Deusdedit presbyteri cardinalis tituli apostolorum in eudoxia collectio canonum e codice vaticano edita a Pio Martinucci praefecto altero bibliothecae vaticanae

291쪽

quid fuerit fraudis inventum, cum paena legibus statuta reddere compellantur. De caelem vero cavendum a fraternitato vestra est, ne saecularibus viris atque non sub regula vestra degentibus cuiuslibet res aecclesiae commitantur, sed probatis

do vestro officio clericis. In quibus si quid reperiri poterit pravitatis, ut in subditis emendare qu0d gestum est valeatis.

IXII.

Gregorius Lo0ni, Secundino, Iohanni, Dono, Lucido, Traiano Episcopis Siciliae. Sicut nos nobis invicem spiritualiter per Apostolum monemur, impertire orationum suffragia, ita in his quae necessitato iniuncti regiminis pro disponsatio

rerum pauperum Deo per n0s fuerint auctore disposita, sacerdotalia dignum orsi non deesse 80lacia. Latorem siquidem pra, sontium Adrianum Cartularium n0strum ad regendum fee-clesiae nostrae patrimonium Siracusanarum videlicet partium dirigentes fraternitati vestrae necessario duximus c0mmendandum, ut in quo usus exegerit Vestra solacia conseratis. Quatinus dum et ad agendum per vos corporalibus et ad facilitatem explendi quae repperit spiritalibus orationum laetitsultus auxiliis, pr0spero ea quae ei a nobis iniuncta sunt, Deo quoque cooperante valeat porficere. Vosmetipsos autem ita ante conspectum omnipotentis Domini in bonis operibus de iis exhibere, ut inveniri in vestra actione nequeat, quod

vel Deo iudice percuti, vel quolibet homine insidiante valeat

accusari. Nam eidem praelato cartulario nostro iniunximus, ut si qua de reverentissimis fratribus nostris opiscopis inordinato a tum cognoverit, prius quidem secreta ae modesta adhortatione ipse corripiat. Quae si emendata non fuerint, nobis celeriter innotescat.

Gregorius Romano Defensori, Fantino defensori, Sabino subdiacono, Adriano notario, Eugenio notario, Feliei subdiacono, Sergio deserisori, Bonifatio defensori a paribus. Inter

caetera. Si quis Episcoporum, quos commissi tibi patrimonii fi-Dioili Od by GOrale

292쪽

nis includit, cum mulieribus degunt, hoc omnino compescas. Et de caelare illic eos habitaro nullomodo patiaris. Et infra. Praetorea cnra tua sit eosdem fratres nostros Episcopos adhortari, ut subiectos sibi in sacris videlicet ordinibus constitutos quod ipsi servant ad similitudinem, modis omnibus servare

commoneant, hoc tantummodo adiectio ut sicut canonica decernit auctoritas, uxores quas caste debent regero non relinquant.

LXIIII.

Gregorius Vitali defensori Sardiniae. Indicatum nobis est, quod quidam Caralitano arcclesiae cleri disciplinam sui resu-gientes Christi, ct contra eum solacium tuae defensionis exquirant. Atquo per hoc illi quod dici gravo est contii maces existant. Quam rem si ita est, omnino dure suscepimus. Dicitur etiam quod suae actus deserentes tu clesiae, in aliorum se ol sequiis ac laboribus occupantes, ubi nomen dederunt militiae in Veniantur extranei. Experientia itaquo tua nihil deinceps talo aliquid sacoro praesumat. Sed si cuiusquam clerici ut assolet culpae casus emerserit, in qua to sibi petero debeant adiutorem ad eumdem Episcopum reveronter accede, et sicut cause meritum cognoveris, apud eum non defensor culpae, sed potius intor essor accedo, ut in hac provisione, et poscenti foras auxilium, et una propositi non turbentur. Si qui vero sunt qui iusta poposcerint, per te auxilium sedis Apostolicae non est negandum, sed tamen ita servanda est uniuscuiusque episcopi reverentia, ut clericorum disciplina per defensionis tuae experientiam minime solvantur.

LXV.

Gregorius Ianuario episcopo Sardiniae. Pervenit ad nos quod quidam de vestris clericis spiritu elationis inflati, et quod diei grave est fraternitatis vestrae iussionibus obedire postponant, atque in aliorum se magis obsequiis ac laboribus occupantes, suae desera ut ubi sunt necessarii actus ecclesiae. Ex qua

293쪽

- 268 re nimium admiramur cur in eis occlesiasticae non teneatis regulam disciplinae, nec eos dissoluto vagantes in deviis ad normam sumpti ossicii districti moderaminis Deno restringatis. Dicitur etiam quod aliqui ex eis de contumacibus clericis ut defendi contra vos valeant, ad Vitalis Defensoris nostri patrocinia convolare. Unde ad eum scripta nostra diroximus, ne quemquam clericorum Vestrorum contra vos valeant irrationabiliter denuo audeat defensare. Sed si culpae casus emerserit, et gravis non est, sed quae Veniam mereatur intercessor apud vos magis accedere delaeat quam defensor. Ne ergo tam ad nos deinceps de subiectorum vestrorum contemptu quicquam perVeniat, praecavere. Et paulo post. Quam verecundum sit ut fraternitatem Vestram ad monstre videamur, quatenus clerum suum sub disciplinae vigore restringat, credo quod eadem vestra fraternitas tacite et ipsa considerat.

Gregorius Deusdedit episeopo Mediolanensi. Nulli est dubium quia sicut sacerdotibus res in opiseopatu nequisitas nulla est alienandi licentia, ita et de eis quas ante habuerint quicquam iudicare voluerint non Veiantur.

IXVII.

Gregorius Dominico Cartaginensi episcopo. Sicut nostra privilegia defendimus, ita singulis ecclesiis sua defendimus. Nec cuilibet favente gratia ultra quam meretur impertior, nec ulli quod sui iuris est derogabo, sed fratres me0s per omnia honorare cupio. Sicque singulos honore subvehi, dummodo non sit quod alteri iure ab altero possit 0pp0ni.

Gregorius Augustino episcopo Anglorum. II est Apostolicae sedis ordinato Episc0po priccepta tradere, ut de omni stipendio quod accedit, IIII debeant fieri portiones. Una videlicet Episcopo et familitu eius proliter ospitalitatem atque suscepti,nem. Alia Ciero. Tertia paupcribus. Quarta ecclesiis reparandis. - Diqilired by Coos le

294쪽

Sed quia tua fraternitas monasterii regulis erudita, se sum fieri non debet a clericis suis, in aecclesiis Anglorum qum auctore Deo nuper ad fidem perducta est, hanc debet instruero conversationem quae in initio suit patribus nostris, in quibus nullus eorum Ox his quae p0ssidebant aliquid suum esso dico-bat, sed erant eis omnia communia. Si quis vero sunt clerici extra sacros ordines constituti qui se continem non possunt, sortiri uxores debent, exstipendia sua exterius accipere quia et do eisdem a patribus novimus scriptum. Quod videbatur singulis prout cuique opus erat. De eorum quoque stipendio cogitandum atque providendum est, et sub tecclesiastica regula sunt tenendi. Ut bonis moribus vivant et canendis psalmis invigilent, et ab omnibus illicitis cor et lingua et corpus Deo au- Cisre conservent. Communi autem vita viventibus iam de sa-ciendis portionibus vel exhibenda hospitacitate et adimplenda nobis misericordia quod erit loquendum cum omne quod superest in causis piis ac religiosis erogandum est. Domino magistra omnium docente. Quod superest, date helemosynam ct

ecce omnia munda sunt vobis.

LXX.

Gregorius Romano defensori Siciliae. Pervenit ad nos quod si quis contra quoslibet clericos habeat, despectis eorum episcopis eosdem clericos in tuo facias iudicio exhiberi. Quod si

ita est, Vade esse constat incongruum. Et ideo hae tibi auctoritate praecipimus, ut hoc denuo lacero non praesumas. Sed si quis contra quemlibet clericum causam habuerit, episcopum ipsius adeat, ut aut ipse c0gnoscat, aut certo ab ipso iudices deputentur. Aut si fortasse ad arbitros cundum est, partes ad eligendum ab ipso excutio deputata compellat. Si quis vero clericus vel laicus contra episc0pum causam habuerit, tuno te interponero debes, ut inter eos aut ipse cognoscas, aut certe te admonente, sibi iudices eligant. Nam nisi sua unicuique epi-

295쪽

scopo iuris districtio sera otur, quid aliud agitur, nisi per quos

ecclesiasticus custodiri illic ordo debuit conlaudatur. Item nuntiatum est nobis, quia quosdam clericos qui a reverentissimo fratre nostro Iohanne episcopo exigente culpa in pumitentia commissi sunt nesciente eo, tua illos exinde auctoritatu eieceris. Quod si verum est rem te omnino inhonestam et non levitor

increpandam fecisse cognos as. Rosdem ergo clericos episcopo suo sine mora restituo, et hoc decreto cavo committero. Quia si neglexeris, nostros te noveris non mediocriter motus incurrere.

IXXI.

Gregorius Bonifatio defensori Corsicae. Praeterea pervenit ad nos quod quidam clericorum te illic posito a laicis teneantur. Quod si ita est, tuae hoc culpae imputatur, quia hoc fieri si homo esses non habuit. Et ideo h0c decreto fieri non mittas, sed si quis contra clericum causam habuerit episcopum ipsius adeat. Quod si sorto suspectus fuerit, executor vel ab ipso, aut si et hoc actor.refugerit, a tua est experientia deputandus. qui paries sibi mutuo consensum iudices compellat eligere, a quibus quod fuerit definitum, vel tua, vel episcopi sollicitudine servata lege modis omnibus compleatur.

LXXII.

Gregorius Romano Defensori. Pervenit ad nos quod quidam homines minorem omnino discretionem tenentes, in suis uos periculis implicare desiderant, utquo ita volunt ab aeccle-ουiasticis personis defendi, ut ipse quoque personio tecclesiasticae eX eorum culpa teneantur. Iccirco praesenti praeceptiono admoneo, et per te fratrem et coepiscopum n trum domnum Iohannem, et caeteros qui interesse p0ssunt, ut patrociuia secclesiastica sive mea suscipiatis scripta, sive etiam mi uiuio suerint directa, sub tanto moderamine debeatis impendere, quatenus si qui in furtis publicis implicati sunt, a nobis non videantur iniuste defendi, nec opinionem male agentium ex indiscretae defensionis actu in nos ullo modo transferamus. Sed quantum decet recclesiam admonendo, verbum intercessionis

296쪽

adhibendo quibus valetis succurrite, ut et illi opem seratis et opinionem sanctae et olesiae non inquinetis. Item Iohanni Episcopo post aliqua. Si quis eorum de quibus est aliqua ipsi violentiam patiantur, nec hi qui dicuntur oppressi damna sustineant. Cum ergo vestrae sit, ut eis sacramentum ab his qu0rum intorest de servanda lego et iustitia promittatur, et per Omnia commoneantur exhiro, atque suorum actuum reddere rationem. Quibus etiam pecclesiae vestrae defensorem deputaro Vos Convenit, cuius s0llicitudine, ea quae illis suerunt promis

sa SerVentur.

LXXIII.

Gregorius Maximo episcopo. In quantum praevalet fraternitas tua opp0nere so pro oppressis debet, quae etiam si prodesse minime valuerit, ipsa omnipotenti Deo mentis devotio suiscit quam dedit. Scriptum est enim. Eripe cos qui ducuntur ad mortem. Quod si dixeris vires non suppetunt, qui inspector est cordis ipse intelligit. In omne ergo quod agis inspectorem cordis appete habere placatum. Quicquid est undo illi placeas, sacero non omittas. Nam humani terrores et gratie sumo sunt similes, qui levi aura raptus evanescit, hoc certissimo scito, quia placere Deo sine pravis hominibus nullus potest. In tantum se estimet fraternitas tua Deo placere, quanto se perversis hominibus dispicere cognoverit. Ipsa tamen defensio pauperum moderata et gravis sit, ne si quid rigide agitis, ex iuventute vos arbitrentur superbire. Sed talis necesse est ut inveniatur pro oppressis nostra defensio, ut humiles protectionem sentiant, et oppressores non facito inveniant quod ex malivola mento reprehendant.

Gregorius Pantaleoni notario. Experientia tua, quod vel qualo apud sanctissimum corpus beati Petri Apostoli iusiurandum praebuit, memor est. Unde nos quoque securi discussionis causa tibi in patrimonio partis syracusante commisimus. Oportet ergo te fidem tuam, et eiusdem beati Petri Apostoli timo-

297쪽

- 2 2 rem semper ante oculos habere, atque itis agero, ut neque abominibus in praesenti vita, neque ab omnipotente Deo valeas in extremo iudicio reprehendi. Et infra. Ita ego ago, ut in dio iudicii de eadem causa quae experientiae tum commissa est, mihi fructum quem seceris ostendas. Quod si puro et fideliter ac strenuo egeris, et bio illud in siliis tuis recipies et postmodum retribution om plenariam in aeterni iudicis examino habebis.

LXXV.

Gregorius Ioli anni Panormitano episcopo. Inter caetera. Tabularium autem una cum consensu seniorum et cleri memineris ordinandum, qui annis singulis ad amputandum fraudis suspicionem sollemniter suas debeat rationes exponere.

LXXVI.

Gregorius Petro subdiacono. Inter caetera. Volumus securitatis libellos ita de pensionibus facias, quatinus imprimas dicens, tantam pensionem unumquemque persolvera debera inibi adiectis siliquis honoribus vel grammaticis. Quod autem ex his minutiis in usum rectoris accedebat, Volo ut hoc ex praesenti iussione nostra, et summa pensionis in usu tuo veniat.

LXXVII.

Gregorius Candido opiscopo. Inter caelara. Et quia praesentium lator calumniosus pro hac per Recutione quam sustinet consueta sibi commoda ab ecclesia vestra asserit denegari, iccirco fraternitatem tuam praesentibus hortamur episcopis

quatinus nichil eum ad percipienda quae consueta sunt haecogreditudo debeat impedire. Quia diversis in speclesia militantibus varia sicut nosti sepe contingit infirmitas. Et si hoc fuerit exemplo deterriti, nullus de caetero qui ecclesia militet poterit inveniri. Sed secundum loci eius ordinem quaeque ei si sanus esset poterant ministrari, de ipsa exiguitate succlesiae potest accedere fraternitas tua divini contemplatione iudicii egenti praebere non desinatur.

298쪽

LXXVIII.

Gregorius Fortunato episcopo Neapolitano. Porro si tu quod non opinamur iussionem nostram dissimulandam putaveris, rectori patrimonii ecclesiae nostrae qui illic est vel morit constitutus noveris esse licentiam, ut quod sponte p0stponis, eius sacere iustitiam modis omnibus nrgearis.

LXXVIIII.

Gregorius Paschasio episcopo Neapolitano Tempore quo

fraternitas vestra ad episcopatus officium Deo auctore provecta est, constitui e nos recolit, ut cX phcuniis arci'lesiae Udistrie, portio clorici vel pauperum quam minime decess0r Vester praebii erat, idest CCCC solidus seorsum sors debuissent, volumus ut secundum distributionem praesentibu scriptis insertam, coram Athemiis subdiacono nostro sine dissicultato aliqua fraternitas vestra debeat orogare. Et infra. Id modis omnibus statuatis quatinus lioc quod alter iniusto detinuit, vos devote ac celerius impendendo ad vestram possitis appli-

Care mercedem. . '

LXXX.

Gregorius Maximiano episcopo Sira usano. Cognovimus de redditibus aecclosiae noviter acqnisitis canonicam dispositionem quartarum minimo provenire, sed episcopos locorum distribuero tantummodo quartam antiquorum reddi suum, ne vero 'lii sita suis usibus retinere. Quamobrem pravam subintroductamque consuetudinem, fraternitas tua vivaciter emendare sestinet, ut sive do praeteritis redditibus, sive de his quae obvenire vel obvenientibus quarte, secundum distributionem canonicam dispensentur. Incongruum namque est unam eam demque aecelesiae substantiam dupplici quodam modo iurs enseri. Idem in eodem registro. De redditibus et oblationibus aecclesiae quartam in integro portionem secclesiae tuae clericis, secundum meritum, vel ossicium, si vo laborem suum, ut ipse

299쪽

unicuique ilaro prospexeris, sino aliqua praebere debes tarditate. Idem Gaudentio episcopo Nolano. Clericis Capuanae aecclesiae qui in Neapolitanae civitate consistunt, quartam in presbyterium est de hoe quod antedictae aecclesiae singulis annis a cesserit iuXta antiquam consuetudinem distribuo, secundum personarum qualitatem, ut aliquod stipendiorum habontes sinlacium ministerium officiumque suum circa eundem in Clo-siam devotius impendant.

LXXXI.

Gregorius Ioli anni Panormitano episcopo. Possessiones igitur si quae sunt nita ecclesiastico iuri compelontia et ah extraneis indebito detinentur, cum omni studio servata civilitate. in ius aecclesiae tuae reparare sestina, ut neglegetis in aliquo videri non valeas.

Gregorius Castorio episcopo. Abbatem Vero eiusdem monasteris. non alium sed quem dignum moribus ot actum disciplino monasticae communi consensu congri'gatio tota 'sepos erit ordinari volumus. Missas autem illic publiens per opis Olms fieri omni modo prolii inmus ue in servorum Ddi recessibus popularibus occasio priobeatur ulla conventibus vel mulierum fiat novus introitus, et simpliciores ex hoc animas plerumque quod absit tu scandalum trahat.

Gregorius Petro subdiacono. Intor caetera. Si monasterium praephatum sancti Theodori fines de quibus causatio mota est inconcussis XL annis possedisse reppereris, nullam deluceps etiam si quid sanctat Romanae aecclesiae competere potuit, patiari sustinere calumniam. Si vero actores aecelesiae non eos possedisse, XL annis in Gn usso iuro monstraveri ut, sed aliquam intra tempora haec motum fuisse aliquando questionem, eorum-dom finivit electis arbitriis tranquille et legaliter sopiatur.

300쪽

LXXXIIII.

. Gregorius Petro sui diacono Sicilia . Inter cretera. Praeterea volumus ut si quando eos qui sunt in obsequio experientiae tuae in aliquibus causis qiuo sunt extra patrim0nium transmittis, parva quidem ex o is commoda accipiant. Sed tamen ita ut in eorum utilitatem proficiant quoniam nos sacculum recclesiae ex turpis lucribus nolumus inqui uaro. Et lolige inserius. Qui aecelesiae stitandiis subisi Atit, ad lucra propria nou ane-let. Si quid vero sine peccato, sine appetitu concupiscentiae per eos qui causas agunt ecclesiae ad ecclesiam venerit. dignum est ut ipsi vacui ex labore su0 esso non debeant. Sed nostro reservetur iudicio qualiter remunerari debeant. Ex familia vero si quis culpam secorit, in ipso quidem ut dignum est iudicetur, a commodo aurem ci abstineatur, nisi sorte parum aliquod, quod in usum executoris qui ad eum transmisimus su γrit proficere possit. Parentes autem morientium qui in possessione aecclesiae degunt, heredes eis accedant. Idem .ad eundem. Tua experientia sanctae pecclesiae utilitatem conspiciat, memor

quod ante sacratissimum Mais Petri Apostoli corpus potestatem patrimonii eius aeceperit. et licet quod hinc scripta do- current, quod utilitatem patrimonii impediat, nullomodo per-

mittat, quia noe nos sine ratione aliquid dedisse reminiscitur vel dare disponimus.

LXXXV.

Grogorius Iaeoni episcopo Catinensi. Ad hoc locorum gradus rationis ordo distinxit, et iudicia esse constituit, ut nec praepositi in opprimendos se frustra valeant occupare subiectos. nec subgeetis iterum contra suis p positos effrenata

sit resultandi licentia. Volumus ergo ut quicquid istoclesiae tuae ex redditu . vel quolibet alio titulo fortassis accesserit, quartam exinde pro p0rtione sino diminutione aliqua debeas Segregare. atque eam secundum Dei timorem presbyteris diaconis, nc clero ut tibi visum fuerit discroto dividere. Ita saue ut unicuique si meritum lat Uris Oxogerit. libera tibi sit

iuxta quod praevideris largiendi licontia.