장음표시 사용
11쪽
eos agrat , vitiorum situ ae squalore borrescere Menter ,eati terraeque ambitum dimotamur , ω quae natura dansi simis renis is circumfugis esse voluit , in iis Desigandis tosi mus et ar potius ad stadium fusiliae atque bone tirptinde vera votaptas demum ex it. Flagitiosum sane aemiserum es , bomines in philosophia diu multumquν versa ros , Nebois ad c anilibus morbis laborare , adburtaratu amore flagrare , adbue glorioiam captare , adsucknsidia tabescere , malisque libidinibus tran ersos rapi , adhue spe ae metu jaclIatos fluctuare ; cumque magnificasti,timi oratione ad populum infuerint , .n ea tandem probra incidere , quae a vulgaribus hominibus , naturam ramum ducem secutis , faciae devitari Oidemus . Hine sit vir pbilosophi plerumque male audiant ρ ipsumqtie nomen pbilosophiae apud eos praeserrim qui rem familiarem vel publieam gerunt, in contemtionem fere ae ludibrium venerit r exsimant enim , rem esse levi mam , neque omnino
aliud , quam callidam ω speciosam inertiam ψ qtiod se Leet neque locupletiores , nec adeo meliores faminares suos ossi raro soleat. Nosi , quid Centurio ille apud Pesum
Quod sapio satis est mihi: non ego eum Esse quod Arcesilas , aerumnosique Solones , obstipo eapite , & figentes Iumine terram , Murmura eum secum , & rabiosa silentia rodunt , Atque exporrecto trutinantur verba Iabello , AEgroti veteris meditantes somnia , gigni De nihilo nihilum , in nihilum nil posse reverti. Hoe est , quod palles: cur quis non prandeat,hoc est. At vero si ad mores formandos , vitaeque commoda ampli anda torum boesudiorum genus adhibeatur , inteli in
12쪽
ut profecto populus , nullum esse negotium quod tam opseroso salubrique otio anteponi moratυμ ω honestoremque aliquanto opinionem de grauissimis disii inis mente eo re fendet . Munt, Socratem eo nomine philosophos reprebendere solitum , quod otiosis dissputationibus tempus tererent , Θ
in rebus a vitae usu remori ἔ-s, smuemque sutelistentiae nos ae conatum exsuperantibus multam eamque inanem spe
ram collocarent 2 quamobrem uso primus Hilosopbiam e caelo deduxit, ae sudium omne suum ad morum doctrinam eon .ertit . Contra Epicurus , eum Mi finem bonorum uni eam saluisset voluptatem , FDe , tit invidiose vocabulo absineam , animi a metu ceterisque perturbationibus omnino vacui , tranquillitatem , ac quodammodo libertatem ι in abditas propterea rerum causi s iis inquirendum ransuit , qui tale ae tantum bonum assequi voluissent e praeeipuam enim malorum caussam hominibus esse arbitratus es veri ἰgnorationem ς quod non , uti Soerares , perdi ite inuen-νω , MI, ut Arcesilas ceterique omnes novi Academia. ,
omnino α'κατάληπτον in , sed eontra , sensuum ductu minime fallari , promtum expeditumque , quin etiam frenue vrsigantibus , ψ una per se benigne occurrere solitum existimavit. Hactenus laudari poterat Epicurus s modo ex rerum naturae eontemplatione , falsis ratiunculis dereptus , non eos dementiae , suporis, atque impietatis fructus coLIegisset , qui ejus nomini perpetuas infamiae notas apud po- seritarem inusserunt. Metum , ait , prae reliquis animἐperturbationibus epravendum esse , eui eurae sit Mars vivere s amorem enim , odi- , dolorem , iram , paullo rarius , ω quasi per intervalla , hominum vitam male babe re et metum autem , tamquam Sisypho saxum , avita ν eapiti impendere , neque ullam adeo miseris Sotaptatem ρυ- eam ει de eatam relinqmere ς eum scilicet praesentibus bonis minus gaudere oportear in futurorum malo
a quod comprehendi non potest.
13쪽
rum eogitatione defixos. AM Epicuro commune eum Stoici/ , ex quorum praeceptis haec magni ce loquitur Epictetus . a ὶ κρεῖσσον γάρ ἐπι λιπιω αποθα/ειν , αλιμον Ναφοβον γ HMενον, ς ἐν ἀψονοκ ταρασσομενον . Sed ob id tamen visuri ratio die menter improbari debet, quod nimirum religionem , ae ansculptam in hominum mentibus de Dei providentia , Θ do animorum immortalitate opinionem , earum quae in vita sunt molesiarum atque crucia tuum culpam paene omnem susinere votaerit o proptereaque summa ope contenderit ut perstiaderer , a diis neque mundum admini rari , nequa tiliam rerum humanarum curam geri r animos item hominum , quod corporea natura praedixi r , una cum ipsis corporibus interire . Haec enim ramabsurda sententia inalis potius , quam bonis videtur con- Doum velle . Boni siquidem sulpticiorum terrore qua apud inferos esse conseat, quod videlicet ad se non pertineant , minime percelli solent e quemadmodum Lex Iulia de a Lreriis ei tantum formidanda est qui alienam uxorem eorru perit s nemini autem , praeterquam parricidae , eulleus me- eum incutere debet. Nec vero cum se a Deo eura i cogitant , horrorem aliquem ex ea cogitatione percipiunt et quin
etiam spes omnes suas in eo collocare , atque ab ipso innocentiae , virtutis , inultorumque benefactorum praemia , posequam eorporum vinculis efffractis , ex hae tuνba ω roia vione discesserint , tamquam frenui milites ab aequi mo peratore , exspectare consueverunt. 2 vae praemia si auferas , non quiam ab honestare ad turpitudinem tradu centur ι gratuito enim recte agere , id demum es bonum esse ι at fortasse in virtutis eurrieulo aliquid de prisina
alacritate remittent. Mali contra , poenarum metu δε-
moris ac molestiae expertem ι quam copiis omnium rerum circumfluentem , animo vivere Perturbato .
14쪽
ialtimis sceleribus perpetrandis eobibere poterat ρ F oratilla se Vendat , occulta fore magistratibus quae peccaverint , jam libidinibus habenas laxabunt , jam se omnibus supris , per iuriis , sacrilegiis , eaedibus contaminabunt .
Egregiam vero disciplinam , bonos a satu virtutis de jiciat , malos autem , proposita scelerum impunitate , securius peccanάum invitet. At quibus tandem rationibus confirmat , humana diis euris non esse st Soliicitudinis , inquit , expertes deos esse convenit , atque a rebus gerendis omnino feriari ; id enim vel maxime ad beatitudinem pertinet. Duasi vero , ut nos homunculi negotiorum varietareae multitudine obruimur , ita praecellens illa ae divina na tiara aut Ia tu ini obnoxia esset , aut dititurnae admis spationis taedio capi posset. Nonne hoc est , quemadmodum Ciceroni videtur a ) , verbis relinquere deos , re autem tollere ὸ Porro , si dii neque gratia moveantur , ne que ira tangantur , non video , quo pacto homines de eo
rum natura , vi , ac potesare quidquam suspicari potuerint s quam prorui dubio , si per ipsius vestigia cognose oportuit , beneficentia polusimum , ac vindicta oportuit innotuisse . Videtur autem Episurus jocari potius , quam serio pbilosophari voluisse , cum deos non habere corpus , sed quasi corpus , non sanguinem , sed quasi sanguinem fid quod restatur b in M. Tullius I literis tradi
tum reliquit. Posuerat enim , duas tantummodo naturas
kn universo ex tere , materiam scilicet , sive corpuscula solida atque individua , ω , inane , quod Deum emporibus daret , ψ que.admixtum , rerum gignendarum caussa esset e nibiI praeterea excogitari posse quod per se ex eret ;reliqua vero omnia aut his duobus eonjuncta , aut horum eventa appellari debere , ut ex his Lucretii nosνi ne bus
15쪽
Praeterea, nihil est , quod possis dieere ab omni
Corpore sejunctum , secretumque esse ab Inani: Quod quasi tertia sit rerum natura reperta .
Ergo praeter Inane , & Corpora , tertia per se Nulla potest rerum in numero natura relinqui ἐNee , quae sub sensus cadat ullo tempore nostros , Nec , ratione animi quam quisquam possit apisci . Nam quaecumque cluent, aut his conjuncta duabus Rebus ea invenies ; aut horum eventa videbis .
ditur si dii eorpore earent, iuxta Epicuri sententiam nec omnino sunt, o naturam enim ἀσώμαατον b ὶ , ω ab omni materiae concretione sejunctam, praeter ἐnane, ipse nullam agnoscit. Secum igitur pugnantia docet. Viderat nimirum , si dii corpus babuissent, necessario futurum ut difffluxis corporibus , ipsi quoque perinde ae bomines , Θ universa mundi compages, aliquando interirent ,' quod eum alienum deorum majesate judicarer , ut ii qui malae eaussae patrocinium suscepere , ad sermonis argutias ineptiasque confugit . Turpem hane magi risui sententiarum ineonsantiam videtur Lucretius initio poematis imitatus e etenim qui contra deorum providentiam acerrime disputaturus erat , quasi prodito deerero , Venerem supplex rogat , tit ab amatore suo Marte Romanis civili discordia laborantibus pacem imperrare velit. Lui nodus vindice dignus eruditu orum bominum ingenia torsit , veluti ex quadam Petri Victorii Episola ad Ioannem Casam manifestum es . Ego vero exi simaverim , Veneris auxinum idcirco invocasse Lueretium ipso in limine operis sui , ut videlicet se poetam os rederet , signi caretque , deos nusquam esse ni in fabulis poe- rarum e quibus alioqui omnem fidem abrogare eonatus es
libros a Lib. r. v. 446. & seqv.
16쪽
Iibro seeundo , ubi quid antἰquitas de matre deorum B reombia , ω de Curetibus ejus deae sacerdotibus commen-ra fuerit , eleganti Mis versibus exponit : Θ rustis libro quinto , ubi silvarum incolas Faunos , NHHasque , tum Arcadia deum Pana , si uiatorem scientissimum , O Fqua sunt alia Graecorwn ingeniorum Φαντασιάατα a in , urbane admodum ac lepide irridet. 2uae mihi attentius consideranti illud in mentem venit , tantam kllam num num multitudinem quae infelicibus illis temporibus urbes ararum compleverat, ut nostri poHae verbis utar , D-pienti sudiosis caussam fuisse , eur ad contrariam b
ἀθεοτητω opinionem turpi tae laberentur ; quis enim , quaeso , naris paullo emunctioris , o a sensu communi non desitutus , ferre poterat minutos illos , Θ patellarios ,rum vanas , ac nebuIones deos ἰ in hortorum angulis , in fabulis , in culinis , sn cloaeis etiam ac se quiIiniis , sulti morum hominum vota captantes st Igitur , F minus excusatione , at certe miseratione digni sunt veteres philoia
sopbi , qui indigna de diis sentire non possent ,
evientes proferre meliora , ipsi quoque a veritate longissime aberraverunt. Ceterum ea Nis es naturae , ut non solum Plato , Ari reler , o plerique aΓλ acerrimo ingenio viri , tinum rerum omnium auctorem , conservatorem Deum , nob13 Cbrisianis maximo ae si tilari benesio pleniorem μῆ noritiam largiri voluit, cogitatione asseeuti fuerint, tametsi qualis esset minime perspexerint svertim etiam Lucretius ipse via invitus eum quodammodo agnovisse, inmis esse videatur . 2tio enim illa pertinent e quinto libro ' s e Usque adeo res humanas vis abdita quaedam obterit , & pulchros fasceis , saeWasque Devreis Proeulcare , ae ludibrio sibi habere videtur.
17쪽
Profecto dii nihil agenter , er qui nullum ob scetis ἐώ
gnantur , a rebus humanis permiscendis absinere dirand siunx astuam vero laborat poeta noser , quam ouat , se expedire nescit, ubi bominum animos , quema odum reliqua omnia , e corporeis particulis , tenui mis illis ρω- dem atque incredibili pernicἐtate agitatis , eonsare Meet fDixeris eum insituri sui paenitere , qvi materiam quocumque tandem partium oris, dispositam , motuque imitaram , sensus , cogitationem , prudentiam , memoriam de
nique e rere ρ ι Θ ipse erediderit, oe alios persuasim
habere voluerit. Iruod certe si quis aeeuratius animadverterit , absurdorum omnium absurdi mum es deprehendet . Calorem , aerem , ventum M e gendum animum commiscet Lucretius ς quibus tamen propositi operis summam eonfici non mine , intelligit e addit igitur quartam naturam , expertem nominis , unde , tamquam a fonte , incipiant oriri sensus d eam perstibtilem esse dicit , eor ream tamM . At cum corpus , quantalibet tenuitate praeditum , corpus numquam es desinat, semperq- a eogita
tionis natura plurimum diues , idcirco iisdem rursus difficultatibus porta premitur , quas , ut erat proicax , πι- faelis potuit ι ur pes, ea ae favebat , vitare nuru Io pacto potuit. Duamobrem argumenta quibus animos posmortem nequaquam fuseres , at flatim retexi oe diue pari contendit , quod infirmo fundamento subnixa sint , jam omnia sua sponte corruunt ρ quae sane , F primum lia
Iud concurretur , imos nimirum eo porea constare natura , plurimum ponderis ae momenti babitura fuerant. Venio nune ad illam in qua fortunae omnes Epieureorum
positin sunt , de primis eo posibus , o de materiae solidita
re sententiam . Docet igitur Lucretius ex magiWri praeceptis , innumera esse in rerum natura corpuscula , exigui-
raro sua sensum omnem fugientia , compositionis , O sen- filium qualitatum expertia , partes quidem babentia , sed
18쪽
ear qua nequeanr separari , aeterna , variis figuris praedi-xa, per infinitum inane irrequieto motu Gomum tenden tia , quorum fortuito concursu , sine ullo deorum adminiaeulo , non solus bie quem incolimur terrarum orbis , ω cireumfusus Q inber aliquando procreatus fuerit , Serum etiam alii ext hunc innumerabiles mundi omnibus minimis temporum punctis procreentur ς quos tamen singulos , exacta aetate , ob a Uuos materiae nisus eorrumpi oporteat , eadem semper incolumὸ permanente. Immodieam pro ferio eorpusculis hisce vim atque licentiam tribuisse vi dem Epicurus . Cum etenim ceteri philosopbi paene omnes natu eam , ut ait Cicero a J, in duas res omnino dividerent , quarum altera e et e eiens , altera vero huic se formandam atque sistendam praebens ψ eumque in ea quae e eeret , vim quamdam ω facultatem , in ea quae e reretur , materiam esse censerente quemadmodum Plato mωπῶ deum arebitectum , res pultae rimas ex infremi materiae M,
educentem describit b , Stoici veνo calorem illum ac spiritum μν casi terraeque statis di sum jactare non de nunt , quem mundi animum appellant e r plaeuit Epic
ro , Democriri rationem secuto, materiam nullo alio isdigerea quo movearuν , ipsamque suopte motu cieri . Hune autem motum inferiora versus esse dixit sy credo , quod reliqua
corpora ex primis apta deorsum ferat vidi et in quo im , mea quidem sententia , visementer falsus est . stui enim descendere in in nito inani , ubi nuti mentim est ,
quo ex omni regione pondera detrudantur ψ quae irem sup rae , quae insera partes in eodem appellari debeam , nem nem arbitror posse inreligere . Porro , quae de atomi remdsendentis leni declinatione, nee eerro loco , nec rempore
fieri solita , ut res nimirum Gisi possent , fatique πνυ
t a Aeadem te. Quaest. ad M. Varronem lib. I. eap. 6.
b in Timaeo , di in libra de Anima Mundi .s e Cicero de Nae. Deor. Iib. 1.
19쪽
tas tolleretur , arbitratu stio somniavit Epicurus , nos
refutari oratione non posulant , cum eorum vanitatem e
piose ac luculenter suo more osendopit M. Tvlutis ἐn Bb ἐν quos de Finibus Bonorum Θ Maloriam , ae de Fato conscripsit. Neque a nobis exspectandum es , ut puerilem ae ineptam illam de mulareis fabulam , in qua exponenda plurimos atque egregios versus perdere non dubitavit Lucretius , caehinno. iis exeipiamus . Ipsa quam sit futilis , per se declarat: neminem autem sanum in e rorem potes ἐπ-
Fatendum tamen es , eum tot ae tan a merent visu rei , multa nihilomἐnus ex ipsortim disciplina vitae admodum utilia , ω 0 Cbrisianis religioni eonsentanea diseὸ posse. suod enim sensus defendunt adversus Aeademicorum orgutias , neque animi errores iis tribuendos esse elamant f quod res certas a dubiis diligenter secernendas , nec cuiquam Diso temere amentiendum , monent ι quod in fulmin- , tonitruum , Mi umque rerum quae in sublimi sun ntur , terraemotuum item , ac morborum quorDmdam vim expiscandis aut vera , aut saltem veris assis a proferunt ρ quod mundum denique ortum , atque aliquando interiturum leuantur ι gratiis illis habendae sunt , nec est cur eorum cogitatis atqtie inventis υνῶ nolianus . Praeterea , Ni ad Lucretium referatur oratio , mtilia sun3 in hoc poemate, de mortis eontemtu fortiter , de temperantia graviter , de humanitate leniteν , pos emo de animi tranquillitate dicta sapienter . xuibus rebus factum es s urveteres ilii Ecclesiae patres , summa sanctitate ae doctrina viri , Arnobius in primis, Lactantius , ac Prudentius , a Lucretii lectio, non abborruerint, iat ex eorum scriptis facile apparet sy cum enim sententiarum pondere , tum Ner borum taminibus , quibus toltim hoe poema , quasi gemm Iis quibusdam , eonsperstim es , miri e capiebantur . Hactenus de operis argumento , quantum insituri πυνι. ratio postulare videbatur , dictum a nobis os r deinceps de se Disiti rod by Cooste
20쪽
sermonis genere quo usus es Lucretius , breviter eon derandum . G qωis autem pissa oe pleniora expetiverit , is Dion si Lambini atque oberti Gifani, , viro tim δε-cti morum , ae de popia nosro optime meritorum , Δωcubrationes adire ne gravetur ; quibus pauca omnino fu- persunt quae adjiciamus . Mirus es' igitur in Lucretii carminibus omana orationis nitor , mirus verborum δε- Ie ritus ae Jlendo quod scilicet ejus aetate nondum muLritudo illa peregrinorum , atque inquinare loquentitim in tirbem eon xisset , quae Latinam linguam iis quae poetae mortem consecuta sunt temporibus , ita paullatim immuravit , ut alia prorsus esse videretur . Ex bac porro emenis
te , ae pure loquendi facultate , jucunda legentibus ori-νur perspicuitas , quae rebus alioquin obscuris , ω intellectu difficili is , quales nec ario sunt quae a philosophis praetari solent , clarissimam lucem a ery quo in genere Lucretium excellere , dubio procuI fatendum es . Vix
enim unus aut alter ex semero Nilosophorum te unum
semper excipio , IOANNES GRATIA NE I
soluta oratione ea persequi commode possit , quae scripto elegantissimus nullo negotio versibus explicavit. Non solum autem proprietatem verborum , caussam esse erediderim eur EpicurI doctrina , quam Lucretius exponit , facile percipiatur ; sed praeterea ordinem , ac totius spe ris partitionem ς qua nimirum alia ex aliis praecognitis ita pendent, omniaque inter se apta Θ connexa sunt , ut
homini non hebeti si endi eupiditatem addant , de sudii
vero taedio ae labore multum imminuant. Atque Me Lucretium ea tempestate praesiti e , qua Graecorum in nra , subtilesque de rerum natura quaesiones Latinis' literis tradi ae perpoliri posse docti mi etiam Romanorum di deinbant , quantum a justis Uimatoribus baberi debet f ρον- bis quidem horridis , ω obsoletis , numeris item praefractis , ω asperis', quos ab Ennio aliisque antiquioribus ponis acceperat , saepius uritur ; sed ut sublimitatem , b ac