장음표시 사용
341쪽
termini, & i inmissi, geniti-ui sunt singulares a
g I BEE I. in deorsium,aut hos interius habere,ssos aute exterim terminorum. Sed neq; communium principiorum possunt esse aliqua ex quibus omnia demonstrabuntur:dico autem communia, ut omne virmare,aut negare: genera.n. eorum quasiunt,
altera sunt, alia quidem in quatitatibus, alia uerb in qualitatibus suntsolum: cum quibua demonstrantur per communia. Amplius, princia pia non multo minora sisnt conclusionibus:principia enim propositiones sunt,propositiones aute lumpti termini,aut immisit ' termini sunt.Adhuc conclusiones sunt infinitae, est termini autem finiti. Ampliuσprincipia haec quidem ex necessitate,illa contingentia. Sic igitur consideranti bus impossibile est eadem principia esse, aut finita cum infinitae sint conclusiones. Si uerb aliter quodammodo dicat quis, qu)d haec quide geometria, illa uero numerorum, illa autem medicinae: quid
utiq; erit aliud quod dicitur, nisi quod sunt principia scientiarum diuersassed eadem dicere derisioen, quoniam eadem eisdem eadem erunt: omnia
nanq; sic sunt eade. tuer) neq; quod est ex omnibus demastrare quodlibet,est quaerere omnium esse eadem principia: multum enim insipiens est. Neq; enim in manifestis doctrinta hoc fit, neq; inresolutione hoc est postibile:immediatae enim propositiones seunt principia: altera autem conclusiost accepta propositione immediata. Si autem dicat aliquis prim, immidiatas propositiones eadem esse principia:una in unoquoq; genere est. Si
342쪽
TOSTERIORVM. 169Meia neque ex omniblis ut opus est demonstrari contingit quodlibet, neque sic ex altero taxquam erunt timin iusique strentia altera: iri linquitur quod proxima sint principia omnium: O ex his quidem haec,ex illis autem illa. Manifestsim autem O hoc est, quoniam non contingite monstra rum est enim quod altera principia genere sunt disserentium genere. Principia enim duplicia Principia esse
sunt. ex quibus, O circa quod.ex quibus quid ni ς quod, tune
igitur,communia sunt:quae aut Ilint circa qood, blatia. propria sunt,ut numerus,magnitudo.
O opinabili 'di Ar cvt. p. XXo. I BILE autem, scientia disserunt ab opio nubili, opinione,quoniam scientia uniuersa iis, O pernecessaria est, necessa rium autem non 'contingit aliterse habere. Sunt aulcm quadam Mera, quae contingit aliter se habere: manifestum
es igitur quod circa haec, scientia non est, essisit 'enim utique impolJibilia aliter se habere. At ue τὸ neque intellcctus. dico enim intellictum principium essescientiae, neque scientia indemonstra bilis r haec autem est acceptio immediatae propin . tionis: uerus enim est intellectus, Oscicntia, O opinio:et quid per haec dicitur. uuare relinquitur opinionem esse circa uerum quidem, aut falsum: contingens autem est O aliter se habere. Hoc au tem es acceptio immediatae propositionis, non Υ necessaris.
343쪽
aeecessariae:certum autem est sic apparentibus:opinio ei incertum est: natura huismodi est. Adhuc autem nullus arbitratur opinari,cum opixetur impossibile aliter se habere , sed scire: sed quando esse quidem sic ed tamen aliter, nihil prohibeto tunc opinari tanquam huiusmodi quide opinionem esse, necessariam autem scientia. mo modo es igitur non idem opinari, is scires quare non erit opinio scientia, si quis posuerit omne: quod scit contingere opinari e consequitur enim hic quidem sciens, ille uerὸ opinans per media, quousq; ad immediata ueniat:quare si ille quidesciuit, opinans sinit: sicut n. O quia opinari, propter quid:hoc autem medium est in nisquis sic arbitrabitur contingetia aliter se habere, scut se habent definitiones per quas sunt demon frationes:non opinabitur, seed j cleis autem uera quidem esse,non tamen haec ipsis inesse fecundum substantiam: G secundum speciem, opinabitur is non sciet uere, O quia Opropter quid ,siquidem per immediata opinabitur, se uero non pimmediata opinabitur,solum ipsum quia opinabisur. Eiusdem autem opinio, o cientia non penitus es: licd sicut uera,OMFa eiusdem quodammo do est,sic ,scientia O opinio eiusdem: est opinionem ei ueram, O DUam scut dicunt quidam besse,inconuenientia accidunt, appetere aliaq; , Onon opinari quae opinantur fals8. Quoniam autem idem multipliciter dicitur: es autem secutcontingi est autem ut no, commensuratam enim
344쪽
POSTERIORVM. 17odiametram e se uer8, opinari inconueniti eis: Ied quod diameter c circa quam sunt opinioneso idesc eiusdem est Ged quod quid erat esse, unicuiaque secundum rationem non est idem . similiter autem G scientia, opinio eiusdem est, haec enim sic animalis est, quod non est contingere no esse animal, sed illa quidem quae est contingerer ut si haec quidem quod hominis quidem est, illa uerb hominis quidem, non autem quod quidem hominis est: idem enim est, quia homo : hoe autem scut non idem. Manifestum autem ex his est, quod neqne opinari simul idem, O scire contingit, simul enim haberet utique opinionem aliter habendi, O non aliter idem , quod quidem non contingit: in alio enim unumquodq; esse contingit eiusdem, scut ictum est: sed in eodem nihil sic potest esse, haberet enim opinio nem simul, ut quod homo esset secundum quod es animat: hoc enim fuerit non contingere es e noanimal,'non sccundum quod animal hoc enim -- scut contingere. reliqua autem quomo do oportet distribuere in orationem, O intellectum, ct scientiam Oartem, O prudentiam , ct scientiam et haec
quidem p sicae est, illa ueris ethicae speculatio
345쪽
t I B E R I. De solertia. cap. XXIII. usLERII A aure , est subtilitas quaedam iud non peri ecto tempore medi, o si aliquis uides quod luna splendorem semper habet ad tolematatim intellexit propter quid hoc sit, quia propter id quod illustratur afle:aut disputantem cum disic Graece uite, ' cognouit quoniam commodatum esse aut
Artitotele , propter id quod amici sunt, quia inimici eiusdem
ae διαλεγομε ' Omnes enim causas media a uidens, comνον MVσιω s subuit, es ultima. splendidum esse qdso' lem, sit in quo a: lucere a sole δ: luna, C. inest igitur lunae quidem ipsi c, bequod quidem es lucere a sole: . ipse autem b, a:quod est ad hoc esse splendidum, d quo splendet: quare et i c, insaper b.
gyrophilus, aut si uiso paupere diuitem adeunte , hoc illum propterea facere, Panutuo argentum,accipit, intellexerit.
346쪽
VAESTIONES aqualis ini numero ijs quaecunque veta
tuor:quia, propter quid,si est,es quid est. Cam. n.xtrum hoc insit, aut hoc quaerimus, in numerum ponentes: ut utrum sol deliciat, aut non, ipsum quia quaerimus. Signum autem huius : inuenientes enim quia disicit,pausamus: Ose in principio sciremus quia disiceret, non quaereremus Atrum. Cum autem sciamus V im quia, ipsim propter quid quaerimM:ut scietes quia disicit, ol, O quia mouetur terra: propter quid discit, et propter quid terra mouetur:quaerimus haec quidem sic. Dedam aute alio modo quaerimus:nt se est, alit non est centaurus, aut Deus:hoc autem si est,aut
ubimpliciter dicosed non sit albus est, aut non. cogno centes autem quoniam est,quid est quaer mus, ut quid igitur est DeAA aut quid est homo . Quae quidem igitur quaerimus, O quae inuenientes sicimus:haec O tot sunt. Omem qonem medij esse. Cap. II. RIMUS aute, cum quaerimus quis
347쪽
r I B E II. est,aut si est simpliciter, utrum sit mediu ipsius,
cui non e cum autem cognoscentes aut quia est,
aut si est, aut in parte, aut simpliciter, iterum propter quid quaerimus,aut quid est: O tuc quaerimus quid sit medium. Dico autem quia est, aut si est, aut in parte aut simpliciter: in parte quidem,ut utrum deficit luna,aut augetur: si enim est aliquid, aut non est aliquid, in huiusmodi quaerimus: simpliciter autem,si est,aut non est luna, laut nox. Contingit itaque in omnibus quaestioniabus quaerere,aut si est medium, aut quid es medium.Causa enim est medium: in omnibus autem
haec quaeritur,ut utrum deficit luna,utrum est ali iqua causa, aut non: post haec scientes quia est aliqua,quid igitur haec', quaerimus. Causa enim ipsius esse non hoc,aut hoc: sed simpliciter Ihbsantiam,aut non simpliciter , sed aliquid eorum lquaesunt per se, aut secundum Mcidens: medium lest. Dico autem simpliciter quidem subiectum: lut lunam,aut terram, aut1'olem, aut triangulat: lquid autem esse defectum,aequalitatem,aut inae qualitatem : si in medio sit,aut non. In omnibus
enim his manifestum est quod idem sit quod quid les, O propter quid es Vt quid est defet Ius 'pria
satio luminis a luua a terrae obiectu . Propter quid est defectus, aut propter quid descit luna propter defectum luminis obiecta terra. quus esscosonantia ' ratio numerorum in acuto,e5 graui: iet propter quid consonat acutum graui ' propter id quod rationem habet numerorum Ograue est
348쪽
acutum. Vtrum est cousonare acutum Ograve' Utrum sit in numeris ratio eorum s Accipientes
autem quia est, quid igitur est ratio quaerimus. δd autem sit medii quaestio, incnditur quadocunque medium est sensibile: quaerimus enim nomsentieres,ut de defectu si est. Si ueris essemus super lunam, non utique quaereremra,neque si fit, neq; propter quid 'sed simul manifestum utique hiasit utrunq;: ex eo enim quod sentimus, ct uniuersalefiscium est nobis notu. Sensius enim quod nucobjcitur, manifestum est quod nunc deficit: his autem uniuersale utique Νctum est. Sicut igitur diximus,quod quid est lare idem est, oe propter quid est: hoc autem aut es simpliciter,et noeorum quae insunt aliquid est.aut quae in iunt, ut
quoniam duo recti sunt: aut quoniam matres,aut minin G.u d igitur omnia quae quaeruntur me
dij quaestio senit, manifestum est. Discrepatio quisis demons ratio, o definitio
QVOMO DO aurem quod quid est demostra
-tur, O quis modo inductionis, O quid essdefinitio, Gr quorum, dicemua: primum opponentes de ipsis. Principium autem sit futurorum: quod quidem sit maximὸ proprium habetis rationibus. Dubitabit autem aliquis, utrum sit idem, fecundum idem desinitione scire, D demonstrationescire, aut sit impossibile. Definitio enim ipsius quod quid est esse uidetur: quod autem quides,omne uniuersale, praedicativum est: 'si
349쪽
L I B E II. 1smi autem funt,alij quidem priuatiat, alij uerb iou uniuersales: sicut in fecunda figura priuatiui
omnes sunt in tertia uero non uniuersalesio Itaneque eorum quae in prima figura praedicativo rum omnium ein defuiris, ut quoniam omnis tria gulus tres duobus rectis habet aequales. Hui, autem ratio est quoniam scire demonstrabile, est de s monstrationem habere, quare stan talibus est de monstratio, est manifestum quod non utique erit eorum desinitio. Sciet enim utique aliquis secundum definitionem, non babeas demonstratio nem: nihil enim prohibet non simul babere. Sust cit autem fides O ex inductisne: nihil enim de ianientes aliquando cognosicem: neque eorum et quae per se junt, nequc quae siecundum acciden '
Amplius,si definitissubstantiae quaedam cognitio est: huiusmodi mansolum est quod non siint substantiae: qisoniam quidem igitur non est de nitio omnis cuius es demonstratio, manifestum est. id autim tutio est definitio, nunquid omnis de lmonstratio est,aut non na quidem iam ratio, de hoc eadem es: unio enim inquantum unum,
est una frientia: quare si utique scire dc monserabi . . ti, est i monstrationem habere, accidit quoddam impo tibilar desinitionem enim habens, sene d
monili atione si es. Amplia . Trincipia demonstrationum tint definitiones quorum non esse demonstrationes monstratu est prio, aut enim erutprincipia demonstrabilia, principiorumprincipia, O hoc in infinitu abibit:aut primae definitiones
350쪽
POSTERIORVM. 17stiones erunt indemostrabiles. Sed utru sit non omnis eiusdem id alicuius eiusdem sit definitio, o demonsti alio an impossibile sit , non enim eiusdedemonstratio, cuius es do initio: sonitio quidemi res quid est, substantiae est,sicii demon ratio.
nes omnes uidetur supponere, accipietes quod
quid es, ut mathematicae quid unitas: quid impar,et similiter aliae. mplms, omnis demonstratio aliquid de aliquo mon trat, ut quia erit, aut his est, indesinitione autem nihil alteru de altero praedicatur, ut neque quod animal de bipede, neque hoc de animali:neque de plano figura , neq; enim est planum figura, neque figura planum. Amplius, alterum quod quid est, quia monstrare: defuitio enim quid est ontendit ed demons tratio
quia erii hoc de s)oc,aut non est. .alterius autem
altera demonItratio en, nisi sit tanquam pars quaedam totius hoc autem dico quod ofitensium ekl duobus rein s aequales habere de foscele,si omnis os iensess en triangulu :pars enim hoc eit,i lud totum baec autem adinvicem non sese habent sciest quia eu, quid entinon enim alterum e dialterim pars.Manifestum itaq; quoniam neque cuius desinitio,omnis huius demonstratio: neq; cuius omnis sit demonIiratio, o huius omnis st dosinitio, quare omnino eiusdem nullius cotingit utraq; habere.Manifestum ea itaq; quod neq; de-snitio, o demonstratio:neq; idem erunt, neq; alterum in altero, O nanq; subum similiterse haberent Hac ergo usq; huc addubitaι a sunt.