장음표시 사용
21쪽
Fodinae metallicae dςsecerunt a Romanis Imperatoribus subAureliano dc Valentiniano. PANNONrA INFERIOR,teore Mariani desecir PANNONIA SVP. quae Alistriae vicina est, tempore Iustiniani se Attilae Regi adiurit,Cymerij cnimGallogre-ci, Pannonij, Galli, Sarmatae Mindi, Hunni, Gothi, Suevi, Avari sive Abiri&Bulgari siticcessive hastcrras invadento incol veru nt.
HVNGARIAE nome ab Hunnis deduci putant Hunni enim Anno Christi 3 3. Scythiam Asiae, patria suam propter ili sterilitate&hominu multitudinem descrentes. Pannoniam temporibus Valentiniani d Valentis ingres fisunt, & plures corum qiram decies centena millia simul cum uxoribus liberis, armentis & stippellcctile, capti amaenitate & fertilitate loci sedes ibi fixerunt. Anno Oi. Cum ARCADIUS IMP. Romae esset, Hunni duce suo& praesecto belli Moa, cruciatum bellum contra Macrinum, cui Romani eam provinciam commiseram,susceperunt: Macrinum ipsium, simulqite Thetricum, qui Macrino silppetias tulerat, cum multis Italornm millibus trucidarunt. Hunnorum quadraginta 'millia eo bello occubuerunt, amissis instiper Principibus suis Bela, Keme & Κadictia. Anno a g. ATTILA primumVngariae Rege elegerimi, is Germaniae, Italiae, aliisque Nationibus infinita pene vulnera inflixit. Attila autem morte sublato Hunni inter se divisi sunt ut scribit Icu dnando & 6aidmarus, & occupantes planiciem eam, quae inter Budam est,& VVeisienbur-mini est hic dominabantur.
22쪽
am funditus delevit, &ut sibi in futurum caveret, Arnobdum consanguineum suum, qui postea Imperator factus est Austriae Principem constituit. Vladisiao vero inferioris Moraviae Principi Pannoniam inferiorem regendam tradit.Vladismus Presburgum ex ruderibus oppidi, cuiusdam Romani jam olim diruti, ac ovilis specicin ilummodo reprisentantis crexit, eamque Posenium dixit. Alii quoquc assirmant, eos, qui hodie seruntur Hungari, ab illo Hunnorum genere propagari, quod Anno Christi sop. vel 9oo. quarta vice Pannoniam invasit:tunc enim Hunni imperante Arnolpho Schyliam inredientes , coniunxerunt se cum reliquis . conterrancorum suorum qui prioribus remanse
viam & Poloniam habet, in quorum confinio montes sunt praealti ; quorum Nomina haec siint: dca maueri
Pater, Monachus,Vallis aromatum, mons nivium, &c. qui auri, argenti atque cupri hodie etiam venas habenti sicuti videre est Chemnitu, Shemniiij &c.& in reliquis locis,quς in tabula nostraChorographica malleoinsignita sitiat: Finis cos promiscue Germani, oindi &Vngari habitant, Ab ortu habet Ungaria Transylvanos sibi vicinos, a meridieRasciam & Bosiliam : ab occasiuAustriam. Tressimi omnino ordines in Ungaria Ecclesiasti- or H corum, Nobilium, qui milites sub se habent, &Rustico
Regio acrem habet temperatum, vinum generosiam, Dumentu,pecora,pisces, aedificia splendida, &quaecunq;
23쪽
tum vitae sustentandae, tum recreandae usui esse possunt, adeo ut teste Bonfinio omnes alias regiones, quotquo sub coelo sunt, jure suo excellat. VNGARI A habuit ab Anno Christi s 6 p. vel f cundum alios os o. ad annum usque praesentem I 393. quo invictissimus Imperator RODOLPHUS I l. rerum potitur, Reges Chrisanos quadraginta, quorum nomina & res gestas ordine perstringemus
POLITICA ADMINISTRATIO regni hi
ius, post Regiam Maiestatem, est penes Comitem Palatinum, qui proximus est a Rege, & olim potestatem habuit Regem ipsam regno exuendi, si minus is regiam suam maiestatem tueretur. Dignitas ea non est haercssitaria insebolem, sed liberae electionis. IUDEX CURIAE sequitur proxime Palatinum, C AN CELLARI I duo simi: Alter cuius Dignitas haereditaria est, quam Archiepiscopus Strigoniensis per successionem sibi acquirit Altersi Rex pro suo natu costituit HOS SEQVITVR Magister Curiae. QVINTA DIGNITAS ea est, quam Magister avernionim Regalium obit.
SEQUITUR MAGISTRATUS VICE PALATINUS
VICE IUDEX curiae, qui estIudex per natis praesentiae. PROTONO T ARII tantem tres
PRAETER HOS SUNT IN AVLA REGIA.
24쪽
Magister equorum sive stabuli. Magister Pincernarum. Verum cum regnum ipsiim late pateat, molestissimum foret subditis, si curiam Regiam adeo ex longinquo sequi cogerentur: proinde per universiam regnu 'specialia quaedam judicia constituta sunt, ca Ungari Comitatus,Germani conventus vocant, talis est.
I COMITATUS Mumensis, cui nomenina villa
Milaom, paula infra Ovvaram sita. li COMITATVS Sopronensis, alias Iaurinensistit. -- ad Danubium,ab Iaurino oppido, quod Araba numen praeterlabens, cum Danubio illic commiscet. PAVLO ULTERIVS versus Danubisi est Po ni um, insigni Epistopatu nobile, quod Vrbanus Praefectuss-- Mum aerarij, apud Regem Matthiam magnificis aedificijsexo navit. Non procul ab Iauro assurgit mons Pannonius,quiramion ιTemplo augustissimo S. Martino consecrato celebratur: idem mons regioni nomen secisse a plaerisq; existimatur. III COMITATVS Castri-ferrei. IV COMITATUS Zaladiensis, ultra lacum Balathonem: Est aut cis lacum, si nostram plagam respicias si quidem Bonfinius qui horum autoris Budae historiam suana conscripsit, qua ratione multi Geographorum falluntur in Thihan, locum illi ultra lacum assignantes, Niha, H, H cum sit secundum Bonfinium in nostris partibus) Lacu ipso sere circumquaque includitur Thi hanChersonesus, quae ex piscium abundantia,ex aeres salubri & temperata constitutione,temploque magnificentissimo Andres Regis sumptibus olim extructo, eiusdemq; Regis sepultura . .
V. COMITATUS VES PRINENSIS nomenc a suum
25쪽
suum a Vesprino civitate adeptus, quain olim Germanab albis sontibus ita dixerunt. Ai r νβ Q COMITATUS ALBENSIS illi proximus est,cui Alba regalis nomen secit, ea urbs plane in uligine &l co palustri sita hostibus dissicilem admodum acccssiima rubina M pracbet. Templum S. Stephani primi Vngariae Regis visitis Uuam. tur ibi splendidissimum. Hui' loci Episcopus cx regis Si phani indulgentia, maximis privilegiis gaudet, nec enim nisi Papam superiorem agnoscit, nec subditi decimas sitas, praeter simami Tcmpli Capitularibus ulli exoluunt.
VII. COMITATUS COLLOCRIENSlSn men ab Archiepiscopali Civitate Colloceta invenit. VIII. COMITATUS PILIS SIENSIS vergit
ad Danubium, huius territorium totam montosum est vini seraci stimum,licet idipsum propter Thermas propinmodum sulphur oleat, ebrietatemque facile inducat. Eo in loco ad utramque Danubi j ripam con spicitur v-traquc Buda, Nova videlicet,& Vetus a Budinis an liqui simis Scythariam populis extracta, cadem quondam Sicambria dicebatur.Quando fabre Matthiafundamenta arcis reginae Beatricis ponerentur,cffossum fuit saxum pluribus Characteribus descriptum, cius rci indicium. ---- VICE GRADUM arx re a,quae oli m&civitas &stdes filii regia,tribus a Buda miliaribus sita Matthi regis sumptibus a fundamento restaurata est. IN EODEM M s. conventu Sabariaest S.Martini patria, urbs omnium amtiquissima, quae Sambathe vulgo nuncupatur. IX. COMITATUS Strigoniensis 1 Strigonio me- -- tropoliVngariae dimas. Urbs ea duoTempla silmina in i iusti, , cludit magnificentissima, quorum alterum Archiepisto. . 'm patum habet, arege Stephano in loco editissimo, prope
26쪽
arcem extructum:Altemnain civitatis plano situm sundavit Bela IIII rex Ungariae. X. COMITATVS Tholnensis ad Danubiu,ibi simitreobbatiς,villis undiquaq; quam pluribus circundatae.
XL REM ARIENSIS COMITATUS, nomen
a Romana Scytharum urbe Qrtitur, ea in insula Sculta con spici tur, quam Danubius utrinque alluit in hoc conventu TH AT A est, quae & Dotis appellatur.lbidem rcgia arx tanto cum apparatu prominet, ut non immerito quibuscunq; alijs Principii castris&palatijs praesereda sit. EAM AB UNA parte ambit Lacus 7ooo. passibus patens, Lucijs & Cyprinis foecundissimus. Arx ipsa nove intra se molas frumen tarias coplectitur.In vestibulo arcis exigua quaedam area est, quae circumquaq; hypocausta dioibilia tota deaurata ostentat. Lacunar seu contignatio summa puro auro incrustata &emblemate vermiculato, renclatoq; opere mire exornata est. Ab utroq; arcis latere singule stat silmina templa, singulς villae satis conspicuae; praeterea eam sylvae cingunt amoenissimae&feris abundantes.Nec procul Danubio vestigia quedam Romanarum Legionum etiamnum apparent: Ab altera parte sossas habet bis cingentes, cx solido mo excita, ad quas altissima propugnacula surgunt. Atque haec dixisse de ijs quae cis Danubium sunt hoc locosiissiciat. XII. Pol oniensis Comitarias nomen a Possinio habet. XIII. Nitriensis ab Episcopali civitate Nitria. XIV. Turocaensis,serruingignit in copia. XV. Comitat. ScepulesisPolonos maxime vicinos habet.
27쪽
XVII. Novcidiensis. XVIIL Homcnsiis. lx Ix Honensis. XX. Novigradiensis. XXI. Pesthiensis.
Ecclesiastica administratio per Virgariam antehac fuit penes duos Archiepiseopos, quorum alter Strigonium,alter Collocram habitat. Strigoniensis Legatus fuit Apostolicus& primarius regni.Is tanquam summusRegni Cancellarius,magia uni regis sigillum custodit;siubeodesunt XI. alij Episcopatus: quos omnes Turca occupavit exceptis Nitricii & Agrius. Sunt autem lauriensis, Sirmiensis, Vesprinensis, S. Ecclesiiensis Agriensis, Zagrabiensiis, Nitriensiis, Transylvaniensis, Vaciensiis, Bosnensis. Chonadiensis.
GAYSCA REX UNGARIAE. GAYSCA SIVE GEYSE Pater S. Stephani Re
gis Ungariae,primus renimChristi fidem professus,baptizatus fuit ab Adelberto Episcopo Pragensi. Anno Christi sos. vel secundiim Abrahamum Babs , Anno o 6 p. nascitur Stephanus, qui tandem canonigatus fuit,baptizatur per dictu Episcopu Pragensem. Circa eadem tempora Theodatus Princeps Apuliae, quem Rex Gessa proiugum in aula sua alebat,quique Stophanum infantem ex sacro Baptismatis sonis susceperat, Genubiu quod cu adiuncto pago extruxit,nome sundara toris
28쪽
toris sui, italice Thata obtinuit, nostro autem seculo appellatione Dotis innotuit.
Anno 93 . Vel sccundum alios Ioo6. D. Imperator ste; η Henricus sbrorem suam Gisietam Regi Stephano in matrimonium locavit: post haeae universa Vngaria ad Chri- ruarii. stum conversa est Rex ipse sancte vivcbar,summum templum in monte Strigonicia sicondebat, illudq;liberaliter dotabat. Adhaec S. Martini coenobium in altissimo monte locabat;Templum item summum in Alba regali, sepultiiramRegum,compluresque alias fundationes,pl ne regia munificentia fieri curabat. Obiit Anno Io 38. ob ,
Multus Strigonu in siimmo Templo. -- Φῖν. 1L Rex. PETRUS Stephani ex sorore nepos in regno siisse- ει ι ομνctus est, sed propter tyrannidem inde ejicitur, cui Abba successit. III. ABBA triennium ad regni gubernacula sedit, sed
cum maiorem qua antecessor tyrannidem exercereta' trus Abba exput restituebatur. Illo rcriam potiente Vngaria paulatim a fide Christiana deficiebat. Regnavit
autem Petrus annos quinque,menses sex Abba vero annos tres:moritur Anno IO T.
i III. A N D R E A S Re Stephano junctim sanguine Christianismum restituit , filios habuit Salmmonem & Davidem. Salomonem in regem coronari fecit, cum quinquennis esset, propterea, quod cum Bella fratre de regno dimicare cogeretur. Occiditur Anno
29쪽
, Anno Iossa. Sepelitur in Thihan in S. Anaiani coeno τώ b A aetru- bio, quod ipse ad lacum Balathonem condiderat, An
Bela Regis Andreae a se bello devicti stater, regre serebat Salomonem in regem coronatum, tres enim habebat filios:Gcicaam, Ladinaum, postea reges o ipsos, &Lana- pertum. Hic monetam argenteam primus cudi secit: pondera & mensuras csse jussit, & mercibus quibuscunq; suum precium indicavit. Egrvium illud coenobium in ZcuukZardo condidit, in quo sepultus mil. Dicitur Bela hic dum arma in fratrem moveret, Caesarcio Henricumstatri eius auxiliares copias adducentem, in montibus quos vertentes seu verthises vocant,adeo obsedisse, & ad tantam rerum omnium inopiam compulisse, ut Caesar ipse castra deserere, stula praejicere,& terga vertere coas fuerit.Vnde montibus id nominis postea inhaesiit. Obij tAnno i o 63. sepelitur loco,quo dictum fuit supra.
SALOMON Regis Andreae filius in re o quidem successit, rerumastatris sui defuncti filijs Geiceta & Ladii O lao inde expellitur Anno io77. Eremita ergo factus obiit
VIIGEI CZA REGIS Belae filius natu maximus, duos habuit filios. Colomannum, postea Regem factima, ose, & Almum .Huius temporibus ingens fuit fames per Vn-
30쪽
gari propter vitae innocentiam Sanctum appellaverunt, , Rex eligitur, superstite Salomone rege cxpulssi: Hic Dalamatiam&CroatiamVngariae adiecit. Cum Scythis ac- ----.bra bella gessit.Obijt absque haeredibus Anno Ios . IX. COLOM ANNUS RegisGaeic filius,is secundum inlunia. quorundam opinionem antea Episcopus Vriresdinus θ' - , fuit,&hinc dispensatione facta regnum obtinuit. Ungari hoc regnante graves & plurimas molcstias pertulerunt, multorum cnim malorum & magnae tyrannidis autor . . fuit. Fratrem suum Ducem Almum & filium Almi Ba Iam oculis privavit. Alinum insuperipsima intemplo occidi jussit. Duos habuit filios Ladislaum &Stephanum. Postea regem factum: Male visit,male perij t. Anno H I . - 11... sepelitur Albae regali.
STEPHANUS II. Colomani Re filius adolo. '
scens admodum regnum occupavit, subditi cum cogno- meto Radium seu nilgurationem dixerunt, quod omnia coeco & concitato animi impetu perueret, is cum nubIam sobolem excolu speraret, nec vitae siue terminum longius abesse praesentiret, Monachus factus obiitAn
BEL A II. Caeciis dictus,Almi qui frater Colomanni Regis fuit filius, qliam excoecari Colomannus fecerat, prudenter rcgni administrationem obivitQuatuor filio, igeneravit,GeicZam,Ladistatim,Stephanum, qui tres postea in regno successerunt,& Almum BQrichum Regis . i Colomanni Spurium dimicantem armata manu in λ-