De antennis insectorum : dissertatio prior [-posterior] fabricam antennarum describens

121쪽

tantum absunt ab io genua strior antiae Cou- fessione, ut potius temere sita metit, tales sensus, cum ad eosdem exercendos Igana

sint ilia nobis desint, nullo modo ab ullo lioitiine intelligi unquam posse. Non ident illi, quantae Iit a rogantiae NegaTe, quod ipsi haud cognoverint, mentem humatiam Cognosceae non posse. Nolumus quidem homines, qui ita disputarunt, in philosophorum scholas ducere, quorum institutionibus doceati tuae, non esse aliam omnium erum naturam, nobis noti nisi de nostris Texum perceptiouibus disputandum. Mittimus hanc argumentandi subtilitatem , lit-Υibus , qui Hosta a legunt, superfluam , Ceteris invisam Etenim cum persuadere quam cogere malumus, eadem potius via, qua hucusque processimus, paulo longius progrediamur. Quo, quaeso, modo ad sensus ignoti notionem pervenimus Observavimus animalium actiones singulares, e quibus singularem sentiendi modum conjecimus; Vidimus aropa in a gana, PCT quae

122쪽

propria per ceptioves positimus. Quodsi In talium actionuin investigatione pexa exeΥinaus, diligenter iis inteae se comparatis ad divinandam perceptionem ipsam ducemur. Quam quidem si cum membro, cui itiesse creditur percsptio, sedulo Computaveximus, araturam sensus, quem ipsi rion labeamus, definire noti ineptum videbitur. Sic ca-Nam miram sagacitatem, si modo candide fateri velimus, ipsi nullo nostro sensu perci-Pere possumus; at Cognitis ea iam V1alationibus et contemplatis canum facinoribus tutelligere coaetam perceptionem 1aud dissi cile est. Eodem modo ea suasum milii est,

foTe, ut post plura et accua aliora observata, Critia aves migratoaias ejusdem eueris omnes simul fiigc3e videamus, et eaS, quae in cavea auctisque tranquillae manserunt, cibi inopia haud excitatas, anxie circumvolaaeo audiamus, aerite CompIetheridea e possimus,

quid aves istas , aut adultas aut post progenie curam et depinniationem bene pastas titillare iLeat, ut societate facta, loca b

123쪽

A, A Wυ M. 65 subiecta. At multo laesius sensus quidam ignotus in illactoa una multoIum antennis, cujus ne notionem quidem nobis concedere Volunt, explicari posse Videtur. Non adeo tenax est NatiUa, Ut investigatoribiis plane desperandum sit. Modo sedulo et labi te inquirere non desinamus, nec, si tentamen minus bene successerit, ei obscuritatem et naturae iniuriam, pro iudicii nosti hebetudine et disquisitionis levitate accusemus. Qui posse aliquid e aluxae mysteriis intelligi ne

gant, horum nori ni inu pestifer an putamus inextiam, quam illorum temeritatem, qui jamjam intellexisse omnia sibi persuadere audent. At nos ab istis sententiis, e major umrexum contemplatione obviis earumque peYfectiori inservientibus ad Tem nostram ex

tractandam edeanrus.

A exosco P sis.

primis inde historiae naturalis j initiis,

quatitum ex antiquissimis colligere possumus doctaeinae monumentis, motum fuit, esse in-s 5

124쪽

sectis quibusdam praesagium tempestatis futurae. Cui quidem quamquam a Tecentio-xibus adjecta sunt pauca obserVata, tamen non esse tua a neque totam rem hucusque investigatam, quod non nisi coniuncta multoaeum opera essici potest, maxime dolemus.

Nam hoc si factum fuerit, nos ipsi Tatione et studio talis sensus usu potia valebimus,

cujus organum nobis negavit natura. Inter omnia insecta palmam maximamquamoverunt observatoaeum attentionem illa,

quae in majori societate et tanquam in Te- Publica congregata ivlint, pes cum Vesepis et Formicae, quibus ea mites adieci Tecentiorum inVestigatio. Atque inter tot mira, quae in Apibus conspicua sunt, illud

non obseaevax non potuit, evolar e eas hilari coelo futuro, contra instante aut pluvia aut tempestate in alveari tegi. Etenim cum saepenumero repentinae mutationis nuda, quae in sensus nostros cadunt, appareant indicia: es nillilominus ita agunt, ut pluviam instantem divinax probent. Nam illae si Ionge lateque vagantur si Versus noctem

125쪽

quentem etiam mori minus axo speram χπ- spectant. Eaedem Vero quando non nisi circum alveare susura aut quando tectum relinquere timent, non procul abetin et cyus

Tetro Toperant, etiamsi nulla alia appropiu- quantis pluviae signa adsint, tamen inopinato nubila condensari videbis. De qua quidem re agaicolae prudentio Te ita certi sunt, ut eos tempore messis, si forte de coeli serenitate dubitaretur, alveare adiisse vid1mus, quo futura optime discere possetit. Nec minus notum est, quanta sobolis cura, quanto studi, Formicam aut frustula ines tegumentum diabitationis comportent inui subterianeos cuniculos effodiant, ut larva, in iis noctu tegere, tempestate auexi possint. Easdem cum in apricum Eris soli saue causa quotidie AEXpor tares soleant, tota respublica

brevi exstir: gluttur semel nubila subito

contrahantur . Quod ne stat, eae quamlibet coeli mutatiouem tam a CCuxate Taesentiunt, ut nunquam Tepentiaiax tempestates superva-

126쪽

msse didiceris, nitri qtiam imberibus oppressa, formicac deprelie1ideris Conops ' calcboans pecora lex totum diem sequitur et prae Ceteri quoa um Iedec infestat. Ac si nubila paΥvis insectis certam necem sub dio minitanti , in tectis ΟΩTis Telagiam quae-xunt atque nostris pedibus eo magis molesta sunt, quo Jongius fore Iimeant, ut coeli intemperie ab esca arceantur. Inde Vulgus,

quod externo habita deceptum Conopem

cum musca confundit, Ditis verbis vaticinatur muscae pungunt, instat pluvia. Nec alia est Culicum Tatio, qui cum aut inteΤ- diu vagantur aut Vespera iumex, insolito domicilia mostra petunt nosque ipso k invadunt, fuga intemperiem coeli, Oracitate ieiunium instare testantur Nam ii praesente pluvia, etiamsi illa Ilua es dies noctesque, quinimo septimanas plures continueturi quamquam ii tectis in omni inmiditatis offensione tuti int, nunquani latebaeas linquere audent. At vero ' ex his ingratis hospitibus

cum primum tua ex prorepant et pipientes oubiculum pervagent non lissarius solum

127쪽

A, MI U M. 69iani esse coeliina, sed serenita di m etiam longi iis duraturam scimus. Eadem de Te certiores sumus , quando Scaxabaeos stercoravios

aliosve ejusdem geneΥis exta noctem magno susum volare audimus, neque inluxi de caeastino coelo dubitamus, si in iis egionibus , quas carabae inliabitant, verno diluculo nulli apparent. Srylli campestres quoti

die ante solstitium sta ident, ver umtamen mutationem coeli X spectandam esse didicimus, si majo1 stridoro secum invicem certant nec facile ab appropinouantibus ea TentuT PTO videt enim mas et cautus suturi ad accele-Yaiadum connubium coniugem studioso invitat. Taraea tacemus. Nam quamqNam

de iis magno sonitu buccinant, tamen id tam Vagum est, ut Dil certi inde colligi Possit; at, quod nos observare potuimus, jam cum Sodalibus Berotini historiam Daturalem colentibus communicavimus. Satis iam pro a gumento aucusque allatum est, D divinationem multovum probetur insecto- Tum, ne non Taebeantu eNempla satis

multa, . e quibus cie natura ualix praesagii

128쪽

TO DE MI Uargumentari possinatis. Illa quidem vae-Diitiunt nubila et pluviam, inde sequitur, ut aut causam ipsam, alat Uae Cum ea semper coniuncta sunt, sentia e possint. Quas Omnia in aere continenlux cuius si densitatem, tumiditatem, a avitatem , calorem et

qua iis sunt opposita accuratissime dignobeere atqNe observata ite combinar e valeamuS, non dubium est, quin iis mutatis certissime graviores mi tationes, imbIes, O nitrua, procellas vaticinemur. Quae cum faciunt insecta, hunc sensum nomine, quan

tum possimus universali aer oeysιn appelli are liceat. Est itaque in univer sum animaliumaea oscepsis amis mutati, unde tempestas varia originem ducit, viva ea ceptio. Quo quidem sensu, etiamsi non omnia, multa certe insecta donata esse, ab omni disputatione emotum putamus. Quinimo multis insectis eiusmodi divinatio plane necessavia videtur. Quodcunoue enim do maioribus animalibus assem soleat, quod ad imo scrisiam eseratur, a nostra disputatioue alienum, id ce1te negari nequit non iis tam necessa.

129쪽

A, U M. LIIum esse talem ducem, quam 1isce animalculis Nani quid misera insecta servet, quae tria guttula pluvialis exstinguat, quorum mertabaea minina frigox rigescant, quor umalae parvo lium ovo madescant, Tumparit sicco calore, nisi praemonita de vehementioΥibus coeli conversiouibus, toti genero interitum minitantibus, latebras quaerant, quae brevem vitam tueri possint. Est itaqus acro scepsis insectis , quae ea carere haud facile queant videamias an sint antennae T-gana, quibus dii sensu exea CeatuT. Corpus insectorum durum est, ad teneras perceptiones Tecipiendas ineptum. Antenna in omnibus delicatioΥes sunt, hisce tentatur aer, si ullo tentatur organo. Sic de

omnibus displitari licet, sed sunt, quorum

tas vide iraris, e quibus eas nominasse suffi- Ciat, Hae plumatae, pectinatae, Verticillatae et phimosae vocantua , quibus utuntur multa Tipulae, Phalaenae, Culices, Tentredines. Nam eae, etiamsi nervis ad requisitam sentiendi facialia tem parum raptae sint, sola vi

130쪽

raecllanica lium o3 es in aere solutos non possint non percipere Eleui tanta arte in innumeros ramulos distaeibutae sunt, ut minimo spatio immensam 3 ofecto super sciem aeri scrutando Taebeant Rami vero ita collocati, ita pilis, incis, barbis septi sunt, ut minimae, quae in ex natant, paΥticulae iisdem et capiantur et teneantur . Quod quidem ita conspicuum est, ut moTtui etiam insccti antentia humidioxi ex gyavetuT. Iam cum hanc observationem jocose persoqueTemHT, X anteuna laalaenae Atlantis, cujus basin globulo cereo in crino suspenso infigebamus, tygromotaeum ludentes Coufecimus, quod ad maiora et melior a consta uenda inrisam nobis praebuit. Atque ipsa insecta viva antennis ad scaen

tandum aerem turitur, actiones antenna

Tum Cum exosceps conveniunt. Quo quaeso alio modo possit explicari per ea emagitans continua moticillatio, quomodo ad Iovissimos satus attentio et antennaaeum esT Cum actio, quomodo in oculatis Curculionibus post simulatam mortem antennaTum ex