장음표시 사용
81쪽
CEPS CAROLUS MANS FELDIAE COMES SUMMUS CAESAREI
exercitus Imperator in Ungaria
AR O LVS Comes 1 Mansseld vustrenu'us, atq; a primo statis florein bellis exercitatissimus, stib initium Mensis Februarii, stylo nouo Anno isos. 1Caesarea Maiest.e Belgio vocato recto itinere per Germaniam contendit, & per Ciuitatem Imperi allam: Francirium versus Pragampergist, ut bellialeam contraTurcas expe- riretur ; Veriintamen dum iam in itinere Uohemico ccset, ingens aquarum inundatio subito coorta est; Itaque
in oppido Bilsen quod ad Pragamest, aliquaesii commorari necesse habuit Septima tamen Martii diis Pragam feliciter aduenit, h& decima eiusdem Mensis ad Caelarent csementissime admitas fuit Excrcitus quem conscripserat, duo nimi tum millia e- NI Vmirum,&s peditum millia non multo intcriecto tempore subsequebaturo Quanquam Esectores & reliqui ad Rhenum Principes, re hincinde deliberata, aegre ipsi per suas disiones transitum permiserunta mobrem aliquot ea de re intcrC sarem&Principes illos literae perscriptae sunt: Vnde Principes, Comites & reliqui Ordincs ad Rhenum pacsim praesidia&custodias suas in omnem eiicntum restat
82쪽
Matisfeldius s lutatur princeps.
r tas posuerilia 6cipi demum transeuntita mi stadian citra noxam abire passi sunt. . Porro Carolus in tanta fuit gratia & autocitate apud Imperatorem ut non ilum ad 27. Aprilis diem, Equitis aurati titulo insignitus, sed & Principali inaugurati oneornatus, & aureo torque instuper magni prechab eodem donatus fuerit. Simulac vero pars quaeda exercitus Mans- seidici, una videlicet equitum Turma,& pedites aliquot Pragam aduentassent,qui Viennam ipsim deducerent,iulis comitatus ad Serenissimum Archiducem Austriae Matthiam pergit, Vbi Archiduci summa belli commissa hic siti minus belli Capitaneus designatur. . Paulo post Serenissimus Archidux Mansseidium cura numerata & valida manu ablegatum, supremum eorum Ducem constituit. Carolus paratis omnibus ad bellum necessariis antequam cum vnhierm exercitu inde mou ret exploratores quosdam prςmisit, qui diligenter circumspicerent, si quo sorte loco hostes itinere ipsum prohibituri laterent, cumque nihil periculi si esse cognosceret, tu se itinere ad mucam oppidum,quod ad Gythae flumen est, Ouuaram versius contendens, uno inde mili ri prope VViselburgum castrametatus fuit, ubi aggerem mira celeritate atque artificio duxit, ita ut Leytha amnis . per medium laberetur, quod equitibus qui saepe alias cum periculo aquatum egrediuntur erat commodissi,
Hoc itaque aggere militibus, machinisque bellicis probe firmato, ipse qua potuit celeritate cum cohortibus aliquot Iaurinum accelerat,vi naturam & situm i ci contemplaretur, quem ubi diligenter contemplatus fuit, simulauit se cum omnibus copiis arcem illam ob-
83쪽
sessurum utque firmiorem adduceret simulationi fidem - locum s cndis castris,aggeribusque jaciendis design at,
signo dato edicit ut omncs omnino cuiuscunque essent dignitatis siue ordinis operi manus admouerciat: Ipse ci- iam suo exemplo ceteros alacriorcs reddetias aridorum lignorum fasciculos, aliaque id genus equo suo imposita
ferebat. Porro cum Nobiles aliquot Vngari manus operi ad- Exemplam mouere detractarent, Carolus tandem ad unum ex iis e- memorabiis
quo accedens, peculiariter illi&serio iniunest, vi suo ex-Hyi emplo ad aggeres construendos lignorulasticulos comportaret , quod cum Vngarus is fatuum negaret, Caro- his grauiter commotus, lasticulum quem ipse equo gere bat Ungari equo imposilit, hac comminatione addita; Hunc, inquit, ergo tu Ungare, fitaculum ad aggerem perserto,&vide sic quid amas, ad quae Ungarus fastuose vallam obequitans, ubi tam longe a Carolo abesset visi: ex ipsius oculis jam processisse putaret, fasticulum abi rit: quod Carolus a longe conspicatus, quibusdam e v stigio in mandatis dedit,vtVngarum illum refractarium insequerentur: comprehensim itaque ut alijs exemplo esset, veste & armis militaribus indutum de proxima arbore suspendi secit: quae seueritas & tunc & deinceps profu- iit, ita ut sponte & promptissime quilibet suo loco faceret officium. Caeterum postquam repentina haec obsidio Τurcis nunciata esset, continuo ingens multitudo ex diuersis Iocis, praecipuὰ vero Strigenio, Vesprino, Palotta, ad
subleuandos Iauriensis confluit: C A P. O LV S ergo sub finem Iunii, media nocte, cum omnibus suis
84쪽
cinis de celeberrime mouit;& Strigonium ad Letnensis Iulii diem cum omni exercitu delatus feliciter obsidet, diuersisque in locis obsidioni commodioribus , undique castrametatur, Principale casti um siue vallam inter Strigonium fuit A Zatuarum. Postero die qui erat Visitationis B. Mariae Virginis, inuocato diuino numine, & beatissima Maria Virgine matre, fortunam belli in Clirario oppido oppugnando cum delecta mille militum manu, dcpaucis equitibus experiri statuit: Verum cum ad meridiem eius diei circiter horam primam ad id accessisset, nemo quisquam visus fuit qui arma contra ferret, quare magis magisque appropinquas portas apertas offendit uequatumuis aut insidias subesse&spicarctur,praemisit tamen quosdam, qui oppugnarent. Vbi vero nemo quisquam appareret,Carolus cum omnibus copiis urbem ingreditur,& portis vallisque prius munitis diligenter omnia perquiri iubet, si quo forte loco subterraneo puluis tormentarius defossus lateret;verum nihil deprehensum praeter ignem iniectum di cadauera, cum paucis quibusdam Turcis sauciis qui praesidiarios omnes aufugisse aiebant. Ignibus ergo, quos profugi d mibus iniecerant extinctis, mortuisque terrae mandatis, oppidum novorum prinsidio munitum est. Nec longe post Dia. Palfius, ad Gokarensem oppugnationem, quae munitio exadueri Strigonij vltra Danubium est, cum octingentis equitibus a Mansscidio deputatur,is consessim ex nauibus ratibusque ponte r Danubium strato,munitionem totis viribus aggreditur, eamque tandem marte fauente expugnat. Turcae munitionem infirmiorem videntes,quam cui salutem sitam in obsidio
85쪽
necommitterent,deserarerum iri, & inurbem aquaticam concesseriint.
Secundo Iulijdie duorumciStrigonio profugi indica-a. I a. runt, Turcas qui in praesidio eius erant in maximo metu versari, propter iam Tepente amissas duas illas muniti nes, Gotarensem Videlicet di alteram quam Clirarium populariter dicunt. Quae dum ita fierent castra interim
iuxta Fronspergii doctrinam aggeribus eductis eg edis sita stabant. Decimo tertiolatij Christianus quidam diu Budaec anusii. pius ad Mansscidii castra profugus retulit, Praesidianos
Budian iam multo tempore cibarioru inopia laborare,&sicubiliaberent, id ad subleuandum Strigonium inde exportari,quin etiam Turcis tanto maiorem incussumes se terrorem, quanto haec obsidiomagis stibitanea esset re insperata, de qua ipsi persemnium nequidem cogitarint; adhaec plerasque Turcarum copias in Transsylvaniam dc Valaquiam mittendas esse: idem asseuerabat, eaque strage &Victoria Christianorum de Tartaris pina relata essent,quodque inula stragelex in curribus omnium M. rerum affluentia onustis potiti fuerint. Die i . Iulii Carcius duos Nobiles strangulari iussit, quod stationesin noctii sexcubiis deseruissentiquam, 'mutari. dem seueritate apud Tribunos, Centuriones aliosque militum Praefectos, atque adeo apud omnem exercitui metum dc obseruationem sui non exiguam sibi como
Porrocirca idem tempus copiae.auxiliares ex ItaliaM--Itasi. ennam aduenerimis agmen octo ilium tametati rum supra quam credibile foret ornatissimum inter quos erantmini Nobiles Italia qui non ut caet i a m L rebant
86쪽
rebant, sed proprios sumptus, vitam ctiam fortunam in id bellum conserebant, quorum magnam partem A chidux Austriae Matthias cum pro more,sacramento militari eos obsti finxisset, ad 13.Iulij Carolo misit. . it
Decimo sexto Iulij, Carolus constitutiones & leges iquasdam castrenses in maiorem disciplinae obseruati nem promulgat, quas sentandas scrio omnibus edicit
Diebus singulis mane & vesperi tormenta tria per castra displodatur,ad quorum intonationcm omnes & singuli flexis gentibus nomen Dia. nostri IESU CHRISTI in auxilium contra Turcas diupis implorcnt. Concin totibus autem consessariis iqiuhctum sit, ut sub grauissima poena, in delinquentes accurate obstruent - ILScorta omninoa casti is a cantur, deprensa in illis in proximo profluentc numine cuestigio submergantur.
III. Caupones nemini militibus dictim ultra una men .suram germaniam vini porrigant,secus qui fecerit, poena confiscationis omnium bonorum mulctetur. . IV. Quicunque vino se iniurgitauerit, aut nomen Domia ni profanauerit, aut in hisu maiores summas depositetit, ad Ducis nutum carcere luet.' ' V.
Vinum sublimatum idque genus liquida calidiora,ini castris
87쪽
castris diuendedi omnino prohibemus quippe quae squinantiae,& morborum inflammantium causae saepius in
Canes nutrire non quibuslibet permittimi propter. stetorem, imo propter annonam, quae ex illorum nauissitudine suboritur.
VII. Si quis per vim citipiam quid rapuerit, quantumuis vel minimi prech, absque ulla venia strangulabitur. vIII. Nemo quisquam durante obsidione cuiusquam comissitionis fuerit, sumptuosa conuiuia apparci, sub poena
In siumma ea fuit castrorum disciplina, ut ex eius ob seruatione ea, quae ad vitam sitstentandam requiruntur, susticlanter omnia & precio quidem tolerabili in castris prostarent. UltimoIulij viginti millia Turcarum, qui Budas χωο.Tur ra. cus sumen Danubii conscendebant, ad miliare unum infra Strigonium apparuerunt, eo proposito ut Christia, nos biduo post ab obsidione Strigonii armata manu de
Qua de re certior jam Caroli confestim pedit alis quot equites, siueHippostlopeias,eosqueFrancos orientalis &Vallones in occursum hosti ire iubet. Hi vim naum ad hostem propius accesserant,statim ad arma pro ruerunt,tantisque utrinque viribus concursem est, ut plurimi occumberciat.
88쪽
Praecipue autemin hoc conflictu duo Christianorum cohortes,&equites circiter centum, ad haec Praesectus equitumvnus dc ipse Francus natione, unacum albiis octo vel septcm primariae Nobilitatis equitibus deside
3- Postero die ad tertium nimirum Augusti circa meridiem, dum Princeps Mansstidius in prandio esset , nunciatur hostem procul apparere : quodcum Carolusintelularisset ipsemet cum aliquot ribilibus statim accingitur, &mmomnem praesens cognoscit; Ubi eigoe omnia, patuerunt,signa per castra canere, d ad armaConcurrere imperat, licet milites ut pii miim rumor de hoste increbuerat, quisque per se jam suastatione maneret, iamque armis&animis prompti obseruarent, nequaliota in ca stra pronampereri. Hostis interea ad agrum S. Georgis inter montes Strii. gonio vicinos,exe parte qua Budam si ctant, magis magisque in conspectum nostiorum venit, Strigoniensibus nimirum. opitulaturus , perscripserant enim Budam, ni matvrc ipsis subueniatur, se ultra decem aut duodecim
porro dies obsidionem non sustineret posse , quoa inde colligere erat quod particulas serritam soborum loco dis oderent.. Usiecto itaque hoste multa sane aenearum glandium tormentain primamTurcarumaciem , quae praecinistat, 1 nostris displosa sunt . At hostis nihil istis conterritus,nun talemconscendens, nunc via quae Neustadi . um ducit descendens , intrepide agmenitae huc illucco uertit, Vt quo moturus tandem, esset nemo facile quis colligeret, donec manifesto tandem appareret, cum recto itinere Glirarium oppidum petere: proinde D
89쪽
minus Palfius cum Ungaris suis qui Praesidiarii erant in
eo, obuiam hosti procedens, tanto impetu in eos sereb tur, ut Turcas cum magna suonim strage terga dare compelleret Hinc aliam viam hostes ingressi, Valonum c sua petierunt, doneComnis exercitus subsequeretur.
quos hostis cuniculos tentaret , assumptis sex suorum commilitonibus Capitandis, & tormentis campestribus, nces quasdam angustis & prosundas admodum inter S. Thomam&vi gradum obsidicti norat enim hostem haud facile iter ex ea parte habiturum; quare ordinubus dispositis inter montes eos , qui utrinque surgunt hostem praestollatur.. Nec musto post hostis ex ipsa via recta Danubium versius contendens semissus ingreditur, adeo ut nostriis prius quam animaduersum s se esset imminerenta Chrissiani itaque agmen suum ad utrumque Iatus diuisiam explicant, dc globus in hostem
modio incedentem ex tormentis campestribus impi unt, tantaque aIacritate in hostem pugnant,Vt breuitem- .poris interuallo eum magna parte fiuncirenT.
At licet di ipsi reae in nostros lanceiis suis acriter se serentur, nihil tamcn sere damni cataphractis& o ratis nostris equitibus inferebant, quin imo lanceis suis ad serrata nostrorum pectora crepantibus, inermes & in is marte ut plurimiim pugnabanta Tantiis autem viribus & tam prope concursum est, ut equites nosis machinas suas non nisi in hostium pectoribus impactas dispsodierent, ita ut non facise irrito
bos spargerent; dumque alii globos stios iam emisirit, statim alii recentes in ordinem succedebant,qui institam
90쪽
Hoc modo ter per mediumTurcarum agmen perrum- rent , ter retrogressi praelium acerrime instaurarunt. Porro Don Ioan. de Mediccs,proximum collem iuxta
quem pugnabatur, opere & arte ad id paratissi num, sita cohortibus & aliquot tormentis maioribus occupans, nouo quodam globos spargcndi artificio utitur: oe- ni m globorum serri stant particulas,clauos, cathenarum fragmenta & eiusmodi in hostena dispergens, non raro uno impetu decem , duodecim uigi mi hostium & vltra n aerem disijcit, quin claui passim corpora pertransdumtis turmatim eos corruere faciebant; Hoc itaque in praelio hostes adeo attriti, fusi, & profligati sunt, ut quatuor eorum millia in acie procumberent pauci admodum tim
campori Porro inter mortuos reperti siunt duo Bassae, item Capitanei&Praesem Turcici quamplurimi nostris incogniti, duo item millia Camelorum & Mulorum, tum fauciorum, quam saluorum, in campo quo proelium commissum crat, variis rebus, utpote commeatu, pecuniis & alijs ad bellum necessarijs, quae obiessiis subleuat dis apportabantur,&maximo prccio indicabantur, onustorum, na cum triginta sex tormentis campestribus&viginti septem vexillis hostium principalioribus inuenta sunt; in summa praeda tam opima erat, ut modum prope
Quae tum ita geriintur,alia ex parte Turcarum aliquot cohortes in vallum nostrum ad Leythae flumen, aquatiacum dixeramus,irruentes inuaserunt, ij a nostris circumuenti ad unum omnes concisi sunt.