Tractatus iuridicopoliticus de rebuspublicis turbidis in tranquillum statum reducendis, in eoque conservandis. Autore Philippo Andrea Oldenburgero ..

131쪽

rro R E B V s P. turbidis civitatibus recipi potest add. Exod. c. 13.

Levit. I9. 2. 33. 3 . ubi Deus φιλοζενέ- commendat & Omnes peregrini C. Commun. de Success. J modo temere reipubl. negotiis se non immisceant, aut honores appetant, ne tandem, ut fieri aGlet, indigenarum adversum se odia invidiamque concitent i, id quod prudenter in Republica Gene vensi observatur , ubi juxta cynosuram juris divini & naturae, peregrini quidem humaniter excipiuntur

atque habentur, Consules tamen, Senatores , Auditeurs , Chastelains , &c. fieri non posthini ; Amstelodami tam indigenae quam alienigenae quiete & pacifice un,

vivunt , & quum occasione commerciorum Mercurio tantum devoti sint, nihil adversus Rempublicam moliuntur. Dum nullum fastiditur genus , in quo eniteret virtus, crevit Imperium Romanum ; de ne Regibus quidem exactis clausa urbs Rit peregrinae virtuti. Γ Liv. l. . c. 3. JEques equum ipsum non quaerit, quod ex equo natus sit, sed qualis:Similiter venator

sanem venaticum eineti S pur fund)yqn quaesit, , quod ex tali cane natus sit.

132쪽

Sedandk. III Ad eundem modum vir Politicus ex omnibus oris lectos evehit , & merita die qualiteten) non nativitatem sive cunabula quaerit. XXVI. ' Fax sepi a discordiarum domesticarum est Legum tam scriptarum, quam non scriptarum mutatio. Frequens enim legum abrogatio , v. g. si hodie

gantur, cras vero refig3ntur, obtemperan Hi enervat consuetudinem : Haee autem

vivum scorpionis , id est, semen seditionis,& inobedientiae in civitate gignit. f Vid. Arrctot. l. 1. Pol. c 6. in fin. J Apud Th

sios olim hoc erat institutum , ut, qui Ve aerem legem abrogarς vellet, laqueo,cervici circumdato, in concionem prodiret, novamque suaderet, quam si populus non probaret, tum ei gula eodem laqueo sangeretur Diodor. Si l. lib. u.J Idem fee se Loctenses cari. ad L 1. Arist. Pol . . c. 8. J Leges ipsis vim & vitam amittunt,

ct contemnuntur , quae mutanrur derim evertuntur; quin & ipse silperior ublescit & inconstans est. Insuper mutati nem juris sequitur mutatio morum ρ, min.

133쪽

rationem morum comitatur novitas quam

dam subita; haec antem solet movere eonquassare Rempublicam. SaneStasir-diet Comes, Hiberniae Pro-Rex , cum in praeteritis Magnae Britanniae motibus ad Anglorum consuetudines & instituta His bernos assuefacere niteretur, eorum sibi

odium concitavit , indeque hic fiuctus , ut Hiberni Anglis & Scotis sese adversus Regem jungerent; cumque dein perdueulionis reus ageretur , iacusationis maximum pondus filii , quod in Hibernia Praeter legum instituta despotice sive hoxiliter multa patrassen. M net ergo fixum& firmum , quod nulla major pestis rempublicam invadere possit , quόm cum i gum solvitur,& ervatur potestas fvid. Motu . Comment. pag. 324. J m 'vorque civitatis sinum est, quae deterioribus i modo firmis immot1sque utitur legibus , quam , quae bonis inconstanter.

I. ThucId. lib. 3. J Aureum hic imprimo Statistae dictum Valerii apud Livium illia M. c. 2 Ego linquit J ex hu legibu , qua . non into in aliquod, sed Frublica utilitatis 'MO-- amabrogari

134쪽

debere fateor , nisi quam aut usus coarguis, aut stilus aliquis Reipublica inutilem fecit. XXVII. Fax Omma civilium tu multuum besticorum est , si imperantes sis ditis semel concessa ' privilegia eripiant. Leo uniti Belgii statim rugire coepit , sia mulac Philippus II. Rex Hispaniae laede-xet ipsius avitam libertatem dc privilegia. Aliud exemplum vid. apud Letrarer. flib. a. Chronic. Dasset c. 16, J Similiter pris, legia mercatoribus Anglis ratione pann xum suorum in Belgio an. I338. a Ludoviaco Malano. Flandriae Comite concessat; a Margaritha Parmensi vero, Belgii Glibet-natrico, an. I 4. negata , tumultuum interissos Anglos causa suerunt Vides Cambis aen. in vita Elisabethae Angliae Reginae ad ann. 3164. 2 Literae Majestatis Bohemo

Rudolpho II. Imp. obtinuerant , quum a Ferdinandi I I. Caelitis Ministris, frigidam hic suffundentibus Iesialtis, violare tur, natum inde est in Germania tricennale bellum civile vid. Epitomen Belli Bo hin

135쪽

Bohemici, & Tom. 1 Theatri Europaei JSunt & aliae seditiones causae leviores, nempe si peregrini prae indigenis promO-veantur ; item si hominibus vilibus hono-zes mandentur, de quibus vid. Schoc . l. nde sedit. c. 3i.) Certe nulla alia caula fuit Cur mortuo Philippo Maria Vicecomite Mediolatiens 1 Ssortiis occupata sit Res publica, quam quia per electionem po

puli suffragiis factam , duo abjectissimi

homines erant elechi , quorum alter Lanio erat, alter pistor. Vid. Septatim l. 7. de Rat. Stat. c. I6. Aristoteles etiam l. s. Pol. c. 4. 7. 8. & lib. 6. c. q. 2 το μικρον neglectum inter causas seditionum ponit, quod tamen potius occasio quam proXima causa censeri debet. X X V III. Hactenus vidimus camsas tumultuum & turbarum civilium 1 parte impetantium': Nunc etiam breviter adducemus potiores , quae eX parte subditorum Rempublicam reddunt intranquillam. ' Nona itaque Da seditionis

cujus causa sunt subditi, est abusim liberta tis er nimiaskbjectorum licentia ; dum id,

136쪽

Sedandis. salubri modo ratione datum, ad noxiam licentiam populus trahit, de, praesenti statu non contentus , novationibus studet. Vt ita non tantum imperantes sed etiam parentes per exlegem licentiae Siren

convellantur Ac pravi nant. Ita populus Israeliticus intolerabili jugo Pharaonis liberatus , & in Arabico deserto mirabiliter sustentatus, sestidio tamen praese rium turbas movit, ollasque Myptiaca

Noto minime ficto repetiit. fadd. Iacu.l.i. I sist.c. s.& l.3. Ania. c. o. Caveant etiam

diui Hollandi ne Libertinismus Civilis ci

culos Politici regiminis turbet.

XXIX. h Decima fax seditisno. V impia misera stadisor- paupertas ineunto emfarinuth ) unde oritur spes imis proba invadendi de diripiendi bona diviserum. Catilinam inter alia ad conjurandum cum aliis egestas, de res an

gusta domi, ut ex Sallustio & Floro patet, quo etiam pertinet festivus jocus Ciceronis lib. s. ad Famil. Epist. 6. Paupertasiane facile ad probra impellit ,& pauper ducri causa quidvis facturus videtur: Cl.

137쪽

Iies opprobrium jubet quidvis & facere &pati;duoque sunt,quς homines ad compendium commovent turpe inopia, & au ritia l. Max l. 6. c. 4. Vid. Θrach. 27. in princ. c. Habebat caus. II. qu. I. Anno 1491. cum nomine Philippi Pulchri Ioannes Egmondanus Noortholiandiae gubernator a Kenemariis & Waleriandis exigere vellet tributa, cessura in stipendium militare, primo rusticaraa plebis exactioitibus continuis exhausta, simul fame& extrema inopia esserata, opponere se coepit; postea numero aucta, simul urbium vicinarum plebe, quae novis rebus intenta

erat, accurrente , non modo Hornam Alcmariam occuparunt, arces varias no

bilium solo aequarunt, adversariorum aedes incendio deleverunt ; sed Harlemum quoque Occuparunt , o Celsas Praetore urbis, aliisque viris primariis , ac praeda acta per opulentiorum aedes , tandem eb audaciae perVenerunt, ut Leidam quoque obsederint. Globus hic seditiosorum , vulgo, quod

138쪽

Sedandis. III

quod e pauperibus conflatus esset, dici solet Caseenbroots-vola b atque ipse tumultus Caes ende Broois fel: Quidam qui ad illum pertinebant , dicuntur pectori vice symboli alligasse frustum panis & casei, quo significarent, se arma arripuisse, protenui solummodo victu retinendo. Vid. velit Histor. Vibis Hornae , & SOrursHistoria Vrbis Leidae. Schoock l. I. de Sedit. c. 38. Cum plerique rusticorum Helvetiorum se immersissent profundo egestatis , & durius haberentur a praefectis

agrariis , denique maximum damnum incurrissent ob diminutum pecuniae valOrem , ann. IsS . conspirarunt inter se , de eXercitu 2oooo. culus Dux erat Nicolatu Leeuυνenberger , rusticus Bernensis, tan tam insolentiam exercuerunt, ut obviis non modo nares de aures praeciderent, sed α oculos effoderent e Bernam & Luce

nam obsidione cinxerunt ; sed tandem a Foederatis Helvetiis caesi ac dissipati fuerunt f Vid. Theatrum Europaeum ad annum I. 73 3. 9 Basileae in armamentario adhuc

ostenditur clava Lectergeri ferreis spicuIis

139쪽

in extremo bene terebrata eingenitoria vulgo vocatur.)XXX. ' Fax undecima seditionis est Metm fAris. l. s. Pol. c. s. J oppressionis vel poenae. Quod si enim quidam sibi conscii sint, ut judicent , jure posse de debere dominum asperius agere, jamque paratum videant ad cruciamenta dc exitia, satius putant praevenire, quam praeveni ri , Omniaque tentant , ut evadant. Imbsi mulli timent, nusia vis imperii tanta est, quae pra ente metu possit esse diturna, inquit Adam Contuen. l. 0. Pol. c. 8. g. 6. JPraeceps ergo ad seditionem improbitas, quae, ut pinnas, quas merita est, effugiat,

aut antevertat, motus concitare, & Rempublicam potius , quam se perdere vult. Metus hic adegit C. Iul. Caesarem, ne dimisso exercitu privatus Romam & domum reversus a potentissimis inimicis atque aemulis opprimeretur. Idem poenarum metus Catilinam ultima experiri impulit. Pericles propter male expensam

pecuniam publicam , & quinquaginta

quinque talentorum metu , ne Iatio tWScoge a Mevis cansa sedilhnis.

140쪽

Sedando.

cogeretur reddere , ex consilio pueri Alcibiadis, bellum excitavit Peloponnesia-ctim, ut alitor est Plutarch. in Apolitegmat. J De Graccho vid. Flor. l. 3. c. I in pr. ibique Zeveco t. J De Bohemis tu multuantibus vid. Ioh. Cluver. I lib. Io. Epit. Histor. pag. 7OJ-J

XXXI. - x duodecima seditio nis est otium, pulvinar illud Diaboli, quod

ad turbas populum tam togatum, quam sagatum disponit. Romani cum metu Carthaginis essent soluti, & segne otium sequerentur , turbae statim enatae. Hinc Appius Claudius crebro dicere solitus: Negotium populo Romano melius , quam otium committi ; quod animadverteret praepotentia imperia , agitatione rerum ad virtutem capessendam excitari, nimia quiete in desidiam resolvi. Et sane negotium nomine horridum , civitatis nostrae mores in suo statu continuit ; blandae appellationis quies plurimis vitiis respersit, ait Valer. Max. l: . c. a. f. i. J Et Salm

iustius f in Iugurtha J inquit: Quod in

adversis rebuου optaverant otium, postquam

adepti