Deusdedit presbyteri cardinalis tituli apostolorum in eudoxia collectio canonum e codice vaticano edita a Pio Martinucci praefecto altero bibliothecae vaticanae

321쪽

tudinem nimiam gerentes prospecutione nobis credita, quia in umbra mortis aliquas gentes in Germanie partibus et plaga Orientali Rheni fiuminis antiquo hoste suadente errare, et quasi sub religione christiana γdolorum servire culturo cognovimus, aliquos vero qui nec baptismatis unda sunt loti, sed comparatione brutorum animalium pagani factorem suum non cognoscunti Pro utrorumque illuminatione, ad praedicandum rectae fidei verbum, harum litterarum portitorem Bonifatium fratrem et coepiscopum nostrum ad easdem partes dirigere studuimus ut eos ad viam salutis informet, et in fide catholica doceat permanere. Hortamur igitur ob amorom Domini nostri Ihesu Christi et Apostolorum eius reverentiam, ut ei in omni hus solaciari uisibus totis debeatis, eumque in nomino Ihesu Christi recipiatis, sicut ipse de talibus ait. Qui vos recipit, me recipit. P videntes ei quae necessaria sunt, et comites itineris, olbum etiam ac potum, vel si quo indiguerit, ut cum eo praemia laboris eius porcipero mereamini, deque converSione errantium merces Vobis aequiratur in caelis. Si quis itaquo huic ad illuminationem gentium ab hac apostolica atque cathulica Dei e clesia destinato auxilium praebuerit, orantibus Apostolorum Prinoipibus consortia sanctorum Dei mereamur. Si quis vero quia non putamus adversando eius impedire conatus fuerit laborem, aut contrarius extiterit ministerio anathemato percellatur, ac perpetuae damnationi nisi digne petiituerit subiaceat.

Dat. kalendis Decembris indictiono IIII anno Domini ill

Iohannes episcopus Angeliarite imperatrici. Inter cetera. Ad hoc usquae malum crevit et incrassatum est, ut factiono Ravennatis Archiepiscopi, Maurinus cum suis complicibus qui excommunicati et anathematigati a nobis iam sunt, Ravennam ingrederetur, et fidelium nostrorum res cum eis sunditus raperet ac devastaret. Adeout claves civitatis Ravennae a vestariario n0stro violenter subtraheret, et pro libito suo nescimus cuius auctoritate ipsi archiepiscopo quod nunquam factus suisset recolitur potestative concederet.

322쪽

Iohannes episcopus Hludovico imperatori inter cetera. Nam monasterium sanctae MARiae in Comacho quodquo Pomposia dicitur, et monasterium Sancti Salvatoris in modie Foro. tri, aliudquo monasterium quod vocatur Sancto presbytero atquo colonos in territorio Ferrariense, et Adriense, et Gallicola et Faventillam Ravennati Archiepiscopo non abstulimus, sed ea monasteria et losa ab antecessoribus nostris p0ssessa reperientes, possedimus, actenusque iuro proprio retinemus. Alia quoquo loca et villas et predia de quibus aliquam sun tionem per is iam annos ecclesia Ravennas recepit, volumus ut pristinam lanctionem et dationem eadem recclesia deinceps recipiat. Et quia eidem aecclesiae alia loca nec tulimus, nee Occupari secimus, habeat quae actenus habuit, absque praedictis locis, idest Gallicata, et massa Faventilla, et absque praelatis monasteriis, quousque in praesentia vestra et ipsa loca quae sua esse putat, nostrae potius aecclesiae lege et ratione pertinere, omnimodis cognoscatis. Dat. IIII kal. Febr. indici. VII.

0XXIII.

Iohannes opiscopus Annoni Frisinguensis aecclesiae episcopo. Emeaciam tuae fidelitatis circa sanctam sedem apostolicam quam nimirum litteris tuis extuleras, operibus te approbare velle satis devotissime promittentem et gratanter accepimus, et pro c0mmendatione rerum R0manae ecclesiae provisioni tuae ut asseris commissarum. Noveris itaque nuperrime nos litteras,

dilecto filio nostro Hludou vim regi sed Episcopis et comitibus Italici regni qui earum redditus nobis deserri salvos faciant

transmisisse, nichilque alius superesse cognoscimus, nisi ut aurum, aliasque species quas te collegisse lateris, simul cum

praeteritae indictionis quominus fuerunt redditibus sub omni plenitudine nobis per totum Septembrem latui ae VII indictionis, aut per temetipsum reseras, aut transmittas, Seiens quasi hoc condicto tempore redditus nobis n0n venerint, nullius alterius nisi tuae mor0sae negligentiae specialiter imputandum.

323쪽

- 298 GPrecamur autem ut optimum Organum cum artifico qui hoc moderari et lacero ad omnem modulationis ossicaciam possit, ad instructionem musicae disciplino nobis aut deseras, aut cum eisdem redditibus mittas quatinus dum vile metallum beato Petro conserro sestinas, ab co aurea regni caelestis munera ca

Iohannes episcopus servus servorum Dei, Ill. subdiacono nostrae apostolicae sedis. Salubri providenti quicquid tecclesiastica requirit utilitas, illud committendum credimus esse per-mnis, quas fidei puritari vel placito actionis studium laudabili opinioni commendat. Quapropter tibi ili. suidiacono quod divina gratia suffragante dictum sit, omne patrimonium iuri sauctio Iloman id cui Deo auctore deservimus aeoclesiae, per insulam ill . constitutum praesenti priucepti0noperaequandum, sive ordinandum committimus tu iungentes ut colonorum viros sub divini iudicii contemplatione consideres, et quantum pen Sionis n0mine ab hoc praesenti Dominiciae incarnati0nis anno millesimo ili. insorro debeant sollicita provisione disponas, ne quisquam corum ultra quam sussicit exigi c0artetur, aut amplius persolvat. Et quicquid tibi cum Dei tim0ro provida deliberati, ne constiterit, eiusdem protectoris nostri d tera pr0tegente disponas, ut cui praevideris aliquid relaxandum, pensionis levigationem inveniat, et cui addendum eredideris, quod iustum est cogatur exsolvere, quia id quia pauperibus or0ζatur, longo fit a mor- cede, si a quibus insertur nun suerit iuste ac misericorditer

dispensatum.

Iohannes episcopus servus servorum Dei ill . notario nostro. In ordinando sive discutiendo patrimonio sanctae Romamn cui De0 auctore deservimus aecclesiae, in provincia ill . constituto ab hoc praesenti anno Dominicio incarnationis millesimo et it L iubemus te rectorem accedere. Te videlicet laeno agente, et abSquo colonorum gravamine converSante, ut dum

324쪽

divini consideratione Iudicii, nostrae c0mmunionis memor, itato emeaciter ac fideliter exhibeamus, ut nullius neglegentiae, vel fraudis quod absit alicuius inveniaris sustinore periculum. Magis autem id agas, quatinus do fido et industria tua divinae possis gratiae commendari. Ad familiam quoquo eiusdem patrimonii, secundum morem praecepta direximus, ut nihil ad pora gendum ea quae tibi iniuncta sunt in aliquo valeant impedire.

LXXII.

Itom in coclem.

Iohannes episcopus servus servorum Dei colonis et la- miliae massarum sive defunctorum in provincia ill . constitutorum. Ad sollicitudino in vero ill . Sed is nostrae notarii et rcgimen diu positio nostra pertinere constituit. Iubemus enim ut eius mandatis in utilitatibus et cultura agrorum parere prO- peretis, et salubrioribus obedire praeceptis. Cui talem dedimus potestatem, ut eos qui contumaces extiterint, districta severitato corripiat. Noveritis autem, sub hae condicione vos esse Ommissos, ut mancipia si qua soris latitant, vel fines perva sos sua instantia iuri ccclesiastico revocari non disserat. Pari-ier etiam listriculo suo suisse commonitum, ne aliquando violentiam rebus alienis vel raptum lacero pri Sumatis.

XXIII.

Iohannes episcopus servian servorum Dei ill . insulae illius glorioso iudici. Qui in actione positus bonis se omnipotenti Deo commendare studet operibus, viam sibi provectus sternit per quam salubriter ad desiderata perveniat, et ad maiora sempor Christo adiuvanto proficiat. Itaque praemi Seso Ralutationis alloquio, ili. notarium portitorem praesentium quem ad regimen patrim0nii ecclesiastici in ili. insula constituti transmisimus Vestrae magnitudinis commendamus, ut bonitatis vestrae illi affectum et gratiam in causis pauperum libentissime commodetis, atque ita eum sicut revera Christianos decet in omnibus adiuvetis. Quatinus dum vobis concurrentibus

325쪽

utilitatem commissam peregerit, ante omnipotentis Dei oculos intercedento beato Petro Apostolorum Principe actionum vostrarum mercedem invenire, et eius semper debitricem socclesiam habere valeatis. Nec enim novum vobis est, ista quae poscimus agere. Nam multi exinde venientes, tanta de vobis testati sunt, ut maiorem de sublimitatis vostrae bonitato fiduciam capero quam olim habuimus debeamus. Quoniapa postulamus petitiora sine dubio creditur exhibere, qui consuevit etiam non postulata prios tare. Omnipotens Deus ab omni malo vos protegat et de vestra nos diutissime salute laciat gaudere.

Iohannes episcopus servus servorum Dei ili. Episcopis aparibus. Ill. notarius sanctae nostrae iocclesiae pytrii iunium in insula ili. situm, ab hoc praesenti anno Dominicae incarnationis M ill. Deo auxilianto gubernandum noVeritis esse eommissum. Qua de re dilectio vestra memorato notario ubicumquo necesso habuerit, solacia sustinet impendere. Quatinus adiutus vestro auxilio, ea quae ei iniunximus sine impedimento valeat explicare, ut dum nobis de obedientia vestra retulerit, apud nostros animos possitis Deo propitio melius commendari.

, In EOctem.

Domno sancto et beatissimo patri patrum Papae ili. samulus vester ili. In pimdio meo ill . iuris mei, basilicam Eumptu proprio me suggero construxisse, quam in honorem Ranet rum ill . martyrum desidero consecrari. Cui basilicae ad luminaria vel ad helemosinas ibidem serviontibus offero ill . et ili. Quapropter quaeso Apostolatum vestrum, ut detis praeco-ptiones vestras ad ill . venerabilem ill . civitatis episcopum, quatinus supra memoratam debeat sacrosanctis misteriis consecrare, ut hoc facto, Fancta religio vestris temporibus sumat aug-

326쪽

mentum. Promitto etiam nichil mihi de eodem loco, ulterius vendicandum, nisi processionis gratiam, quae christianis omnibus in commune debetur. Pari quoque prece deposco, ut detis litteras vestras ad ill . venerabilem ill . civitatis episcopum, quatinus possit mihi reliquias supra mei huratorum sanctorum sollempniter contradere.

Ambrosius in libro primo do ossiciis. Ossicere enim istud est, non prodesse alteri, si largiaris ei qui conspiret, adversus patriam, qui congregaro cupiat tuo sumptu perditos qui inpugnent speclesiam. Non est hoc probabilis libyralitas, si adiu-Ves eum qui adversus viduam et pupillos gravi decernit iurgio, aut vi aliqua possessiones eorum eripere conatur, non prinbatur largitas, si quod alteri largitur, alteri quis extorqueat. Si iniuste quaerat, et iusto dispensandum putet, nisi sorte ut Zacheus reddas prius ei quadruplum quem fraudaveris. Idem in II libro. Quis igitur vel eos qui pecunia ad obedientiam reddimuntur, et eos qui assentatione invitantur, fidos sibi arbitrotur' Nam et illi frequenter se vendere volunt, et isti imperia dura ferre non possunt levi assentatiuncula facile capiuntur. Si praestrixerit verbo, immurmurant, deserunt, infesti abeunt, indignantes relinquunt. Imperare malunt quam obedire, quasi obnoxios bensificio subiectos sibi debere existimant quos praesitos sibi habere debeant. Quis igitur sibi fideles putet quos vel pecunia et adulationis sibi obligandos credidit Τ Nam et ille qui

pecuniam accepit vilem so et despectum iudicat, nisi sopo redimatur. Itaque frequenter expectat pretium suum, et illo qui Obsecrationem ambitus videtur, vult semper rogari. Ergo bonis artibus et sincero proposito nitendum ad honorem arbitror, et maxime ecclesiasticum. Ut neque resupina arrogantia, vel remissa negligentia fit, neque turpis affectatio et indecora ambitio. Ad omnia abundat animi directa simplicitas, satisque seipsa commendat. In ipso Vero munere neque se veritatem esse dura convenit nee nimiam remissionem, ne aut potestatem exercere, aut suseeptum ossicium nequaquam implere videamur.

327쪽

Enitendum quoque, ut boneficiis obligemus et consolatum plurimos reservemus gratiam, ne iure beneficii fiant immemores, qui se graviter lusos dolent. Sepe enim in usu venit, ut quos gratia laveris vel aliquo superiore cumulaveris gradu, avertas si indigno ei aliquem praeponendum iudicos: Idem in eodem. Perseola liberalitas est, ut primum opereris circa domesticos fidei. Grandis culpa, si sciento to fidelis egeat. Si scias eum sine sumptu esse samem tollerare, erumpnam perpetitur, quipriesertim agere erubescat. Si in causam inciderint, aut captivitatis suorum, aut calu pia tu , et nun adiuvos. Si sit in ca cere. et paenis et suppliciis propter debitum aliquod, iustus o crucietur. Nam et si omnibus delaetur misericordia, tamen iusto amplius, si tempore amictionis sui se nictili impetret, si tempore periculi quo rapitur ad mortem, plus apud te pecunia tua valeat quam vita morituri. De quo pulchro Iob dicit. Benedictio perituri super me venit. Personarum quidem Deus acceptor non est, quia n0Vit omnia. Nos autem omnibus quidem debemus misericordiam. Sed quia plerique fraude eam querunt, et a Tngunt erumnam, ubi causa manis fatur, persona cognoscitur, tempus urget, largius se debet profundere misericordia. Non onim avariis est Dominus, ut plurimum quaerat. Beatus

quidem qui dimittit omnia et sequitur eum. Sed et illo beatus est, qui qu0d habet ex affectu facit. Ceterum Dominus non vult simul effundi opes, sed dispensari, nisi sorto ut Eliseus boves su0s occidit, et pavit pauperes ex eo quod habuit, ut nulla cura teneretur domostica, sed relictis omnibus in diaei-pliuam so propheticam daret. Est illa etiam probanda liberalitas, ut proximos seminis tui non despicias, si egere cognoscas, melius est enim ut ipse Subvenias tuis quibua pudor est ab aliis suptum deposcere, aut alicui postulare subsidium necessitati. Non tamen ut illi ditiores eo fieri velint quod tu potes conferre inopibus. Causa enim praestat non gratia. Neque enim propterea te Domi uo dicasti ut tuos divites facias. Et infra. Consideranda etiam in largiendo aetas atque debilitas, nonnunquam etiam Verecundia quae ingenuos prodit natales. Ut senibus plus largiaris, qui sibi labores iam nec

328쪽

queunt victum quaerere. Similitor et debilitas corporis, of hoc iuvando promptius. Tum si quis ex divito ceciderit in egestatem, et maximo sine vitio suo, sed aut latrociniis, aut proscriptione, aut calumniis quid habebat amiserit. Idem in eodem. Pulchrum quoquo est, proponsiori eius haberi rationem, qui tibi aut beneficium aliquod aut munus contulit. si ipse ne essitatem incidit. Quid enim iam citra ossicium, quam

non reddere quod acceperis 3 Nec mensura parit, sed uberi0ri reddendum arbitror et usum pensare beneficiis, ut et tu sui Venias quanto eius erumnam repellas. Etenim superiore n0nosse in reserendo quam in efferendo benesci0, hoc est mitiorem esse. Quoniam qui prior contulit, tempore superior est,

humanitate pri0r. Idem in 00dem. Qui enim non repellit a socio iniuriam si potest, tamen in vitio. quam ille qui sucit. Undo sanctus Iloyses hinc prius orsus est temptamenta belliciae sortitudinis. Num cum vidisset Ilobreum ab Egyptio iniuriam necipientem, dolandit, ita ut Egyptium sterneret et absconderet in arenam. Salomon quoque ait. Eripo eum quidem ad mortem. Idem in II ossiciorum. Pulcra liberalitas erga ipsos

quoque pauperes mensuram tenere, ut abundes pluribus, non

conciliandi favoris gratia ultra modum fluere. Quicquid ex

nisectu pio ac sincero promitur, his decorum est. Non Supersuas edificationes aggredi, sed non priaetermittern necessarius. Et maxime sacerdoti hoc convenit, ornare Deo templum decoro congruo, ut etiam hoc cultu aula Dei resplendeat. Impensas misericordiae convenientes frequentare. Quantum opo

teat largiri peregrinis, non superflua sed competentia, non redundantia, sed congrua humanitati, ne sumptu pauperum alienam sibi querat gratiam. Ne restrictionem erga clericos aut indulgentiorem se praebeat. Alterum enim inhumanum, nitorum prodigum. Si aut sumptus desit necessitati, quos a sordidis n0gotiationis aucupiis retrahere debeas, aut voluptati supersuat. Quin etiam vertarum ipsorum et praeceptorum esse

mensuram convenit. De aut nimia remissio videatur, aut nimia severitas. Plerique enim remissiores malunt esse ut videantur boni. Sed ni hil simulatum et fictum vere virtutis

329쪽

esse certum est quin etiam diurnum esse non solet. In principio vernat, in processu tamquam susculus dissipatur et solvi.tur. Quod autem verum ac sincerum, alta sundatur radice. Idem in eodem. Tunc vas dominiet sanguinis agnosco cum in utroque videro redemptionem, ut calix ab oste redimat, quos sanguis a peccato redemit. Quam pulcrum, ut cum agmina captivorum, ab ecclesia redimuntur, dicat, hoc Christum redemit. Iῖcco aurum quod probari potest. Ecce aurum utile. Ecce aurum Christi quod a morio liberat. Emo aurum quo redimitur pudicitia, servatur castitas. Agnosco in susim auro sanguinem Christi, non solum irrutilasse, verum etiam divisnte operationis impressisse virtutem redemptionis munere. Et

cetera. '

Prospor in libro do vita plericorum. Quod habet e closia cum omnibus nihil al ontibus eo inmund habet, nec aliquid inde eis quod de suo sussciunt debet erogare, qnando nichil sit aliud habentibus dare quam perdere. Illi vero qui sita possidentes dare sibi aliquid do ecclesia volunt, non sino suo grandi peccato unde pauper victurus erat accipiunt. Sicut vero non habentes propria, n0u peccata, sed alimenta, quibus iudi-gere videntur, nccipiunt. ita possessures sui non alimenta quibus abundant, sod aliena peccata suscipiunt. Idem in eodem.

Non lovi detrimento firietur sie) qui cum sit sani corporis ac

robustibus, stipe sustentatur aliena, quae iuste solum est debilibus attributa, cum utique secundum Apostolum debeat manibus suis cotidianos victus inquirere.

XXXII.

dimidius episcopus in vita saneti Augustini. Augustinus cpiscopus testamentum nullum feeit, quia unde saceret pauper Dei non habuit Molesi in bybliothecam omnesque codices diligenter posteris custodiendos semper iubebat. Si quid vero ecclesia vel in sumptibus vel tu ornamentis habuit, fidei presbyteri qui sub eodem domus aecclesiae curam gerebat. Domus Me-

330쪽

clesiae curam euneta in quo substantiam, ad vicos vati,ntioribus clericis, quoad vixit delegavit et credidit. Numquam anultimin manu habens sed ab hisdem domus praepositis cuncta aecepta et erogata notabantur, quae anno completo eidem recitabantur, quo sciretur quantum acceptum, quantumque dispensa una hierit, vel quantum dispensandum remanseriti Su consanguineos, vel in proposito vel extra constitutos, nec invita, nee in moris vulgi morte tractavit. Quibus dum adhuc superesset, id si opus fuit, quod ceteris erogavit, novit divitias haberent, sed ut non aut minus clerici egerenti

. i LXXXIII.

Hieronyma in Paulinum Preshyterum.

Preter victum et vestimentum et manifestas ne essitatos nichil eui ii iam tribuas, ne filiorum panes canes comedant, Verum Cliristi templum anima credentis est, illam exorna, illam vesti, illi offer donaria, in illa Christum suscipe. Quae utilitas cst parietes sulgere gorminis et Christum in fame paupere mori ' Iam non sunt tua quae possides. Dispensatio tibi credita est. Memento Anantiu et Saphire. Illi tum de ma servaverunt. Tu considera ne Christi substantiam inpudenter effundas id est noinm0derato iudicio rem pauperum tribuas non pauperibus. Et secundum dictiun prudentissimi viri, liberalitato liboralitaspes reat. Noli respicere ad lateras, et nomina vana calonum. Idem super Matthaeum. Omnes qui stipe templi, et his quae ad pauperum usus conseruntur, in aliis rebus abutuntur quibus suam expleant voluntatem, si stilles sunt scribarum et phari morum redimentum mendacium et sanguinem Salvatoris vendentium.

Ex eo clam Iustiniano constitutionis II.

Constantinus clericis salutem dicit. Iuxta sanctionem quam dudum meruisse perhibemini, landos et mancipia vestra nullus novis collationibus obligavit sed vagatione gaudebitis. Valentinianus et Valens. Universos quos constituit custodes