Scriptorum veterum nova collectio è Vaticanis codicibus

21쪽

XVIII DE THEODORO interpretuni auitatem, ait simplicitor SEPTEM in ta hissilico intellide periecto seu magno numero , OCTO a Item de eius excessu.Ιdmi illuinina I omini vectis Petro dicentis , ut non septies peccata liniitteret sed septuagies septies et illis ecclesiastae da arism seselem nec non et Octo ' de uitriis in v filia 'it illas si in et Persultitilia conamentatii AnalnUsius libro . in Iuucana n. s. luen AnaDrosii locum ci inmeriis tenebras Obsitum Maurini editores aegreth Hali in ' Mopsuestenus autem litis edicia veri a simpliciter vereque explicat nitιnisce a gentili conspι in hoc almidare recrιses. Et universum quulem testamenturia vetus praeparationen novi sui se , at si omnia a Deo ad venimum Clitastum directa , sincere sam cie*ie multis locis Theodoriis latetur V. r. P. 1 69. a. IIo uo8, praecipue vero in prologo id Iona inci cuius prophetae gramite illud inti a cetum vivetitis nairaculi in , Iod qui lain recentes critici sceleiate detuleiat ne Clitisin ii leni Matth. XII. o. dentes' nonnulli allegoiice tantuin ulmittunt, velis pnetae Somniurn existiniant , alii ex fabulis citii cortina, puta de Andi Onaeda vel de Hercule si neptunia cani viscerit usi evasit incoluuiis , Conglutinatum dictitant iste Theodoriis , ii mos est ecclesiae patriimet calliolicorum , unimami cui reverentia a inplectitur, nec de eo Piaestionen ullana sic patitur. Ut autent naentis Theodori , iaprophetias de Christo tra sit, illustre specinaen lena, nou reciisa, in giatiam illorum si gi acce nesciunt quandoqui lena latinani interpretationen ala hoc volumino exclusi , iam liberiora tio absolvendata perpoliendamque resei vo kluculentum tractum latine ponere ad illa Ioelis vel I, cap. I. 28-3ici pundam de virali vaeo MιPer Omnctu carnem . et Prophetaiunt stia vestra et silas,estrae, et senos oestri somnia somniabunt , et moenes vestra visiones Di blint. Et SDPer Servos meos , et super ancillas nisas in diebus illis estisndan de spiratu me oaticinabunItιr. Et dabo prodigia in caelo et Miner terram, angitanen o igne n et vorem furnici soloertetur in tenebras , et luna in sanguinen , ante Wι an ueniat dies

Domini magnus et illiutris Ilia , in piam, post alia dicta Theodoriis disputat sic Verha haec beatus Petrus Liaueos allopιens de Sρλ-t ιs sancti adocntu usurpauit conoenientissime, quandoquidem prisca lex futuroreιn omnium suae ni untara fuit. - Et illa q idem e-tera aroum pia erant et tamquam a miratuna; ita ut sectan-

22쪽

dum inper tenet Potius, pιarn sectιndiam rei verutatem, dictatuerant sed ipsa de uni dictorein Meracitas in Christo domino sectiιm manifesto habuιt; ι tempore magna omnia et terr Carao Gue elonis a prae cunctis priscae legis e niihus amaoιemunt ita rit,etus testamentum aenigmatis loco fierit, emem aiιtem sub Christo ruino gestarem magnitudo emtatem deinrιm stiterat. Atφι ita beatus aiebat Dari de opiιloci non est dereliosa anima im in inferno, nepι caro eius vidit com*tionem : ιod sane de re iam

gesta intelligi nepιit, sed metaρhorace atqν perholice dicitur ere tu Populus de Periculo atque emicis. Re porro sitis vatic

et luna Pariter 'ιagnaφι et narιlta caelo terraque rodigia a cidemιn et Christi doniini salutaris sanguis istι et ignis vectim pιod descendentis Spiratus in signi ccctat; cui Pract- cestit frunia vapor , φιi Menturas mIci oribus Poenas oriende-δat. Tιιnc etiani Spiritus sancti gratiae ciιncti partic*esiacti sunt, multisφι ac uora Charismatibus insigniti pιare atri propnelahant, alii lumnia edebant mιraculi, ob adserendam gestae rei magni udinem, et Christi domini seu fidem seu glomam consta-

lice dixerat, tunc manifestani habet signi calarum remιm ueritatem Gnimo uerba infra res msas siιnt. Cur itaφι hoc alicinitim, tempι reliqui, quotφιο de aliis dicta a prophetis sunt, de C rasti domini incarnassione beati apostoli intellexerint, hanc

23쪽

brana Memorem esse ab ost, etsi ad hoc q adrare idetur Haci Dusalieodotus tui adstipulantem dabo Rufinuin 'isi in commentario ad seae verti cap.XI. i. ex Aegyrato ooca istiunc nMιni, Sic Scri- Ihit: pDd do popia motum esse proρhetiae textus ostendit, hoc etiam ad personam domini nostra Iesu Christi osse transferri ,Ἀροstolicanionstraoit auctoratas Per psem Oidelicet ea pιae Iudaeis data erant disinae pietatis in signia , et cunaulatius nobis conse rentur et gratisιs. Ne illud violi non dicendi in est, quod proprietariana orito apud neo loruin diversus a communi in graecis editionii us est, illivem consor is quena latina vulgata retinet. Ea porto versiculorum distinctio, iam neoterici invexerrunt, Iamque iani mutate ob pervulgatum usum non expedit alnuaeli saepe et conticolationis se tentiani cognoscitur: iod .iti uim in maioribus quo lue capitulo-riina sectionibus paando die admissi in vutentus; quae innia laeOdora ferino , ii diversis utitur pausis , emendo. At pie lianc capitum chivisionen inconsulte admodum factam in Ciceronis Molae orationibus, demonstrasse me lim memini, piuna ei rinarum paries ex antillissimo vaticanae hibliothecae palii napsesto ederem. Sed tamen neodorus non idcirco aliter contextuna hil licum discriminan-

cluni demonstrat, quo Vipse ullam capitum versiculoruni P sectionem faciat; est enim in codice continua scripturari etsi ego in emitione discriminavi' sed ita luna aliter exorditur olationem, itemque aliter hiitili , quan vulgatus textus prae se fert sive 'sana respirationum sectioniamque rationem se agnovisse demonstrat. VIII. Superest ut Theodomina, quatenus a recto tranait vide-tii deflectere , coarguainus 'aud illius quidem iliatribae more ciliae inter scripta Clirysostona Theodorum lapsum legitur , sed leni potitis ad inonitione legentium ut periculosam quan totae ipsius ἐρμηνείαν caveant. Est enim peculiare Theodori iustitutuu , ut prophetas historice explicet, id est ut vini passian vaticiniorum de veteris testamenti elbus hominibusque intelligat ac interpretetur a que in his nominatim nai nominis Proplietis captivitatem semper ac postli niunt Iudaeorum prae oculis halγet in duoDus auten pos-

24쪽

tremis Zacharia scilice et Malaclita, tempora tolle iustianae mam agnoscit ad Christon autem eius lue ecclesiana nonnisi sere propter veriorem plenioremque κύασιν, id est coeniunt, vaticinia e- fert, ut in rucitato exemplo cogno, initis, Hirsusque ut Micnaeana v.

a, ulti dei minissiondius a Deo I ii fudi sactis noster is lutat et ad L: besti trian IX. 1o, uia vaticinium inter ZoiUDa Delena et tirastuna lividi posse negat Atqui haec ratio non inmerito graecis latinis siet triDus ipsisque etiam conciliis suspecta at pie inprissiata fuit sunt

enim reapse vaticinia multa, tae tristit in ianice, enaine interposito, spectant uelu Theo lori auctoritas tanta est, neque tu acumen tam singulate credetulum, ut quod alii patres, tales tanti pie viri, sublitiaiore illo talitu inna ut sensu praedictuna putarunt ac doctierrunt, luti aruitratu suo de reDus priuiuii nurmanis explicate liceat, deinde ad divinas transset reci quae ratio qui in i DP Eri aptu Hulgiis

prophetiarui vires infringat, i in Decissiorii in si leni debilitet, sol es-m1 etiam incredulitati nonnulloruni antit, si Omnes senti lint.

Sane ioc genus interpretationis applime Iudaeis capitali hius Christi

Christia uorumque omni tenipore nostilaus, Placuisse par est o eam-PI caiisau ιουδαοφρονα, Theodorum a Georgio hamariolo in chronico adhuc inedito dictum puto tui etiam quia Syne tricoriana commentarios Cnescio quo usus interprete videtur sttulios lectitavisse v d potius inlaeos magistros audisses naua Tte aptu RenaiulOtium 1 Bar-Salii aeus aD Iudaeis institutum neo loriam nostratina illiinii l. Utique Pias Hieronymus dicit esse Helbracorum sententias , Eas apud Theodorein Mamloli leginius. Qiuul tamen observat in suo commentario ad Iomina Hieronynatis, hel iraeuixi Iosep nuni Tharsis intellexisse Ciliciae Tarsum ci Theodorun adversantem liabet. Nec poreo iudaicae sectae amorein Theodoro imputare licet, eteni in in prologo ad Ionan Iudaeorum Misenus Christunt per ricaciam severe castigat. Illud etiam paulo liberius apud neo loriam dici videtur p. 63 2La. 223 , Io veterris testamenti homini Diis

neque Filii neque Spiritus sancti personae prorsiis innotuerint cytocltamen privilegi ii prophetis certe nonnullis hami debemus eripere. Quare commentari ad Zachariam substrata leginius graeci non inis scholia , adversus hanc heodori audaciam, quain ego quoque ali

25쪽

XXII DE THEODORO MOPSU EST ENO.cFlauae uni innibui tui ut dentiae vix est probandum quod Dei locutiones ad Irapnetas visionestio et varias revelationes unico saepe denotat L aD εία vocabulo: iam sicini a Super re sapienter aCu- teli Theodoriis disputat sui, initium anu mi uln λημμα voca inselum explicat, et in recta prorsus sententia consistit Neote veri quis-liam sanus mini succensebit,iniuulalico lori scripta, etsi eri ori ali-Paando proxima , in lucem emittana laevi enim ac vitia bonis , ut puto , plurimis biniunt ii r tum ego hanc apologia in in praefatione ad Photium, praesertim vero est Ara ianoma in stagnient CT III. pari. II. p. 8 i 87 tam invicte instrixi, ut nullum addere verbum iam opus Sit.

V IX. Constitueram olim cuncta neodori si agnient ex vaticanis

i Rgmoi D' praesertim catenis graecis atque orientalium linguarii in codici laus con

iunctim dero i): iod ita nunc per occupationcs non licuit, frag-

Imenta salterii anapi ex eius deperitui de incarnatione Domini, et contra Apollinarena, et in psalmos litaris , Iae Leontius olim transcripsit , Canisius latino tantummodo eclidit , nunc ego graece ex alicano pervetusto cossico proserenda citraxi, cum .eontii de his ii dicies, ii latentem incisis acresim recte arguit, et in pronoemio complura Theodori opera eniimerat , ita Consectanei tana Stii-diose occultabant , ut leontius ipse non nisi opere de in caritatione potitus sit. Sed eni in nos naulto olim plui a Theodori scripta in prac- satione ad primum Collectionis nostrae volirinen percensu inIiis.

liraeter id Ius ut Ilisti ac Plio tilicii tripli sinclitanam primam cap. 33 , accipe lio ex vaticalia ii Lucam catena in illi lii Nic tae , ubi de sancto Spiritu in Iesum haptizatur superveniente ferino sit. Θεοδώρου οψουεστιας. Eὐ- στατο δ ρα--M- το

26쪽

QUAE NUNC PRIMUM CUM INTERPREΤAΤIONE NOSTRA EDrTUR.

eas transiit , et a Galano quoli in opere suo de concocilia exhi- intus sitit, elata rata etiam in Arinenior uni gratiam naicana lutei pretatione , si id scriptu in ustiana apud Alimentos nancisci potuerat. Ego nuper libellum nunc , ob ventilandas quasdam gentis eius opiniones naum inspexissem, stoli hani equidem tam utile pulchminaque opussulum lacuna Iadani in medio esse foedatuin Itaque ad codices vaticanos conversiis , duos illico deprenendi et deinde teritum, 1 Theoriani praedictam disputationem nullo vitio viO- latam tenebant. Neque hac tenus mactus substitit; sed quum .eun- clavius editionem suam his veri is auspicatus sit: βασιλικον εις - ἀ-

τατον κα ει λαβέστατον Καθολικον των Ἀρ-νlων , severatomum diploma ad generalem Arnieri mni quumsae id diploma se epistola , in eius editione prorsus non extet, in codici Inu autem vaticanis legatui ;nii ratia sum thesin clausi ereorem, lii non agnovit hanc esse exteriolem inscriptionen epistolae in Sanalauci codice pmpter avulsant initio isti illam desideratae vel certe hunc litulum conso luenti opusculo non esse

i ncuria, lini celete non imperatoris epistola . svi incologica Tlieoriani lisputatio est. Ego igitur , P codicum vaticanormn , nactiis aut luo iiDelli eius supplementa, ne inpo lacunae in medio, et epistolae praeviae tua Manile in p. neoriani legationem in univerat gaiuli lina nasiani multo venementius cumiiIari sensi, tuin tu dum Dus ex liis codicibus secundam loque eiusden Theoriani disputationem epetii, Inennio post liabitam , non modo tγpis non lii in inpressana, sed eruditis nostris ipsismae Graecis allae Arinentis plane incognitana: Si super re paulo diligentius disserendum est.

27쪽

XI. Manuel impet ator Coinnenus, servidi ingenii vir, et illis.- logicis isopseus apprina inal nitiis, posti enais impelli sui annis ad

religiosas controversias an inatim applicuit, citius rei testis est, praeter alios historicos Ephraenitus a me editus, item Pi ni agnunt illud B3Zanti tot episcoporii in ac patriarcnartim anno II 66. celei ratum concilium, Pio in meae collectionis volumine 1ari. legitur cui deinceps aliud in eclitiina sub eodena ini peratore coactum addituriis ali- viaiulo Mam. Ut nunc sileant ite Manli elis claris pro insta iii anda cun I atinis concordia i) mersutis Areneniorum patriarchae epistolae, de luithiis inlla o Iuari, satis dena onstrant L. mitrarii iunc it reconciliatione etiam tu Aranenioriana ecclesia , dePI nomm Purga ilis eri ortinis , supra oriant , dii inultum pie cogitavisse. Quod ubi confieri posse vir lini si, tum detini in legatum in orientem misit Tlicorianum, Iaragula in virilia et theologica nilosopnicali doctriata praestantena , ii iiii patriarclia Nersete , clarissimae lautite ho-nitae , te controversis dogulati latis innistae disputaret , Speratam-Pie rena Deo volente conficeret. At si hoc est collolitum illini, quod Leiinclavius ut dixi edulit, ioilli ego vaticani codicis ope pia in parte nia Dat explevi. Quid deinde secuturi suerit, ignora han Aimenti: nelie sol una priscus ipsoritin historicus apud Galanum T. I p. 238 qai ait Nersete in luti reditum ad se Theoriani pria est

laretii , Inortem cum vita cona nautavisse , vertim etia in homernus alictoi conipendii ni stolici Venutiis e liti T. II p. 69. in adem re-ima Obscuritate orsatur. Sed tanae naenologici in alnaenia cuna puclia lanii ni tona cit. p. 24 I. reverso Nemetem iraecos dicit etsi insectum negotium Oh, Nersetis Diti in manserit. Orici lio lini nolo una revi te de secunda legatione innuit , id copiose ac-c urate pio areat a IIelaraeus apti l Asse inanii in , mrius ego ei'-l, p. 388. recitavi. Secunda igitur lieoi iani in ortu utena legati Otiit aranoniaci menologi itina suri Bar-Helbraei testi inoni consta-lbat. Sed nenologi lini nihil de iterato colloquio una Nur, et clicit . ai-IIelbraeus cle colloquio uni bris Suis loquitur , cui ta-inen haud extraneu in sitisse Armeniorum Patri arctiali signi sic: it : i mans Collect concit T. XXII. ehe Plia, MisiaFl pio Mantie et ii

ad an ii 58. ex Anatio in consensu lib. erit senio illepsit etiam in Allati intor-II. a. Sed in praedicta editione concilio piutationen latinam , tamquam graecus rum perperam et ridiculi. rabiliti u apud eundem textus recte liabeat ἀνουήλ.

28쪽

DISPUTATIONE XXV nunc ecce demum vaticanus codex , halu Procii illii 'ta lilii e conscriptus , disputationein universam milii Otri illi incognitani hactentis et praeclarant , in legatione seclinii a lacomano cui Nerset acti latam Iani idcire' milii de uno codice lolii placet olui semin luni nonnisi vetusti apo raphnin p. 337. esse docilici tertius ait leui co lex priorem tantumni Mi Tlieoriani lisputationem , sicut o ille ani-1,uci . iii tui. Quin tanten Armenii tractiint . negotii an ut Nersete nouisqve consectiana, ii a cliuic vere cilicii tirescis Enina in secutulo etiam concilii nsu in Xerses primario ili, rniciti Onc risiae pi aetulit, ren lanaen aD universali gestatis contritio, non sine alliano patriam lassi , sanciendana eclixit curiali Nei'ses semietate anno, id est L L, ut ait inenologi lina vita excesserit, tractatio tota iacit it donee post Naadriennium , ut est anno il7 tarsensi malunt oririn concilio

pleniorem exitum soli ita est. XII. Quae jure in hac secun la disputatione legunt ar, nova Sunt Rω omnia epistolae scilicet Manuelis ini p. tr m , una Nei sciis , duae Mi-claaelis patri arenae D Zantini , quani plani prior Manuelis nomine ''' Uniissa. Et duae iidem dogimaticae Nersetis ac Micnaelis praeclarat neologiae lonumenta stitit. Quae sequitui clisputatio cluatrias Christi Datiaris, de aqua cum vino miscenda in calice, de congrisissestorum clieDuc, de naa toti christitatis . et de quiluisti an aliis capitillis , liae p. 378. cumulantur , perspicue ODis demonstrant ia- tenus Arinensi a Graecomina ecclesia dissidetent. Su texitur disputatio cum S)ris quos Manuelis na: nilato ancorianus mox e rexit Prosecto illi Michaelis ui agni IacoDitai uni patriarchae luculentissima fidei prosessio , Piae nunc pii muria lucena aspicit , isigne togula uina acolaiticae Seetae loci intentum est , quana per id cerae tempus unico lao errore anorasse cognoscimus , clii ut ut alia liceret Christi natiliana. Illiu vero notabile , i in p. 39 Iacobii ab F. ii cnetis errore se lienuna dicit, negat i te ullana confusionem ius, i statica unione factam mam dioinrtas , inquit, ni in si di in

apparet i creditiι tavren tina proρter indi, isibilitutem Attii etiam Aranentiis p. 323. sic loquitur , nisi luoc dictuin suum magnopere

i me Albanorem, seu Georgia noriim, collere Coiicit. T. XXV. Eliu palmarchatus patriarclia armenio non senael sernio sit it origilieni Moses eliorelielisis in lib. III. concillio patriarctae Melaitari apud Mans Q. ii inuit.

29쪽

turas a linittere cuin illeologo Gregorio licit id Pio lacoDita in pr

sessione sua noli latcturi Hinc sane patet Iam recte citiamque apienter Graeci a diei se te exposcerent , ut at unitι natura locutione prorsus abstineret , id uod dein uin Nerses p. 38a se lactui uni promittit. Ne vero id sorte a Theoriano lialogi auctore confingi ad victoria in putetiir, ecce in concilio quo pie tarsensi si a naeniae patres, linto post dialogunt uno, ola auferendulia iocl- libet osse liculum, aevi se in posteriim untio naturae dictionem omissuros, sancte spondent. Nolim ergo deinceps ala orientalilbus scriptoti is mio ali pioties factum vi leo controvorsiam nanc , insisere levidensem, seu de voca Dulis ac subsilitatinus logicis dici.

XIII. Quoniam vel o Arnaenioriam lisputationis cuin neoriano dux Nelses fuit, existinuivi Ore operii pretium, si opistolarum eius dogmaticarum, quae in armeniaco vaticanae bibliotnecae coelice sunt, excerpta quaedam sacelen , favente mini gentis eius doctissinio interprete, eaque in calce displitationis ad critierem , ut haec scripta invicem siDi Iucem imperitantur. Sed uniim ei tractum, a metum rite termissum, ex Nersesis ad Alexium epistola iecitare placet, qui etia in in compendio historico T. ΙΙ. p. 66 paulo diversis vectis ex alio codice ponitur inde enim Nersetis mens , una unam Cnristi naturam diceret, evidenter patescit. Sic ergo in sic vaticano Nerses unam naturam in tristo dicimus , non, Per confusionem ut Eutvcnes, sed iuxta Curillum alex. ii con-- tra Nestorium in epistolis unam ait esse incarnati Veihi natu-- raal Plio Curilli Lilliin diu in disputatione et in Michasilis , hvgantini pistola ventilatur.) Pro una livpostas quam vos Grae-- ci dicitis , quod rectum est, et nos pariter proutemur , unum idena tuo a nobis ivli Ini tu , cum unam naturam dicimusci lirarit, nos traud lii e relico sensu dicere vel inde patet, pio cum ea se id re verba facimus , haud in una natura subsistimus , sed amis harum proprietates ostendimus. Una , inquam Dura lintrit D, aliam causam a nobis dicitur, I Iam propter erui cum cariae in- se divisibilem inelsalsim Pi unionem 1 inni et duas naturas di- , cere non recusamus , modo id haud iuxta Nestorium dividendisi raptita GaIanum T. I. p. 334.

30쪽

DISPUTATIONE. XXVII, causa , sed contra Eutvcnetem et Apollinarena ob confusionem se ei aiulan dicatur Q. Haec autem , ut puto, ostendunt . mentem sine dubio Nersetis orthodoxam fuisse, sed linen clitum unani adfirImaret nati r u , a Surorum locutione pariana oppido discrepasse si h Pium autem duas , tunc clem uni calliolicam Iana reapse animo suo fovebat sententiam apte , proprie , tutoque significavisse. Quod vero in pastorali ante hos annos edita epistola p. 8 ait Nemec tintis Choitus , et rιna eius emon ex cli ahus unitis narum, nini nos aniplius I hviderabimiis , si certe addatur vel siil sin

telligatur cum Micnaelo constantinopolitano p. 333 una Chrasti

Persona in duabus natiιms, et duas hMens naturas Gliani illam, ut saepe lixi de orthodoxa Nersetis mente dithitari nullo modo potest. XIV. Alliue nactenus Armeniorita cum Graecis concordia Per conelutio ducta olim fuit, ni colici pilis scilicet coniniti nata, in tarsensi auten concilio consirimataci lita in quain mortuo paulo post Manuel cae 'Sare , tu statiisl l liculi Ira n IN sani iliara rei iis , concoreliae eius levis

aut nullus si ictus extitit. Cum Liat is auten Arinensi libentius assilluc consensisse videntiti . lilata saepe per episcoporiam regumque epistolas mimanis Pontificibus olbedientia tum vero in sisens s ninclo anno I 3o'. celebrata, Ut in a lanens an a 3isi, Iae utralae a Pit ill a illini in est praecipue ei in alia apti l Mansiuna Concit T. XXV. p. ii 86 Panno 3 et siti Benedicto papa XII, et eauitario patria cha' numerosa svnod olMectos stin ei rores pu a Veriant Arnaenia et concoriliam una ecclesia roniana piosessi sunt. Sed ni nil aevie Arnieniorum causan desinit , iana oecii naenicum storentinum conciliunt , in io Arvaenii sapientissim uni illud Eligenti IV constitutum amplexi sunt, ille subscripserunt, et oi servantiam dehit an spoponderunt de quo sane constituto illi ut diceti luna videtur, vulde niam ii L.eonis epistoli graeci patres proni incia verrunt, nempe fi