C. Cornelii Taciti Opera ex recensione Georg. Christ. Crollii

11쪽

io C. CORNELII TACITI

A. V. menta petere. cogitare o plebem. qua toga enitesce

8QO ret. sublatis studiorum pretiis, etiam sudia Perit ra. Ut minus decora haec, ita haud frustra clicta Princeps ratus, capiendis pecuniis posuit modum, usque ad dena sestertia, quem egressi r 8 petundarum tenerentur. Sub idem tempus M thridates, quem imperitasse Armeniis, & ad praesentiam Caesaris vocatum memoravi, morierito

Claudio, in regnum remeavit, fisus Pharasmanis opibus. D rex Iheris idemque Mithridatis frater, nuntiabat, discordare Parthos summaque imperii amb*ua, minora sine cura haberi. Nam inter Gotarzis pleraque saeva qui necem fratri Artabano , coniugique ac filio eius PraeParaverat,onde metus eius in ceteros accivere Bardanera Ille, ut erat magnis ausis promtus, biduo tria millia stadiorum invadit, ignarumque x exterritum Gotareten Proturbat: neque cunctatur, quin Proumas Praefecturas corripiat, solis Seleucensi-hus dominationem eius abnuentibus. In quos, ut patris sui quoque desectores, ira magis, quam ex usu Praesenti, accensus, implicatur obsidi ne urbis validae, k munimentis obiecti amnis, muroque, M Commeatibus firmatae. Interim G taretes, Daharum Hyrcanorumque opibus ah tus, bellum renovat: coactusque Bardanes omittere Seleuciam, Baetrianos apud camPos Castra Com' s tulit. Tunc , distractis orientis viribus, k, qu nam inclinarent, incertis , easus Mithridati H . tus est occupandi Armeniam, vi militis Roma, ni ad Oxcidenda castellorum ardua, simul Ibero

12쪽

ANNALIUM LIBER XI.

II exercitu campos persultante. Nec enim resistere A. V.

Armenii, fuso, qui proelium ausus erat, Demo- 8OOnacte praefecto. Paululum cunctationis attulit rex minoris Armeniae; Cotys, Versis illuc quihusdam procerum di dein literis Caesaris coercitus: Κ cuncta in Mithridaten fluxere, atrociorem, quam novo regno conduceret. At Parthi impe- Fatores , cum Pugnam Pararent, foedus repente iciunt, cognitis popularium insidiis, quas Gotarzes fratri patefecerat. congressique primo CVnctantur: deinde complexi deXtras, apud altaria Deum pepigere, fraudem inimicorum ulcisci. atque Usi inter se concedere. Potiorque Bardanes visus retinendo regno: at Gotarzes, ne quid aemulationis exsisteret, penitus in Hyrcaniam ahi iti regressoque Bardani deditur Seleucia, septimo post defectionem anno; non sine dede Core Parthorum, quos una civitas tamdiu eluserat. Exin validissimas praesecturas invasit. D re- Iociperare habebat Armeniam, ni a Vibio Marso Syriae Legato, bellum minitante, cohibitus foret. Atque interim Gotaraes, Poenitentia concessi regni, k revocante nobilitate, cui in pace durius servitium est, contrahit copias. k huic contra itum ad amnem Erinden: in cuius transgressu multum certato, PerVicit Bardanes, Pr

sperisque proeliis medias nationes subegit ad flumen Sinden, quod Dahas Ariosque disterminat. Ibi modus rebus secundis positus. nam Parthi, quamquam victores, longinquam militiam aspe nab tur. Igitur exstructis monumentis , quibus

13쪽

C. CORNELII TACITI

A. U. opes suas testabatur, npc cuiquam ante ArsaCida-8oo rum tributa illis de gentibus parta, regreditur; ingens gloria, atque eo ferocior, D subiectis intolerantior. qui, dolo ante composito, inCautiam, venationique intentum, interfecere, primam ira tra iuventam, sed claritudine paucos inter fenum regum, si Perinde amorem inter POPVIa-Tes, quam metum apud hostes, quaesivisset. Nes co Bardanis turbatae Parthorum res, inter ambiguos, quis in regnum acciperetur. mialti ad Gotargen inclinabant: quidam ad Meherdaten , prolem Phrahatis, obsidio . nobis datum. dein praevaluit Gotarzes: Potitusque regiam, Per saevitiem ac luxum adegit Parthos, mittere ad Principem Romanum Occultas Preces, RUiS, Remmitti Meherdaten patrium ad fasigium, orabant.1i Iisdem Consulibus ludi seculares, octingontesimo post Romam conditam, quarto k sexagofimo quam Augustus ediderat, spectati sunt. Utriusque Principis rationes praetermitto, fatis marr tas libris, quibus res Imperatoris Domitiarii Com-Posui. nam is quoque edidit ludos secuIares : iis- quo intentius adfui sacerdotio Quindecimvirali praeditus, ac tum Praetor. quod non iactantia resero, sed quia collegio Quindecimvirum antiquitus ea cura , & magistratus potissimum exs quebantur ossicia caerimoniarum. Sedente Claudio , Circensibus ludis, cum pueri nobiles equis Iudicrum Troiae inirent, interque eos Britanni cus , Imperatore genitus, & L. Domitius, adoptione mox in imperium x cognoment N

14쪽

ANNALIUM LIBER XI. I 3

ronis adscitus, favor plebis acrior in Domitium, A. U. Ioco Praesagii acceptus est. vulgabaturque, ad- ου QOJuisse infantiae eius dracones in modum cotodiam et fabulosa D externis miraculis assimulata. nam ipse, haudquaquam sui detractor, unam omnino anguem in cubiculo visam, narrare solitus est. Verum inclinatio populi supererat ex memoria ΙχGermanici, cuius illa reliqua suboles virilis: Scmatri Agrippinae miseratio augebatur, ob saevitiam Messallinae. quae semper infesta, ia tunc

commotior, quo minus strueret crimina M accusatores, novo k furori proximo' amore detin batur. Nam in C. Silium, iuventutis Romanae pulcherrimum, ita exarserat, ut Iuniam Silanam, nobilem feminam , matrimonio eius eXturbaret, Vacuoque adultero potiretur. Neque Silius flagitii aut periculi nescius erat: sed certo, si abnueret , exitio, k nonnulla fallendi spe, simul magnis Praemiis, opperiri futura, & praesentia us frui, pro solatio habebat. illa non furtim, sed multo comitatu ventitare domum, egressi-hus adhaerescere, largiri opes, honores: Postremo, velut translata iam fortuna, servi, liberti, paratus Principis apud adulter Im visebantur. At i 3 Claudius, matrimonii sui ignarus, munia censoria usurpans, theatralem populi lasciuiam severis edidiis increpuit, quod in P. Pomponium. Confularem. is carmina scenaΤ dab inque feminas illotres, probra iecerat. Et lege lata saevitiam creditorum coercuit, ne in mortem parentum pecunias

sitis familiarum foenori darent. Fontesque aqUR-

15쪽

Α. υ. Tum ab Simbruinis collibus deductos, Urbi ii Eoo tulit. Ac novas literarum formas addidit vulgavitque; comperto, Graecam quoque literatra mina 4 non simul coeptam absolutamque. Primi per figuras animalium Aegyptii sensus mentis emtiges-bant: k antiquissima monumenta memoriae humanae impressa saxis cernuntur, Sc literarum semet inventores perhibent; inde Phoenicas . gura mari praepollebant, intulisse Graeciae. gloriamque adeptosis tanquam repererint, quae acceperant. Quippe fama est, Cadmum, classe Phoenicum vectum, rudibus a huc Graecorum populis artis eius auctorem fuisse. Quidam Cecropem Atheniensem, vel Linum Thebanum, ex temporibus Troianis Palamedem. Argivum. memorant , sexdecim literarum formas; mox alios ac praecipuum Simonidem, ceteras reperisse. At in

Italia Etrusci ab Corinthio Damarato , Aborigines Arcade ab Evandro didicerunt; & forma lites-ris Latinis, quae veterrimis Graecorum. Sed nobis quoque Paucae primum fuere: deinde additae sunt. Quo exemplo Claudius tres literas adiecit, quae usui, imperitante eo, post obliteratae , adspiciuntur etiam nunc in aere publicandis plebi saltis per fora ac templa fixo. Retulit deinde ad Senatum super collegio hariaspicum , ne vctotissma Italiae dUciplina per desidiam exolefieret: saepe adversis Reipublicae temporibus a

citos . quorum monme redumegratas caerimonias . G.

in poserum rectius habitas: primoresque Etruriae sponte, aut Patrum Romanorum impulsu, retinuise

Uentiam. l bn familias propagasse et quod nunc δε-

16쪽

ANNALIUM LIBER XI. Is

gniu3 fieri. publica circa bonas artes socordia . ex A. U. quia externae supersitiones valescant. er laeta quidem in praesens omnia; sed benignitati Deum gratiam referendam, ne ritus sacrorum, inter ambigua culti, per prospera obliteramentur. Factum ex eo Senatus consultum : viderent Pontifices, quae retinenda flomandaque haruspicum. Eodem anno Cheruscorum I 6

gens regem Roma petivit, aussis per interna bella nobilibus, k uno reliquo stirpis regiae, qui apud Urbem habebatur, nomia Italicus. Paternum huic genus e Flavio, fratre Arminii; mariter ex Catum ero, principe Cattorum, erat: ipse forma decorus, x armis equisque, in patrium nostrumque morem , eXercitus. Igitur Caesar aucium pecunia, additis stipatoribus, hortatur gentile decus magno animo capessere. Illum primum. Romae ortum, nec o Videm, sed civem, ire externum ad imperium. Ac primo laexus Germanis adventus: atque eo quod, nullis discordiis imbutus, pari in omnes studio ageret, celebrari, coli; modo comitatem x temperantiam nulli invitam, saepius vinolentiam ac libidines, grata barbaris, Usurpans. Iamque apud proximos, iam longius clarescere, cum Potentiam eius suspectantes, qui factionibus floruerant, discedunt ad conterminos populos, ac testificantur, adimi veterem Gemmaniae libertatem, ex Romanas opes injurgere: adeo neminem, iisdem in terris ortum, qui principem locum impleat; nib exploratoris Flavii progenies supra cunectos attollatur β Fr ira Arminium praeseri

bi: cuius I situs..hosili in solo adtilius. in regnum

Dissili

17쪽

C. CORNELII TACITI

A. U. venisset, posse extimesci, infectum alimonio . fere

SoO tio. cultu, omnibus externis. ac sa paterna Italico mens esset; non alium infensus arma contra patriam IT ac Deos penates, quam parentem eius. exercuisse. His atque talibus magnas COPias' coegere : DEC Pauciores Italicum sequebantur. non enim irrupi e ad inustos, sed accitum. memorabant. quando nobilitate ceteros anteiret, vi tutem experirentur. an dignum se patruo Ariminio, avo Catum ero praeberet. nec patrem rubori, quasdem adversus Romanos, volentibus Germanis sumtam, nunquam omisisset. fasso libertatis vocabulum obtendi ab iis, qui privatim δε- generes. in publicum exitios . nihilspei, nisi per discordias. habeant. Adstrepebat huic alacre vulgus: Managno, inter barbaros, proelio victor reta; ese in secunda fortuna ad superbiam prolaPsus, Prilsusque, ac rursus Langobardorum opibus resedius , . Per laeta, Per adversa, res Cheruscas amictabat.18 Per idem tempus Chauci, nulla dissensiones clomi, D morte Sanquinii alacres, dum Corbulo adventat, inferiorem Germaniam inCursavere , duce Gannasco: qui natione Caninefas , auNili re stipendium meritus, Post transfuga, levibus navigiis praedabundus, Gallorum ma Xime ora in vastabat, non ignarus, dites k imbelles esses. At Corbulo provinciam ingIessus, magna cum Clara,

A mox gloria , cui Principium illa militia fuit,

triremes lveo Rheni, ceteras naVium, ut Quaeque habiles, Per aestuaria ia fossas adegit; lintriabusque hostium deprelIis, Κ turbato Gaiana sco, ubi Praesentia fatis composita sunt, legio-

18쪽

ANNALIUM LIBER X L

nes, operum D laboris ignaras, populationibus A. U. laetantes, Veterem ad morem reduxit; ne quis agmine decederet, nec pugnam, nisi iussi is, iniret. stationes, vigiliae, diurna nocturnaque mUnia, in armis agitabantur. Feruntque, militem, quia vallum non accinctus, atque alium, quia pugione tantum accinctus foderet, morte punitoS. quae nimia, k incertum an falso audia, originem tamen e severitate ducis traxere : intentumque D magnis delictis inexorabilem scias, cui tantum asperitatis etiam adversus levia credebatur. Ceterum is I9terror milites hostesque in diversum affecit. nos virtutem auximus: barbari ferociam infregere.

Et natio Frisiorum post rebellionem, clade L. Apronii coeptam, infensa aut male fida, datis obsidibus, consedit apud agros, a Corbulone de scriptos. Idem Senatum, magistratus, leges imposuit: ac ne iussa exuerent, Praesidium immunivit; missis, qui maiores Chaucos ad deditionem pellicerent, simul Gannascum dolo aggrederentur. nec irritae aut degeneres insidiae fuere adversus transfugam k violatorem fidei. Sed caede eius motae Chaucorum mentes: M Co

bulo semina rebellionis praebebat: ut laeta apud plerosque, ita apud quosdam sinistra fama. cur hosem conciret 2 adversa in Rempublicam casuria:

in prospere egisset, formidolo in paci virum ins-gnem, et ignavo Principi praegravem. Igitur Claudius adeo novam in Germanias vim prohibuit, ut referri praesdia cis Rhenum iuberet. Iam ca- χοstra in hostili solo molienti Corbuloni hae lite- Tacit. Vol. V. B

19쪽

C. CORNELII TACITI

A. V. Tae redduntur. Ille, Te stabita, quamquam mura Zoo ta simul offunderentur, metUS EX Im Peratore, contemtio ex barbaris, ludibrium apud socios, nihil aliud prolocutus, quam beatos quondam duces Romanos i signum receptui dedit. Ut tamen miles otium exueret, inter Mosam Rhenumque

trium D viginti millium spatio fossam perclia Ait,

qua incerta Oceani vetarentur. insignia tamen

triumphi indulsit CaesIr, quamvis bellum negavisset. Nec multo post Curtius Rufus eundem honorem adipiscitur, qui in agro Mattiaco recti serat specus quaerendis venis argenti: unde tenuis fructus, nec in longum fuit: at legionibus cum damno labor, estodere riVos, quaeque in aPerto gravia, humum infra moliri. quis subactus miles, A quia Plures per provincias similia tolerabantur, componit occultas liteTas, nomine exerincituum , Precantium ImpeTatorem, ut, quibuSpermissurus esset exercitus. triumphalia ante tribu

11 ret. De origine Curtii Rufi, quem gladiatore genitum quidam prodidere, neque falsa Promserim, k vera exsequi pudet. Postquam adolevit, sectator Quaestoris, cui Africa obtigerat, dum in oppido Adrumeto vacuis per medium diei

porticibus secretus agitat, oblata ei speCies muliebris ultra modum humanum, Sc audita est voX:

Tu es, Rufe, qui in hanc provinciam pro Consule venies. Tali omine in spem sublatus, digressus que in Urbem , Sc largitione amicorum, simulacri ingenio, Quaesturam, & moX, nobiles intercandidatos, Praeturam Principis sustragio assequb

20쪽

tur: cum hisce verbis Tiberius dedecus natalium A. U. eius velavisset, Curtius Rufus videtur mihi ex se na- OOtus. Longa post haec senecta, M adversus superiores tristi adulatione, arrogans minoribus, inter pares dissicilis, consulare imperium, trium phi insignia , ac postremo Africam obtinuit: atque ibi defunctus, fatale praesagium implevit. Interea Romae , nullis Palam, neque cognitis 21 mox causis, Cn. Nonius, Eques Romanus, ferro accinctus reperitur in coetu salutantium Principem. nam Postquam tormentis dilaniabatur, de se noxiam fassus, conscios non edidit, incertum an occultans. I iidem Consulibus P. Dolabella cen- fuit, spes iaculum gladiatorum per omneS annos celebrandum pecunia eorum, qui Ouaesuram adipi e rentur. Apud maiores virtutis id praemium fuerat , cunctiique civium, si bonis artibus fiderent, licitum petere magistratus: ac ne aetas quidem distinguebatur, quin prima iuventa Consulatum ac Dictaturas inirent. Sed Quaestores, regibus etiam tum imperantibus, instituti sunt: quod lex curiata ostendit, ab L. Bruto repetita. mansitque Consulibus potestas deligendi, donec eum quoque honorem Populus mandaret. creatique primum Valerius Potitus D Aemilius Mamercus, LXIII anno post Tarquinios exactos, ut rem militarem comitar tur. dein , gliscentibus negotiis, duo additi, qui Romae Curarent. moX du-Plicatus numerus, stipendiaria iam Italia , D accedentibus provinciarum vectigalibus. post, lege Sullae, viginti creati supplendo Senatui, cui iu-