장음표시 사용
651쪽
a exprobraret : & fama fuit, Tibe. tum is ad ostendendam filii sui Diu si se vatiarn , movendasque populi offensiones . eidem concessisse , ut ludos spectaret gladiatorios, sicut & laetari solebat, quoties inter ejus filios
di Senatum contentio, e oriretur. Uerum artes istae noxiae magis sunt de minus sincerae, uam integritatem paternam eceat. Prudentius consilium
est , virum aliquem cordatum Principi adjungere , penesuem negotiorum cura sit dei rectio; uti fecit Uespasianus, qui filio suo Domitiano Praeturam dedit, Mucianum ver laborum socium esse d voluit.
vitae patris impatiens tantos sumpserit animos, ut ambitiosa aliqua machinatio contra amorem & venerationem parenti debitam timeatur, ri
potio alleui applicari poterit,
an quo cogitationes suas dianimi vigorem occupet; qua de caussa Pharasmanes Iberiae
Rex filio suo Rhadamistoe Armeniae occupandae curam
dedit. Vti vero ea cautione honorandi filium, eumque gravioribus occupandi muneribus
s. R. Annalis a ca in Domitianael Prat Aram e
SImb. Io . in ejusmodi easibus omnino opus est ita curandum quo que , ut alteri alicui armorum committatur imperium: nam
fui illis cum potestate praeest,
Ad eum finem Otho fratrem suum Titianum praefecit exercitui , imperium ae potestas penes Pioculum fmansit. Tiberius quoque, postquam S
natus Germanicum ad proeu randas Provincias transmar
nas destinasset . Pisonem Syriae Legatum constituit, ut illius spes & consilia g coe ceret. Et nunc quidem in Europa ea Statuum re Imperiorum est ratio, ut minus ista timenda sint pericula. Quod si tamen filii alicujus Naturatam humana esset & ferox, ut remedia aecensita ad Pactis seeuritatem minime sum-cerent, videat num illud adhibendum sit, quo Rex Philippus Secundus usus est ad versus Principem Carolum fi lium suum unicum . Ob quam
executionem obstupuit Natura , attonita de suamet potentia haesit Politica , di man dus inhorruit.
I. Quod si propter filii odium subditorum fidei dimissus fuerit, nullum solet esse oportunius remedium, quam si eum in aula fle sub protectione alterius majotis Principis dummodo nulla timenda sit aemulatio 2 educari faciat. eum quo deinde suam fit metamicitiam. His rationibus permotus
fi Profecto Brixellum Niboue, b mr Imperii renes risianum strarem . vis ac potestas emet Proeulum Pr dictum. Tae. lib. a. Hist. st Qui Syria imponeretur , adi ea Germ μοι coercenda.. Idem ibid.
652쪽
HI sciua in re praesentia his . raves perpesIi sunt calamita-
negotia adhibeant L 1, Noost patris obitum
653쪽
mine versatur navis, & dum novae introducuntur formae, pati solet Natura ob defectionem finium,Vigoremque principiorum. In illa rerum vici Golitudine gravia oriuntur pericula iriter concurrentis utrius-
aue gubernationis undas . non ecus ac quando rapidum aliquod flumen in aliud simile cum impetu defluit. Facile Successoris perit auctoritas, &va ias contra se experitur machinationes ac a novitates.Dahit itaque. Princeps operam . ut ultimus gubernationis suae .exitus tam quietui ac tranquiIIus sit, ut absciue incommodis alius aliquis eiciem queat succedere: de sicut, dum nautae por tum subeunt, remi tolluntur, re contrahuntur vela, ita Principem gubernatione defungi oportet, deponendo ex animo omne, belli ossensionisve co-εitationes, antiqua stabiliendo Redera , & alia nova sanciendo, cum finitimis praesertim, ut Pacem Statibu, suis conciliet. h Dε ia matura eta pregi mendesni Nin fans stilbiliν race,e quiem
Mantener sue Citta fra lyaν- me, e i Regni passente victu tranquille ,
Dissimulet offensas , ut Tiberius fecit cum e Getulico , &Reκ Philippus Secundus cum Ferdinando de Medicis: tali enim tempore PrincipeS prudentiores arcum Iridis sepulcris suis jubent superstrui , qui pacis signum sit successoribus,
uti Athenienses faciebant, ad suadendam haeredi injuriarum vindictam. Provincias exteras consiliis & astu, non armis d regat. Gubernatores ii sindem praeficiat facundos , pacis amicos , de belli inexperto ne forte illud conet tent; uti Galbae tempotibus e factum. Subditorum animos & lites
componat,injurias arceat, m deretur exactiones, novitates
populo exosas tollat, & eligat Ministros, prudenteri amantes concordiae & t3anquillitatis publicae. Ita fiet, ut pacatis hac ratione. λrmatisque adquietem & mansuetudinem animis, eandem quoque de Successore sibi polliceantur
subditi, neque res novas m liantur
MVlti insignes viri pluri- ideam efibrmarent. Integris
inum speculatione, saeculis opus fuit ad eiungen- . qua eκ perientia elaborarunt, dii Vas illud ex Ostro Regi ii, ut perfecti alicujus Principis sed terreum tamen, non mi nur
654쪽
nu, fragile, quam l eliqua, magisque, quam ullum aliud, casi-bu, obnoκium , praesertim si Figulus e Machia, elli disciplina sit, unde omnia prodeunt
rum interitura; quale fuit illud, quod reliquorum omnium quasi exemplar & normam posuit. Hactenus quidem Symbolis nostris illud egimus potissimum , ut Pu puram
istam eXeoleremuς, cujus la coccinea post breve tempori S spatium iterum abit in cinerCS. Α cunis suum sumpsit evordium , finitur m tumulo. Haec vitae parenthesis est, quam brevissima temporis clausula intra se complectitur. Nec facile dixerim , quae felicior hora sit, illane, qua lucem hanc primum aspic:-mus oculis an illa qua mortis
655쪽
a immergimur tenebris: una enim principium. alter labo rum finis est, e tametsi interesse.& non esse multum inter fit, illud tamen adsistam mat Tiam pertinet, non ad hominis formam, quae immortalis est, di morte perficituo Naturalis est sepulcri horror , si tamen Potentior in nobis esset ratio, quam vivendi appetitus, plurimum utique laetaremur, quan do illi fieremus propinquiores; scut laetantur, qui thesaurum
inveniunt, eerti nimirum optatas opes in iis fore , reconditas. Etenim in sepulcro anima erum aeternae quietis thesaurum reperit Istud indicare voluit Simon Machabaeus hieroglyphico illo sculptatum navium mera columnas, quibus Patris sui & fratrum e Mausolea cingi jussit; innuens sciliaet vitae nostrae navem mundi
hujus fluctibus innatantem fluctuantemq:, tum demum con
quiescere , eum ad littus mortis avpulia fuerit. Et quid vita aliud est,quam perpetuus mortis timor nihil siquidem est, quod diuturnam ejus duratit Mem certo nobis polliceri possit. Multa signa mortis portendunt vicinitatem; at nullum
Leeeritur, quod certos vitae temminos rite designet. Florentissma etiam aetas, optima corporis constitutio, nec unam vitae horam satis tuto praestare nobis possunt. Ipsum cor, quod
in quietis loeo est in hoc eorpori, horologio, prs sentes quidem indicat horas , at riori s turas. Nec debet incertitudinem istam Naturς odium quisiquam interpretari. sed favorem potius: nam si aeque praefinitum esset moriendi tempus, ac nascendi, destruendi corporis. ac efformandi. nimis alienam h recta ratione vitam homo
duceret; atque adeo ne unicum quidem certum momentum
ad respirandum illi dedit, sed
contra potius in rebus omnibus indicia plurima posuit vitae brevioris. Terra manc ei reis praesentat florum suorum iuventute , & canitie messium; aqua undarum fugacitate ς aer ignibus,quos in momento sue cendit, & rursum extinguit; caelum in illo principe lumine. quod unus idemque dies in aureis orienti, cunis nasti videt.& mori in obscuro Dceide iis tumulo. Uerum si mors
malorum omnium malum extremum est , in selicitate poni debet, quod tam celeriter advolet. Quanto minus cunas inter & tumulum intercedit temporis, tanto minor labo rum & aerumnarum cursus Est. Propterea Iobus translatum se optabat de utero matris suae aci d tumulum. Simul ac nasciamur, constringimur vinculis, de vivimus postea curis e im- .pliciti , nec melior ea in re nascendi conditio Principum, ac scsterorum. Si in longaeva vita
humanad suaνέ de mu a eatim isti me qui
656쪽
i s . . I I. SYMB. Is humana consisteret felicitas ,
homo vivendi diuturnitate etiam cervos excederet et in- dignum enim inret, ullum animal felicius esse , quam hominem , in cujus obsequium illa omnia sunt a condita. Desil derium illud naturale, ut horae
celeriter transeant, argumento est, non esse tempus, quod humanam felicitatem constituat, alias enim in eo conquiesceret animus. Quod prae
ter tempus appetit, illi adhue deest. In Principibus, quippe qui majoribus expositi sunt casibus, magis quam in ullis
aliis experientia commonstrat, quod in longiori vita Fortuna periclitetur. haec enim' eam prosperis fatigatur, quam adversis. Fortunatus fuissetLudovicus X I Franciae Rex , si
ante extremae suae aetatis eata
. mitates, de miserias diem suum obi i siet. Mare quoddam tempestuosum est omne Imperium , quod longiori vitae de-l cursu tranquillum conserVari non potest. Qui vivit diutius, plura pericula tempestatesque experitur. Verum spectato fine& perfectione Naturae , felix est vita diuturna , quando secundum Iobi testimonium
matura ad sepulchrum pervenit, veluti frumentum ad b granarium, antequam seriectus decrepita eam flaccescere faciati tunc enim una cum tenebris mortis vitales refrigescunt spirituS. corpus ad obeundas sunctiones fit in idoneum, nec manus tremula Imperii clavum
frumentum anasMrum, quod in temp-
amplius moderari potest , ne visus perspicere caeli nubes , ventorum vias, & maris scopulos, nec audituS percipere Scyrulae & Charybdis latratus. In tantis Naturae miseriis deest Principi constantia , di reduinctus sensuum humiditate ad
aetatem puerilem, omnia persuaderi sibi patitur, & regi se sinit a malitia , quae magis soleri tune est in iis, quos ei reum se habet, quique minore tunc metu peccant, majore C pramio.
Mulieres voluntati & arbitrio ejus dominantur, uti in Livia videre fuit, quae d senem Angustum devi erat ades , ne Nepotem uni m Agrippam Posthumum, in Insulam Planasiam prointueret e immo ad talem rede
git statum, ut qui ante totum orbem in Iace conservare noverat, ne luam quidem postea Familiam sciret e regere. Vnd
porro fit, ut Maiestas irrisui letastidio sit omnibus : evius rei exemplum Galba fiuit. Notiones aliae eum aspernantur& attentant aggredi: velut m
banus Tiberio g factitabat. Pe rit Principis decrepiti auctoritas , & jussa spernuntur, quia non putantur ab illo proficisci: uti de Tiberii mandatis multi. opina
657쪽
Xecratur, quippe quem pro inutili habet instrumento, unde omnia manant gubernationis incommoda ac detrimenta ;cumque amor ex utilitate ferenaseatur, re nutriatur spe. plerique parvi illurn aestiniant: nam multum largiri non potest , cui parum vitae superest. Velut b precarium ejus impe-vium. θ brevi transiturum habetur, uti Galba c accidit. & Ministri velut accipitres Norvve-giae . ut diem lucrentur, mox
ungues iri bona publica injiciunt , ossicia de gratiaS pretio divendentes, perinde ut ejus dem Imperatoris Galbae liberti faciebant. Cum igitur provecta aetas ad talem pei venerit statum , instructione Principi opus est, magis ut suam agnoscat inhabilitatem. & impetit onus in
documentis ad illud continuandum. Ne falli se sinat ambitione, opinionem & plaulum Praeteritum sibi ponendo ob oculos: neque enim homines Principem . qualis fuerit, sed qualis modo sit, considerant. Nee sussicit aliis metum aliquando incussisse . nisi jam
quoque timeri se quis faciat; uti nec bene olim gubernasse ,s nunc rite piaeesse necue pos-st, neque nolit: Imperium e-him maiis instar est, quod cadavera inutilia mox in litius ejicit. Princeps ab animae forma aestimatur, qua jubet, im
a FasDa titerast. ετ PνIncipe inlita exitium domui ei es ini eoui clamiιat. Tac. lib. s. Annal.
quod si illa una cum aetate de ficiar, perit existimatio. atque adeo prudenti, et it agrioscere tempori injurias de contem pium aetatis . S. subducere se illis , antequam eveniant. Si
negotia Pi incipi valedicere debeant, satius est, Pr meip-m illi, valedicere. Egregium facinus est, suammet agnoscere fragilitatem, & ultro etiam
Ma estatem deponere ante, quam mors violenter eam eri
piat , ne dicatur sibi ignotus obiisse , qui vixit notu, Omnibus. Cogitet Regale suum se pitum d herbae illi, cui idem sceptri nomen est, esse simile, quae bie vi tempore in vermiculos convertitur; & si univerinsus tetrae globuς vix puncti instar est ad cassum comparatus, quid erit unica Monarchia , quid unicum Regnum i Et liscet amplissimum etiam fuerit, nihil inde, nisi solum e sepulcrum efferet; aut sicut Saladi-nus dicebat, indusium aliquo a mortuale , nulla alia secum asportata fgloria. Non semper Reipublicae vivere debet Prin- ceps, , sed tempus aliquod sibi
quoque reservare , dando ope ram,ut sub vitae occasum mortis horizon immunis & liber si h va; oribus ambitionis, dea nubibus passionum atque assectuum; uti Sol in praesenti exhibet Symbolo, cui occas nem dedit sepulcrum Iosue, in quo simulacium Solis erectum fuit, illo tamen disci imine , quodd Theoph. l. de plant.
658쪽
quod ibi positus fuerit in memoriam starionis suae , quasi praestuit voci illius a obediendo hic vero ad significandiam, quod sicuti clarus sereiusque Solis obitus certum signum est mane sequenti iterum cum serenitate orituri: ita impe-
Iium , quod sancte & feliciter clauditur , denotet felicem quoque sore , qui in praemium virtutis & ultimi exempli hujus efficacia in eodem succes.surus est. Rite vivere & mori etiam docet religiosus ille secessus Caioli V. imperatoris, tam a curis publicis alieni, ut nunquam amplius de Monarchiae suae pristinae statu sciscitaretur, traducto jam ingenti illo animo ad heroica alias fi
cinora ficto factoque, ad homtuli alicujus culturam , & ad fallendas horas i post spiritualia peracta exercitia in ingeniosis quibusdam artibus. s. Quod si graves pertim ,
seantur controversiae , aut se
ditiones in ipsa Coronae successione , ad eorum pertinebit prudentiam, qui morienti Principi assistunt, ut mortem ejus secretam habeanti eamque,& quis rerum potiatur , uno eodemque divulgent tempore : in ea usmodi enim casibus populus juveni cuidam equo nondum domito similis este solet, qui nisi prius ephippio insternatur, quam illud videat, non admittit. Hac cum
prudentia Livia Augusti celavit obitum, donec Tibet ius in e us locum b sufficeretur; utici Agrippina mollem Claudii,
b stisaut excessisse Avustum, o
ab ipsa veneno sublati, tanta cum dissimulatione , ut e etiam defuncto eju, nomine
supplicatione, pro ejusdem salute, tempusque suppetet et, ut intiam de Neronis e succes.sone ageretur.
Divulgato Principis obitu , nec pietaS , nec prudentia lacrumas & moestitiae signa coinhibenda suadet : neque enim Spiritu, sanctus ea ullo modo prohibet . quin consulit d potius. Abneri mortem uni vel sus deploravit populus , de David ipse ianus illius usque ad sepulcrum prosecutus e est. Etsi enim non desint piae uaedam ac Christianae consi erationes ,.quae solati nos possint licet item certa quaedam fuerit Natio, quae minori immortalitatis luce praedita nascentem lacrymis prosequeretur, & vita defunctum elle rei cum gaudio, hae tamen omnes considerationes pro iis solum sunt, qui ad meliorem
vitam transiere, non pro vivorum derelictione & solitudine. Etiam Christus Dominus Servator noster Lazarum a mortuis suscitaturu, ad sepulcrum illius lacrymas f ei undere visus est Ultima haee luctus indicia dolori & teneritudini naturalium affectuum prohiberi nequeunt. Bilances sunt, quae desuncti Principis expendunt merita, quibusque,
659쪽
eos D ID. SAA UT DR IE smb. raditi aestimari potest , in quanto apud populum fuerit pretio;
obtusae item amoris & ob dientiae in subditis, quibus se vitutis annuli magis in dies consolidantur, & Sueeentiri animus additur. N n oportet tamen ad luctum sumptuosum obstringere populumne Priri eipis mors nimis ei grave tributum lat. s. Pompa funebris, Maus lea magnifica . adornata statuis Be caelaturis magnorum sumptuum , non mera Princi pum vanitas aestimari debent,
sed generosa quaedam ei etas potius, quae ultimum designat numanae Majestatis termirum . & magnificentia illa,
qua honorantur, & asservantur eorum eineres , ostendit cultum ae Uenerationem Μ
testati debitam et neque enim sepulera aliud stant, quam muta quaestam historia prosapia a Regiae. Exequiae Resum Davidis & Salomonis insiani eum pompa & splendore cede blatae sunt. s. In privatorum exequiis magna vigilantia opus est , s
cile enim introducuntur si perstitiones Religioni noxiae.1llusa imaginatione ex eo, quod a defunctis aut sperat , aut metuit; quia vero etiam funerum sumptus quotidiani sunt, & ad multos pertinerit, omnino moderari illos expedit di dolor enim & inanis gloria nimium augere eos solent. Plato sepulcrorum fabricae certum uoluit pretium; uti & Solon, Oe post eos Romani. ilex Philippus Secundus pragmati
nimias exequiarum eXpensas moderatur & eorrigit, , Para
que sverba ipsius sunt j δε εαε
tem , de exequias Principis o quem ista formant Symbola. hujus aedificii politici fabrieae quasi coram assistens , a pri mo usque ad ultimum illius
lapidem ; atque ut nunc ea dem Serenitas Vestra omnia facilius recolat, Operae Pre. tium existimavi, aliquam qua
si aedifieii totius ideam seu speculum hie apponere, in quo
illud repraesentetur. Mut in minori major repraesentat eivitas. Erit iste Rex Perdi nandus Catholieus Serenitatis Vestrae Avus. sub cujus glorioso imperio omnes Pacis bellique artes floruerunt, de utriusque Fortunae tam Pro
sperae, quam adversae exempla vidimus. Infantia magni istius Regis adulta & virilis fuit. Quod ars & studium in
eo perficere nequiverunt, per feeit experientia. transacta in exercitiis militaribus juventu. te. Otium illius nego lumerat, relaxatio animi vigila tia. Αffectibus suis dominaba tur , magis dictamina secutus politica , quam naturaleS minclinationes, Deo magnitudinem suam in acceptis retulit. de gloriam a suis quaesivit is cinoribuS , non alienis Majorum. Imperium officii loco a ha
660쪽
habuit potius, quam successi tia prudens; cautio, providenis ne partum. Regno celeritate tia ; suspicio , circumspectio adi praesentia sua quietem red- malitia, defensio, dissimulatio, didit. Evexit Μonarchiam tutela. Neminem fallebat. virtute & prudentia firmavit fallebantur tamen alii verbo relisione di justitia; conser- rum ipsius & tractatuum aequi. vavit amore & auctoritate; vocatione , quos tam dextreexornavit artibus; ditavit agr instituere noverat, ut si m rum tultura Ze commarcii., & Iitiam prudentia superari ne- fundamentis atque institutis cesse Bret) expedire se nosset vere politicis arie maturam rein absque eo , quod fidem publia Iiquit. Tam aulae suae, quam cam frangeret. Nec Marest Regnorum Rex fuit; tam in tem illius mendacium fallere illa , quam in his oeconomus audebat, nee seientiam adula & Paterfamilias. Liberalita- tio. Ministrorum utebatur tem temperavit parsimonia , pera , absque nimio tamen de benignitatem auctoritate, m - privato erga eos affectu. Con destiam gravitate, clementiam silium eorundem admittebat justitia. Animadvertendo in regi vero se ab iis minime pa-Paucos eomminatus est mul- fiebatur. Quod emeere ipsetis, re remunerando nonnul- met poterat, non committebat Ios omnium spes aluit. enin aliis. Deliberabat diu, exeque-ss in personam suam admissis batur celeriter. In iis, quae fa . Veniam dedit, non iis , quae cere constituerat , essectus ad dignitatem Regiam perti- prius innotescebant , quam nerent. Subditorum injurias, causae. Legatos suos sua eel non laeus ae tib i factas , ultus bat consilia; quoties cupiebat,l est: nam ut Patrem eorundem ut ipsi suamet opinione deel se gerebat. Statum potius , pti tanto emcacius contrariam quam decorum periculo ese aliis persuaderent. Diviso cum Posuit. Nee Fortuna prospe- Regina imperio praeesse , dera efferri se passus est, nec ad, Genero suo obedire noverat. versa dejici. In illa adverstas Tributa pro riscessitate impo hane se communiebat; in hac suit, non ex cupiditate aut vero sua elaborabat industria, luxu. Quod urgente necessit ut ad illam rediret. Tempori te aecepit ab Ecclesiis, eadem ipse servivit, non contra ipsi cessante iisdem restituit. Iu- tempus. Paruit necessitati, e risdictionem Ecelesastieamque opportune usus est , suae veneratus est.& conservavit. eam utilitati accommodando. Regiam aulam fixo loco nota
Amari te feeit. Ae metui. Ad habuit, sed Solis instar, R
dandas petentibus aures fuit gnorum suorum orbes per vi - facilis. Audiebat. ut sciret, & ces obiit. Pacem tractavit eum sciscitabatur. ut instrueretur. modestia de gravitate, bellum Non fidebat hostibus,& a suis vi de astu prosecutus est. Nec etiam amieis tibi cavebat. belli captavit Measonem, nee Amicitia illius erat utilitas pu- paeem recusavit. Quod pedeblica ; eosnatio, ratio Status ; oecupaverat, brachio de inge-
confidentia sollicita; dissidem nio tuitus est, spoliis Δαus