Marsilii Ficini ... De vita libri tres, recèns iam à mendis situque vindicati, ac summa castigati diligentia, 1. De studiosorum sanitate tuenda. 2. De vita producenda. 3. De vita coelitus comparanda

411쪽

Sic tamen nutriri debet ut natura tot redinec febres multiplicetur: plus enim mesto quam caeteris hoc in casu ubcriori opus est alimento. Inquit Aui cenna quarto Canono, quod venarum repletio per nutrimentum prohibet vaporis venenosi aeris & humoris transietum, & quod hi frequentius h berentur

qui intrepide nutrimento adiuuantur.

Nota, quod facto clystere solutivo, de quo supra mentionem secimus, si restauratione opus sit alia, sumat aliquid per os, facies soIutionem vel cum cne-inate vel suppositorio, inde ad horas quatuor administrabis aliquid nutria mentiMe quo paulo supra dissuerimus. Vinum si album, subtile, odoriferum,

dilutum cum aqua ferrata, recenti sal-tc,parte aequali. Melior vero esset aqua aurata, in qua aurum ignitum extinctum sit, vel etiam extingui potest a rum in vino.Non sinas eum pati sitim, nec os exiccari, sed continue fac ipsum gargarizare cu vino albo bene diluto. Res teneat in ore humidas, frigidulas, . frequenter bibat de acetositate citri, tulebrosato ana partes aequales cum vino granatorum δέ aqua siue succo acet

412쪽

acetosellae. Utilis est syrupus aceto simplicis cum aqua serrata, & pariter succus cedri vel limonum siue aranei rum expressorum: haec dabis cia aqua& saccharo fini, vel sorte melius cum aqua hordei vel ferrata. Ite sacellarum rosatum aut dia mare natu, vel diapr nis & diacydoniten dissolutu in aqua, colatum & expressiim, vel rosas, cerasi

acetosa,myrobalanos,tamarindos,priana, donia, persc. 'sicca, trita, & insi sa in aqua, post colata, expressa &cum siccharo & aqua recenti exhibita, vitilia sunt. Couenit etiam acetum album cum aqua serrata & saccharo aegris, simulatque sanis.Consert etiam Oxysa chara composita cum aceto assio, incco granatorum acetoserum, & saccharo. Prodest quoque succus granator u m dis saporis,vel iccus sue vinum acet forum cum modico sicchari,& aqua hordei cum vino granatorum.Bonu est annulos aureos in aqua tandiu cohic re, ut aliquatulum rodantur per aqua. Item bullire aquam cum auro, & ea Vti

in cibo & potu bonum est. Secundum Getilem seri fortasse potest , ut aurum ad formam reducatur liquidam aptam

413쪽

ad potandum, hoc modo: Sume auri unciam unam, argenti viui uncias duas, miseri & simul mista maneant quousq; aurum dissoluatur, deinde imponas lcmbico cum igne lento,inlatum quod

argetum viuu alembicum exeat. Pomea excipias aurum ex fundo alembici,& adde aquarum buglosse uncias quadragintaseptem,ponas in alem bicii vitreum bene obturatum. Continuabis sub eo ignem per tres dies & noctes, ignem dico bene proportionatum. In fine si callueris artem, inuenies aquam minime consumptam, & aurum liqv

factu, & hoc est auru potabile cordi lissimum,&digeri potest. Aurum quide alia forma parii est utile, quia digeri nequaqua potest. Administrabis bis in die ieiuno stomacho ex his syrupis, scilicet de acetositate citri, de limonibus,de cichoria,de fumo teres ana drachmam dimidia, cum vncia una aquarum melissae & succi acetosellae. Item strupi de agresta,de ribes,rob berberis, de cydoniis, de granatis medij saporis, de granatis cum aquis endiuiae & bu- glosia. Ite syrupi de endiuia cum aquisendiciae & aceto sitate citri, cum succo acet

414쪽

acetosellae, & vino granatorum acetosorum:item succumlimonum,uel citri, vel arandiorum expressorum exhibendum cum aqua & faccharo. No displiceret si loco aquae administrares bro-dium pullorum,quod appellari vulgariter solet Piperata, aut perdicem coctam cum agresta &endi uia, exinde colata,cui mistum sit aliquid ex memoratis succis, cum dulcibus conlcmpera do acetosa, veluti natura facit in granatis med ij saporis.Etiam mala granata acetosa cum vino & succo suo sola, vel etiam cum aliis succis, condiantur bene omnia. Item succum rosarum, myrobalanos, tamarindos, saccharum rosatum & di amarenatum, diapronis, diacydoniten , dissoluta in aqua,& colata & expressa , bibenda sunt

cum aqua recentu Ιtem Oxysacchora cum tuleb rosato & aqua serrata. Item succum rosarum & acetosit tem citri cum vino granatorum. Nota , syrupus acetois scilicet in quocui que utilis est syrum. Vbi non habeatur

acetositas citri, exprime limones vel araneios , & cum saccharo tempera,

di ubi maior adsit caliditas, maiori . quam

415쪽

quantitate dabis acetosa: ubi minor, minori. Et ubi non habeatur sympus acetosu7, dabis acetum, aquam & charum simul permista Album acetum melius est rubro. Item syrupum hunc optimum: Mime succi melissae, boraginis, bugiosae depurati ana uncias tres, aquae rosa ruin, aceti albi alia unciam unam cum dimidia, aceto sitatis citri &limonum unciam dimidiam, sacchari albi libram unam, ex hoc propinabis uncias duas cum aquarum bu ossae &acetosellae unciis duabus & dimidia, ex his utere quo placet : Et simul dato duos trochiscos de camphora.Quidam sapientum loco syrupi hanc dant potionem di Sume aquae rosarum libram unam, vini albi odoriseri libram dimidia boli armeni optime puluerisati &cribrati unciam dimidia pro vice una exhibeto drachmas duas: est enim remedium & antiquum & potens Everimentatores duobus potissmum utu-tur, videlicet succo florum arandiorum cum vino in casu & post casum, & s mine cardonis benedicti cu vino , quia haec sunt experta aduersus venenum langorunt Solent & haec dare sapietes:

416쪽

A N T r o o T V s. qi3 Sume succi scabiose uncias tres , terrae sigillatae drachmam unam cum modico vini, item seminum citri drachmas duas cum vino bono. Ilcmambram &charabe cum vino. item sp ierum co gulorum drachmam Vnam cum vino.

Coagula sunt muccilagines quaedam in certis vescis, appensae in visceribushoedorum & leporum Item radice palmae Christi cum vino. Haec quibus ut

tradidimus sapientes utuntur, remo- . Uent Venenum a corde.Conueniunt ad

conseruandum & cura dum hae conssctiones. Multum conlide in hac nostra compositionesmplici,secura,essicacissima. Accipe boli armeni drachmas duas,terrae sigillats,corallorum rubeorum ana drachmam unam, corticum citri,Σedoarie croci ana drachmam dimidiam,sacchari rosati rosis rubeis conditi uncias sex, acetositatis citri uncias decem, dabis semper cum vino albo &aqua rosarum. quandoque commiscet

dum est paru aceti rosati. Ex his etiam conficere possumus pitulas, si loco sa

chari rosati accipiamus rosam rubearum unciam dimidia, cum acetositate

citri quatum sufficit. Quida dantistas

comp

417쪽

, compositiones: Sume facchari rosati, trium sandalorum, diadragati ana vocias quatuor, otia aurinumero decem, margaritarum hyacinthorum, ossis de corde cervi ana drachmam unam. Item cape margaritarum scrupulum unum,

sapphiri, hyacinthoru, smaragdorum drachmas duas, terrae sigillatae, trium granoru, serici crudi tritiana drachma dimidiam, smaragdorum drachmam una,manus Christi rosati quantum libet aquae roserum in qua confricentur annuli aurei vel vasa aurea huiusmodi quantum sumit. Item aquae rosarum, sacchari albi ana libram una sandalorurubeorum & alborum, corallorum rubeorum , spodij ana drachmam dimia diam , margaritarum drachma Vnam, hyacinthorum, smaragdorum, sapphiari, ossis de corde cervi ana scrupulum

vnia. Omnia aromatica conueniunt ad conseruandu & curandu, maxime quae

attinent frigiditati & caliditati. Et si

non conueniant ad febrilem calorem, valent tame aduersus venenum ipsius, S maxime si contemperentur cumseMgidis, ita ut ad frigiditatem aliquam declinient, & plus declinum stante veste

418쪽

temporum vel complexionum vel kbrium acutarum caliditate. Item nota

quod inter terram sigillatam,& bolum armenum haec est distantia, quod qua-

uis utraque valeat contra venenum &morbum nihilominus plus utuntur sapientes terra quam bolo in caeteris v nenis:at in morbo pestilentiali potius e conuerso faciunt. In hoc conueniunt omnes,in csteris venenis nil melius esse

terra sigillata, maxime exhibqndo eam T rna staeum modico boli armeni, & granorum gitat iuniperi, & aceto diluto sicundum mo citu M. dum Galeni, quia statim constitngit,

elauditque vias pectorales, ita ut v nenum per eas transire non possit, eti-citque venenum per Vomitum. Paria hier dc venenum quod persolutiva educibile, id facit administrata tam post, quam ante casum,sed securius ante. Similiter cosentium omnis, quod quum ad conseruandum se a peste, tum etiam expellendum ipsam bolus armenus critera simplicia superet omnia, marinis exhibitus cum vino albo & aqua rosarum,secundum ordinem Galeni, Sexapionis & Avicennae,qui aiunt se esse

expertoa tempore magnae pestilentiae.

419쪽

fuisse cum hoc faciliter & conseruatos& sanatos humores E st enim bolus a menus rubeuS pari roceus, delicatus, frangibilis,terra vero sigillata aliqua tutum sit ruben Eustui parum acetosa& arida, nonnihil viscola, nec tamen adeo tenax ut digitis adhaereat. Adue te quod nonnunqua initium capit morbus cum sputo sanguinis abundante, hoc in casu non datur bolus,neq; aliud huiusce venenosi sanguinis strictiuum: Imo coadiuuatur iste fluxus cum rebus pectoralibus, extrahiturque sanguis ex ambabus venis saphena in qualitatem complexionis. Quod si aegrotans est multum sanguineus, fit etiam minutio postmodii ex mediana. Nec sent praetermittendae fricationes stomacho ieiuno. Fac ut admoueat nase spong amintinctam in aqua rosam & aceto rosarum, & cu Vino odorisero, quibus etiasaepe lauet omnes pulsus & faciem. Ubi, adsit de futura phrenesi suspicio, ad

moveas quandoque fronti aquam rosarum cum acetorosaru. Et nisi nimia

metuas somnolentiam, addas parum camphors. Cura ne infirmus in profundum nimis deueniat somnum: susscivi enim

420쪽

nim horae sex vel quinque per diem &noctem, siquidem dormitio multa retrahit venenum ad intra. Ventose a tergo positae, frictiones & ligamenta circu extremitates,conserunt ad phr ne sim pariter & somnolentia.Item cta sere suppositori u ex sepone duro cum modico nigemmae. Somnus modicus in principio morbi utilis est, nec ideo tantum vigilandum est ut inde spiritus

resoluatur. Camera euentari debet si pe apexiendo & reserando ex laoc enim variatur aer: sic tamen euetari debet,

ob id sentiat aegrotas & patiatur frigoris quicqua .Debent tendi per latera i cti linwa aceto madefacta. Asperge parietes ac solum cametae aceto aqua permisto : spargantur hincinde, & per a , gulos & parietes apponantur frondes, pampini, cannae, selices, roser,plantulae&sol ia citrullorum, S alia quaeque Viaridantia, flosculi & poma odorisera.Facies sussitum ex sandalis &rosis, miristillis & camphora, terebinthina,thure,corticibus citri, corticibus granatorum & pomorum communium, additis modicum caryophyllorum & croci. . Super omnia curae sit, quod sngulis