Choream generatim dolores graves non comitantur; quod si nonnulli scriptores dolores capitis, nec non articulorum, cubiti et manuS, palpitaliones cordis, assectiones spasmodicas et do-Ιorificas ventriculi minime negant, dolorum sedem atque naturam non salis clare distinguunt, ita ut eos potius secundarios eX Inania, hysteria, epilepsia aliisque morbis profluentes esse putemus. Serres, Lis franc, Rufg aliique dolores

plane negant.

Mora paroXysmorum admodum variat, modo horam dimidiam tenent modo horas plures, modo integros dies implent, intervallis variis interpositis, quae reditum parοXysmi non praenuntiant, quippe insultus quovis diei tempore irruere potest, qui, quod mirum eSt, a noctibus abesse solet. Condilio aegrotorum in intermissionibus illi epileplicorum non dissimilis est; dolores capitis, anXietatem, inquietem, morosi talem, irritabilitatem quasi hystericam, nocturnumque Somnum inquietum accusant, altamen insanies neque his omnibus rebus, neque molibus longius temporis spatium perdurantibus defessi somno prius vincuntur, quam valetudine in integrum

resstituta Rus κ). Itaque singuli paroxysmi nihil critici ha-

18쪽

bere ridentur, quamvis iam ab exordio remissionis dedolatio aliqua percipitur, quam interdum somnus et Sudor profusus

consequuntur.

Decursus morbi non semper idem, generatim autem, ut in morbis periodi molutionis, lentus, menses imo annos pertinaciter emetiri potest, dum morbus, si pubertas intravit, celerius sinitur J a h n ), neque ultra vicesimum qiunium annum plerumque invenitur. Morbi conseculi vi raro exstant, ut paralysis, tabes, latuitas, nisi Chorea in Epilepsiam commutetur, aut in hysteriam potesta convertatur aut apoplexia subito moriem inserat.

In plerisque casibus prognosis bona habetur, quamquam tempus et morbi et paroxysmorum, causae et complicationes morbique ad reversiones propensio maximi momenti sunt. Τhera-pia rationali administrata, morbus, si non complicatus est, pedetentim vexare desinit; muculi magis magisque voluntati obediunt', animi Iunctiones laesae ad normalem statum redeunt et raro tantum morbi conseculivi nascuntur. Patientia Vero nec medici neque aegroti inter curationem saligari debet. Si vero Chorea cum alliis morbis complicata est, e. gr. eum febri hectica, talorosi, amenorrhoea, fatuitate, epilepsia, tabe dorsali, si intermissiones modo breves sunt, paroySmi autem vellementissimi, malumque ipsum jam per longius temporis spatium protraclum, prognosis redditur ambigua, quia non prius valetudo bona reddi potest, quam causis plane sublatis, cum complicationes remediis nondum devictae spem irritam reddere soleant.

Jam Syden hamus assirinali Choream St. Viti nihil aliud esse, Dissi convulsiones aliquas, quae pueros et puellas

19쪽

ex decimo ad decimum quarium usque annum corripere pOS- sint. Re vera aetate puerili usque ad annum rigeSimum SeX- tum praecipue puellae ei ObnοXiae sunt, minime autem, quod nonnulli contendunt, homines cujusvis aetatis infestantur. Causae prae disponentes in infantibus sunt:constitutio tenerrima, sensus acutiores et ingenium praecoX, id est constitutio illa nervosa congenita aut acquisita, eX qua Seriore tempore hysteria nascitur, quae in infantibus choreae formam induit. Praecipue igitur sexus sequior hoc malo favere Videtur, praesertim puellae capillis navis et oculis coeruleis, cule tenera, molli, I OSsta, alba ad chlorosiu spectante, imaginatione alacri, viribus corporis debilioribus praeditae, quarum parenies epilepsia, hysteria, cardialgia etc. laboraVerunt, quamquam ex altera parte insanies robustos, bene nutritos capillis nigris, fuscis, oculis claris, cule rigida, fusca inStructos, hoc malo quandoque corripi posse, negare nequimuS. De praedispositioue hereditaria non Omnes scriptores consentiunt. Alii enim praedispositionem prorsus negant, alii contra illam in causis primariis habendam esse affirmant. Juae medium tenet, sententia Vera est. Insantes parentibus ad neuroses opportunis plane sanos edi, ViciSSim autem parentes sine ullo vestigio cujusdam Deuroseos liberos ad quamlibet neu rosin propensos procreare posSe, quiS eSt, qui neSeiat .JIinime autem praedisposilio quaedam hereditaria, praecipue quod ad insantes a parentibus aetate provectioribus aut admodum juvenilibus editos, simul nimia quadam sensibilitate et irritabilitato ner porum laborantes, negari potest; permulta

argumenta, observationibus Virorum BAperientissimorum confirmata, salis superque probant, esse aliquam praedispoSitionem hereditariam, quae per lotum quasi saeculum dormire queat, etenim filios et nepotes hoc molo se vidisse assectos, quamquam nec parentes, nec eorum avi laboroverint, auctores fide dignissimi nSSerunt.

20쪽

Ad causas occasionales animi pertinent assectiones, ut ira, terror, timor, Zelotypia, diminutio sanguinis et humorum per haemorrhagias Varias, per salivationem, diari lioeam, diaetam nimis parcam, Onaniam, per quaelibet remediamevacuantia; praeterea genitalia haud perfecte exculta sexualesque functiones retardatae, vitiosa calamenta, Vermes, EXauthemala chronica suppressa, refrigeratio gravior, lapsus in caput pronum, metastases. Imitatione Choream exoriri, alii negant, alii ut Boerhaave et BareZ affirmant. Secundum Wichmanni et Ialinii observationes tempestas et constitutio aeris Singularibus annis morbum frequentiorem reddunt; praecipue accelerare potest introitum Choreae temperatura humidο-frigida; quam ob rem Chorea laborantes in

locis humidis multo saepius inveniuntur, e. gr. in terris maritimis, ubi mutatio tempestatis aliaeque aeris conditiones mombos chronicos nervosos procreant. Quomodo illud fiat, nescio ; credo autem, illam lcmpestatem admodum mutabilem minoris momenti esse, nisi aliae res concurrant, quamquam lubentissime concedo, eandem atque loca humida ad procreandas neuroses plurimum valere, praecipue cum discrimen temperaturae nocturnae atque diurnae permagnum sit et cilissime temperies externa et humoriatmosphaereus immutetur,

cum praeterea homines pauperes loca humida, squalida, solis radiis privata inhabitent, in quibus aer almosphaericus COGruptus virtutibus ad vitam integram servandam plane careat. Epidemiae sormam hic morbus nunquam assequitur et qui antiquiorum hujusmodi casus descripserunt, Choream cum Raphania confuderunt.

De sede et natura Choreae.

Uti omnium sere systematis nervosi morborum, ita quoque natura atque sedes Choreae St. Vili plane incognitae sunt. Perscrutationes theoreticas variasque hypotheses pro-