장음표시 사용
101쪽
juredicundo apti forent mixores Iudices sab se consiliendae legis, atque justitiae causa habebant, Ma Graphiones tria eorum lingua cognominabantur a Franchis postmo dum Raehiburgii , & Tungini, alioque nomine ac mini
mitum Auditores Germanico vocabulo, quasi Ieni Judi. res , sive Consules, ut discimus ex cap. I. de Imm. EccI. in VI. Videatur Lipsius, Ducangius, Vossius, Bignonius: qui Iudices .ab his Comitibus constituti avaritiae tabem odisse , justitiamque aequa lance pendere debebant, am iis causis quibuscumque . utinam di in nostris Iudiciis haec servari contingerenti sed profecto illud malum in levit , ut Legum quandoque posthabita sanctitate , nimia in quoliue indulgentia , vel etiam inscitia quam
maxima Rei p. ac Religioni inferri damna cernimus. Quod quidem ex inferiorum ministrorum negligentia , ni calliditatem potius, ac pervicaciam dixeris, in culpa est, qui in veritatis inquisitione turbant quandiniue , ac miscent omnia , dilationibus, ac tergiversationibus intendunt , Rlucris duntaxat inhiantes, pessimo Reio. justitiam laedi minime curant. Caroli M. lex XXII. a Ludovico Pio Aug. num. confirmata , qua praecipitur: Iudicibus, ve Centenariis, Pu Tribunis, atque meariis dignum e e eem
simus, ut ii mati fuerint reperti, de miniserio δεμ abjiciantur , jamdiu obsoleta in Bibliothecis quiescit , perinde ac illa num. 94. Imp. Lotharii: Quam bene Principessi leges hasce depositionis , aut susipensionis saltem improborum Iudicum adhuc vigere permitterent ; subditorum
suorum oppressionibus, expilationibusque certissime occurarerent . Deflendum potius, quam detegendum malum est lSed ad nostra revertamus.
Jam attigimus , Graphiones , seu Graviones illos esi se stib Langobardis, qui quandoque pares erant, α quasi Comitum infessores; di qui a Germanis plerumque cum Comitibus confundebantur; ut ex Paulo Diac. Lib. V. cap. 36. eam Comite Bbarioriam, quem tui Gravionem dicant. Ac fortasse quod apud ipsos idem fuerit M a Coin
102쪽
Comes , qui Judex, ut infra. Et quidem, ut notat Dion
Gothostedus in tex. leg. a. Feud. tit. Io. inde nomen acceperunt LanLGravit in Alemannia , & MarE Gravit: iuli Provinciae , hi Limitum Comitas , seu Juditer et Arcis
Bur. Gravit &c. quorum apud illius nationis Scriptores passim mentio. Imo sequioribus seculis nec a Comitibus mites, aut Marchiones secernebantur , quod uterque Iimitii , seu Marchiae Comiter dicebatur ; cujus rei te. sem, habes P. de Marca in Mar. Hisp. Lib. III. cap. m& Muratorium , qui ad Duces etiam extendit in Antiq. Estens p. as. sed restrietius ea accipienda esse aptius duia co . Ab horum igitur Judicum consilio Comites pendebant, ut ex eorum Placitis aperti mi me evincitur: & perinia
de in pagis , vicis, oppidis praeerant ad ius ministrat dum Praetores , seu Jadites ordinarii , qui Sculdascii a Langobardis sive SeuMahi dicebantur , de quibus a Pam o Diac. Lib. VI. cap. a . mentio habetur, & passim apud Chronographos medi aevi, &in Leget. Langob. idemque ac pedanei Iudiees, qui tamen Comitibus , ac Iudicibus urbanis subellent , ab eorumque judicio ad Co tes, stuIudices urbis appellationi locus erat, si in aliquo se op. pressos cognosterent; uti plenius habes apud Liuiprandum Leg. Lang. Lib. VIII. cap. 4. ubi etiam notandum non in omnibus aeque locis eundem servatum morem fuisse; ut
ex Pipini Regis decreto in Leg. Lang. in quo dicitur: qdii tibicumque jusitiam quaeserint, fusipiant tam a Comiti. hus , 'quam etiam a Gasatias . seu StuMasciis juxta ill
rum legem . Plura de Scuuasciis habebis apud Ottonem in Dissert. P. 849. Gostaldei dehinc ,. seu Golesidiones, Sc Gastaui vul. go nuncupati , illi proprie primitus erant , qui Supremi Principis pecuniam administrabant: quare Thesaurarii, Oeconomi Fisi Regii, aut Principum vocati sunt, Pra
tores , Praefecti, aut Curatores locorum, seu Curtium,& Villarum urbis cujuscumque , sicuti re montium , sinclinarum , silvarum,&c. quae ad Fiscum abselute pertinebant , ut ex eodem Liuiprando Lib.VI. cap. 6. aliisque Icgg.
103쪽
patet. Neque Gastaldorum munus erat Resii, aut Plincipi inservire curandis hospitibus , proindeque idem ae Napifer , ut Vossius ait Lib. II. cap. 8. de vii. ser m. quem rite arguit vir Cl. Muratorius loc. cit. ex verbis Eccardi in Leg. Salic. Nam si ipsis cura fuit demandata, ut lites Populorum dirimerent, & jus iisdem tribuerent si secus egissent multabantur , ut in Lege Pipini g. cautum
fuerat , quid ergo cum Dapi ero , & Hospitii Curatore
Gastaldus commune quicquam habere poterat Z Si Gastandeus ex Spei manno apud Dufremium suum etymon desiimsita voce SaxoLangobardica , Per quam apte Cusos Bomianum significatur, quidnam , amabo , cum D fνo Ga-
e Regiis Curtibus eductis praeesse clatum erae, ut bene idem Murat. advertit ex Iaege Rotharis a4. di ex no- sero Peregrinio, ut supra in Anon. Cassin. Immo ex Paul. Diac. verbis Lib. V. cap. 36. deduci posse videtur , Ga-
saueos, seu Comiter Militares sicuti S illi, qui civilem
potestatem etiam habebant a Francis Graphionet suisse adpellatos, qui dignitatem , atque officium cum Langobardorum Comiti s , & Gastalde is parem omnino habebant quod .superius innui ut habet Lindebrogius , aliique apud Eccardum in Comm. Leg. Salic. Hunc vero C mitum , & Gastaldorum cum Graphionibus aequalitas a quibusdam improbatur apad Goldastum , Leiserum , aliosque Germanicos. Verum propediem Gastaldeis adtributum sensim suit etiam pi liticum seu civile urbium regimen, quo talium est, ut Comitum vices agerent, tametsi nomine tenus ab iis distinguerentur . Hinc in veteribus Langobardorum Chartis, aut Placitis, idem urbis, aut Comitatus Praefectus , Comes quandoque , Gastaldeus, aut Iudex cognominatur , ut in Charta sec. IX. Cingiensis Monas . quam alibi dabimus : Lando Comes Cfaeienses dicitur quoque Gastaldus. Atque in alia Cassin. Tabularii Aunussus Pon
iiscurvi Guia detis s Judex adpellatur, qui Comes oppiadi erat, ut patet ex assensu, quem praestat pro molendia
104쪽
no eo ciendo in territorio sui Comitatus Pontifumi . Qiiω meminit etiam Anastas. apud Murat. in vii. Zachar. Ponti f. cui a Liui prando Rege obviam missi suerant Agi- prandus Dux CDylam Papae nepos, Tacipertus Castaldius Tuscan bis, qui nempe Domini erant, Comites, & Recto ies illarum urbium , seu Comitatuum , adiunctis eo temporis, imo confusis titulis Comitum , Gastaldorum , Judicum, di Thesauiariorum Principis, ut notavit Vir Cl. P. Beretia in Tab. Chorogr. Med. Aevi Tom. X. Collect. Murator. praefixa Sect. VII. num. 24. Quod ad nostrarum Provinciatum Principes attinet, certum omnino est, idem fere semper Comitis, atque Gastaldei nomina des gnari:& si in antiquis cliplomatibus deessent exempla ,. unus hei sui sciet Ustis Warne fridus Lib. V. cap. a 9. qui de Bulgaris in Beneventanum Principatum adventantibus loquens, ct quibus Grimoaldus incolendas dedit urbes Se-pini, Boviani, ct Aesernie, aliasque iisdem proximas urbes , ipsum AlcZeconem Bulgarorum Ducem, mutato dignitatis nomine, Gastaldeum vocari iussit: quippequi Duca'em titulum nimium suo parem putabat ; sicque Bene ventano Dynastae illum aliquo pacto submisit, Nuti Hudiatariam , quo, cum necessitas cogeret, suis copiis Beneventanis Ducibus succurrere tenebatur . Quod quidem in Italico Francico postmodum Regno aliter contigit: qui in - pe tunc qui Duces prius tabani erant, Comites exinde appellati sint, ut passim ita Legib. Pipini Regis pro Italia promulgatis legitur; eorumque Vicarii Vicecomites diacti', ortis ex munere , sive ossicio, familiarum cognominibus, ut inquit cit. Beretia . quem consile . Ex his CO-mitatuum Praescctis , sive Gassaidis, nomen Gastaldatus ortum, qui eam agri partem , quae uni sive Comiti sive Gastaldo parebat, complectebatur, ut in comperto est apud omnes. Neque horum Gastaldorum a Comitibus diversias ulla , quod ad ius successionis , in eorum Ga- stalda tu inerat . Etenim quousque Comites , dum degerent, administrationem , atque dominium habebant. hoc
idem jus Gastaldeis, dabatur a qui tamen Comitis titulo
105쪽
invidebant. At in filios etiam postmodum successio transimissa Principis privilegio . Quod primum in Aquini, Teani , Calatiae , Aeserniae , Telesiae, S. Agathae , aliisque in locis Praefectis contigit; ut apud Chronologus, di inveteribus chartis videri potest ; in quibus Gastaldei ad tempus desgnati esse noscuntur ; postmodum hereditarii quique vocantur, videt. cbmes s Dominus, eorumque successio exprimebatur scilicet: Lan Imus Comet sitius Lam
de Venafro ; atque id genus alii. Neque . prostelo hac in re definiri aliud tuto potest ; sed tantummodo cum Petro de Marca loc. cit. Lib. VI. cap. 7. I. 6. colligendam: quod haee munera initio per tempas admini rata , s posy sya beneficio Princi um: tandem generati Costitutioηe iamios, demum in reliquos heredes transere. Gae quidem
exeunte IX. seculo 3 vel ineunte X. contigisse certum omnino est, ut sit p. innui.
inam vero fuerint primi Capuae Comites , sive Ga statui, e Chronologis, inscriptis lapidibus, ac veteribus
chartarum monumentis eruere licet. Primi Capuae Comitis meminit lapis ille sepulcralis Langobardicis mscriptus characteribus prae soribus Parochialis Ecclesiae S. Ma
colli Majoris Capuae quae priscis Langob. Principum Capuae temporibus Cappeus Principum vocitabatur in quo sic legitur
Cuius typum heic exhibere curavi ea qua ibidem forma Dunc legitur. At quisnam merit hic Adisu, sive Adoaldus primui Cupuae Comes, quove ille anno urbem rexerit qui
106쪽
hus e sontibus hauriemus t At pro viribus inter obscuriora
veterum Scriptorum , di chartarum adyta penetrare licet;
ex tisilue quaedam seligere, quibus propositi cognitionem Iapidis aperiemus. Et pi imo, nulli dubium, quin hic Aduali, qui ex genere Aduali se suisse jactat, non tam nomen fuisse,
quam familiae ac generis cognomen: non enim ex gen
re Aduali se esse venditasset, nisi apud omnes vulgo ex cognatione primi Capuae Comitis eum fuisse constitisset; eaque de causa de Adusu , illius posteros, ac succedores vocitari: quippe ab illo tam illustri Viro, & Ι. Capuae Comite originem traxerint: ac vere Adualdorum, seu Adoaldorum in Campaniae Provincia frequens memoria , ut ex Chronologis, & Diplomatibus liquet. Capuae tamen celebris Audoaldorum, sive Odoaldorum , &de Audoaldia memoria exstabat, itaut urbis illius Forum, seu regio non longe a Monasterio S. Iohannis nobilium
Puellarum qui etiam in disrum ODIdorum situm eli, ut alibi videndum & castro Lapidum, ejusque vicinia , Vici MAHdorum , sive Odoaldorum , & Od Misorum
nuncuparetur; Ecclesiaeque nunc Paroecialis olim M Mnasterio S. Angeli in Formis Cassin. extra Capuam, subjectae r postea non multis abhinc annis sub Praesulatu Nicolai Card. Caraccioli ven. mem. Capuae Archiep. in i - cum alterius Paroeciae extra urbem , a Cassin. Abbate
concessae S. Angeli ad Octaui sim nomen dedit. Ab hoc
Audoaldo coniicere merito possumus , filiis , posterisque suis ob Comitis dignitatem obtentam, ac familiae nomen, omenque inditum , quae quum Capuae immoraretur, v bis illius regioni denominationem quoque tribuerit. Ne . que unum, aut alterum hujus familiae testimonium in antiquis Capuae tabulis habemus, aut ab Scriptoribus exspectamus. Chartas quam plurimas servant Montalium nostrarum Tabularia , Capituli Metropolitani , sicri Thesauri, & Archiepiscopalis Arae, pluriesque Audualdorum meminit Ostiensis, aliique; ut dubitari nequeat, quin d illustris illa suerit, & Capuae 2dem sitam, praestantiam, decorem usque ad seculum XIII. semper obtinuerit, quo ω adhuc
107쪽
adhue nobilis Adua Ioram familia Capuae florebat; atque
Sacellum domeiticum pio tri Paroecialem Ecclesiam S. Angeli postidebat D.Ji,hanni dicatum,postmodum Monastellio Puellarum S. Johantiis addictum , ut ex charta praedicti Coenobii Ann. MCLXVII. Quinimo etiam in veteri Capua Auriat os Primores, sive Patricios urbis sui sid testantur Aeta S. Decorosi Capuae Episcopi , qui nationis Lango-haid. converssionem impensi, studio promovit ab An. circ.
DCLXX. ad Ann. usque circiter DCLXXXV. quo famelissime obiit. In iis legitur: Aeeidit ut edijusdam PDI n isi ii Aodoaldi filios ardentissima Iebre corrept. is in mav - eso vitae discrimine Demaretur . Mater ad limina E iaso Epii opii nempe, ubi corpus S. Rufini a S. Deiacorosis inventum quiescebat eum fria , es duratu eum
δεδεm aestonem . . . . o pauis pos prisinae valetudini restitutum agnovit. En igitur in An. circ. DCLXXX. Capuae nobilis Audoatili filium, &fortasse nostri in memorato lapide Capuae Comitis Aduali consanguineum , ut suspicor. Quo evincitur, Adualdos pene ab ingressu Lan gobardorum in Campaniam Provinciam Capuae floruisse, ibique semper permansiue . Immo ex veteribus chartis patet clarissime, hos A audis, sive Audoaldos primis Capuae Comitibus vel consanguinitate, vel adfinitate conis junctos suisse, ut ex Reg. Petri Diac. ex Tabulariis Moianasteriorum Capuae, & Cassinensis patet; in ea que praecipue charta apiid Gallui. Hiit. Cast. Gm. I. pag. 77. in qua Landulfus Capuae Princeps An. CM LXV. adpellat Ad Idos dilectos parentes no os e & in alia similiter praeis dicti Coenobii S.Iohatinis An. CMXIX. tellat in Atenulis
parentem nosrum se. At ulterius progrediamust Quandonam vero Aduali I. Capuae Comes fuerit Iinquirendum nunc est . Et quidem si adlato superius lapidi credendum erit neque enim aliquis ambigendi lo. cus erit, quum cenuinus isse, atque indubius sit intrata aut LX. circiter annorum cursium ejusdem Aduali O,
108쪽
mitatus ametendus omnino est: scilicet ab An. circ. m.
vel etiam DCX. quo Capuam Gailaldus pro Campania regenda Provincia tunc temporis pene integra a Lan-mbardis submissa, mitti debuerat a Mnev. Duce, quod
Graeco-Nea politum, ac Ravennatum excursiones verebatur ad An. DCLX. quo Tra semundi Capuae Comitis meminit Paul. Dia c. Lib. IV. cap. s 3. Hic Trast mundus primus Capuae Comes neutiquam esse potuit e falsitatis enim Audoaldus evinci poterat a suis civibus , qui veritatem
fami non ignorabant. quum suum in marmore monumen.
tum titulo mendyci & urbi , & supremo Duci injuri .st legissent, iis verbis : Qui fuit Primus Comes Capuae . Eum igitur Tra semundus Capuae Comitatui iam prae-enet An. DCLXI. quo Grimoaldus Beneventi Dux Ita .liae Regnum , Ariperto defuncto , occupaturus Ticinum versus iter arriperet, illum per Doletum, sostiam A. rexit , s per eas Regiones Langobardos suo tonsortio coaptaret. Qui Capuae Comes imperata sibi strenue stem
ciens , et eum multis adiutoribus apud Aeminam viam itinere oecurrit; nullo pacto credendum erit , illum Capuae I. suisse Comitem , sed alios praecessisse. Neque eatenus Audoali ex genere primi Capuae Comitis pulcrum hunc in marmore titulum apponi mandavit, quam ad ostendendam sitae originis gloriam singularem , quod Campanis civibus satis erat exploratum . An postea Audoaldo sucis cesserit Tra semundus , aut alter , cujus nomen vel hacte nus in pluteis lateat , vel temporis edacitas absumserit, quis metito iudicet , vel prorsus divinando adsequatur ii Comes Trasemundus, qui Capuae Comitatui praeerat ad regnum usque Grimoaldi Ducis, ut diximus, ab eo. dem Spoleti Dux creatus est Anno remi eius V. nempe An. circ. DCLXVI. ut ex eod. Diac. Lib. V. cap. I 6. his vel bis: At vero Grimoauus ereptis Benmentanis, eorum Provincii ' a Graeeis c qui cum Imp. Constantino Monomacho A. DCLXIII. Beneventum obsederant ) Tras mundum , qui duom Capuae Comes fuerat, ei ad per-ripiendum Regnum strenuissime paruerat , data ei in ma-
109쪽
trimoniam sua filia, eam post attonem c Spoleti Ducem
apud Spotitum quo pervenit Benevento reressus Ducem fecit , indeque Ticinum reversus es. Si igitur Tra se inum' dus Capuae mes odiam fuerat , isque A. DCCV. Spoleti
fenex occubuit nisi Paul. Diac. Lib. VI. cap. 3ci. in hac elus obitus epoche erret, quod utique in illo nec novum , nec insolens vitium , sicuti Peregr. aliique adnotarunt iam non de I. Tra se mundo dudum Comice , sed de ejus p tius filio ejusdem numinis, suspicor , Scriptorem locutum
suisset nimium enim senex obire debuerat Trast mundus, quum ante An. certissime DCLX. Capuae Comitatui praesidebat, aetatemque idoneam ad suam tuendam Ρroviniaciam habuisset ; ideoque An. DCCV. octogenario maior decem lse, quod difficile quidem eo seculo accidisse credendum est. Quare recte fort. aliqui arbitrati sunt, Tra se mundum hunc Spoleti Ducem filios habuisse Trasemundum alterum, α Faroaldum, qui ipsi in Ducatu iuccessit. Ceterum isthaec nihil ad nos . Τra se mundus profecto , qui dudum Capuae Comes fuerat ante An. quidem DCLX. Comitatum regebat , nec quidem abs re , post mollem Adoaldi, ut innui, si diu vixerit. Nec quidem
futilis haec mea conjectura reputabitur a Cl. viris, qui bus neutiquam ignotum est. sub Arechi I. Beneventi misce . si i l. post An. salicin DCX. Beneventi Dynastiam ciriscumquaque prolatatam fuisse; sub ejusque fort. se imperio totus Campaniae troetus occupatus . Quare quum Capuam adhuc moenibus suis, arcibusque exspoliatam in v nirent a Barbarorum excursionibus; quodque ceteris etiam ejusdem Provinciae urbibus contigerat, necessario instaurirandae fuerant Langobardis, ne tam opimam, utilemque regionem, cujus Capua caput fuerat, omnino indefensam relinquerent; ibique Comitem constituere , qui non tam armis, quam legibus eam regeret, limites tueretur, v eugalia, ac tributa imponeret pensitanda , ac cetera , quae ad Spremi Ducis dignitatem, commodum, & incolarum utilitatem conferrent, omnino definiret . daae quidem omnia nec satim post initium Ducatus Arechis co
110쪽
ci potuere , neque brevi temporis intervallo. Hinc a ea An. DCXX. Adoait Comes eligi debuit, qui ad An. usque DCL. vitam fortasse produxit, eique deinde Train semundus suffectus , ut dictum eli. Tra semundo Comiti successor indubie datus est Mittoia , qui Capuae Comes dicitur ab eodem Paulo Lib. V.
cap. 9. S plurimum ob ejus militarem virtutem laud tur: quum prope Beneventum Graecorum copias attriverit , numinisque Sabbati secus vero Caloris, ut Paul.
falso ad serit , quem errorem detexit , atque emenda- 'it Peregrin. aquas eorum sanguine rubescentes eneceris, de quo passim Scriptores post Paul. Sigonius Anno DCLXVII. Ammiratus, aliique post Collenuccium Lib. II.
qui tamen Patria Capuanum , secus vero Comitem crecidit : sed fallitur nec uno in suae His . loco mendacia, conviciaque depromst eiusque errorem alii etiam secuti si1nt meridiana in luce caecutientes. Mittolae Comitis filium fuisse HiMebrandum , sive Alistrandum , Capuaeque Comitatus dignitate donatum ab Arechi Beri eventi Principe An. DCCLU. tradit suis in Annalibus Capuae NSS. Scipio Sannellius Part. I. At oscitatur prosecto. Nam vel seculi pene integri aetatem dare debuit Mittolae filior vel Arechis II. Principatum anteverterer quum ille regnare coeperit An. DCCLVIII. Verisinite essh potest, Lit eonem Capuae Comitem siub Arechi II. de gentem Nitiolae non filium, sed nepotem fuis e . At unde liticnobis exspectandum y Litueo quidem Comes Cipuieetat Ann. VII. Principatus Arechis mense Septembri Indit'. III. quae utique notae ad A. DCCLXIV. sirician . Patet hoc ex quadam charta nimium temporis edacitate corrosa in Capuano Thesauro adservata , quam majori , qua potui, diligentia a me olim exscriptam, & uti illustri hus monumentis resertam , notisque auctam instri dabo . Charta illa continet concessionem, sive confirmationem bonorum, aliquorum Maiori Ecclesiae Capuanae donatorum a LiviZone Capuae Comite ι & Arechi Benev.